,448",
Woensdag 24 December 1919
34,te Jaargang N\ 2558
Eerste Blad.
19SO.
i
splaat
:en
Antirevolutionair
Org&mm
PLANTENBOTER
m
IN HOC SIGNO VINCES
KERSTMIS.
JAM.
15.
8
IJ9
DAM.
ENWERK.
9
JAM
DAM.
HEN,
{DAM.
-4
voor de Knidhollandüche en Zeeuwsehe Eilanden.
Niiuwjiarwsasthen
Brieven uit liet Dentram.
Reclames, Mededelingen.
LAND- EN TUINBOUW.
telen
DAM.
>NBN,
^CHTE
BOR-
scherp
1216
gevuld me
*keerd.
ize.
>sselman.
in Trustkantoor
rekt de Firma
en, Drop,
f Blscutti
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
Naar aanleiding van uw request d,d. 28
T
;ilo
LJ.
coopers
AM.
1KB ANK
Irag der pn4-
or doedcrecda
Ool(|«UplMt.
RB
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent b|J vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202,
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel,
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
In het a.s. Nieuwjaar-nummer van
dit blad, zullen evenals vorige jaren
gebracht aan Familie, Vrienden en Be
gunstigers opgenomen worden tegen
*den geringen prijs van slechts SO
leeats indien de advertentie 5 of
n J minder regels bedraagt. Eike regel meer
1© e©«a?s.
Daar van deze wijze om elkaar geluk
te wenschen, steeds meer wordt gebruik
gemaakt, omdat het 't omslachtige ver»
zenden van naamkaartjes kan vervan
gen, zal het ons aangenaam zijn,s*<eeds
P#®J deadvertentiën daarvoerte
ontvangen, teneinde voor een goede
plaatsing te kunnen zorg dragen.
DE UITGEVERS.
En Jehu zeideWat heht
gfl met den vrede te doen
2 Kon. 918.
Wat had de Menschheid, die onder
MP den oorlog zoo leed, hoog gespannen
verwachting van den geteekenden Vrede
in 1918. De kerstblokken bengelden
toen op dat Christusfeest, dan na vier
jaren bloedvergieten, na namelooze oor
logsweeën, eindelijk vredestonen. Hoe
zoet klonk dat geluid. Wat verademing
in duizender harten. Wat broeden op
nieuwe toekomstplannen in duizender
hoofden. Vernieuwing des levensorde
en rust, wederzijdsche toenadering zou
den wel gaan intreden. De wrok en haat
nationaal en internationaal zou, door
scha en schande geleerd, getoomd en
broedermin en altruisme of menschen-
min, die zoo lang versmade deugd, ver
trapt en bezoedeld op 't slagveld, zou
voortaan meer dan ooit betracht wor
den. O, die Vrede van 19181 Hij borg
zooveel moois in zijn schoot. Voortaan
een Volkenbond en wee hem, die durf
de den een den ander aan te vallen hij
zou door de leden van den Wereldbond
duchtig op zijn nommer gezet worden,
Alleen maar de groote mogend
heden als Amerika en Engeland moch
ten voortgaan reuzenvloten te bouwen,
terwille van den Vrede ziet U. Maar de
kleine Landen met Duitschland en Oos
tenrijk mochten geen vloot meer heb
ben en een handjevol militie voor de
inwendige rust en om, zoo 't moest,
de Groote Vloten der Groote Volken nog
een handje te helpen. Wat blonken de
Vredesklokken mooimaar nu na een
jaar, vraagt men zich af in gansch Eu
ropa: >Is er geen nieuwe oorlog in
zicht Wat comedie speelt men toch
met dien Volkenbond Wat comedie
voert men toch op met die ontwape
ningsidee?" Waarom wapent elk Volk
zich niet èn terecht, tot de tanden,
omdat de toekomst nog net zoo somber
is als vóór 1914?
Wat zijn we nu sinds 1918 opgescho
ten Er is blijdschap getoond, omdat er
vrede was, en 't is waar, 't bloedvergieten
had uit. Zeer zeker van de allergroot
ste beteekenis. Maar meeht nu heusch
iemand, dat de vulkaan is uitgebrand,
al komt er geen gloeiende lava meer
uit den krater. We zitten nog op vul-
kanischen bodem. Er is een gewapende
vrede, Haat eb wrok zijn neg ontembaar.
En dan zijn er waarlijk nog onnooze-
len, die denken, dat, nu de mvioed en
kracht der Werkliedenorganisaties reus
achtig is toegenomen, deze door hun
Veto, d. w. z. „Wij willen vrede", den
oorlog der toekomst bunnen zullen be
letten. Dat de publicaties van !t Bui-
tenlandsch beleid er toe zullen leiden
om den vrede to handhaven, omdat
't volk en de Staten-Generaai nu de
geheimenissen der diplomaten kunnen
beletten en alle geknoei, zooals in 1914
in Oostenrijk en Berlijn plaats had, ab
soluut is uitgesloten. Dat de verbroede
ring der Werklieden aller Landen aan
staande is en zij 't zal zijn, die eiken
oorlog onmogelijk maken zal. Men ge
looft in sommige kringen nog aan Vol-
keienbondskr&cht, aan Internationaal
liefdes- broederschapsbetoon, aan hoop
volle Samenwerking van Kapitaal en
Arbeid, die te samen de ooriogskiem
(nl. zelfzucht) zullen doen stikken.
Ja, hadden we van t menschelijk
hart ook zulke goede gedachten als die
optimisten. Hoe blij zouden we't Kerst
feest van 1919 vieren. Maar we vieren
't niét blij om des menschen wil
Gewis 1 Jezus is geboren! Vredevorst
is zijn kostelijke Naam. Zoo is Zijn
Wezen. En Hij geeft ook vrede Maar
't is een persaonlyke. Hij geeft dan pas
een Nationalen en Internationaleneen
Europeeschen en een Wereldvrede, wan
neer de Volken als Volken in Hem den
Vredevorst begroet hebben, en door
Wedergeboorte der harten de zondén
bij zich zelf en in anderen bestrijden
en knotten. Wij zien niets dan oorlog
in 't verschiet, omdat de Volkeren slech
ter in plaats van beter worden. Wij
zien afval van God en afval is oor
logswee, broederhaat, doodslag in 't
klein en in 't groot. Ja, als de Volken
Jezus maar wilden aanbidden als Koning
en hun daad met dat Koningschap in
overeenstemming was. Als er maar eens
een bukken en buigen kwam voor de
kribbe te Bethlehem, dan zon er Vrede
zijn; dan zou er lankmoedigheid Gods
zijn als te Ninivé. Maar men wuift Efra-
ta zijn afscheidsgroet toe en lacht om
die onnoozelen, die van Hemnoghulpe
en troost verwachten. Zon onder die
omstandigheden de vrede kunnen ge
handhaafd blijven? God is wel barm
hartig, maar hij is ook rechtvaardig.
Waar afstel van bekeering is, van Vre-
deslust door Jezus, wiens naam Zalig
maker is, daar is geen uitstel van
Goddelijke straf. Die komt. Uitstel is
er bij berouw, dan is er meer dan uit
stel, dan is er genade om voor altijd
te behouden. Is er boeteis er berouw,
is er terugkeer? Och ware 'tzoo.Maar
we zien ze niet En daarom, al klinkt
't weer van de preekstoel: Jezus is
geboren! we houden toch ons hart voor
de toekomst vast.
Wat, vredezoo sprak Jehu tot de
Baaisleiders 1 Wat hebt gij met den vrede
te doen Hoe durft gij, leiders en mis
leiders, Baaisdienaars nog van vrede
reppenDoe dan eerst weg uwe onge
rechtigheden.
Kerstmis in 1919. Konden we blijde
tonen aanheffenMaar ons ontzinkt
de moed.
99
Amice I
.Daarom, heb ik de eer de Kamer voor te
stellen de volgende motie.De Kamer, van
oordeel, dat de volkomen ontreddering der
Marine, zoowel wat het personeel als het ma
terieel betreft, de meest geschikte gelegen
heid biedt om likwidatle der Marine over te
gaan, noodigt de Regeering uit, daartoe noo-
dige voorstellen te doen en gaat over tot de
orde van den dag."
Aldus de marine-specialiteit in de Soci
aal-democraten, de heer Hugenholtz, bij de
laatste marinedebatten in het parlement. O,
nee, atnice, maak je maar niet ongerustik
zal heu8ch geen overzicht geven van water
in de Tweede kamer Is besproken vóórdat
exellentie Bljleveld zijn laatste slokje water
dronk en bleek heenging. Dat zal op een
andere plaats In dit blad wel gebeurd zijn.
En ik wii het niet dubbel doen. Alleen vind ik
het jammer, dat dit jonge ministeriëele leven
is afgesneden. Want mea kaa van den Am-
sterdamschen advocaat kragen, wat men wil,
hij wist, uit zijn rede, zijn krachtige rede
is hst zonneklaar gebleken, dat-ie wist,
wat-le wilde. Men kan het daarmee niet eens
zfln 6 anti-revolutionairen hebben dit
daadwerkelijk getoond maar dat doet bij
de persoonlij ktaeid van den Minister niet af.
Hij had wel zeebee. en gekregen op den duur.
Parlementaire ervaring beaft-ie opgevaren.
(.De Standaard" zei het zoo terecht), maar
het heeft hem ook het leven gekost, In ml-
nisteriëelen zin dan. 't Is jammer. Maar wat
er aan te doen. Een ander minister zal de
Marine uit het moeras moeten helpen. Zeer
benijdenswaardig baantjeWant wie er ook
komt, niemand weet, wat de kamer wil. De
eene wil dat, de andere weer dit. De tegen
stemmers bestonden niet uit, zooals men dat
noemt, homogene bestauddeelen, maar uit
zeer heterogene. De meningen loopen wijd
uit elkaar. De opvolger mr.g wel een krach
tige persoonlijkheid zijn, die niet te veel op
zijn ambtenaren steunt. Maar dan zal het
geen burger-minister moeten zijn. Enfin, we
zullen maar afwachten.
Als ik begon met de motie Hugenholtz
af te schrijven, was het niet mi|n bedoeling
over de debatten in de Tweede Kamer te
schrijven. Maar iets anders. Die motie heeft
mij voor de zooveelste keer weer eens doen
zien, dat de menschen dom zijn, of iaat ik
toch als 'tu blieft dat minder mooie woord in
dezen verlichten tgd, waarin wetenschap en
cultuur hoogtij vieren, niet gebruikenWant
men moest het mg eens kwalijk nemen. Lsat
ik in plaats van dom maar zeggenhard-
leersch. Ja, wij menschen zijn verbazend hard-
leersch.
Daar heb-je nu de sociaal-democraten
vóór den laatsten grooten oorlog schrecwden
zij moord en brand: Schaf toch het leger
en de vloot af I Die dienen maar om de ka
pitalistische maatschappij in stand te houden.
De mensch moeten maar dure belastingen
betalen. En het is toch rammei. Beide zijn
niets waard. En unomien stemden zij jaar in
jaar uit tegen de ooriogsbegrooting. En zg
lachten om die sukkels, die zich Christenen
noemen, die rekening houden met God in
alles, die zeidenNiet afschaffen, want we
krijgen oorlog. Waarom Omdat de zonde
er is. O, wat waren dat bekrompen lui. Oor
log Geen sprake van. Hadden we dan geen
vredesconferenties, was er dan geen hof van
atbritage. Stond dan in Den Haag niet de
Carnegle-sticfating, die bestempeld werd met
den naam Vredespaleis? Het was een hoon
gelach, wanneer men in woord en geschrift
wees op de zonde en sprak van oorlog.
Toen kwam 1914 Toen kwam de wereld
brand. Zij hebben bet nooit gezegd, natuur
lijk niet (wtj, menschen, willen immers niet
gauw ons ongelijk erkennen ze hebben het
nooit gezegd, de sociaal-democraten, maar
inwendig waren zij blij, dat in '14 het leger
en de vloot niet waren afgeschaft. In hun
hart waren zij wat big (in .Het Volk" heb
ik het toen niet gelezen, daarin las ik alleen
van militaire klachten, waardeering nooit)
maar ik ben er van overtuigd, dat ze wat big,
waren, dat min. Colijn de zaken zóó voor me
kaar had gemaakt, dat de mobilisatie vlot van
stapel liep. Naast God hebben we aan ons
kordaat leger te danken, dat we buiten den
oorlog bleven. Dat eene erkennen rïs soc.
dem. niet. Wat malen ze aan God Het laatste
moeten zg indien zij eerlqk zijn wel
erkennen, al doen ze het dan niet openigk.
Maar, eiiatie, de soc. dem. zijn hardieersch.
Nauweigks is de oorlog geëindigd, of de
begrooting van oorlog en matine (tijdens de
mobilisatie stemden zij er altgd voor 111) zijn
hun een doorn in het oog. Afschaffen maar.
Vandaar dat de heer Hugenholtz de tolk van
zijn fractie en een motie voorstelde om, de
marine te liquideeren.
Stakkers zijn 't, die nog sceptisch gestemd
zijn, die nu nog meenen (na den ontzettenden
wereldoorlog die we pas beleefd hebben),
dat we binnen korten of langen tijd weer
oorlog krggen. Wat, stakkers! Wat nachtui
len I Wat kortzichitigen I Daar isimmers geen
sprake van. De gedachte is te gek om los te
loopen. We kr|gen toch den Volkerenbond
Dan krggen we ontwapening? Merkwaardig;
als ik goed heb gelezen heeft in de Tweede
Kamer niet ééu sociaal-democraat het doel
van een Volkerenbond uitééngezet. Van an
dere zgde (Truep, Dresselhuys en van rechts)
moest gezegd worden, dat de Volkerenbond
niet ontwapening eischt, maar verandering van
bewapening. Maar gesteld, dat de sociaal
democraten dat toestemmen, dan vinden ze
dat uog niet erg. Dan behoeft voor hen ons
leger nog niet groot te zijn, want het is dan
slechts een polltieleger. Een andere stand
zal 't hart niet hebben, om te handelen tegen
de regels en de voorwaarden van den vol
kerenbond. 't Zcu wat. De tgd zal het wel
leeren. Daarbij komt nog, dat men wel spreekt
van den Volkerenbond. Maar hg is er nog
niet. 't Lijkt er niets op. Doet Amerika mee?
't Is nog lang niet zeaer. En wat gebeutd
er de laatste dagen? Op het oogenblik, dat
ik dezen brief je schrijf, zit Clemenceau in
Londen. Wat doet die oude „tijger" daar. Er
beleefdheidsvhite aileggen 't Zou wat. De
Engeische minister Bonar Law begreep natuur
lijk zóó, dat men dat toch niet zou gelooven.
En daarom zei hg in het Lageihuis maat
Er moet over Rusland worden gesproken en
over de economische verhoudingen, 't ts al
ken maar jammer voor Bonar Law, dat niet
één persorgaan hem gelooft) Men is er zeker
van, dat het te doen is, om een Fransch-
Engeisch verbond, zoo mogelgk met Italië als
derde. Want de Italiaansche minister is er
ook bij. De Franschea zijn op hun dood voor
de Duitschers. Hoe is het mogdqk, zul-je
zeggen. Dat volk is immers tam geslagen
Zou het kwade geweten der Franschen hier
niet spreken Ik bedoel dan natuurigk van
de leidende staatslieden, die Duitschland zoo
ontzagHjk hebben vernederd.
Dus een Fransch-Engelsch verbond, met Ita
lië er bg misschien. En dat natuurigk niet
ia het openbaar gesloten. Neen, leve de ge
heime diplomatie. Maar, eilieve, wat blq'U er
nu over van een volkenbond immers niets.
Ik geloof eigenlijk, als alle menschen eens
optecht spraken, dat zij de Volkerenbond
een utopie zouden noemen. En dan hadden
zg schoon geigk.
De sociaal-democraaten (revolutionairen
natuurigk ook) en de z. g.u.pacifislstenz|n
dan ook hardleeisch. Het komt hierop neer,
dat ze de zonde niet willen zien. Dieisvol-
ges hen er niet. En daarom zal er ook geen
oorlog komen. Daarom (Troelstra en van
Ravensteyn hebben het in roerende eenstem
migheid gezongen) zullen ook onze koloniën
niet worden aangevallen. Die loopen geen
gevaar. Intusschen ben ik maar big, dat de
motie-Hugenholtz niet is aangenomen, want
als we geen Marine hadden, dan waren onze
koloniën zoo voor de haaien. Als we dat
maar bedenken.
Inmiddels hebben de soc. dem. weer roem
ingeoogst bij het „bewuste proletariaat". Zg
durven toch maar het voorstel doen om de
vioot af te schaffen I Dat het heel goedkoop
was, komt natuurigk in de hersens niet op I
Mijnheer Hugenholtz wist van te voten, dat
zgn motie zou worden verworpen. Anders
had hq haar niet ingediend Dat is zoo vast
als wat. Maar nu schermen ze met groote
woorden en krqgen hun aanhang.
Maar ik heb een andere meening en jy
natuurigk ook. Ik zou het heel graag willen,
dat we den laatsten oorlog hadden gehad Jj
ook En het is ons recht en ook onzen plicht,
mee te werken, dat de oorlog uitblfft, door
arbitrage en anderszins (we beatrgden immers
ook besmettelijke ziekten?) Maar ik ben er
van overtuigd, dat de oorlogen niet tot het
verleden behooren: Zoolang bet egoïsme den
mensch nog als in boeien gekluisterd houdt;
zoolang er dus nog zonde heerscht op dit
ondetmaansche, zoolang behouden we den
kans oorlog te krggen.
Laten wij niet hardleersch zgn, maar zien
op Gods teekens en tgden en ziende op zgn
Zoon, Jezus Christus, bigmoedlg onzen weg
gaan, gereed tot den strgd. En daarom een
leger en een vloot, al zal met het oog op
den Volkerenbond misschien bezuinigd kun
nen worden. Maar met den heer Van der
Voort van zgp In de Tweede Kamer moeten
we dus onderscheid maken tusschen het leger
en de vloot.
Niet hardleersch sfjn, maar paraat. Steeds
gereed.
En nu weet ik wel, als een sociaal-demo
craat dat leest, dat hg om mg lacht, dat hij
mg uitscheldt voor misselqk en nog meer
van dat fraais misschien, maar dat zal mq
nooit beletten mijn meening te zeggen, die,
nog éénmaal, deze is, dat we de oorlogen
nog niet hebben gehad, omdat er de zonde
nog steeds heerscht enzalbigvenheerschen,
tot Gods Zoon verschijnt, om te oordeelen
de levenden en de dooden. We zouden het
graag anders willen, maar we geven toe om
ons zondig hart en vóór wg er erg in heb
ben zitten we weer midden in een oorlog.
Gegroet,
„HAKA."
25 Cent per regel.
VOEDZAAM
KEERLUK
0 VQ0R0EELI6
3,
BOND VAN FLAKKEESCHE LANDBOUW-
VEREENIGIN OEN
OFFICIEEL.
Nieuwe Tonge, 28 November 1919,
Aan Zijne Excellentie den heer Minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel,
's Gravenhage.
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen:
Het Dageigks Bestuur van den Flakkeeschen
Boerenbond, goedgekeurd bq Koninklijke
Besluiten, laatst van 18 December 1918 (Stbl.
No. 36), dat het erkcnteigk is dat door uwe
Excellentie de garantieprijzen van aardappelen
zijn gehandhaafd doch dat aan de voorwaar
den van levering ernstige bezwaren zgn
verbonden welke het onder uwe Excellentie's
aandacht wenscht te brengen dat aard
appelen bg ,de levering a.s. voorjaar vóóraf
behoorden le worden gekeurd, ieder die met
dezen handel eenigzins bekend Is weet hoe
om dien tgd van het jaar altgd aanmerkingen
zgn te maken en deze vooral worden bein-
vloed door den aanwezigen voorraad, zooals
helaas dit voorjaar tot groote schade van
menig landbouwer is gebleken, wanneer nu
as. voorjaar de vraag gering is wat nie
mand met stelligheid kan voorzien dan
is gevaar voor afkeuring het grootst, en is 't
gevaar niet denkbeeldig dat het gebeele
kapitaal verloren gaat, want konden ze 't
vorig jaar nog voor de drogerijen gebruikt
worden, daarvan is in de naaste toekomst
zeker geen sprake, terwgi ze voor veevoeder
in dat jaargetgde geheel waardeloos zgn, wel
is waar kan bg eventueele afkeuring herkeu
ring worden aangevraagd maar is een mede
zeggingschap in de beoordeeling van dé zgde
van den teler thans geheel buiten gesloten.
En juist in die periode van het vóórjaar is
de beoordeeling van het productaardappelen
zeer moeilijk es is practische kennis er van
zeer noodzakeigk. Het ware bovendien on-
biligk het votum uit te spreken over iemands
bezit zonder hg z|n belangen daarbg kan
doen vertegenwoordigenalzoo een absolute
veroordeeling bg verstek. Redenen waarom
wg Uwe Excellentie beleefd doch dringend
verzoeken de aardappelen vóór Maart 1920
te doen keuren, big ken ze dan volgens het
Inzicht der controleurs ongeschikt, dan kan
de teelder altgd zelf nog plaatsing zoeken
en heeft de Regeering het recht de goedge
keurde te weigeren wanneer ze niet behoorigk
zgn onderhouden wat gemakkelijk te con-
stateeren is en verzoeken wy Uwe Excellentie
tevens het zoodanig te regelen dat de be
langhebbende landbouwers door hun orga
nisatie een vertegenwoordiger in de commissie
hebben om de al of niet goedkeuring der
aardappelen mede te helpen beoordeelen.
Het Dageigks Bestuur van den Flak
keeschen Boerenbond:
De Voorzitter, De Secretaris,
(w.g.) J. O VERDORP. (w.g A. W. KEIJZER.
Ministerie van Landbouw, Nijverheid
en Handel, Rijkskantoor voor Aard
appelen en Aardappelverwerking.
f.Pzn. Coenstraat I.
's Gravenhage, 8 December 1919.
No. 15390.
vcraueacnae ae hun ia den weg'stalde
gste
ieze
iee-
de
de
en-
het
ra-
jen
>P-
en.
en
n-
:e-
gt
ct
m
3D
:n
Ot
:n
g
:t
e
:r
e
r
e
t
5
i
1
