J*4 DIN. "I >op Woensdag 19 November 1919 »34*u Jaargang N\ 2547, Minister Irienburg sfptridin siand Antirevolutionair Orgaan I I :n. IN HOC SIGNO VINCES _JL£ R. V. S. enz. enz. ,10» voor de Zuidhollandsclie en ^eenw^elie Eilanden. RECHTZAKEN. Reclames Mededeelingen. Staking bij de R. T. M. KAMEROVERZICHT. GEMEENTERAAD. 8857. L. CSLAND. W, BOEKHOVEN Zonen, Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers. De ethische politiek, we willen der ss n, waar- ïiwercn. ÏER. istboi No. 1. met plm. genoemd adres, *1. der Onder- I. AAT HMELSDIJR S eeren, eerst het- geschied, wende jaren met succes g te verstrekken, met kragen, e zijn Is spoedige 13499 is naar Qk ilcht rgt daar- dlsiroop ardoor U ïgen kunt dossende en van de eesmlddel cningen en, ver- nchltls, ■ihoent, 3.25, van SAND met Deze Courant verschynt eiken WOENSDAG en, ZATERDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent by vooruitbetaling. BUITENLAND by vooruitbetaling f 5.50 per jaar. AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT. UITGEVERS: 0 M M E L S D U K, Telefoon Intercommunaal No. 202. ADVERTENTIËN I21/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel. BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel. DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR. Z ij die zich nu abonneeren, ont vangen de nog in deze maand verschijnende nummers gratis. SEPT. 1902—NOVB. 1919. In 't Kuyperkabinet trad hij als mi nister op toen jhr. mr. T. A, J. van Asch van Wijck was overledenop 25 Sept, '02 tot 16 Augs. '05. Niet van den heer Idenburg was dus de befaamde zinsnede (befaamd voor j[ Indische ambtenaren ten minste) in Troonrede van 1901 Als Christelijke Mogendheid is Ne derland verplicht in den Indischen Archipel de rechtspositie der Inland- sche Christenen beter te regelenaan de Christelijke zending op vaster voet steun te verleenen en geheel 't re- geeringsbeleid te doordringen van 't besef, dat Nederland tegenover de bevolking dezer gewesten een zede lijke roeping heeft te vervullen. Maar al had hij die zinsnede zelf niet geschreven, als Kamerlid in die dagen was hij 't er ten volle mee eens. En daarom kon hij na den dood van Asch Van Wijk de groene bank aan de Rechterzijde ook gemakkelijk verwisse len met een plaats aan de Groene Tafel naast de ministersKuyper, Loeff, Kruis, Harte van Teklenburg, Bergansius, ~vMvil baron van Lynden en de Marez 4'ens. Hij was als minister reeds ge noemd, toen hij als Kamerlid zijn eerste gewichtvolle rede hield tegen de Indi sche specialiteit van Kol. den S.D.A.P. die te velde trok tegen 't Inperialisme, We herinneren ons nog de geweldige emotie, die daartegenover maakte de prachtige rede van Idenburg (als Kamer lid nog). De Liberale Pers was een en al verwondering en men schreef en zei 't„Van Kol heeft zijn man gevonden Van dien tijd af, èn om zijn kennis van Indië, èn om zijn Godsvrucht, waar en oprecht en ongekunsteld, was hij èn als Kamerlid tot 25 Sept. '02, èn als Minister tot 1905 een zeer gewaardeerd man, die aller achting weg droeg. Maar door den val van 't Kuyper kabinet viel hij mede; maar niet om voor de Christelijke partijen en voor Indië verloren te zijn. Want hij werd Landvoogd, nadat hij ten tweede male, in 't Heemskerk-kabinet minister van koloniën was geworden nl. van 20 Mei '08 tot 16 Sept, '09. Ten tweede male dus minister, eerst van 25 Sep4 '02 tot 16 Aug. '05 in't Kuyper-kabinet; toen van 20 Mei '08 tot 16 Sept. '09 in 't Heemskerk mini sterie; daarna benoend tot gouverneur, generaal van Ned. Indië, en werd hier in Nederland de heer J. H. de Waal Malefijt, zijn plaatsvervanger. En zes jaar bekleedde de heer Iden burg dat gouverneur generaalschap, totdat hij in dit kabinet Ruys ten der den male minister van koloniën werd, maar van wege gezondheidsredenen moest aftreden. V Die punten waren er, die in dat drie voudig Ministerschap de aandacht vroegen le. het ethische element of de ethische politiek. 2e. de eereschuld van Nederland aan Indië. J 3e de economische en politieke Voor la uitgang van 't Indische Volk. waarheid niet ontrouw zijn, was reeds ingeluid door de liberale-koloniale spe cialiteiten als Van Hoevell en Fransen van de Putte; ook zij hebben reeds in de 60—80er jaren het Nederlandsche volk met ernst, kracht en klem, er op gewezen, dat 't nu maar eens uit moest wezen met die »batige sloten*, met die financieele voordeelen, die Neder land uit Indië haalde, en dat er nu eens een tijd behoorde te komen, waarin Nederland een voogd en opvoeder werd van dat goedige, toch zoolang veronachtzaamde en uitgebuite volk daar op de Indische eilanden. En van de Rechterzijde waren er ook onophou delijk eischen gesteld aan de liberale Kabinetten, om niet langer van Indië te plukken, maar er te brengen de Christelijke religie; vrijheid van de Evan gelie prediking door de Zendelingen Christelijke beschaving, die denopuim- vloek trotseeren durfde en 't Indische volk zou opheffen tot Westersche cul tuur met kennis van landbouw en in dustrie en techniek, opdat de tijd komen zou, dat dit goedige Volk uit zijn dom mel zou ontwaken om zelfstandig te leven onder toezicht van Nederland, En Idenburg werkte niet alleenVoor Indies kerstening op den grondslag der Troonrede van 1901, waarvan we hier boven de Indische paragraaf citeerden nl. »Als Christelijke Mogendheid is Ne derland verplicht in den Indischen Archipel enz. enz.*, maar èn als Minis ter èn als Gouverneur generaal sloeg hij ook op economisch en politiek ge bied de hand aan de ploeg. Er kwam verbetering in den wettelijken toestand der Vreemde Oosterlingen of Chineezen. Er kwam gestadige uitbreiding van een geregeld bestuur in verschillende Bui ten bezittingen. Er kwam betere Be- stuurs centralisatie Er kwam afschaf fing der heeren diensten op Java. Er kwam ophefing der gouvernements koffie cultuur. Er kwam terug brenging van particuliere landerijen tot het Landsdomein. Er kwamen nieuwe ha venwerk^n en een spoorwegaanleg in Zuid Sumatra. Er kwam toewijding voor de Christelijke religie en meerdere vrij heid en hoogere waardeering in alle Indische kringen voor 't Zendings- en Kersteningswerk. Natuurlijk heeft 't Liberalisme in Nederland gescholden op den „dweper op den troon van Buitenzorg", op Iden burg. En ieder, die zich 1913 nog her innert, weet hoe de heer mr Pleyte, minister geworden in 't Cort Kabinet, tegen den Buitenzorgschen dweper* is van leer getrokken te Amsterdam op den vooravond der Kamerverkiezingen. Wat trok men te velde tegen Iden burgs „pasar circulaire van 1910", waarin Idenburg verbood het houden van openbare inlandsche markten op Zondag, ook in Mohsmadaansche stre ken. Ja, dat was in de Liberalen oogen de onverdraagzaamheid ten top. En die Liberalen hier en in Indië zetten zich schrap tegen Idenburg, want terwille van een specifiek Christelijk, doleerend, calvinistisch beginsel greep die dwepende Idenburg in, in het han dels 't economisch leven der Mohame- danen.'' O, die liberale verdraagzaamheid. Zóó verdraagzaam, dat ze den Tslajn boven 't Christendom plaatsen. Zowa ren woedend op die pasar circulaire, en ze hebben zich in 1918 gewroken, want toen viel ook daardoor 't Chris telijk kabinet Heemskerk maar toen deed zich het 't ongehoorde feit voor, dat de nieuwe liberale minister Pleijte die Idenburg bestreden had in 1913 vroeg aan dienzelfden dweper van Indië of hij asjeblieft Gouveneur-Generaal wou blijven. En Idenburg bleef gouveneur-generaal onder een links kabinet, en Pleijte, de liberale minister van Koloniën, heeft nog nooit in de 2e Kamer iemand zoo geprezen als hij Idenburg deed. 't Kan verkeeren, zei Bredero in 1600. 'tKan verkeeren. zei ons Christenvolk in 1913 14, toen Pleijte wierook ontstak voor den Calivnistischen Indischen landvoogd Idenburg. Ja, 't Liberalisme was in 1913 zoo boos. Niet alleen om Idenburgs pasar circulaire, maar ook om zijn onderwijs, politiek, want Idenburg maakte dat er veel Christelijke Scholen kwamen voor 4e Javaantjes, Ze waren boos, omdat die Chr. Scholen zoo bloeiden, omdat de zending bloeide door mooie subsidies. Idenburg was de gehate Calvinist; de drijver, fanatiek en gevaarlijk voor de rust in Indie Gevaarlijk voor de orde want als die Mohamedanen eens opstonden Hun scholen wer den immers aangetast; hun zending tegengewerkt; hun Zondagsmarkt ze ontnomen; hun godsdienstige gevoelens gekrenkten dat deed die dolee- rende Landvoogd. In 1901 schreef de Indische Locomo tief Wij Indische mensche leven voor 't meerendeel in de vaste overtuiging, dat althans wij in deze gewesten de schoenen van Luther en Calvijn ont groeid zijn en dat geloofsijver hier niet kan telen. En daar komt die inhoudzware gedrukte Troonrede ons een roapiDg te vervallen haden hij is voor 't Nederlandsche en Indische Li beralisme niet teruggedeinsd. Ondanks al hun marktgeschreeuw over schending van neutraliteit en zaaien van onver draagzaamheid is Minister en Landvoogd Idenburg voort gegaan in de kracht des Heeren om dat Indische Volk den Chris tus nader te brengen èn voor zijn stof felijke welvaart als voor zijn geestelijke de meeste zorg te dragen. Nu kan Idenburg niet meer. Zijn gezondheid is geknakt. Spare hem de Heere nog vele jaren als één onzer leiders; één onzer emi- nentste en waardevolste voorgangeren. Hij is Calvinist pur sang d. w. z. van 't edelste soort. Ons ten voorbeeld en ter navolging. Want volharden bij 't ideaal heeft dit gevolg, dat de Indische Locomotief nu, in 1919, prijst Idenburgs groote lief de voor de koloniën. Dat is datzelfde Blad, dat in 1901 de Troonrede bespotte en nu mededeelt, dat er in de koloni ale kringen nu over den calvinist H. Colijn gesproken wordt.als waardig opvolger van den calvi nist Idenburg. De gedachtenis des rechtvaardigen zal in zegening zijn Arrondissementsrechtbank te Rotterdam. H. H., en J. H., 43 jaar, arbeider te Den Bommel, wegens diefstal, gepleegd alsvoort- gezette handeling, door twee vereenigde personen, leder tot een maand gevangenis straf, voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaar, den eerste by verstek. J. H. de Z„ 20 jaar, slagersknecht te Zuid- 25 cent per regel. wordt door 21.000 artsen erkend als het beste versterkingsmiddel^ voor Zenuwen en tichaam. plotseling dezen zoeten waan ont- rooven. Kerstenen! Is de geschiedenis er dan niet om te leeren, dat 't nooit goedschiks ging en dat vooral Aziaten refractairen zijn. Men wil dat kinder lijke Indische volk een godsdienst opdringen, waarvoor 't niets voelt, waarvoor 't niets kan voelen, omdat 't van een ander maaksel is en on der andere omstandigheden leeft. Zoo begon de Kuijper- en Idenburg- hetse al in 1901. En ze eindigde met Kuij per van de Ministerstafel te bannen; en evensoo Idenburg in 1905 om Iden burg in 1913 als Landvoogd weg te moffelen en dood te debateeren. Idenburg heeft 't van 1902-tot heden verstaan, dat een Chr. regeering niet alleen uit politieke overwegingen, maar uit veel hooger motief, tegenover Indie land, wegens mishandeling tot f 25 boete, subs. 10 dagen hechtenis. L. Z., wegens diefstal, bij verstek tot een maand gevangenisstraf. A. v. D., te Zuidland, wegens strooperfl, met behulp van vaartuigen, by verstek tot veertien dagen gevangenisstraf. C. de V., nlet-verschenen, wegens diefstal te Oude Tonge van een rywiel-bui- tenband, eigendom van den landbouwer J. van Prooyen aldaar, een weck gevangenlstraf. J. R. Jzn. en B. L. G,, beiden nlet-ver- schenen, wegens eenvoudige beleedlglng, te Sommelsdyk, van den broodbezorger der Coöperatieve broodbakkery te Dlrksland,M. Lugtenburg aldaar ieder f 25 boete, subs. 25 dagen hechtenis. De eerste beklaagde zou in het te Som melsdyk verschynende blad De Maas- en Scheldebode een advertentie hebben doen opnemen, van welke de inhoud beleedigend voor Lugtenburg was, de tweede aan het zelfde blad een stukje hebben ingezonden, dat geplaatst is en uitdrukkingen Inhield van voor denzelfden Lugtenburg beleedigende strekking. Uitspraken 27 dezer, Zaterdag omstreeks halfzeven is by het uitryden van een stoomtram van de Rotter- damsche Tramweg Maatschappij van het handelsterrein naar de Rosestr. te R'dam, een wagen van deze tram, toen reeds vijf wagens achteruitrydende den wissel waren gepasseerd, ontspoord. Dit is vermoedelijk veroorzaakt doordat stakers den wissel, toen de tram nog niet geheel gepasseerd was, hadden omgezet. Persooniyke ongelukken kwamen er niet by voor, en schade is er niet aange richt. De ontspoorde wagen was spoedig weet op de rails gezet. TWEEDE KAMER. Zitting van Vrfdag 14 November 1919. Onze weermacht. Persoonlijk feit. Nogeens socialisatie. Schokking voerde het pleit over onze weermacht al zullen sommigen met een be roep op het Evangelie bet onchrlsteiyk noe men, deze spreker acht een staand leger echter toepassing van den Evangelischen plicht voor een volk. Omtrent de Zondagsrust hoopt Schokking dat de gestelde verwachting niet teleurgesteld wordt. De voorziening die voor de ontgin ning van woeste gronden zal worden getrof fen begroet by met genoegen. Wyunoop wilde een persooniyk feit even ophelderen tegenover Koekman die in zQn rede van Donderdag zeide«Gij gaat zelfs aan den haal als zy komen." Kleerekooper neemt echter de verdediging van het gezegde van Kolkman overals deze wil aannemen dat de beschaving van het incident te Amsterdam door „Het Volk" dat hiermede in verband staat, onjuist is. Maar Kleerenkooper is Wijnkoop te min en acht het beneden zqn waardigheid hierop in te gaan. Van den Waerden tracht nog wat van het gehavende scheepske, door de soclalisatie- voorstanders zee in gestuurd en dat zoo deerlijk door de stormloop van Schouten werd geschonden, te redden. Volgens van der Waerden zullen Schouten en spr. het pas eens worden ais zy er niet meer zyn. Dit zal wel eens waar kunnen zyn! Aan het slot van zfln ovatie voorspelde deze soclalisator toch nog dat het kapitalisme verdwijnen zal en uit de steenhopen van dat gehate gebouw zal verreizen het ni.uwe leven. „Das alte stiirzt, es andert sich die zeif, vnd neues leben blüht aus den Ruinen." Van Schaik zal zyn stem voegen bij die van hen, die voor het volksbelang aandrin gen op krachtige bevordering der productie. Deze meerdere productie zal de armoede verminderen en de daardoor ontstane dege neratie in de maatschappy tegen te gaan. De zonde is gevolg van vrije wil, doch wordt bevordert door de maatschappeiyke mis standen. Godsdienstige en stoffeiyke belangen staan op het spel. Zyn stem aan de moties voor onderzoek der socialisatie kan van Schalk niet geven, hoewel ook hy het wenscheiyk acht dat er een onderzoek zal plaats hebben naar een betere bedrijfsorganisatie. Zoo zien we dat twee stroomingen in de vertegenwoordiging telkens met elkaar in botsing zyn, de uiterste linksche kamer groe pen die met alle geweld dssnood, de sociali satie der bedrijven willen doorzetten en de meer gematigden en rechtschen fracties die wijze op vermeerdering der productie als eenig redmiddel in den maatschappeiyken chaos. VERGADERING van den gemeente raad van Nieuwe Tonge op Zater dag 15 November des nam, om half drie uur. De Voorzitter de Edelachtbare heer van Overdorp opent de vergadering met gebed, waarna de notulen der vorige vergadering onveranderd worden vastgesteld. Ingekomen zyn: Enkele goedgekeurde af- en overschryvin- gen van Ged. Staten die met nog enkele in gekomen stukken als kennisgevingen worden aangenomen. Een schryven van den bond van politie personeel om het loon der veldwachters hoo ger op te brengen, ten einde hen in staat te stellen hunpositie naar behooren te vervul len, wordt gesteld in jhanden van B. enW. die met prac-advies dit schryven in de eerst volgende vergaderingen zullen ter tafel bren gen. Besloten wordt In te gaan op 't voorstel

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1919 | | pagina 1