Zaterdag 13 December 3919
84,u Jaargang N\ 2554
Yoor de SKuldlioIlAiidsclto ©m M©©aw$clie Eilanden.
Derde Blad.
Advertentien.
MEUBELEN,
ihripÉB
Dij J. ra Or Lie - HM.
Antirevolutionair
Orgaan
m
MACHINESMEDERIJ
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers»
LAND- EN TUINBOUW.
VERKOOPINGEi.
- MOSSELMAN VIS-
JE ADRES
voor zuiver DRAAIWERK enSMEED-
WERK.
Specialeicrichungvoor reparatie van
alle gebroken MACHINEDEELEN.
LIËEN, VETTEN, POETSKA
TOEN, RIEMVERBINDERS, RIEMEN
enz.
Overal te ©ntbledeBs.
-MOSSELMAN VIS.-
Wat is dat?
Neten in hat haar?
in alle soorten worden door mij
tegen concureerende prijzen
geleverd. Tevens alle voorkomen
de reparatieön^ zoo spoedig
mogelijk
Beleeld aanbevelend,
L. J. AÏÏPISLl,
Westdijk B 162 - Middelharnis.
Steads te koop goede
M
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDUK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan,
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Minder Krachtvoer.
Onder de verschillende lessen, welke de
oorlogsomstandigheden ons hebben geleerd,
is er een, die öe veehouders niet mogen
vergeten. Dat is deze; dat we vroeger te
duur hebben gevoerd, te rijkelijk zijn geweest
bij het voederen met zoogenaamd ,,fijn spul".
Nu de stalvoedering weer begonnen is, en
krachtvoer weer meer en beter is te betrek
ken, dan in de laatste oorlogsjaren moeten
we er ons voor wachten weer tot de oude
voedetwijze te vervallen.
Heeft denoodvoedering, welke we moesten
.oepassenminder meel en koeken, méér
'knol en wortelgewassen, niet duidelijk doen
zien, dat we vroeger verkeerd handelden, te
veel lijn voer gaven. Waar geen gebrek
werd geleden, maar de veehouders in ruime
of voldoende mate knol- t n wortelgewassen
aan hun dieren konden toedienen, daar hiel
den deze zich uitstekend. Laat ieder zijn
ervaring maar eens nagaan I De beesten kwa
men goed door den winter, het melkvee
hield zich goed, en over den groei der var
kens had men over 't algemeen niet te kla
gen. Natuurlijk niet daar, waar nLet. te voe
ren was maar wel in de stallen, waar men
voor het ontbrekende krachtvoer wat anders
kon geven.
De zetmeelachtige stoffen zijn het goed
koopst en dienen in zondetheid bij de voe
dering van varkens in aanmerking te komen.
Vet aanzetting kan ook verkregen worden
door vet en eiwit, maar deze stottert moet men
te duur betalen. Knol- ea wortelgewassen
dient de veehouder en varkensmesier der
halve hoog te houden. Zelf verbouwen is na
tuurlek je ware. Eenlge jaren vóór den oor
log kende men dien verbouw in het groot
ste deel onzer zandstreken niet. Dank zij de
propaganda, van Denemarken naar hier ge
komen, van het landbouwkundig Bureau v.
h. Kali syndicaat te Utrecht en het Cen
traal Bureau, toenmaals nog te Enschedé,
hebben ook onze zandboeren toen geleerd,
dat zij voederbieten met succes, zoo goed als
op de klei kunnen verbouwen. Dat heeft me
nig veehouderabedtijf zeer veel voordeel ge
bracht. Er is wellicht geen gewas, met zoo
veel winst is te verbouwen Het vraagt een
rfjke bemesting, waarvan de kosten echter
met een overgroote renie worden terugont
vangen. En wanneer nu de bietenoogst in
eigen bedrijf wordt vervoerd, als yervauging
cok voor een deel van het krachtvoer, dat
vroeger werd verstrekt, dan zal dit de winst
van het veehoudersbedrjjf, bij voorheen ver
geleken, in niet geringe mate verhoogen. Zij,
die zooals in de plaats mijner inwoning
gedurende de oorlogsjaren zoo gelukkig wa
ren, met een Hinken bieten voorraad den win
ter in te gaan, hebben hiervan aanzienlijk
voordeel genoten. Het is dus. onze veehou
ders ten zeerste aanbevolen voederbieten te
telen, met minder krachtvoer te volstaan dan
vroeger, en daarvoor knol en wortelgewas
sen te geven, in Denemarken bedraagt het
dagelQksch rantsoen voederbieten per koe
30—50 Kilo. Men kan ze toedienen in ge
sneden vorm, vermengd met lQnmeel, of met
lgnmeel en haksel, waardoor het kouwen be
ter kan geschieden en de spijsvertering wordt
bevorderderd. Met de bieten krijgen de die
ren vrfl wat vocht binnen; hiermee dient men
rekening te houden, en niet vooral iijnmeel
in water toe dienen, waardoor de beesten te
veel water zouden opnemen. Over den ver
bouw vas voederbieten spreken we te gele
gener tijd.
C. B.
De ontwikkeling van den Boerenstand.
Dezer dagen woonden wfl een lezing bij
van den heer Memelink te Harskamp (Ede)
die voor den Gelderschen Bond van Aan-
koopvereenigingen behandelde„De toekomst
van den Bond". Hij sprak over Organisatie
en ontwikkeling, en wat hi] omtrent het
laatste zei, is zeker - het „tikje* overdrij
ving daar gelaten - niet alleen van toe
passing op den Veiuwschen of Befuwzchen
boer. W| geven daarom den hoofdinhoud
hier weer in de hoop dat heel de boeren
stand, zonder zich ook maar in het minst te
stooten aan de vrijmoedigheid, waarmee de
welmeenende spreker tot ontwikkeling en
nog eens ontwikkeling aanspoort, er leering
uit zal willen en weten te trekken.
De heer Memelink zei dan o a.
Gaan we doen en laten van den boer na,
zien we hoe hj leeft in zijn gezin, in zijn
organisatie, dan treft het ons, hoe weinig
ontwikkelt hij is. Geen wonder, want hoe
wordt hjj ontwikkeld Het kind gaat naar
de lagere school, die naar sprekers meening
nog niet is wat zij wezen moet. Stelt de
boer er prijs op, dat zijn kind van dat on
derwijs zoo goed mogelijk profiteert? Die
indruk krijgt spreker niet. Hij komt nog wel
eens in de school en merkt dan op dat hier
een kind slaapt, daar hangt er een in de
bank, de een zit zus of zoo, de kinderen
zijn vermoeid van het werk dat zij thuis
moeten verrichten. Mogen zij de schoolver
laten, dan gaan zeze worden aan het werk
gezet. Van de herhalingsschool wordt lang
niet door ailen gebruik gemaakt. Een groote
schande is bet dat dit wordt verzuimd. Ver
plicht herhalingsunderwgs moet er komen,
gedurende 2, 3 winters, aanpassende bi] het
lagere onderwijs, en rekening houdende met
de behoefte der streek. Op vele plaatsen
wordt heel geen herhalingsonderwijs gege
ven, en daar moet het kind het dus stellen
niet wat het van de lagere school heeft
meegekregen. Diep treurig I Het herhalings-
onderwijs most een voorbereiding zijn van
het latere onderwijs op de landbouwcursus-
sen en huishoudcursussen, welk door alle
boerenjongens en -meisjes moeten worden
gpvolgd. Het onderwijs op de landbouw-
cyrsus beantwoordt veelal niet aan zijn doel
slechts enkelen snappen het Hoe komt dat?
Doordat het schoolonderwijs niet behoorlek
is gevolgd Dat is niet alleen het geval op
de „domme" Veluwe, doch overal. Allen,
ook het arbeldsklnd en het kind van den
kleinen boer, hebben recht op goed onder
wijs lager onderwijs, landbouwonderwijs en
huishoudonderwijs. Eenigszlns gegoede boe
ren en welgestelde landbouwers moeten
verder gaan, zij mogen zich voor hun kin
deren niet tevree stellen met het genoemde
onderwijs, maar dienen dezen te zenden aaar
de M. U. L. O. school of H. B. school. En
op lateren leeftijd naar landbouwwinterschool
of (voor meisjes) naar de landbouwhulshoud-
school. Daartoe moet voldoende gelegenheid
zijn. In onze provincie zijn 3 winterschoten,
te Zutphen, waar ze groeit en bloeit, tc Tiel,
waar ze slecht is d. w. z. niet tot ontwik
keling kan komen omdat de belangstelling
ontbreekt en te Winterwijk waar ze pas tot
stand gekomen. Spreker wil hulde bren
gen aan den heer Ten Houten die jarenlang
voor een wlnterschool heeft ge|vcrd en
wiens bartewecsch thans is vervuld gewor
den. Denkt spreker aan Zutphen dan groeit
'zijn borst en zegt hij verheugd: Prachtig!
Maar denkt hij aan Tiel dan moet hij het
zeggen: Schande, schande voor den Betuw-
schen boer, dat hij niet inziet, dat ook voor
zijn kinderen onderwijs het grootste kapitaal
is dat h^ hun kan meegeven I Toen Spr. de
Tentoonstelling in Geldermalsen zag, stond
hij paf. Hoe treurig: anderhalve koe en eer
paard, en of 3 draalschuitjes I Maar toen
hg daarna de vervuilde akkers zag, vol on
kruid, en veraam, dat er van deLandbouw-
winterschool te Tiel zoo goed als geen ge
bruik v/erd gemaakt, - toen begreep hij. Men
is daar te dom, men begrijpt daar het belang
van goed onderwijs, van ontwikkeling niet.
Men weet daar niets af van de voeding van
dier en plaat, van kunstmest, enz. In Fries
land hebben zicb voor de Wlnterschool aan
gemeld 68 leerlingen, in Groningen 64, in
Tiel 6De Betuwe is 25 jaar ten achter.
„O rijke boer, wat zoudt gij eerst rijk zijn
als ge het belang van het onderwijs goed
begreept
Er moeten meerdere Whiterscholen komen,
vervolgt Spr. zoo zou hij er gaarne een zien
te Barneveld Met het huishoudonderwijs voor
boerenmeisjes zün we n< g meer ten achter.
Men begrijpt niet, dat een ontwikkelde boe
renvrouw een zegen is voor de boerderB en
voor de grheele maatschappij. Alle meisjes
moeten naar een huishoudcuisus en andere
waar mogelijk, naar een huishoudschool.'! Is
niet voldoende, dat onze meisjes wat naaien
enz. leeren. Zij moeten meer algemeen wor
den ontwikkeld, ook in landouwrichting
waardoor zg voor haar toekomstige taak als
boerin meer geschikt worden, 't Is de plicht
der Organisaties te zorgen, dat de gelegenhe
den tot zoodanige ontwikkeling er komen
overal.
Maar niet alleen in de theorie, ook in
de practijk moeten onze meisjes behoorlijk
worden onderwezen. Geschiedt dat? Neen.
De iongens leeren de practijk van hun vader,
van de buren, déér worden zij aan 't werk
gezet. Zij leeren slechts hoe men daar werkt
en boert. Wat 'anders zien en hooren zij niet.
Dat is verkeerd. Zij moeten ook eens wat
anders leeren kenneneen ander bedrijf, an
dere werkwijze. Een middel daartoe isver
wisseling van boerenzoons. En van boeren
dochters. De jongens en meisjes worden dan
ook meer algemeen ontwikkeld, zij worden
meer mensch I
Na de school- en eigenlijke leerjaren zijn
we er nog niet. Er moeten overal cursussen
komen voor verdere ontwikkeling, cursussen
voor behandeling van bepaalde onderwerpen,
coöperatie, veefokkerij, werktuigen, boekhou
den, electriciteit. Cursussen voor de zaak
voerders onzer aankoop-coöperaties I 't
Geld daarvoor is goed besteed. De orga
nisaties moeten er zich voor spannen. De
regeering draagt al dat onderwijs een goed
hait toe. Hoe menigmaal heeft de Directeur-
generaal van den Landbouw, de heer Van
Hoek, den landbouweis toegeroepen„Orga
niseert en ontwikkelt U 1" Toch moeten
de boeren worden aangespoord I
Want lang was alleen in Zutphen een Win-
terschool. Het heette er is geen geld, er zijn
geen leerkrachten. Onze taak is, op het een
en het ander aan te dringen. De zorg daar
voor is speciaal voor de G. O. Maatschappij
van Landbouw. Een moeilijke taak, zeker I
Meer scholen, meer cursussen, meerleeraren,
meer geld 1 Dit moeten we vragen niet op
een vriendelijk briefje, we moeten het eischen.
Subsidies voor proetvelden en dergelijke za
ken, rakende meer direct onze eigen stoffe-
Hjfee belangen, kunnen we gaandeweg wel
ontberen; hiervoor zijn onze organisaties.
Maar voor het onderwijs, voor de ontwikke
ling van het boerenkind, heeft de regeering
te zorgen. „Als het den boer goedgaat, gaat
het allen goed." In de Tweede Kamer be-
gr§pt men dat niet. Men zal eerst tot dat
begrip kernen, als het met den boerenstand
verkeerd gaat,
De G. O. Mg. heeft dus een taak. Ze heeft
tot dusver niet stil gezeten, z§ heeft gewerkt.
Maar nieuwe tijden stellen nieuwe eischen.
Zij pakke de zaak aan) Een ontwikkelde
boer klaagt dan niet over een contributie van
f 2.50 of meer. Wij boeren zullen helpen:
diet met praat, maar met daad! Waarom
zuilen wij dat doen? Ie. Omdat de ontwik
kelde boer zich zal organiseeren. 2. De ontwik
kelde boer zal over een grootereu welstand
kunnen beschikken, wat direct en indirect
onze coöperatieve beweging ten goede komt.
3e. De ontwikkelde boer heeft inzicht ia za
ken, ea zal een onontbeerlijke enorme steun
zijn voor onze directeuren (zaakvoerders)
en coöperaties.
Spreker besloot aldus: De belangen van
de G. O. Mg. v. L. en die van onzen Bond
gaan, wat betreft de ontwikkeling hunner le
den, hand aan hand, daarin zit hun beider
toekomst.
Aan de levendige gedachtenwlsseling, wel
ke op deze voordracht volgde, octleenen we
het volgende: Dhr. Visser (Berkhout), afgev.
van den Noord Holl. Bond, kreeg van de ver
gadering een bgzonderen indruk, o a. dezen
dat de organisatie op hoog peil staat. Het
onderwas is echter minder. Waar zit dat In
Spr. maakt een vergelijking met z^n provin
cie. Daar siaan de boeren op een onafhanke-
lijk standpunt, hier zgn ze meer gedwee en
onderworpen, omdat zij goeddeels afhanke-
lijk z$n van groote grondeigenaren. Dezendra-
gen de schuld. Zij hebben niet gezorgd voor
onderwijs voor landbouwers en arbeiders,
Er moet een innige samenwerking komen tus-
schen huurder en verhuurder, daa zal ook
het onderwgs beter tot zijn recht komen.
Dhr. Boschloo is het eens met dhr. Meme
link. Deze zei het kras, wel een tikje over
dreven, maar 'tis een opfrissing. Te Zutphen,
ja gaat het met de Winterschooi goed, maar
misschien is het ook voor een deel te dan
ken aan de aanwezigheid van de M-U.L O.
school aldaar, waardoor men hoogere eischen
kan stellen. Wg moeten 't van de ontwikke
ling hebben. Spr. ziet b.v. in de leden vaa
den B. O G(oudleerlingen vaa wintercur-
sussen) de toekomst van den landbouw, de
recruten, waaruit de krachten der Msatschap-
pg moeten worden opgebouwd.
Dhr. Planten (Bestuurslid) hoorde den In
leider met bijzonder veel genoegen, maar is
het ook geheel eens met den heer Visser.
Onderwijs is ook noodig voor de landeige
naren. In Utrecht heeft men ook bijzonder
domme boeren, aan wie de schuld? Aan de
grondeigenaren Wat uit Hoog Keppel werd
meegedeeld teekent: men heeft er diie groo
te grondbezitters en er is geen stukje grond
te krggen voor een Coöperatie. De grondei
genaren moeten eerst naar school, opgevoed
worden in Landbouwkunde. Twintig jaar ge
leden zei mr. Slckesz te Doesburg reeds het
zelfde. Landbouwonderwg8 moet gegeven
worden aan de Hoogeschool. Men late de
Landbouwhoogeschool gerust in Wagenlngen,
maar aan elke Hoogeschool moet ook komen
een landbouw-faculteit. De landbouw is
No. één, dan dient naast theologie, juristerij,
en andere medicijnen, ook de landbouw
te worden onderwezen.—
De Voorzitter zegtWij ontvingen van den
Inleider allen een veeg uit de pan, de puntjes
weiden door hem op de i's gezet, 't is ech
ter goed bedoeld; mogen z|n weaschen in
vervulling gaan. C. B,
17 December d. a. v. bij afslag, namiddags
3 uur te Goedereede in het logement „de
Gouden Leeuw" van A, 3,21.40 H,A. of 6
gemeten 299'/i R. V. M. bouwland te Goe
dereede, iin den kleinen Zuidpolder, strek
kende vau dqk tot dijk, kadaster Sectie
B. nos. 356 en 357, verhuurd tot 11 Novem
ber 1923 aan W. v. d. Bok, C. Pgi, L.Breen
Jzn. en Poulus Grinwls, f 53282 per jaar
in 4 koopen, combinatiën en massa. B.
4,83.20 H.A. of 10 gemeten 156'/z R. V. M.
bouwland te Goedereede in den Rooklaas-
plaatpolder, strekkende van den Noord-Ha-
vendfjk tot aan den Plaatschen Galgeweg,
kadaster Sectie A. nos. 77, 79, 80, 82, 1202,
1203, 1204, 1206, 1207 en 1208, verhuurd aan
W. v. d. Bok, P. v. Erkelens, J. vanSplun-
der, J. den Eerzsmen, C. Vlietland, W.Tanls
Jztr.. C. den Eerzamen en M. Heerschap tot
11 November 1923 4 f 689.33 per jaar, In 9
koopen, combinatiën en massa. Ten verzoe
ke van Mevr. den Boer-Goekoop,
Notaris VAN DEN BERG.
Op 18 Dcc. In het Hotel Moelker afslag (na
afloop der verkooping van tuinen van Mejffr.
de Wed. A. Mgs,) een pakhuis aan den Mo
lendijk te Ooltgensplaat, ten verzoeke van
den heer H. van Gent Lzn.
Notaris AKKERMAN Ooltgensplaat.
Openbare Vrijwillige Verkooping op Don
derdag 18 December 1919, 's avonds 6 uur
te Ooltgensplaat, in Hotel Moelker afslag van
1 53.96 H.A. Tuin- en Boomgaardland te
Ooltgensplaat, In perceelen en combinatiën.
Breeder omschreven bg biljetten. Ten ver
zoeke van Mevrouw de Weduwe A. Mgs,
te Ooltgensplaat, cs.
Notaiis AKKERMAN.
Notaris Chr. Akkerman te Ooltgensplaat
is voornemens op Donderdag 18 December
1919, bg afslag, namiddags half twee uur,
te Den Bommel, in café Van der Plaat In
het openbaar te verkoopen, tea verzoeke van
den heer J. Both te Den Bommel;
1. Een burgcrwooohuis met schuur en erf
in den kom der Gemeente Den Bommel,
bewoond door den heer J. Both.
2. De tlmmennanswe kplaats naast per
ceel 1.
3. V|f werkmanswoningen met erven aan
den bededen-Molendijk, in een perceel.
4 Vgf werkmanswoningen met erven al
daar, in een perceel.
5/9. Zes "nieuwgebouwde werkmanswonin
gen met erven, op den Zeedgk, tegenover
de O. L. School in 5 perceelen.
10. Een perceel bouwgrond, groot ongeveer
3,73 Aren, gelegen naast de O. L. School.
11/16. Zes nieuwgebouwde werkmanswo
ningen, achter perceel 10, in zes perceelen.
17. Afbraak van de nieuwgebouwde loods,
kippenhok en wagenbuis, achter perceel zes
tien.
18/23. Zes nieuwgebouwde werkmanswo
ningen, staande tegenover de perceelen 11
t. m. 17, in zes perceelen.
24 Een nieuwgebouwde landbouwschuur
betonnen puipbak, mestput en erf, waarin
begrepen den ondergrond der voor afbraak
verkochte gebouwen, gelegen achter de vo
rige perceelen, in gebruik bij den verkoo-
per.
25. Een perceel bouwgrond gelegen naast
de perceelen 18 t.m. 23, groot ongeveer 9,90
Aren.
26. Een perceel bouwgrond, achter het vo
rige, groot ongeveer 7 88 Aren.
27. Een tuin aan den Molendgk, groot on
geveer 3.30 centiaren.
In perceelen en combinatiën.
Aanvaarding bg de betaling, met uitzon
dering van de landbouwschuur met annexen,
te aanvaarden 1 Maart 1920 en het woon
huis met schuur en timmermanswinkel 1 Mei
1920. Betaaldag der koopsommen 15 Januari
1920. Alles breeder omschreven bg notities,
welke gratis verkrggbaar zullen worden ge
steld ten kantore van genoemden notaris.
Meerdere inlichtingen verstrekken de ver-
kooper en genoemde Notaris.
Woensdag 17 December 1919 veiling
Woensdag 24 December 1919 afslag van 2
huizen erven aan de Hoofstraat, A 25 en 26
te Oude Tonge, bg M. Geluk aldaar des
avonds 6 uur.
Notaris VAN ISPELEN-
Verhurlng bij inschrgving voor 7 jaren in
gaande November 1920 van weiland onder
de Gemeente Abbenbrock zijnde 1-92 23
H A. aan den Moerscheweg, en 1-73-10 H.A.
aan den Groeneweg, in huur b(J den heer
Iz. van den Hoonaard, Inlichtingen uitslui
tend ten kantore van ontergeteekenden Nota
ris, alwaar de voorwaarden ter lezing lig
gen, en de inschrgvingsbiljetten gesloten
moeten worden ingeleverd, vóór of op Za
terdag 20 December 1919.
Notaris C. LOEFF.
Op Dinsdag 23 December, te beginnen des
voormiddags 9 uur te Ouddorp, in de West
duinen bg den heer H. K. Hameeteman, van
groen hout op stam onder de gemeente Oud
dorp.
Notaris VAN DEN BERG.
Op nader te bepalen datums fa de maand
December 1919 van 4.4560 H. A. of 9 G.
211 R. V. M. bouwland te Goedereede in
den polder Nleuw-Westerloo, aan den Oud-
Westerloosche dgk en aan den galgeweg
naar Stadwflk. Verhuurd tot November 1923.
Ten verzoeke van Mejuffrouw D. C. Zaai
er te 's Gravenhage.
Notaris VAN DEN BERG.
v.h.
P. BQUM.% Sommei&dijk.
TEL. 224.
Wasch dadeigk Uw haar met den
haarverzorger LAX. LAX dood le
vend onrein en verwgderd neten,
roos en stof. LAX bevordert den
haargroei; geeft glans en golving.
Onmisbaar voor schoolgaande kin
deren.
Prgs per doos 25 cent, voldoen
de voor Va liter hygiënisch hoofd
water. Bg alle drogisten,
L. I. AKKER, Rotterdam.
Voorheen werkznsm hjj de Fa. T.
Ichilperoord.
