W oensdag 22 October 1919
sPurol
1
Toor de Zuidhollandsclie en Zeenwsciie Eilanden.
«J
1
J
=H
I
a
Antirevolutionair
Orgaan
f
IN HOC SIGNO VINCES
Nil!
•gels
pringende
84stfl Jaargang N2589,
i
C.
MEES.
lam.
TWEEDE KAMER.
Scherpschoten.
ii
ij
BoME
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
bank
0/
0WI
[©M", met
;el- Muziek als
Noten en
16364
IF. 7575,
:rdam.
i
kloven, schrale
gesprongen lip-
en en winter-
een groote ge
ns voortreffelijk
brand-, snij- en
veilingen, smet
en en huiduitslag
30 en 60 ct.
«IJNHARDT,
lek Zeist.
Drogisten,
i i
bpje, LEER-
UBLEMEN-
-LEN, DE-
Deze Courant verschflnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bjj vooruitbetaling.
BUITENLAND b0 vooruitbetaling f 5.50 per jaaT.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
W. BOEKHOVEN Zonen,
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
/O.
laan
7AN-
v4\JI
LPOK-
9
Toezicht op de dure prijzen.
Er Is een algemeene klacht over de prij
zen en de Winkelstand krijgt van alles de
schuld, hoewel vaak ten onrechte, 't Is daar
om een gelukkige gedachte, dat de Midden
standers zelf een Censuur gaan uitoefenen
over de knoeiers en oplichters in hun gild.
En ze geven daar kennis van aan den Mi
nister, maar ook aan 't publiek. Vandaar
onderstaand stuk
Een adres aan den Middenstandsraad.
De Middenstandsraad heeft aan den minis
ter van landbouw het volgende adres ge
richt
Het is den Middenstandsraad bekend dat
het In het voornemen van uwe Excellentie
ligt, te trachten tegemoet te komen aan de
V. 'tïYfêtlge klachten van het publiek over de
duurte van tal van artikelen, waaronder ook
eerste levensbehoeften. Een van de maat
regelen om de duurte te bestrijden is de
steun door uwe Excellentie te verkenen aan
coöperaties en verbrulksorganlsaties. Ia ver
band daarmede wflst de Middenstandsraad
op de bekendmaking, opgenomen in de St.ct.
van 19 en 20 Sept„ Intake de aardappel-
voorziening, volgens welke van regeerings-
wege tusschen 15 October en 16 November
goede consumptieaardappelen tegen den prijs
van f 7 50 per 100 K Q. franco plaats yan
bestemming, b{j afneming van ten minste
10,000 K GIneens voor coöperatieve veree-
nlgingen beschikbaar worden gesteld.
De coöperaties zullen echter ook op an
dere wijze door uwe Excellentie worden
gesteund, n.l. door haar op gemakkelijke
wijze aan werkkapitaal te helpen. De Mid
denstandsraad acht zich verplicht hiertegen
in te brengen, dat dergelijke maatregelen
den gehcelen middenstand als zoodanig ern
stig benadeelen. Bij een zeer groot gedeelte
van het publick bestaat de overtuiging, dat
heerschende duurte aan den middenstand
met name aan de winkeliers is te wij
ten, dat aan hun zucht een overmatig groote
winsten te behalen, de belangen der ver
bruikers worden opgerfferd.
De georganiseerde middenstand wil gaarne
erkennen, dat eronder de winkeliers knoeiers
zQn, wier houding afkeuring verdient en
tegen wie opgetreden behoort te worden.
De middenstandsorganisaties hebben daartoe
zelf reeds het initiatief genomen. Gelijk de
zer dagen reeds in de dagbladen werd ge
publiceerd, hebben de besturen van den
middenstandsbond, den Nederl. R. K. Mid
denstandsbond en de Christ. Vereeniging van
den handeldrijvende» en industrieelen mid
denstand in Nederland een plan ontworpen
tot oprichting van federatieve mlddenstands-
com missles en raden van beroep voor ver
bruikers. Zij gaan daarbg uit van het stand
punt, dat la het bijzonder aan de winkeliers
thans vaak woeker- en prijsopdrijvingsprak-
t ijken worden toegeschreven, waaraan zij
geheel onschuldig zijn. De bedoeling der
besturen is, klaarheid te brengen ten aan
zien van de gestie der winkeliers. Zij stellen
zich voor, dit aldus te bereiken.
De middenstandscommissies, op te richten
in elke plaats of in eiken kring van kleine
gemeente, zullen tot taak hebben, het be
drijfsleven van den handeldrijvenden en den
industrieelen middenstand in de juiste banen
te houden of te brengen door alle haar ten
dienste staande middelen; o.m. door met
elkaar overleg te plegen om eventueel be
staande toestanden In een bedrit uit den weg
te ruimen vooral ook door zoowel in woord
als in geschrift de winkeliers de overtaking
bij te brengen, dat si hun taak naarbehoo
ren moeten vervuilen en bewijzen, dat zij
zich bewust zijn van de verantwoordelijk
heid, welke op hen als distribuanten van
eerste levensmiddelen rust; voorts door de
overheid te overtuigen, dat de middenstand
wil medewetken om de heerschende duurte
en daarmede ook den nood van ons volk te
bestrijden, door te trachten te voorkomen
de oprichting van z e. verkruikerabonden,
omdat deze niet noodig zijn, daar de mid
denstand In werkelijkheid alles wil doen,
wat een geregelde en goedkoope voorz'ening
In de behoeften der bevolking eischt.
De raden van beroep voor vérbruikers
zullen tot taak hebben, klachten van het
publiek over winkeliers en handelaren, die
naar de meening van de koopers te hooge
prijzen in rekening brengen voor verbrui
kersartikelen, te onderzoeken. Het resultaat
van dat onderzoek zal openbaar worden ge
maakt.
Nu hieruit blijkt, dat de georganiseerde
middenstand zelf de handen uit de mouw
steekt, om misstanden tegen te gaan,
meent de Middenstandsraad, dat het optre
den der regeering zich dient te bepaien tot
het nemen van strenge maatregelen tegen de
bewuste knoeiers en prflsopdrijvers, maar
dat zich behoort te onthouden van. zoodanige
maatregelen, waardoor coöperatieve vereetsi-
glngen gesteund ten koste van den midden
stand, waardoor tal van nijvere burgers met
ondergang worden bedreigd.
Uwe Excellentie versta ons wel; de mid
denstand heeft tegen de mededinging van
de coöperatieve verbruiksvereenigingen op
zichzelf geen bezwaar, maar dat is een be
langenstrijd, welke op natuurlijke wijze be
hoort te vgprden gestreden, zonder ongemo
tiveerde lüoordeeling van regeerlngswege
van de eene partij. Naar de overtuiging van
den Middenstandsraad is echter de voorge
nomen steun door de regeering aan de
coöperaties te verleenen tegenover derl mid
denstand niet wel te verdedigen.
Zitting van Donderdag 16 October.
Interpellaties Sannes-Braat.
De heer SANNES oefent scherpe critiek uit
op de handelingen der regeering.
De winter is een waar schrikbeeld, niet
alleen voor de arbeiders maar ook ia andere
kringen. In de pers en overal heerscht een
geest van onzekerheid, doch men hoort niets
van de regeering. Als spr. de politiek van
den Minister wil karakteriseeren, noemt hij
haar principieel niet geschikt voor dezen tijd,
de maatregelen hebben In plaats van goed
koopte, prijsopdrijving bewerkt en het oor
geleend aan speculanten. Het vertrouwen in
den minister is ia breede kringen verdwenen,
doortasten wordt van hem niet meer ver
wacht en daardoor wordt onnoodig den
polltieken en economischen tegenstand ver
scherpt. Spr.'s eerste vraag is daarom
.Is de regeering voornemens, spoedig
maatregelen te treffen, waardoor de eerste
levensbehoeften, waaronder mede te begre
pen kleeding, manufacturen, schoenen en
brandstoffen, tegen lagere dan de/ thans gel
dende prijzen verkrijgbaar zullen worden
gesteld? Zoo ja, waarin zullen deze maat
regelen bestaan
Wat is de taak der regeering Deze vraag
Is niet in een hand om draaien op te lossen.
Maar er moet in elk geval wat gebeuren
voor den winter. Het Is volkomen juist wat
de besturen der groote gemeenten en de
Vereeniging van Ned. gemeenten hebben
geschreven, dat in den a.§. winter maatregelen
moeten worden genomen om de prijzen van
aardappelen, kleeding, steenkolen enz. op
gelijke hoogte te houden als tijdens de
distributie.
Spr.'s tweede vraag luidt:
Indien gemeenten levensbehoeften tegen
verminderden pr?s verkrijgbaar stellen dcor
bijslag uit de gemeentekas, is de regeering
dan bereid deze gemeenten op den voet. der
Distributiewet 1916 te steunen?".
De woekerwinsten moeten tegen gegaan
worden en de prijzen gedrukt worden.
De loonsverhooglng is een geyolg van de
duurte, niet andersom zooals wel beweerd
wordt.
Ia dit verband wijst spr. op de duurte van
de melk. Naar spr.'s meening Is de duurte
een gevolg van de hooge weidepachten. Stelt
de minister de prijs der melk een stuk lager
dan zal de pacht ook dalen.
Met cijfers toont spr. aan dat door de
fabrikant, de vervoerders, de brandstoffen-
handelaren en den geheelen handel woeker
winsten gemaakt zijn.
De winsten in 1918 gemaakt zijn van 25
pet. by de Óilefabrieken Cslvé te Delft, 51
pet. bij de Philips Gloeilampenfabriek, 30
pet. bij de West Suiker Raffinaderij, hoewel
er minder was verwerkt. De firma Stokvis te
Rotterdam en jurgens te Oas en anderen
gaven 25, 50 en meer pet. dividend.
In 1919 maakte de Holland-Amerlka een winst
cijfer bekend over de afgeloopen 9maanden.
Daaruit blSkt een nettowinst van f29,600.000
tegen f 19600000 over het mooie jaar 1918
De vrachten zijn dan ook schreeuwend hoog.
Een importeur deelde spr. mtde dat voor goe
deren In Amerika gekocht, een vracht naar hier
werd gevraagd 42 pet. der waarde Voor een
kistje van 3 KG. naar Londen werd f 17
vracht berekend enz. Tegenover de gewel
dige winsten der Kapitalisten stelt spr. de
armoede der arbeidersbevolking. De arbei
ders worden geteisterd door werkeloosheid.
De stemming is hoogst verbitterd. De regee
ring moet de bevoegdheid hebben alles te
kunnen controieeren in parilculier onderne
mingen. Daarom stelt spr. nog deze vraag:
„Acht de regeering het ter bereiking van
het Sub. 1 genoemde doel niet noodzakelijk
de bevoegdheid te kragen tot controle over
alle particuliere ondernemingen Echter wil
men komen tot bestriding der duurte zal
men moeten komen tot Socialisatie. Deze
socialisatie is niet in eens te bereiken, zi
moet langzaam opgebouwd worden. Men
moet beginnen met een stelselmatig onder
zoek ais in spr.'s laatste vraag gesielt:
„Wanneer de door de regeering te treffen
maatregelen mochten blijken het gestelde
doel niet te kunnen bereiken, wil de regeering
dan door een commissie, waarin verschillende
maatschappelijke belangen en sociaal poli
tieke richtingen vertegenwoordigd sijn, een
onderzoek doen Instellen naar de mogelijk
heid van een plan matige organisatie van het
economische leven, alsmede naar de wijze
waarop deze zou moeten plaats hebben, ten
einde zoowel een groote productie als een
goedkooper product te verkrijgen?
Spr. is overtuigd dat dit onderzoek zal
leiden tot een overwinning van het socialisme
en ten voordeele van den arbeider.
De heer BRA AT neemt het op voor de
melkboeren, geeft een globale rekening der
productiekosten en komt tot de conclusie
dat één liter melk komt op 18 cent. Als de
minister de prijzen der melk handhaaft dan
zal er zeer zeker een tekort aan melk ont
staan. Verandert hij den prijs, dan staat spr.
er nog niet voor in dat er geen tekort zal
zijn, maar het zal zoo gering mogelijk zijn
De heer van 1JSELSTE1JN, minister van
Landbouw, Ngverheid en Handel.
Spr. zet uiteen wat door hem is verricht
om de duurte te bestrijden en weerlegd de
meening van den heer Sannes, als zou de
minister in deze dagen uitrusten, als een oud
heertje In een gemakkelij ken stoel. Een wets
ontwerp zal spoedig gereed zijn, waardoor
cr een centrale duurte commissie zal komen,
welke zich zal laten voorlichten door plaat
selijke commissies, aan deze commissie zal
uitgebreide bevoegdheid worden toegekend,
zöoals om inzage te nertsen van boeken en
contracten. Zij zal contracten, volgens welke
ongeoorloofde winsten worden genomen, b.v.
door aan de afnemers een bepaalde prijs op te
leggen, waar beneden niet mag worden
verkocht, kunnen annuleeren. Die centrale
commissie zal verder aan den handel be
paalde prijzen mogen voorschrijven.
Thans het antwoord op de vragen.
De eerste vraag beantwoorde spr. In be
vestigden zin, met uitzondering van de kolen,
die door de regeering worden gedistribueerd.
Op de tweede vraag luidt het antwoord
dat spr. niet weet of de heer Sannes rljks-
accouotants wil voor alle ondernemingen.
Dat kan niet. Maar als men meent, dat er
ondernemingen zijn die woekerwinst maken,
dan kunnen zij onder controle worden ge
steld.
Op de derde vraag antwoordt spr. positief
ontkennend.
Wat de vierde vraag betreft, spr. wil geen
Staatscommissie voor de algemeene sociali
satie toezeggen, wel steun aan een particu
liere instel! iag, die dit onderzoek zou willen
instellen. Voor sommige bedrijven is spr.
niet tegen socialisatie maar spr. zou wel eens
willen zien hoe men b.v. de landbouw zou
willen socialiseeren.
Spr. heeft hiermede dévragen beantwoord.
De heer Braat heeft geen vragen gesteld,
maar spr. meent hem in den loop der rede
beantwoord te hebben.
Ingeionden medsdaelingen
25 cent per regel.
Zitting van Vrijdag 17 October.
Aan de orde zijn de interpellatle-Sannes
betreffende de levensmlddelenvooizienlng
en Braat betreffende de melkprijs.
De heer SANNES is door 's Ministers ant
woord niet bevredigd. In het groote deel
der rede was het of minister Posthuma aan
gerechtvaardigd. Toen
van een fabrikant, die
het woord was. De m'niste? heeft niet de
overtuiging verschaft dat hij gedaan heeft
wat hij kon doen om het leven minder duur
te maken. Inzake de regeeringskrachten treft
den minister geen blaam. Maar de groote
wensch«n van de reederijen heeft hij niet
Toen de minister sprak
een mlllioen in plaats
van een ton had verdiend, eenvoudig door
zijn fabriek stil te leggen en zijn voorraden
te verkoopen, leverde hij de scherpste critiek
op het Kapitalistisch stelsel der industrie
en op zijn eigen beleid. De minister heeft
het vertrouwen van de arbeidersklasse ver
loren. Spr. stelt de volgende motie voor:
De Kamer van oordeel, dat, tot dusver het
beleid van den minister van landbouw en
de door hem gedane toezeggingen niet vol
doende waarborgen, dat in de komende
winter de eerste levensbehoeften lager in
prijs zullen zijn dan thans het geval is, gaat
over tot de orde van den dag.
De heer BRAAT stelt de volgende motie
voor:
De Kamer, van oordeel, dat de door den
minister van landbouw vastgestelde melk
prijzen niet in overeenstemming zijn met de
productiekosten, noodigt de regeering uit,
in het belang der melkyoorziening de ge
troffen regeling te herzien.
De heer SMEENK meent dat de duurte in
de eerste plaats wordt veroorzaakt door het
wereldtekort aan voorraden goederen. Spr.
zegt dat socialisatie der bedrijven zooals de
heer Sannes voorstelt onmogelijk is uit te
voeren.
De heer COLIJN is het met den heer
Smeenk eens dat de weg tusschen producent
en consument moet worden verkort. De
cijfers van den heer Braat acht spr. waar
deloos, hij had een overzicht over jaren van
de kostenberekening moeten doen.
De melk is volgens spr. te duur.
Spr. wenscht dat de regeering voldoende
kaas beschikbaar zal stellen door de grenzen
minder open te steden.
De heer van RAYESTEIJN zegt dat de
rede van den heer Sannes een scherpe aan
klacht was tegen het Kapitalistische stelsel
en spr. fractie stemde geheel met deze critiek
in maar de conclusie van den heer Sannes
was niet in overstemming met de scherpte
van zijn aanklacht. Tegen een groot kwaad
moet men komen met groote middelen. Die
heeft spr. In de rede van den heer Sannes
gemist. Spr. zal een eigen motie vast stellen.
Spr.'s motie vraagt onmiddelijkc nationalisatie
van het grondbezit en hyposheeabezit door
confiscatie met schadeloosstelling alleen aan
die èleine grondbezitters die in hun bezit een
minimumbestaan vonden.
De heer HENRI HERMANS dringt op
breede voorlichting van het publiek aan door
de pers. Staatsbemoeii ng heeft steeds in het
economische leven tal averechtsche gevolgen
geleid. We moeten van de regeering niet
alles verwachten maar meer rekening met
het particulier Initiatief houden. Daarom
dringt spr. er op aan het part. initiatief te
steunen, waar dit werkt op prijsverlaging,
strenge wetgeven tegen de duurte; hand
having van het verbod van uitvoer van
peulvruchten; verlaging van den margarine
prfjs.
De heer BAKKER vraagt de minister of
deze het stelsel van publieke verpachting
niet gewenscht acht. Zou het tijdstip niet
gekomen zijn om in de pachtprijzen in te
grgpen Deze moeten omlaag wii men de
consumptieprijzen doen dalen. Ondanks de
gevoerde critiek Is spr. er van overtuigd dat
de minister alles zal doen wat in het waar
achtig belang des volks is.
De heer BOMANS bespreekt eenige detail
questies. De visschersvloot van IJ muiden
moest voor twee derde door gebrek aan
kolen stil liggen. De vischvoorziening is van
rallonaal belang. Hoe komt het dan dat de
minister zegt dat er genoeg kolen zijn
De heer MARCHANT zegt dat de boeren
noodig zijn. Zat Troelstra achter de regee-
ringstafes dan zou hy de boeren ook vertroe
telen evenals Lenln de boeren aan zQn hart
drukte. Er zija soorten van boeren, spr. heeft
een zandboer gesproken die op zijn boerderfj
f 1600 verdient voor een gezin met vyf kin
deren, zou deze man niet meer m gen heb
ben voor z?n melk? De rfjke kleiboer zou zijn
melk voor minder kunnen geven. Dit verschil
baart moeilijkheden. Wat de studiecomm.
voor de socialisatie betreft sluit spr. zich
aan bij den beer Smeenk. Spr. gelooft niet
dat zelfs de heer Sannes weet wat socialisatie
eigenlijk ia. Als men vraagt haat eens con
creet voor te stellen antwoordt menwacht
fel
I
tot wg achter de bestuursbetafel zitten I Dat
is misleiding
De heer WINTERMANS zegt, dat de
duurte het karakter draagt van den strgd
tusschen den sterkere en zwakkere. In het
economische leven moeten wg een andere
richting uit gaan. De minister moet er het
breekijzer tusschen zetten. En dan moet de
heer Sannes den moed hebben de steeds
verder gaande looneischen tegen te houden
opdat wg uit den lastigen cirkel vandaan
komen. De minister moet ernstig de ver
diensten der boeren nagaan. Doet hQ dat dan
zal blyken dat zg niet zulke schreeuwende
verdiensten maakten als de socialisten durven
beweren.
De heer KOLTHEK meent dat de duurte
alleen kan ophouden door socialisatie, die
we echter niet van deze regeering mogen
verwachten. Zg zal er toe moeten gedwongen
worden door de genen die haar wenschen.
De christelijke richting en de gansche bour
geoisie wil zich meester gaan maken van
het begrip Socialisatie en het tot een ander
begrip maken.
De heer VAN DER LAAN betoogt dat de
loonen te laag zyn. Spr. heeft uitgerekend
dat een gezin van man, vrouw en vier kin
deren f27.14 noodig hebben om behoorigk
gevoed te worden. De textielarbeiders hebben
echter maar loonen van f20—f25 hetgeen
de ellende en ondervoeding demonstreert.
Socialisatie zal evenwel volgens spr. de
algemeene welvaart ondermgnen.
De vrouw en de kies vereeniging. Ziedaar
het vraagstuk waar K. V. zich in deze win-
tercampagne rekenschap hebben te geven.
Om logische redenen is door onze voor
mannen bepleit opneming der vrouw als lid
der K. V. en geen afzonderigke organisaties
omdat de kwestie van Staatsbeleid niet be-
heerscht wordt door de vraag tot welke der
twee geslachten men behoort maar door de
beginselen die men op dat terrein voorstaat.
En voorzeker is de invloedssfeer van het
volk door de invoering van Evenr. Vert. en
Algem. Kiesrecht voor mannen en vrouwen
werkeigk verbreed.
Sympathiek staat men op het platteland
nu juist niet tegenover 't Vrouwenkiesrecht,
maar als in dit onderwerp niet ter zake zgn-
de, laten we de piineiplëeie zijde buiten be
schouwing. Wg hebben te rekenen met den
feiteigken toestand en als zoodanig heeft d»
stem der vrouw gelijke waarde als die des
mans. Beiden hebben, als lid der K. V. een
zelfde taak welke dus zou kunnen worden
omschreven
le. Zich in te werken in de A. R. begin
selen die leiding geven aan het voltrekken
van den bouw van Staat en Maatschappg.
2e. Het deelnemen aan elke politieke actie
en alle geoorloofde propaganda, welke die
beginselen ten grondslag hebben. Allereerst
is dan noodsakeigk dat de vrouw op de verg.
der K. V. komt. En dat nu zal de moellyk-
ste factor zgn. Men make zich dienaangaande
geen Illusies. De vrouw zelf heeft, in 't al
gemeen genomen, geen begeerte gekoesterd
voor 't kiesrecht, onze plattelandsvrouwen
staan er beslist sceptisch tegenover. De ge
zinsmoeder zal de tgd ontbreken tot 't bg=
wonen der vergaderingen, en indien ze ook
ai een avond beschikbaar heeft zouden nog
vele andere oorzaken haar van een bezoek
afhouden. Aan dit alles is ook niet vreemd
de zoo echt Christeigke opvatting die de
vrouw van haar levensdoel heeft n.l. dsn ar
beid in 't gezin met volkomen gerustheid het
werk op politiek en sociaal gebied overlatend
aan den man, hem van harte 't initiatief in
deze gunnend. Met die gedachte is ze op- ja
saamgegroeld, en wg willen opmerken dat,
zoolang deze trek nog by onze Christen
vrouwen gevonden wordt, zy wel van het
hun verleende recht zullen geb uik maken
maar nooit politiseerende vrouwen zullen
worden. Eenigszlns anders komt het te staan
met hen die door de omstandigheden waarin
het gezin verkeert wèl tydkunaenvtgmaken
voor bovenvermelden arbeid, en vooral de
ongehuwde vrouw die uit den aard der
leeftijd zich gemakkelijker aanpast aan ver
anderde toestanden, heeft o. i. eene belangl
rgke roeping te vervullen. Allereerst om dee-
te nemen aan de verg. der K. V. om zoo
doende meer in te leven in 't geen zooal
voorvalt op 't politieke erf, en zich bovenal
de beginselen eigen te maken die richting
en stuwkracht geven aan de Staatkundige
