voor de Znidltollandsclie en Zeenw^elie Eilanden
Eerste Blad.
(wit en Polten
RE TiiMlieii
Woensdag 81 December 1919
849t® Jaargang N\ 2560
Antirevolutionair
Advertentiën.
Firma C. MICHIELS
IN HOC SIGNO VINCES
OFFICIEEL 6EDEELTE
Oud en limwB
Mam@s, Mededelingen.
LAND- EN TUINBOUW.
STOOM WASSCHERIJ
HELDER WASCH80ED
MftTIQE PRIJZEN
„PM", Hang 6, Rotterdam
ASBEST SULF1ETPLATEN
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
VOEDZAAM
HEERLIJK
V00R0EELI6
Mestbewaring.
Groote Markt 9,
- KOWÜIIOAI.
M. ra lz. - HTEDW-HELVOET
merk ïHasac, laten zich gemakkelijk
zagen en steken. Zgn in 't gebruik
voordaaliger als asbest-cememteïaten.
Alleen verkrijgbaar voor Overflakkee
en Goedereedebij de®o*ii®«l®d$jkssefa®
BoovnatcrialcnhMidcl v.h. e®brs,
LE COM TE, V®a Aerwsematesaat,
SoMmbdyk, 18395
Deze Courant verschQnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bQ vooruitbetaling.
BUITENLAND bQ vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDQK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/» Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zQ beslaan.
Advertentiën worden Ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
LANDWEER.
Verplichtingen van verlofgangers.
De BURGEMEESTER van Sommelsdijk
brengt onder de aandacht van belangheb
benden, dat op degenen, die tot de landweer
behooren en aan wie groot verlof is verleend,
de verplichtingen rusten, welke hieronder
zijn omschreven.
(Zie verder aanplakbord)
oommelsdqk, 18 Decemoer 1919.
De Burgemeester voornotmd,
bquman.
MILITIE.
Verplichtingen van verlofgangers.
De BURGEMEESTER van SommelsdQk
brengt onder de aandacht van belangheb
benden, dat op miliciens, aan wie groot ver
lof is verleend, de hieronder vermelde ver
plichtingen rusten en dat uit het niet nako
men van deze verplichtingen de gevolgen
kunnen voorvloeien, welke eveneens hieron
der zijn omschreven.
(Zie verder aanplakbord).
SommelsdQk, 18 Decemoer 1919.
De Burgemeester voornoemd,
BOUMAN.
Een jaar van geweldige ontroering
is voorbij. Nationaal en internationaal
zijn schuddingen van revolutionairen
aard gevoeld. De revolutiekoorts door
wandelde heel 'daard, heel Europa, en
allerlei Staten en Staatsinstellingen
beefden op hun grondvesten. Noem
Rusland met zijn wreedaardig Bolsje
wisme noem Duitschland met zijn Spar-
ticisten; noem Engeland met zijn reus
achtige werkstakingen; noem Amerika
met zijn wrevel tegen den Volkenbond
noem 't uitgehongerde Oostenrijk en
zijn straatkabalenherinner U Neder
land in zijn sociale worstelingen enge
stemt 't aanstonds toe, dat het jaar 1919
in de geschiedenis der volken als een
jaar vol emotie, ontroering, wrevel gis
ting, verandering en onrust barende
leiten zal geboekstaafd worden. De
stormen over de wereld gegaan sinds
1914 zijn nog niet bedaard. Nog is er
hevige deining en zwaar golfgeklots in
alle wateren. Lees maar Binnenlandsche
enBuitenlandsche Zakenlees de levens
verhoudingen en levenstoestanden in
Nederland en onze Indienin Frankrijk
en Belgie; op den Balkan en in Italië,
en ge vraagt met rechtWachter, wat
is er van den nacht? Hooga loonen
worden door de dure tijden verslonden.
Winsten worden door de al drukkender
belastingen ingekrompen, 't Productie
vermogen is nog klein en de werklust
niet groot. Wat aan duizenden millioe-
nen schats is kapot geschoten, 't is nog
een ruïne. Groot en klein industrie zucht
nog onder tekort van grondstoffen en
haar inkomsten worstelen met de uit
gaven, die door 8 urigen werkdag en
steigende uurioonen, onbetaalbaar zijn,
De Handel kan zijn vleugels nog niet
wijd uitslaan, omdat de productiekracht
zwak en de onkosten groot zijn. En
zoo botsen allerlei belangen en allerlei
behoeften en allerlei vragen en allerlei
nooden en klachten tegen elkander aan,
't Rijk klaagt, dat 't millioenen maal
millioenen aan schuldenlast heeft te
dragen met rente en aflossing en dat
zijn ambtenaren schatten kosten aan
tractementen en duurtebijslagen. Tal
van Gemeentebesturen weten 't hoofd
niet meer boven water te houden en
in duizenden gezinnen heerscht ongewo
ne ellende en kommer.
Is
gro
En hoe staat 't met 't geestelijk le
ven der Volken in en buiten Nederland?
Lees dan de Kerkelijke Pers, week in
week uit, over Binnen- enBuitenland
sche kerkervaringen en over de jeugd
en de Kerkgangers en de loiders der
kerkelijke bewegingen. Lees over 't
Protestantisme en R Katholicisme, 't
Jodendom en de godsdienstige federa
ties en gij klaagt mede over afzakking
en inzinking, over oppervlakkigheid
en verwildering, over laatdunkendheid
en onverschilligheid voor de Oude Paden
die de Vaderen zoo ernstig en konsjen-
tieus en met zooveel vrucht voor hoofd
en hart en leven bewandeld hebben.
't Is tegenwoordig niet altijd een ge
not 't Kerknieuws te lezen, want men
ontmoet en ervaart wekelijks hevige
teleurstelling en pijnlijke verdrietelijk
heden. Ja, er is nog veel geestelijk, op
recht Christelijk geloof en levenmaar
de massa ontkerstent, verzwakt, en
veracht 't Evangelie des Kruises.
Zoo zien we 't Oude. En wat zal 't
Nieuw» zijn
De Boerenstand heeft zijn waarschu
wing van den Minister thuis gekregen.
Lees snaar in de Staatscourant
Opdrijving Iandprijzen.
De minister van landbouw, nijverheid
en handel acht het gewenschf, gelet op
het advies der land-en tuinbouwcommissie
ingesteld 'bij z.fn beschikking van 30 Mei
1919, tot de landbouwers een ernstige
waarschuwing te richten tegen de, naar
het schijnt, nog steeds voortgaande op-
driving *'an de koop- en huurprijzen van
landerijen. In het advies door genoemde
commissie uitgebracht, wordt er in de eer
ste plaats op gewezen, dat in vele deelen
des iands met name in de zandstreken, de
vermeerdering in geldbezit bij de land
bouwers geenszins steeds beteekent een
evenredige toeneming van vermogen. Ten
gevolge van den gedwongen verkoop van
hun vee door gebrek aan veevoeder
en door gedwongen roofbouw door ge
brek aan mest is wel de geldvoorraad
vermeerderd, doch nu er weder veevoeder
en kunstmest moeten worden aangeschaft
moet in de op zijde gelegde gelden een
geduchte greep worden gedaan.
Verder wijst de commissie op de zeer
aanzienlek gestegen productiekosten, als
loonen, hulpmiddelen, waterschapslasten,
■z., welke kosten, naar zich laat aanzien,
niet spoedig zullen verminderen.
Daartegenover staat, dat moet worden
gerekend met een mogelijke daling in de
prijzen der producten. Reeds nu doen zich
verschijnselen voor, dia daarop wijzen.
Ten gevolge van den hoogen stand der
Nederlandsche valuta kunnen de belang
rijkste afnemers van onze landbouwpro
ducten van voorheen de prijzen, die tot
dusverre golden, niet meer betalen, Hierbf
dient te worden opgemerkt, dat onze land
en tuiubouw zich in den loop der laatste
20 jaren steeds meer hadden gericht op de
voortbrenging van artikelen, die tot de luxe
genotmiddelen zijn te rekenen. Dit geldt
niet alleen van artikelen als boomkwee-
kerij-producten, bloemen, bloembollen, fijne
groenten en'fruit, karwijzaad, doch ook van
de producten, die onze veestapel levert,
zooals boter, vette kaas, vleesch en eieren.
Vóór den oorlog was een geregeld gebruik
van deze artikelen slechts aan een betrekke
lijk klein deel der bevolking mogelijk. Het Is
duidelijk, dat nu al onze afnemers van
voorheen verarmd zjjn, het gebruik van
deze zaken bij hen nog meer beperkt moet
worden. Men zal zich moeten voeden met
goedkoope voedingsmiddelen, als brood,
aardappelen, groenten, peulvruchten en
plantaardig vet, met name margarine.
Deze redencering moge aanvankelijk
eenlgermate theoretisch IQ ken, het schijnt
niettemin, dat de feiten haar zullen beves-
ttgen.
Onze groententeelt had reeds dezen zo
mer met groote moeilijkheden te kampen,
doordat voor de produkten geen loonende
afzet was te vinden. De prQzen van het
fruit zQn zeer laag, zoodat de fruitpachters
groote verliezen lijden. De boomkweekerQ
verkeert reeds sedert het begin van den
oorlog in een noodtoestand. De prQzen
van de paarden zijn sterk gedaald. Ook in
de prijzen van het vee schQnt een kente
ring te komen. Van de verleende concen-
ten voor den uitvoer van jong vee naar
Frankrijk wordt bijna geen gebruik ge
maakt.
In het advies, dat de land-en tuinbouw
commissie heeft uitgebracht, wordt bij dit
punt gewezen op de gevaren, die den afzet
van vee bedreigen ten gevolge van het
heerschen van het mond- en klauwzeer.
Zeer ernstig z|n ten slotte de gevolgen
welke onzen landbouw bedreigen, indien
de moeilijkheden, welke in den laatsten tijd
zijn ondervonden bij den uitvoer van onze
zuivelproducten, zich verder toespitsen.
Wat dit voor de groote meerderheid van
onze landbouw- en veehouderijbedrijven
zou beteekenen, behoeft hier niet nader te
worden uiteengezet.
Uit het bovenstaande volgt, dat ernstige
rekening moet wórden gehouden met de
waarschijnlijkheid, dat in de eerstvolgende
jaren hooge productiekosten en sterk ver
laagde prijzen der producten zijn te ver
wachten, zoodat van eenige rentabiliteit
van het bedrijf, berekend naar de tegen
woordige grondprijzen, geen sprake zal zijn.
Elke landbouwer behoeft voor zich zelf
slechts een berekening te maken, hoe het
met de uitkomsten van zQn bedrijf zoude
staan, indien de prijzen zijner producten
daalden tot bijv. 50 pet. boven het peil
van vóór den oorlog, hetgeen toch aller
minst tot de onmogelijkheden behoort, In
zeer vele bedrijven zoude alsdan van het
verkrijgen van een behoorlijke rente van
het in het bedrijf gestoken kapitaal geen
sprake kunnen zQa, HQ, die dus een be
drijf wenschte te beginnen of die land moet
pachten, zal wel doen zich daarvan zeer
ernstig rekenschap te geven. Is het bijzon
der geldt dit voor hen, die voor het koo-
pen of pachten van een bedrijf niet over
voldoende kapitaal beschikken en voor een
belangrijk deel op geleende gelden zQn
aangewezen. Voor zoodanigen moet het
koopen of pachten tegen de thans gelden
de land prijzen dubbel gevaarlik worden
geacht.
Het ligt ongetwijfeld ook op den
weg der landbouworganisaties om tegen de
hier aangegeven gevaren met nadruk te
waarschuwen. (Sict.)
De Boeren zijn dus gewaarschuwd.
Maar de waarschuwingen klinken
overal. De Minister werpt 't den ge
meenteraden toeHoud op met^je vele
uitgavenEn zelfs de Socialistische
Wethouders in Amsterdam en den
Haag enz. roepen 'tden Communisten
met klem en kracht toe: Houdt op
mat je eischea, we vergaan, we ver
gaan De Christelijke Vakorganisaties
zien 't zwaard der Werkelooshied bo
ven haar hoofd hangen en waarschu
wen tegen staking en nog al meer op
drijven der loonen. Ieder ziet dea toe
stand voor onhoudbaar in. Er most in
1920 verandering, want zoo als 't nu
gaat, kwijnt 't Sociale leven en gaan
de sociale wanverhoudingen stap voor
stap voorwaarts. Er moet geproduceerd
.worden en zuinigheid moest heerschen
in alle rangen en standen, dan komt
men er weer boven op. Maar er is
geen productie genoeg en men leeft
in weelde alsof er geen opkomen aan
is. In de steden en op 't platteland;
men leeft maar raak.
Lang werkenof hij den 8 urendag,
dan
Intensief of flink werken en kranig
aanpakken en doorzetten.
Niet met ongehoorde eischen van 25
stuivers per uur. zoeals voorkomt.
En weinig verteren, maar sparen en
uitzien om te sparen; zich bekrimpen
Dan komt de wereld er weer boven
op. En wil men dien kant niet uit,
dan zal 't Nieuwe jaar een jaar van
groote ellende worden.
Zij God de Almachtige ons Volk in
alle rangen en standen genadig.
Zegene Hij de Christelijks Pers en
ook haar, die 't goede zoekt voor Volk
en Vaderland.
Zegene hij Kerk en Staat, School
en Gezin!
Zij er wederkeer tot der Vaderen
God.
25 Cent per regel.
We gaven eenigen tijd geleden een paar
artikelen over mestbewaring. 't Komt ons
gewencht voor nog even een korte samen
vatting te geven van de hoofdzaken: 1. Van
de uitwerpselen, welke van 't vee verkregen
worden, heeft de urine belang meer waarde
dan de vaste uitwerpselen. 2 Deze meerwaar
de zit vooral in een grootere hoeveelheid
gemakkelijk opneembare stikstot, welke met
de urine verkregen wordt. 3. Het is dus van
groot belang de urine zoo volledig mogelijk
afzonderlijk te verzamelen. 4. Hiervoor is
het bezit van een goed ingerichten groep
stal een vereischte. 5. In de tweede plaats is
het van belang, dat men de gier zorgvuldig
bewaart. 6. Hiervoor is 't bezit van een vol
doend grooten en waterdichten gierput wel
ke practisch luchtdicht afgesloten kan wor
den, noodzakelijk. 7. Met het oog op de
mestbewaring verdient het aanbeveling de
potstallen in groepstallen te veranderen. 8.
Niet slechts in de zandsteken maar ook op
de klei, dient meer aandacht te worden ge
schonken aan de mestbewaring In 't alge
meen en aan het verzamelen en bewaren van
gier in 't bijzonder. 9. Aangezien de beer
ook voor een groot deel uitvloeibare
uitwerpselen bestaat kunnen aan de bewa
ring van deze mestsoort dezelfde eischen
worden gesteld ais aan die van de gier.
Beerputten (in Brabant heeft men z g. coö
peratieve beerputten) behooren derhalve ook
waterdicht te zQn en geheel van de luchtte
kunnen worden afgesloten. 10. Een gierput
bij den gewonen groepstal kan belangrijk
voordeel geven Berekeningen voor den oor
log (letwel I gemaakt door de Vereealng van
Stalverbetering in Noord-Brabant), gaven te
zien een voordeel van minstens f 10 per
stuk groot vee en per staltQd van een half
jaar. 't Spreekt van zelf, dat dergelijke bere
keningen niet meer waarde hebben dan schat
tingen. Piaaist men een gierput bQ een pot
stal en verandert men den stal zelf in groep
stal dan zal het voordeel vermoedelijk in vele
gevallen nog belangrijk grooter zijn.
De belangstellende lezer, die tot het In
zicht gekomen is, dat hier voor zijn bedrijf
een groot belang op 't spel staat, zal zich
zeker nog wel graag eenlge moeite willen
geven om de volgende cijfers na te gaan en
met elkaar te vergelijken. Ze zijn verkregen
en gepubliceerd door genoemde Verceniging
ia Noord-Brabant. wQ herhalen nadrukke
lijk, dat ze zijn van enkeic jaren terug, uit
den vrijwel nog normalen tijd, toen de toe
standen en daarmee de prijsverhouding ge
heel anders waren dan thans. In dat licht
hebben we ze dus te beschouwen, en voorts
te bedenken wat wel Ieder duidelijk zal
zijn dat die cijfers ook overigens geenszins
vaststaande zijnverschillende schattingen
moeten worden gemaakt. WQ memoreeren
dan de vaste uitwerpselen van een rund ver
tegenwoordigen per jaar een waarde van
f 21,50, de vloeibare een waarde van f38 77,
totaal dus van 6027. Duurt de staltijd een
half jaar, dan wordt het in dien tijd voor
20 stuks groot vee een waarde van f602.70,
Zelfs in een goeden groepstal met een goe
den gierput gaat van de gierstikstof een
deel verloren, blijkens onderzoekingen plm,
8 pCt. Van de stikstof der vaste uitwerpse
len behoeft niets verloren te gaan. De
uitwerpselen, welke is den groep-stal met
den gierput verzameld worden, waren vol
gens de gedane berekeningen 131 01 meer
waard dan die in den potstal verzameld.
De kosten voor het bouwen van een gierput
bQ een groepstal wegens stooverbrulkf 255.60
in een stal met 20 stuks groot vee geduren
de de wintermaanden, in 't laatste geval dus
f23210 meer.
Telt men dit bedrag op bQ de f 131,01,
thans krQgt men f 363.11. bQgevolg komen
we tot deze conclusie. De mest van 20 st.
groot vee gedurende een half jaar geprodu
ceerd, jzal volgens vermelde beschouwing netto
f 363.11 meer waard zQn als men dezen in
een groepstal met een gierput verzamelt dan
wanneer men dit doet in een potstal, dus
per koe een meerwaarde van f 18,15.
De absoluut zeker conclusie der vereeni-
gicg luidde: dat de financieel© voordeden
van een groepstal met gierput boven een
potstal zeer belaisgtQk zQn. C b,
Specialiteit in Echte en Fantasie
KANTEN, TULLES, Geborduurde
dOEDEREN enz. WITTE en GE
KLEURDE KINDERMANTELS, K1N-
DERHOEDEN en Modeartikelen
HANDSCHOENEN Zijden .DASSEN,
VOILETULLEN en FESTONS.
Goedkoope aanbieding van KINDER
KAPJES vanaf f 1,en hooger.
DAMES LINGERIEEN alsmede HEM
DEN, NACHTJAPONNEN ONDER-
LIJFJES enz.
mma> mmamsmmamna
Laat U niet bedriegen door Lieden die U
willen wfl3maken, dat zQ de Breuk kunnen
genezen zonder operatie en U daarmede
Banden willen verkoopen, welke U betaalt
met 4 maal den gewonen prQs. Alle inlich
tingen daaromtrent, kunt U gratis bekomen
met inzage der correspondentie. De beste
BANDEN ZONDER VEER worden door ons
geleverd naar elk model volgens teekening
en op voorschrift van H.H. Doctoren terwijl
steeds een uitgebreide collectie ia alle gen
res in voorraad is BUIKBANDEN en RECHT-
HOUDERS, ELASTIEKEN KOUSEN, IRRI
GATORS, PLATVOETEN enz.
(bQ de Groote Markt). - Telefoon 8760