Woensdag 1 October 1919.
Jaargang N*. 2533
Eerste Blad.
De Kunst.
A nlirevolutionair
Orgaan
voor de Znldltollandsclie en Zeeuwsclie [Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
RECHTZAKEN.
BUITENLAND.
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentiën en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers
Er is al wat gesold met dat woord
Konst. En dat komt omdat het woordje
.kannen* haar moeder is. Wat iemand
>kan«, is zijn kunst. Zoo komt men
tot „kunstjes" van honden en apen,
tot goochelkunst om een sabel in te
^jfcJikken, tot leeskunst, schrijfkunst, tee
kenkunst, zangkunst, reciteer- of voor
drachtkunst, tot de kunst) om te lie
gen en te bedriegen en tot veldheers
kunst, tot vliegkunst enz. enz.
Geen terrein des levens of er zijn
menschen mee gemoeid, en waar men-
schen zijn, is kunnen, is kunst. Maar
J'uist dat onmetelijk gebruik van 't woord
:unst heeft aan 't begrip Kunst wat
afbreuk gedaan. Want als we spreken
over Kunst. Kunsttermen, Kunstzaal,
Kunstmin, Kunstkritiek, Kunstwerken,
Kunstdeel Kunstuitingen, Kunstsmaak,
Kunstgevoel, Kunstenaars enz. enz. dan
wordt door t gewone publiek daarbij
toch steeds aan een zekere handigheid
en gauwigheid gedaeht. Een vrituoos
op 't klavier, ep orgel of piano, is
iemand, die met razende snelheid zijn
vingers op de toetsen drukt, en daar-
-gr door een geheel van tonen voortbrengt
.die hem soms niet eens bekoren.
Juist het veelvuldig gebruik van 't
woord Kunst heeft aan de bekoorlijk
heid der Gedachte, welke Kunst omvat,
wat afbreuk gedaan. Heeft wat omlaag
gehaald de hooge idee, die door 't
woord Kunst toch vertolkt moet wor
den. Zekerzeer zeker, er is nog een
andere reden, veel ernstiger, waarom
met 't woord Kunst en Kunstliefde en
Kunstavondje en dito, dito, soms den
spot gestoken wordt En die reden is
de Kunst zelf. En die reden is de Mensch
als Mensch zelf. Het is toch algemeen
bekend dat er zooveel surrogaat-kunst
isersatz kunstnabootsing, klatergoud
dat op de markt des levens voor echt
goud wordt aan den man gebracht.
Door de groote behoeften is er tijdens
den oorlog ontzaglijk geknoeiden kwam
er allerlei minderwaardigs, allerlei afval
en gaar mengsel in etens-en drinken© -
waren voor den dag. Niet voor den
rijke, want die kocht voor veel geld
echt spnl. Maar voor den minder be
deelde in aardsche goederen, was er
ersatz-koffie, ersatz-thee, surrogaat van
meel, boter, koek, wol, linnen en ka
toen. En zoo is 't met de Kunst ook
gegaan. Er was behoefte; en nu moest
er gedistribueerd worden. De Kunst
gezelschappen werkten niet voor niemen
dal, de Knnstzalen moesten gehuurd;
de acteurs eu actrices, om ons nu maar
eens alleen bij de Kunst op 't tooneel
te bepalen, moesten dure kleedij koopen
om te personifiëeren, voor te stellen
den Man of Vrouw, die ze moesten uit
beelden. Dat kostte, wou 't eens echt
zijn, geld, ontzaglijk veel geld en dat
kon alleen de Rijkdom betalen; maar
die deed 't niet, want dan kostte zoo'n
kunstavond al gauw per hoofd een 50
galdenen dat was voor den rijke
zelfs te kras Wat was 't gevolg Dat
geen e-me zaal uitverkocht werd. Men
hield altijd kaartjes* over en de ex-
Sloitatiekosten konden niet worden ge-
ekt en de spelers niet naar verdienste
beloond, dan met een paar kransen, die
men op 't tooneel wierp als uiting van
zijn hooge waardeering. Maar een ae
teur en de regie en de decoratieschilder,
de directeur, heel 't gezelschap kan van
kransen zijn maag niet vullen. En daar
om kreeg je de Kunstersatzhet Kunst
surrogaat. De Kunstgezelschappen moes
ten wel minder gaan prestoerenstuk
ken gaan opvoeren om 't groote publiek
te lokken; moesten minder zorg gaan
besteden aan kleedij, uitvoering, plaats
van 't spel; de Kunst werd daardoor
minderwaardigde Kunst daalde af van
haar hoogen zetel der eereen 't groote
publiek ging er naar toe voor amuse
ment, voor pleizier.
»0, 'k heb me zoo geamuseerd*, zegt
't bakvischje van 16 jaar, en de dienst
bode met haar vrijer, den cavalerist,
hebben een machtigen >loI« gehad voor
der kwartje, 't Was charmant, char
mant, zei de O-weër, als die tenminste
het woord »broerd mooi" niet gebruikte.
En juist, omdat de echte Kunstuit-
voeringen zoo duur zijn, omdat ze zulke
hooge eischen stellen aan spelers en
speelsters, aan gebouwen, aan kleedij,
aan muzikale begeleiding in zake de
opera's; en juist, omdat 't publiek dat
onmogelijk kan betalen, daarom moest
de Kunst haar goudglans van de vleu
gelen verliezen en werd ze
vulgairvolksplezier, avond-
passeering; werd ze van Hooge kunst
minderwaardige, slechte kunst, waarin
de spelers dingen gaven te hooren en
te zien, die wel de zinnen prikkelden,
de hartstochten gaande maakten, de
ziel verlaagden, maar waarin't publiek
niet werd opgevoed tot dat Hoogere
leven, dat de Kunst bezielen moet en
waaraan zij uiting geven moet.
Daardoor is de Kunst in miscrediet
geraakt. We spreken in dit verband
niet van Gereformeerden, die de Kucst
reeds als zoodanig veroordeelendie in
de Kunst 't wereldsche leven zich zien
openbarendie de Kunst als vijandin
beschouwen van hun Godsdienst, Leer,
Dogma, Belijdenis; want voor zulke
Calvinisten, hoe we ook hun gewetens
bezwaren elke minuut van den dag,
willen eerbiedigen; voor zulke Calvi
nisten bestaat er zelfs geen Hoogere
Kunst, is alle Kunst zonde. Om niet
misverstaan te worden voegen we net
als hierboven, er onmiddellijk hij, dat
we nu uitsluitend de Tooneelkunst be
doelen, en niet die andere kunsten als
Dichtkunst en Schilderkunst en Beeld
houwkunst en Prozakunst en Prentkunst
bedoelen, want daarin hebben die Calvi
nisten geen bezwaar onder zekere voor
waarden die ieder wel begrijpt nl.dat ook
die Kunsten fatsoenlijk en eerbaar blij
ven. Maar we bedoelen, dat er Calvi
nisten zijn, en] ze zijn er in menigte,
die door konsjentie bezwaar ook alle
echte, hoogere Kunst verfoeien, omdat
ze wereldsch is, en van hun God ze
aftrekt. Maar er zijn ook Calvinisten,
die aan de Kunst de hoogste eischen
stellen van Eer en Deugd, en die dan
ook de Opera's bijwonen, werkelijk om
hun ziel in die zich ontsluitende onbe
kende wereld van tonen ©n klanken,
te vermeien en er in de gave van
zang en voordracht de Algemeene ge
nade Gods te roemen, die der menschen
stem, door de zonde verkwijnd, nog tot
zoo aandoenlijke kracht en schoonheid
kan opvoeren, En voor zulke Kunst
minnaars, die hun God vasthouden ook
in de wereld vam Muziek en Zang en
Hem als den Gever ook van die mu
zikale prestaties erkennen; voor zulke
is tegenwoordig weinig of waar Kunst
genot te proeven. Jan Publiek heeft
op de „Kunst" beslag gelegd. De slecht
ste Komedies zijn in een dag uitver
kocht en de Variëteiten gezelschappen,
de Revues, enz. maken de beste zaken,
en of ze willen of niet, ter wille van
hun bestaan, hun brood, hun beroep,
moeten de stukken niet dat hooge, be
zielende, veredelende karakter dragen,
dat aan Ware kunst eigen isdat er de
ziel, de kern, 't doel van is.
Zoo ging dus de Kunst omlaag, En
omdat goede Kunst zoo duur is, maar
ook omdat 't menschelijk hart zoo
zondig is en zich zoo zelden thuis ge
voelt in een sfeer van hoogere gedach
ten en idealen. Ja, waarlijk, ook op
Kunstterrein zijn we allen kinderen
Adams, kinderen $es stofs en wroeten
zoo gemakkelijk in 't aardsche en 't
zinnelijke en 't materialistische. De
zondeval verloochent zich ook hier niet.
Maar daarom is 't ook zoo noodig, is
't een levensbehoefte, is 't een maat
schappelijke eisch, is 't een eisch van
Gods Heiligheid, dat zóó de Kunst be
oefend wordt, ze dan ook voldoet aan
de hoogste eischen d.i. beoogt de eere
Gods en de verheffing van't zieleleven,
de zonde laakt, de deugd verheft, den
mensch voorstelt niet in zijn laagsten,
maar in zijn hoogsten vorm en vorming.
Dichtkunst en beelhouwkunst, schilder
kunst en muziekkunst; ze moetenjgrij-
pen naar de schoonheden in 't Rijk der
Heerlijkheid. Niet slechts wat de Natuur
nabootst, maar wat een denkbeeld
geven kan van volmaakte schoonheid;
dat is kunstuiting, die de hemel nader,
en de aarde verder af ons brengt
V
Deze Courant vcrschQnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bfl vooruitbetaling.
BUITENLAND bQ vooruitbetaling f 5.50 per Jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 12V, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zQ beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRRDAGMORGFN 10 UUR.
KANTONGERECHT TE SOMMELSDIJK.
Zitting van 26 Sept. 1919.
Heden werd geëischt tegen
J van 't H. (niet verschenen) zwerver
(woonwagenbewoner) voor het laten loopen
van een paard op welland, toebehoorende
aan J. Struijk, landbouwer te M'harnls. Ge
noemde heer Struijk was In deze getuige en
elschte f 5 schadevergoeding. Eisch f 10
boete subs. 10 dagen hechtenis.
J. v. d. Z. 23 j., wagenm. te Mellssant, al
leen opgekomen van de 4 in het proces
verbaal genoemden B. v. d. RB. v. d. M.
en J. D., hadden in gezelschap op 29 Juni
geloopen op hooiland van de generale Dijkagle
te Stellendam, toebehoorende aan A. v, Oos-
tenbrugge aldaar. Bekl beweerde vergunning
te hebben. Het O. M., in aanmerking nemende
de vele klachten welke van daar komen over
dergelijke overtredingen, elschte f 5 boete
subs. 5 dagen hechtenis voor leder.
J. v. d. Z., als voren, eveneens met in
hoofdzaak de eigen personen als vorige zit
ting voor dezelfde overtreding enkele weken
later (13 Juli) bQ vernieuwing gepleegd f 9
boete subs. 5 dagen hechtenis ieder.
B. v. d. D. 41 jaar, landarb. te S'dflk, over
treding leerplichtwet. Eisch f 8 boete subs.
8 dagen hechtenis.
J. S. 38 Jaar, schippersknecht te Sommels-
dQk. Leerplichtwet. Eisch f 5 boete subs. 5
dagen hechtenis.
J. V. 44 jaar, arb. te SommelsdlJk, als vo
ren, Eisch f 8 boete subs. 8 dagen hechtenis.
J. v. D. niet verschenen Beklaagde was
door getuige G. Bakker, veldwachter te
Dirksland, aangehouden op een rijwiel met
vrij wie! en zonder rem. Beklaagde was daarbQ
nog een woeste rijder. Eisch f 10 boete subs.
10 dagen hechtenis.
C B. 29 Jaar, landb. te M'harnis, had op
24 Juui '19 te Goedereede op den havendQfc
gereden op een motorrijwiel, zonder voor
zien te zQn geweest van de bQ de wet ver-
eischte rij - en nummerbewflzen. Eisch twee
geldboeten ieder f 5 subs. 5 dagen hechtenis.
A. v. d. G 18 jaar, werkman te Dirkland,
had op 28 Juli met een kruisnet gevlscht in
den polder Dirksland, het vischwater toebe
hoorende aan Warnaer, zulks zonder ver
gunning. Beklaagde ontkende.
Getuigen A. de K. en J. W. verklaarden
onder eede gezien te hebben dat beklaagde
het net wierp en ophaalde. Op het zien van
hun heeft beklaagde met een bij hem zijnde
Stolk de vlucht genomen.
Get. h décharge J. Stolk, landb. te Dirks-
land, zeide dat beklaagde aan het geval on
schuldig was. HQ was altQd in de onmiddel
lijke nabijheid van beklaagde geweest. Het
O. M. achtte de zaak bewezen en elschte
tegen beklaagde f 19 boete subs 15 dagen
hechtenis.
J. S. 37 jaar, landb. te Mlddelharnis, was
bQ exploit van 8 Aug. niet verschenen voor
dit kantongerecht om als getuige op te tre
den in een zaak tegen J. v 't H. (zwerver).
Eisch f 20 boete subs. 20 dagen hechtenis.
J. B K. 19 jaar, smid te Dirksland, voor
het op 18 Juli tijdens zijn werkzaamheden
op een dak van een woning in de Davina-
laan gloeiend maken van soldeerbouten, wat
beneden moest geschieden. Eisch f 5 boete
subs. 5 dagen hechtenis.
A. S. (niet verschenen) voor het niet ver
schijnen aan de brandspuit, waaraan bekl.
geaffecteerde was, tijdens de beproevingen
te Stellendam. Eisch t 5 boete subs. 9 dagen
hechtenis.
R, K. (niet verschenen) geheel als voren,
f 5 boete subs. 5 dagen hechtenis.
M. N. (niet verschenen) geheel als voren,
eveneens f 5 boete subs. 5 dagen hechtenis.
J. O. en A. de R. (beiden niet verschenen).
Getuige A Vroege, onbez. RQksveldwachter
te Stellendam, verklaarde dat bQ op 30 Juni
had gezien dat beklaagden in het water yan
de heeren de RooQ jonge eenden vingen
binnen de afrastering. Ze joegen met hooi
vorken de oude eenden weg en vingen de
jonge. Toen getuige hen aansprak heeft hij
hulp moeten inroepen, anders hadden be
klaagden hem te water geworpen, althans
ze dreigden daartoe. Bij bet vragen naar hun
naam gaven zQ nog een valschen naam op
bovendien. De get. V. de zaak niet vertrou
wende riep de hulp in van de Rijksveld
wachter Daamen, aan welke de beklaagden
eveneens een valschen naam opgaven. Ver
moedende dat het beiden Dirkslanders wa
ren op getuigenverklaring van D. zeif
ontbood deze de heer Elenbaas van Dlrks-
iand dien de beklaagden herkenden als te
zQn J. G. en A. de R. Het O. M. achtte het
feit ernstig, niet alleen laaghartig om jonge
eenden te dooden die weerloos zQn, ook
laaghartig om een oude man te bedreigen
en laf omdat beklaagden tot tweemaal toe
valsche namen opgaven en eischte iedereen
maand gevangenisstraf met uitlevering der
gebruikte hooivorken, bij niet voldoening
daaraan f 3 boete of 3 dagen hechtenis.
M. M. 20 jaar en J C. M. 19 jaar, te Den
Bommel, voor het maken van burengerucht
op den Molendijk te Stad a. 't Haringvliet
Eisch ieder f 6 boete of 6 dagen hechtenis.
Uitspraken 10 Oct. as.
De Illusionist en de Volkeren
bond, De Fransche Kamer en
het Vredesverdrag. Italië en
Zuid-Slavlë. Engeland en zijn
Spoorwegstaking.
Denkt men aan den Amerlkaar.3Cben pre
sident dan denkt men ook aan zijn ideaal
„de Volkerenbond". Die twee zQn onafschei-
delQk vereenlgd.
En als men hem dan aan zijn arbeid ziet
op zQn rondreis door de Vereen. Staten, hoe
hij worstelt tegen zijn tegenstanders om
toch maar zijn idee ingang te doen vinden,
z|n idee, om één grooten, één machtigen bond
te scheppen die alle Staten omvat, die eea muur
zal zQn, gebouwd om alle volkeren en waar
binnen de „vrede" zQn scepter zal zwaaien
ongestoord over alle werelddeelen en alle
wereldzeeën, als men hem ziet in dien strijd,
dan komt onwilkeurig de wenscb op: had
hQ maar zoo geQverd in Europa onder zQn
collega's voor de handhaving van zijn Vol
kerenbondgedachte, toen het er om ging een
rechtvaardige vrede te verkrijgen en een
waarachtige Volkerenbond te stichten.
Geen enkel voorbehoud op een der artikels
van zQn Volkéreubondsverdrag wenscht hij
te aanvaarden. De aanneming van welk
amendement ook knikkert het geheele ver
drag van de baan is zijn opinie.
In de mormonenstaat Utah openbaarde hQ
een groote strQdlust. HQ blijft vechten, zegt
hQ, 't kan hem niet schelen hoe lang totdat
de strQd gewonnen is.
Maar de Amerikaansche Senaat Is even
volhardend als Wilson en dien Senaat eischt
wQzlglng.
Sprekend over deze situatie van dejvolkeren-
bondplannea In Amerika vroeg Barthou in de
Fransche kamerzitting verleden Woensdag
aan den president, hoe FrankrQkzQn houding
wenscht te bepalen indien de Vereenlgde
Staten het alliantleverdrag en het Volkeren-
bond-covenant niet zouden ratificeeren of het
zouden wQzigen?
Clemenceau legde hierop deze verklaring af
.Er zQn twee bondgenootverdragen, die
slechts gesloten zQn, omdat wQ hebben over
wogen dat de Volkerenbond niet de rol kan
vervullen, welke hQ bestemd is om te ver
vullen. Deze verdragen zQn geteekend. Twee
Senatoriale commissies hebben ze reeds met
zeer groote meerderheid goedgekeurd. Ze
zullen alle waarde hebben zelfs als hetVol-
kerenbond-covenant niet door de Vereen.
Staten wordt geratificeerd".
Dus met andere woorden, al blijft Amerika
buiten den boud, dan kan de bond toch wel
bestaan.
NatuurlQk is het voor Engeland en FrankrQk
van zeer groot belang dat hun verhouding
tot andere mogendheden steeds zal blQven
zooais zQ door den oorlog geworden is en
om die te verzekeren is er geen beter middel
denkbaar dan het stichten van een Volkeren
bond.
Vandaar hun .groote liefde" tot andere
Staten, welken zQ door een ooriogenban-
nende Volkerenbond willen brengen tot de
eeuwige vrede.
En zou het dan niet de vervulling zQn
van de wensch der heeren in Londen en
ParQs indien Amerika door zQn niet toetreden
tot dien bond op de achtergrond kwam
Mochten de Ver. Staten zich terugtrekken
door het alliantie-verdrag en het volkeren-
bond-covenant niet te bekrachtigen zou dit
niet ualaten van groote invloed te zQn op
het Vredesverdrag.
Reeds nu gaan er in Duitschland stemmen
op die protest aanteekenen tegen de uitlatingen
van Clemenceau in de Fransche Kamerzitting.
De „BerI, Lokalerz." schrQft dat het toe
treden van de Ver. Staten tot den volkeren
bond een noodxakelQke voorwaarde is voor
de geldigheid van den Vrede van Versailles.
Het geheele vredesverdrag zou moeten her
zien worden indien de Ver. Staten weigeren
toe te treden.
De oneenigheid en rivaliteit tussehen Italië
en Zuld-Slavlë zQn door het d'Annunzio-
avontuur toegenomen, zoczeer zelfs dat een
groep bewonderaars van den dichterlQken
held, diens voorbeeld volgend, de meer zuide-
lQke, in Dalmatië gelegen havenplaatsen Trau,
Sebenlco en Spolato trachten te overrompelen.
Trau was inderdaad reeds door Italiaansche
soldaten ingenomen, doch een Zuid-Slavische
troepenafdeeling nam de wapenen tegen de
Italianen op en elschte dat de indringers
achter de demarcatie-lQn zouden terugtrekken
wat zQ ook deden.
Het eerste conflict tussehen de Italianen
en Zuid-Slaven heeft zich dus voorgedaan.
De dreigende spoorwegstaking in Engeland
is losgebroken.
De verwachting van Thomas dat spoedig
een crisis zou moeten doorgemaakt worden
is vervuld.
Thomas Is de bekende leider der Spoorweg
mannen, die zich tegenover een vertegen
woordiger van de „Press Association" zeer
somber uitgelaten heeft over den toestand
van het Spoorwegpersoneel in Engeland.
HQ sel o.a.Ik acht den toestand zoo
