Zaterdag 18 December 1619
848te Jaargang N*. 2554
voor «Ie Ziii<]liolland«<*lir en Zeenw^ehe Eilanden.
Tweede Blad.
An tirevo lu ti&moir
OrgtMM
DRIE BLADEN.
IN HOC SIGNO VINCES
BUITENLAND.
INGEZONDEN MEDE0EEUNBEN.
J, G. KLElHORSTg 23 Boschlaan 23, Rotterdam,
BINNENLAND
Scherpschoten.
FEUILLETON.
Vanm@nsch@fi,zooal$8rzijn
W. BOEKHOVEN Zonen.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
J. G. KLEIHORST - RorlogemaM, GoMsiid - BoscMaan 23 BOTTERDAM,
A II
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bjj vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDtJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertentiën worden Ingewacht tot DINSDAG- en VRIIDAGMORGFN 10 UUR.
Dit naame? bestaat mt
oorlogsomstandigheden ons hebben geleerd,
Is er een, die de veehouders niet mogen
vergeten. Dat is deze; dat we vroeger te
duur hebben gevoerd, te rijkelijk zfln geweest
bij het voederen met zoogenaamd „fijn spul
Nu de stalvoedering weer begonnen is, en
krachtvoer weer meer en beter is te betrek
ken, dan in de laatste oorlogsjaren moeten
we er ons voor wachten weer tot de oude
voederwijze te vervallen.
Heeft de noodvoedenng, welke we moesten
toepassen: minder meel en koeken, méér
knol en wortelgewassen, niet duidelijk doen
zien, dat we vroeger verkeerd handelden, te
veel lijn voer gaven. Waar geen gebrek
werd geleden, maar de veehouders in ruime
of voldoende mate knol- tn wortelgewassen
aan hun dieren konden toedienen, daar hiel
den deze zich uitstekend. Laat ieder sijn
ervaring maar eens nagaanDe beesten kwa
men goed door den winter, het melkvee
hield zich goed, en over den groei der var
kens had men over 't algemeen niet te kla
gen. Natuurlijk niet daar, waar niet te voe
ren was maar wel in de stallen, waar men
voor het ontbrekende krachtvoer wat anders
kon geren.
De zetmeelachtige stoffen zijn het goed
koopst en dienen in zondetheid bij de voe
dering van varkens in aanmerking te komen.
Vet aanzetting kan ook verkregen worden
T-1 r-i-1 m r'-dt mnajLdszft S.taife,rv5EO!>t msp,
De ellende te Weenen De En
tente bang voor een nieuw
Duitsch militarisme. Zal
Duttschland teekenen De
onthullingen.
Sir William Gcode, den Britschen bestuur
der van het hulpfonds te Weenen, terugge
keerd te Londen zeide iu de .American
Lunchlerclub" het volgende omtrent zijn be-
vindengen van den ontzettenden toestand te
Weenen.
Ik ben pas teruggekeerd uit Weenen en
heb het gevoel alsof ik tien dagen in een
cel was opgesloten geweest, beschuldigd
van moord. Ik logeerde in het beste hotel,
maar kreeg noch eieren noch melk. In de
bittere koude kropen de gasten bg elkaar In
het onverwarmde hol, waar slechts 1 lichtje
brandde. In mijn werkkamer moest ik wer
ken met mija jas aan, ter wil de thermometer
1 graad boven het vriespunt wees. Eindelik
slaagde ik er in hout te krijgen, waarmee ik
2 dagen een klein vuurtje kon stoken. Het
kostte me 970 kronen, hetgeen voor den
Weener nog evenveel beteekent als voor den
oorlog.
.Het 'komt meermalen voor dat het ver
keer in de hoofdstraten stop gezet wordt,
om een aantal begrafenissen door te laten.
Negen tiende der draagbaren bevatten kin-
derljjken. Ik meen dat een onmiddellijk in
grijpen in de ellende in Centraal Europa
noodzakelijk is, om niet het gevaar te loo-
pen van een zegepraal van het Bolsjewisme
dat zich waarschijnigk niet zou bepalen tot
dat gedeelte van Europa."
Mocht men dan al geen hulp vetleeneu
uit een philanthropise!! oogpunt dan zal
men het toch van uit een egoistisch stand
punt moéten gaan doen.
V
Hjewel de blonde reus is gebiuden aan
handen en voeten en b.'oedt uit duizend
wonden, vreest de Entente met groote be
ving. In elk hoekje van het Duitsche rik
speuren haar spionnen, die soms tot in het
belachelijke de hun opgelegde plicht nakomen.
Men herinnert zich nog hoe eenlge tijd ge
leden de geallieerden een nota aan Duitech-
iand zond om ophelderingen omtrent het
vertrekken van twee Duitsche vliegtuigen
met stafofficieren in de richting van Rusland.
-BI otderroek bleek achter dat eecige Tur
ken over Rusland naar hun vaderland trach
ten te komen. Deze Turken hadden enkele
handelsbetrekkingen met Duitschland aange
knoopt.
Hoe die spionnen zich uitsloven.
O ik bq de demonstaties tijdens Hlndeaburgs
verbilf te Berlin is die vrees duidelijk aan
het licht gekomen, zoozeer zelfs dat toon
aangevende Engelsche bladen het vermoeden
uitspraken, dat er een monarchistische actie
mede in verband zou staan en waar de
intriges in Nederland met den Duitschen ex-
Keizer geen kleine rol in zouden spelen.
Maarhoe de argus-oogen van den Parijschen
„tijger" elke beweging van den zieltogenden
reus controleerd komt het sterkst in de laat
ste nota's uit, die ever en weer gezonden
zin, in verband met de vjrsteikte politie
macht in Duitschland. Niettegenstaande de
uitdrukkelijke verklaring van de Duitsche
Overheid, dat deze georganiseerde bende
uitsluitend is samengesteld om de dreigende
politieke sfeer te bezweren, laat de Enten-
temogendheden de idee niet los, dat men
zint op een nieuw militarisme. In deze likt
dus de houding der geallieerden als twee
droppels water op die van een individu wiens
geweten niet zuiver is en bang is met de
zelfde maat gemeten te worden ais hQ ge
bruikt heeft.
Intusschea echter laat de Raad van vijf
nog niet af van haar luguber bedr|f. Steed3
wordt de schroef met geduchter kracht aan
gedraaid. Het is voorspeld geworden dat 't
volk het welk verslagen uit dea oorlog
zou komen geen pardon zou te verwachten
hebben, ma^r nooit is vermoed geworden
dat onze twlntigsie eeuw zulk wreed bar
barisme zou baren.
Zonder mededoogea tracht men millloenen
mannen niet alleen, maar ook vrouwen en
kinderen j areola r-g te doen zuchten onder
het ondragelijke juk van matelooze ellende.
Want niettegenstaande Duitschland met
cijfers aantoond dat een uitlevering vaa
400.000 ton dok- en baggermaterieel de vol
slagen ondergang vaals het rijk veroorzaakt,
houdt de Entente vast aan haar eisch, al
mag men dan ook het zwaard eenigszins
met fluweel omwikkeld hebben.
De Duitsche minister van binne-oJandsche
zaken Noske moet tot een persoon van de
.Daily Mayl" gezegd hebben, het protocol
op het vredesverdrag niet te kunnen teeke-
neu.
.De maat Is al lang vol. Laat de gealli
eerden het land bezetten, als zij lust heb
ben. De vrede die ons nu wordt aangebo
den Is geen vrede maar een verlenging van
den oorlogstoestand. Ik hoop dat de regee
ring hem van de hand zal wjjsen wat ook
de geyolgen mogen zijn.''
V
Terwijl gaat de Duitsche' onderzoeker
Kautschy rustig voort met zfjn onthullingen.
Niets wenscht de Duitsche regeering ver
borgen te houden en wil volkomen haar
aandeel In de wereldoorlog bekend en open
baar maken, maar tegelijkertijd zal het een
sterk protest zijn tegeR de bewering dat
Duitschland alléén schuldig zou staan,
De Entente blijft evenwel met haar ont
hullingen achterwege. Zij schijnt In tegen
stelling met de Centrale rijken haar archie
ven met zeven zegelen gesloten te hebben.
Is zij bang voor openbaarmaking of acht zij
zich geea verantwoording schuldig te zijn aan
Na eenlge dlscsusle werd besloten de
voorstelling betreffende de behandeling van
de regeling van jaarwedden van ambtenaren
en bedienden bij de provinciale griffie, per
soneel van den Prov. Waterstaat en werklie
den gedeeltelik naar afdeelingen te ver
zenden en gedeeltelijk in handen eener com
missie te stellen.
Aan het eind der vergadering stelde de
heer j. Bouman eenige vragen aan de Ged.
Staten in verband met de staking bij de Rott.
Tramweg Maatschappf, welke een ernstige
stagnatie veroorzaakt in het verkeer op de
Zuid-Hallandsche eilanden.
Het lid van Ged Staten, Mr. Limburg
deelde o. a mede, dat een verzoek door
Ged Staten Is gericht tot den Minister van
Waterstaat, om maatregelen tot verbetering
In den toestand. Het onderzoek te dezer zake
te stellen, diende te worden afgewacht.
In verband ook met de in de Tweede
Kamer te houden interpellatie een met de mee
ning dat mischlen ook nog door de provin
cie iets zou gedaan kunnen worden met het
oog op de financieele betrekking tusschen de
provincie en de Tramweg Maatschappij
werd besloten verdere behandelling dezer
interpellatie aan te houden tot de volgende
vergadering, Dinsdag 23 Dec.
25 cent per regel.
Het soliedste adres voorHORLOGES, WEKKERS, KLOKJES, KETTINGEN,
ARMBANDEN, COLLIERS, BROCHES, DASSPELDEN enz.
Degelijke en goedkoope artikelen voor cadeaux.
Speciaal REPARAT1EINRICHTING voor degelijk werk.
Vergeet niet voor bovenstaande ALLÉÉN te gaan b|
het measchdom.
Maar dan zal de geschiedschrijver wel
recht doen De historie is rechtvaardig.
Prov. Staten van Zu d-Holland Dinsdag
werd de najaarszitting geopend door Baron
Sweerts de Landas Wyborgb, commissaris
der Koningin, die woorden van nagedach
tenis wijdde aan het verscheiden der Sta
tenleden, de heeren Deking Dura en Van
Liefland.
De heer Dr. A. C A, Hoffman, opvolger
van wijlen den heer Van Liefland, werd
hierna bêëedigd.
Ingekomen was een voorstel van jden
heer Ten Hope, om een commissie ts
te benoemen tot onderzoek naar de moge
lijkheid van afschaffing van tollen op alle
wegen in de provincie, benevens een voor-
stel-Van Zadclhoff, dat benoeming van een
commissie bedoelt tot onderzoek naar de mo
gelijkheid aanstelling van schoolartsen In
een groot aantal gemeenten.
Belde voorstellen komen een volgende
vergadering In behandeling.
Ds. Netelenbos heeft steun gekregen van
eene z-jde, waar wel niemand eenig Ver
moeden van zal gehad hebben. Een 16-tal
studenten der V. U. spraken in een tot hem
gerichte motie hun sympathie uit met zfla
brochure .de Grond van ons Geloof" en
hoewel ze zeer voorzichtig zijn in hunne
uitdrukking ten opzichte der kerkelijke han
deling die Ds. N. ondergaan heeft kan men
tusschen de regels doorlezende, gerust de
conclusie trekken, dat zij in hem zien iemand
die drager is van den martelaarskroon om
des consientie's wille. Ik geloof dat in het
algemeen dit optreden, in de Gereformeerde
kringen een zeer onaangenamen indruk te
weeg bracht, al houde men in het oog dat
als reactie op dit onbezonnen jeugdwerk
een 4 voudige overmacht der andere stu
denten aan de vrQe, hun optreden in een
aan duidelijkheid niets te wenschen over
latende verklaring, ten sterkste afkeurt, en
het meeste licht ontstoken wordt aan den
voet daarvan, waarin vernield dat een be-
/angrük deel der opstellen der motie van 16
geen beladend lid is eener Gereformeerde
kerk, d. w. z. behoort tot de .membra In-
completa", de onmondige leden der kerk.
Maar daarom wordt de geestesopenbaring
dezer jongelingen te bedenkeliker, zich als
onbevoegden te mengen In een beginsel-
verschil, en partij te stellen tegenover een
kerkelijk college, waarin hun leermeesters
zitting namen, en welke mannen na ja en-
lange studie en rijpe ervaring door een
nauwgezet onderzoek de Inhoud der brochure
Netelenbos In strijd verklaren met deGeref.
beschouwing over inspiratie. Ouzens inziens
staat dezer actie der zestienen in het nieuw
ste verband met de in den laatster, tijd druk
besproken actie der jongeren. De rijpere
jengd is het tijdperk ingetreden waarin de
.waaroms" om antwoord vragen en noeste
studie de sleutel wordt om de kameren der
wetenschap te ontsluiten. Aan dezen leef
tijd Is eigen het innemen van een, wat we
zouden willen noemen het absolutistisch
standpunt, namelijk het vormen van een
eigen meet ing, met terzijde stelling van an
dere inzichten, daar deze eerst komen als
vrucht van lange studie tn ervaring en een
meer overzichtelijk geheel schenken over de
onderscheidene levensvragen, die dan ook
geeft een rustiger en meer bezonken levens
overtuiging. Bij de rijpe jeugd is zulks even
wel niet het geval, men pakt vlug aan, afwij
kingen van eigen overtuiging bq anderen
waargenomen gelden voor achielijk en kun
nen den. toets der critiek niet doorstaan.
Aan deze geestelijke ontwikkeling paart zich
ook de lichamelijke. Men voelt zich man
worden. De lichamelijke kracht ontplooit en
men wordt doordrongen van het besef iets
te willen en vooral te kunnen. En juist dit
laatste nu komt In botsing met de Gerefor
meerde levensopvatting, die voorspelt het
Goddelijke alvermogen en de algeheele af-
hankelflkheld van den mensch. Deze niets
God alles.
Maar dat niets zijn, dat in zichzelf weg
vallen van alle menscheRjke prestatiever
mogen strijdt met de opbruisende levens
kracht van de rijpere jeugd die In haar
willen begrijpen en haar vragen naar de
waaroms, komt voor een afgesloten terrein,
waarin de menschelijke geest nimmer zal
doorvorschen. Dat eischt volkomen zelfover
gave, eerbiedig gelooven op het Gezag der
Goddelijke Openbaring. Die belijdenis is
voor vele jongeren, in verband met boven
genoemde eigenaardigheden der rflpere jeugd
te star, te stoer, te steil, te weinig elastisch.
Deze moet meer soepel worden en aange
past aan het wenschelijk willen en denken
en kunnen en zoo alleen is ons de actie der
jongeren verklaarbaar.
In het diepsté wezen der zaak komt hier
tot uiting een teruggrjpen naar den vrijen
wil des men8chen vóór den val om zelf te
bepalen wat goed en kwaad is. De Godde
lijke eere wordt aangerand in het streven
des wenschen .als onzer een te wezen".
Vandaar dat in de gemeente des Heeren,
die infivitief gevoelt, wat we hierboven als
oorzaak voor den jongeren actie omschreven
onrust gewekt wordt door de daad van
studenten onder de beademing van Geref.
professoren, en daarom heeft de gemeente
het recht om de namen te kennen van de
onderteekenaars der motie die Teologiestu-
7)
door HUGO KINGMANS.
(Auteursrecht voorbehouden).
XI.
s
-*s
Met schrik wordt Mieke wakker.
Ze mag zich wel haasten, wil zij de eer
ste zijn 1
Harm is vandaag jarig!
Hg is altfjd het eerst op.
Maar nu moet ze hem voor zijn.
Een en twintig wordt hij nou. En z| is
al vijf en twintig. Hoe oud voelt zij zich
al.
Niet denken, niet peinzen, Mleke. Op
schieten. jg moet het eerst beneden wezen
en voor den jongen een lekker kopje thee
zetten en dan het andere, je weet wel
Ja, 't is een duur ding geweest,* maar
voor Harm was niets te duur. Zoo'n goeie
jongen I Was hg niet vaders rechterhand
Of liever en beter gezegd, dreef de zaak,
sinds vader oud geworden was, ook aldoor
Jan's toedoen, niet op hem alleen.En
leeft hg ooit geklaagd 't Was alles
dankbaarheid van hem H| was zoo'n
cadeau wel waard't Was toch zoo'n
goeie jongen. .En. .en. .en.
Vooruit Mleke, niet blozen Als God
liet anders wil moet ge berusten, meisje, al
I valt dat zwaar, al k03t dat strgd En
als Hg het wil dan komt het in orde
ook Vooruit meisje I Je wilt Immers
vanmorgen de eerste zijn.
En zij was ds eerste; zette fluk3 thee en
wachttemet kloppend hart, ze wist
zelf niet waarom op dat oogenblik op
Harm.
Daar kwam h% naar beueden, ging recht
streeks naar de bakkerg. Neen zoo ging het
nietOnder haar boezelaar hield zg het
cadeau verborgen, toen zg eveneens naar de
daseigksche werkplaats ging.
Op het gerucht dat zg maakte keek Harm
op, verwonderd, haar te zien.
„Ben jg ai op?"
„Ja vóór jou, luilak. Maar je verjaart im
mers vandaag? Ik wilde de eerste zgn."
En dan plots ernstiger: „Harm, wel ge
feliciteerd hoor. Schenke God je nog veel
ja ren en zegen, voor tgd ea eeuwigheid."
„Dank je, Mleke, dank je, meld."
Getroffen keek hg haar aan. Hoe was het
in vredesnaam mogeigk, dat hg dit nu eerst
zag, dat zq knap was, dat zg er sterk uit
zag, nu, ja wel niet zoo breed en zoo fleu
rig das de andere meisjes van het land,
maar toch niet meer, zooals vroeger, zoo
bleek en mager
„Dacht je dat dit alles was", wekte haar
vrooigke stem hem uit z'n overpeinzing.
„Neen jong, dat zou te koel z|n. Ik heb iets
voor je verjaardag gekocht, tenminste als je
het hebben wilt".
En ze reikte hem het cadeautje over, wat
tot z|n onultsprekeigke verbazing een gou
den horloge was.
„Maar maar"stamelde hg
„dat Is veel te veel, dat Is
„Dat is niets te veeljg bent altgd
zoo goed voor vader en voor moeder en
voor mg
Zou hij
«Nou, ja, maar dat geven van dit cadeautje
beteekende immers niets. In niets en nie
mand kun je je zoo bedriegen dan in men-
schen" .zei een inwendige stem hem
Maar bovendien was hg haar wel waardig,
zg, een oprecht, vroom meioje, wars van
alle huchelarg, van alle oppervlakkigheid
Neen, hg durfde haar niet vragen, zgn
vrouw te worden, al was hg geneigd het op
staande voet te doen
„Neen, maar dat is toch te veel", stamel
de hij nogmaals. „Mieke, je bent veel te
goed voor me."
„Welnu, malle jongen, je hebt het wel
verdiend, hoor! Wie weet komt inga ca
deau nog wel iu de schaduw te staan bg
dat van vader", glunderde zg ondeugend.
„En dan"
„Jullie bent veel te goed voor me", Stot
tert Harm verlegen. „Ik heb zooveel goed
heid niet verdient".
„Waarom niet Je bent altgd goed voor
vader en aioeder en voor mg Je bent
vader als een zoon, al die jaren geweest.
Als ik dan bedenk dat Jan
Hier begonnen haar tranen te vloeien.
„O, hoe heeft hg het kunnen doen I Vader
igdt er vreeseigk onder. Het gaat hem zoo
aan het hart, een hypotheek te nemen en
den boomgaard te verkoopen. O Jan, wat
heb je gedaan 1"
„Ik zal hard werken en dan
„Zoo, zoo, staan jullie daar in den vroe
gen morgen te vrgen? Moet het werk van
daag soms niet klaar komen", lachte luid
keels moeder Janssen, in de deur van de
bakker| verschgnend. En dan:
„Harm, wel gefeliciteerd, jong. En nog
veel jaartjes er bg hoor."
Moeder Janssen was nu eenmaal opper
vlakkig Gods zegen bad zq Harm niet toe,
voor het verdere gedeelte van z'n leven.
De betraande oogen van Mieke ziende,
zegt ze dan opeens: „Wat scheelt er aan,
meld
„We spraken over Jan, moeder", antwoord
Harm voor haar.
„Ja, dat is een vervelend geval. Je vader
ïgdt er zeer onder. Ocb, de een zet zich ge-
makkeigker over iets heen dan de ander.
Het sp|t me voor dea jongen. Maar ik ben
toch zgn moeder nietwaar HQ is opgestookt
door dat nare wijf van hem, die ons niet
zien en niet luchten kan. Voor baar kan 't
mij niet schelen, dat hq failliet Is".
„Foei, moeder, zoo mag je niet spreken",
wijst Mieke ernstig terecht. „Dat is niet
Christelijk. Er staat in den Bgbel, dat men
zelfs zgn vgaad moet liefhebben. U mag
niet big zijn dat Jan's vrouw zooiets over
komt".
„Ja, maar zoo Christcigk als jullie bent,
ben Ik niet hoor. Ik ben maar van de mid
delmaat.'
„Voor God bestaat geen middelmaat, moe
der. Bg Hem Is het voor of tegen. Geen
middelweg. Dat moet u weten"
De loop die het gesprek genomen heeft
bevalt moeder Janssen niet. Daarom wendde
zg zich af.
Bg Harm kwam de oude beklemming
weer, kwam weer de oude strgd
O, hoe gaarne zou hij wezen als haar i
Maar zoover Is het nog niet. En mag hg
met die wetenschap haar tot vrouw vragen
Neen, duizendmaal neen. Smoort dat gevoel,
Harm. Er staat in den Bgbel: Trek geen juk
aan met ongeloovige. En daarom zal zü jou
toch niet nemen. Want je weet: de BQbel
houdt zg hoog. Zij duldt geen Bgbelcritiek.
Want, zegt zf, de woorden, die er ia staan
zgn van God. En daaraan mag een mensch
niet tornen. Hg mag er tlets af en niets
toedoen. Neen, Harm, het zal toch niet
gaan, jongen. Een zuster wil zg wel voor
je zgn, maar niet meer. Man en vrouw, dat
wil wat zeggen, HarmHoe vaak wordt
hierover in het leven te licht heeageloopen 1
Ja, maar (weer een andere stem) Ik ben
toch geen ongeloovige. De Bgbel zegt:Trek
toch geen juk aan, met een ongeloovige.
Maar Ik geloof toch, al is dat geloof niet
zoo vast, niet zoo resoluut als dat van
Mieke.
En zoo wisselt in het gemoed van Harm
de strgd, het voor en tegen zich af
Ook onder het werk dat hg nu gaat aan
vangen en dat vanmorgen reeds te lang Is
verwaarloosd.
Maar hg is er nog niet.
(Wordt vervolgd.)
