84Mt* Jaargang N*. 2517
voor de %u id holland srli e en Zeeuw^ehe Eilanden.
Woensdag 6 Augustus 1919.
AntiremlutUmafo
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Politiële in de Werklieden-
organisatie
BUITENLAND.
BINNENLAND.
PLAATSELIJK NIEUWS
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere
Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden*franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDIJK,
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIEN I21/» Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENST A AN VRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die z§ beslaan.
Advertentien worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIjDAGMÖRGEN 10 UUR.
(Slot).
In ons Zaterdagartibel hebben we aan
de hand der historie beknopt uiteen
gezet, dat de eerst eenvoudige kwestie
van »politiek< en werkliedenorgani
satie door de ontwikkeling der Vak
organisatie en die der politieke partijen
oeilijker werd. In 1877 was de vraag
lauw opgelost; men was lid vanPatr.
stemde Anti; want er was geen
dere Chr. partij in politieken zin.
Maar later kwam de Chr. Hist, partij;
kwam de Christen-democratische partij
kwam de Christen Socialist, kwam de
ihristelijk Sociaal, kwam de S. D.
1AP.
En iedere partij had een mooi poli
tiek program. Maar zelfs nog iets anders.
Naast al die mooie politieke programs
oite wel papieren lokvogels, door ieder
Vaklid uit de Pers gelezen, kwamen er
Groote Vakbonden, of Cbristelijka Ar-
beids Secretariaten èn Bestuurdersbon
den, die in zich bevatten een mengsel
van Antirev. plus Chr. Hist plus Chris
ten-democratische plus Christen-Socia
listische leden enz. van alle% watdenk
maar om 't Christ. Nat Vakverbond
met zijn 68000 leden, dat op 1 Juli
:ijn 10-jarig bestaan vierde 't Is een
ele mengelmoes van werklieden, die
zijnChr. Hist, zijnChr. Demo
craat zijn. Als we ons niet vergissen
zitten er zelfs Roomsche arbeiders in
uit de Limburgsche mijnwerkers. Nu
|Wordt de politieke kwestie nog al moei
lajker.
Maar er komt nog al iets anders bij
En daarover zou al weer te schrijven
zijn. Iu de Textielnijverheid in Twente
zitten in één VakvereenigingBoom
schen en Protestanten. Zulke Vakver
eenigingen noemen ze Hnter-confessio-
neel«, terwijl ze de Roomsche enz. ge
woonweg Confessioneel* noemen.Inter
confessioneel wil zeggen2 godsdiensten
bij elkaar. Confessioneel wil zeggen:
1 godsdienst, Hoe moet er door de
Twentsche vakarbeiders gestemd wor
den? Mogen de Roomschen op 't pro
gram der Protestanten meegaan en dus
Anti stemmen? Mogen de Protestanten
op 't Roomsche program gaan en Roomsch
stemmenze zitten toch in hun vak
vereeniging voor hetzelfde doel:heil en
welvaart voor de hunnen Of mogen ze,
èn Roomsch èn Protestantsch. tezamen
op de Roode lijst stemmen, als ze het
program der S A. P. beter vinden
dan dat der A,R. of dat der R,K. Staats
partij We gaan er in dit slotartikel
niet op in, hoe de Bisschoppen tégen
die inter-confessioneele Vakvereeniging
zijn ingegaan; deze kwestie trouwens
is in Duitschland nog altijd aan de or
de en heeft al heel wat pennen in be
weging gebracht maar we stippen
't slechts aan als een luttele bijdrage
in do aanhangige kwestie, die in Neder
land ook nog niet uitgevochten is, noch
hij de Roomschen. noch bij ons Pro
testanten, noch in Patrimonium
want, in Patrimonium zitten èn Anti's,
èn Chr. Hist, èn Staalmannianen enz.
en dus: wat moet in verkiezingdagen
Patrimonium adviseeren: Stemt Anti?
Stemt Staalman? En als een Patrimo
niumman 't Roode sociale program eens
beter vindt, dan van zijn eigen Vak-,
verbond, dat ook een eigen socia»? pro
gram heeft, moet hij dan Rood stem
men of hoe of wat Welke politieke
gedragslijn moet Patrimonium volgen
in verkiezingsdagen En stel nuZe
zegtDe Antirev. lijstMaar als er nu
Patrimoniummannen zijn, die klagen
over de Antirev. Kamerleden Of er
zijn Werkmansbonders die klagen over
de Chr. Hist. Kamerleden. En als op de
Jaarvergadering van Patrimonium wordt
gezegdWe kiezen op ons program tigen
Kamerleden en hebben met de Anti's
en Chr. Hist, partij niets te maken
voelt men dan niet, dat de kwestie
«politiek in de werkliedenorganisatie
zeer gewichtig en hoogst ernstig is En
als men dan nog ziet, dat de 8 D. A.P.
bezig is, wet in haar propaganda, maar
daadwerkelijk om kracht te gaan zoe
ken in 't Collectief Arbeidscontract in
plaats van maar Klassenstrijd-staking;
als men dan nog ziet, dat de S. D. A. P,
veiburgerlijkt, een Bourgeois wordt in
eigen politiek (behalve in November
1918, de revolutietijd!) kijk,,dan
is 't geen wonder, dat er ook Rechtsche
vakmannen zijn, die zeggen»Bij de
Anti's en hij de Chr. Hist, gaan ze voor
ons sociaal leven niet ver genoegdus
we stemmen Rood, Maar bij Rood zit
politiek en vakbeweging ook aan elkaar.
Wie dus als vrq-man stemmen wil zoo
hij wil, en hij stemt Rood, heeft toch
weer politiek en vak bij elkaar gebracht.
Zoo dus komen we na al onze op
merkingen over deze ingewikkelde zaak,
sinds 18771919, al lastiger geworden,
tot een besluit.
Herhalen we nog kort de toestand.
In 1877 kon een vajkvereenigirigsman
Anti stemmen. Er was anders niets dan
één politieke partij.
Van 18771919 zijn er plus minus
20 politieke partijen opgekomen.
Van 1877—1919 is de Vakorganisatie
reusachtig toegenomen.
Van 18771919 is 't in alle Valt-
vereenigingen dus natuurlijk een meng
sel van partijleien geworden.
Van 18771919 is er Rechtsche
politiek gevoerd en Socialistische om
van de Vrijzinnige Politiek verder te
zwijgen.
Van 1877—1919 hadden dus de
vakledenvolop gelegenheid om te
zien, w;e sociaal wel èn wie sociaal
niet voelde als Kamerlid, d.i. wie >con-
servalef, reactionair* was óf wie
democratisch, vooruitstrevend.
Door dat vergelijken van de 100
Kamerleden in de 2e, en der 50 in de
Eerste, is botsing gekomen wrijving,
onder elkaar als leden der Vakvereeni
ging, als leden van Patrimonium, als
leden van 't Vakverbond, waarbij dan
nog soms »de kerk* om 't hoekje kwam
gluren of ze niet splijten kon.
En door dat alles kwam de vraag naar
vorenMag er wel over politiek gespro
ken worden in onze vakvereeniging
En 't antwoord was: Geen politiek;
wie Rechts is, stemt Anti, of Chr. Hist.,
of Roomsch, of Staalman, of v d Laar
hij stemt dien hij wil Maar kwam ook
deze vraagMag het Vakverbond, mag
Patrimonium als Groote bonden, met
een eigen program komen èn daarop
eigen Kamerleden kiezenKus niet zoo
zeer Anti's, maar Vakverbonders-met-
eigen-sociaal program. En die vraag is
nog niet uitgemaakt. Dat hangt nog
Wel is in 1918 bij de verkiezingen
gezegd: Ieder lid der Vakvereeniging
moet lid der Kiesv. wordenen in zijn
eigen Antir. Chr, Hist.- Luthersche-
Roomsehe Kiesv moet hij pleiten voor
zijn sociaal programen dan moeten
de Kiesv. die wen schen overbrengen
naar de Leiders der politiek te 's-Gra-
venhage of Amsterdam, en dan moeten
de Hoofdleiders die wenschen maar
weer op 't politieke program zetten
doch en zie hier de moei
lijkheid de politieke partij moet
met alle groepen des volks rekenen
doch een vaklid en een vakbond rekent
maar met zijn eigen vak en vakgenoo-
ten. Dat moet op den duur botsen. De
Vakbonden zullen in de toekomst zoo
machtig worden, dat ze de politieke
leiders de wet stellen. Nu, reeds in
1918, hebben de Vakvereenigingen de
Antirev, partij gedwongen om Sociale
leiders in de Kamer te brengen. Bij de
Chr. Hist, precies eender. Bij de Room
schen precies eender. En hadden die
politieke partijen die sociale mannen niet
gekozen, dan zou er wat raars gebeurd
zijn in de politiek.
Wat is er een storm van veront
waardiging in de Vakorg. opgegaan
toen na den dood van 't Kamerlid Oos-
terbaan, voor En!'huizea niet Smeenk,
de redacteur van Patrimonium is ge
kozen, die sociale voorman, maar de
heer Colijn, burgemeester van Nieuwer
Amstel.
En nu zitten er voor de A. R partij
in do Kamer als sociale* leiders
Smeenk en Schouten.
En voor de Chr. Hist.Bakker, Weit
kamp enz.
En voor de R Kath.Rijzewijk,
Hermans enz.
De politieke partijen zien den socialen
stroom wassen. Het politieke tooneel
verandert 't Is geen 1877 meer. De
Maatschappij vervormt. De Staat ver
vormt. Andere vragen komen aan de
orde. Bet sociale leven overtroeft 't
politieke. Doch op dit punt gaan we
niet verder in, hoe belangrijk t ook zij.
Maar ?uu klemt deze vraagZullen in
de toekomst de Chr. Vakbonden een
eigen politiek gaan drijven of zullen ze
de leden, zooals nu nog 't geval is,
aanraden lid hunner eigen Kiesv. te
worden. En ook deze vraag: Als de
Chr. Vakbonden eigen politiek gaan
voeren on de Rooden worden wat
makker, zullen er dan op de Chr. Vak-
bondenlijsten roode candidaton komen
't Gaat dan toch maar om 'tsociale*.
En Sociaal-anti is dan toch een broertje
van Sociaal-Rood. Lood om oud ijzer.
Mits, we herhalen 't: als Rood wat
makker wordt. Wordt 't dan waarlijk:
Democratie tegen Conservatisme of
Rechts tegen Links.
Ja, we heieven moeilijke tijden. God
de Heere is bezig om iets te verande
ren. De eeuwige beginselen van Zjjn
Woord worden in onzen tijd anders
toegepast dan in 1877. Toen viel' door
't liberale regiem de klemtoon op de
Schoolaktie en 't Kiesrechten we
vroegen om Recht tegen Macht, Nu
zijn de Staatkundige kwesties voor een
groot deel opgelost, en komt de Sociale
kwestie aanstormen. Nu wordt 't ook
een strijd tusschen Recht, dat de
Christenen vragen èn Macht, dat de
Socialisten eischenmaar op een ander
gebied Geen strijd om Macht of Recht
zoozeer in den Staat als in 1877,maar
nu een strijd in de heéle wereld; om
dien Staat,
Nu: Internationaal een strijd
om het bezit van den Staat
terwilie van de rijkdommen in dien
Staat.-
't Gaat flink zoo op Flakkee.
Te Dirksland, te Herkingcn, te Meiisrant,
te Ouddorp, te Nieuwe Touge, te Den Bommel,
zijn opgericht Christ. Landarbeidersvereeni-
gingen. Er komt dus allerwege actie. Te
Sommelsdijk zal men, blijkens een advertentie,
op 5 Augustus pogen om naast de bestaande
Arbeldessvereening een Christelijke op te
richten. Er wordt in Sommelsdijk gezegd,
dat de bestaande Vereeniging een roode
isin elk geval aangesloten bij den Nedcrl.
arbeidersbond maar gezegd wordt ook, dat
tal van Chr. arbeiders tot zoo'n roode ver-
eerïging niet willen toetreden, is dit zoo,
.wat we niet kunnen beoordeeien, dan hebben
die Chr. arbeiders, als ze hun geweten be
zwaard gevoelen om bij een roode vereeni-
ging te gaan, gelijk, dat ze zich afzonderlek
orgamiseerea, In een roode vereeniglng hoort
een Chr. arbeider niet thuis. We zouden echter
gaarne nader ingelicht worden of de bestaande
Arbeidersvereniging rood Is. Dat ze aange
sloten is bij den Ned. Arbeidersbond schijnt
waar te zijn. Maai dan is de vraag weer aan
de orde: Is de Ned. Arbeidersbond rood.
Doch hoe dit zij- Elke Christen moet zoo'n
Vereeniging uitkiezen, waar hij zich ten goede
kan uitleven. Hg moet er mannen vinden met
wie hg als Christen praten kan ia zijn ver-
eeniging. Ze mogen dan eens in enkele punten
van Kerk of Geloof iets verschillen, maar
in den grond moeten ze 't eer.s zijn, dat de
Meesch bg brood alieen niet leVen kan,
maar bij alle woord, dat uit den mond Gods
uitgaat
De Bijbel is geen economisch boek, maar de
beginselen van 't Sociaie leven staan er dui-
deigk inGod lief te hebben boven alles en
zgn naaste als zich zelf. Maar boven alles
„God lief te hebben" en de Overheid te eeren,
en de Wet te gehoorzamen.
Er komt verandering- op Fiakkee.
Nu nog: een Boud van Flakkeesche Chr.
arbeiders. Een Flakkeesche Bond met een
Fiakkeesch Bondsbeatuur. Dan is er meer
eenheid
ZWITSERLAND.
Algemeene staking te Bazel.
De algemeene staking te Bazel duurt voort.
Na afloop van burgrrigke en socialistische
vergaderingen kwam het ia de stad op ver
schillende plaatsen tot botsii gen, hoofdzake
lijk met opgeschoten jongens. De politie
maakte herhaaideigk van den sabel gebruik
en de soldaten vuurden. De luidruchtige be
toogingen duurden tot na middernacht. Van
daag zyn op de voornaamste-punten van de
stad machinegeweren opgesteld en automo-
bielpairouilieurs rijden door de straten. De
algemeene toestand is gedurende den nacht
blijkbaar nog ernstiger geworden.
Te Zürich werden vandaag van 's morgens
5 uur af strooibiljetten van de Arbeidersunie
te Zürich verdeeld, waarin tegen hedenmid
dag om 12 uur de algemeene staking ver
klaard werd. De water-, gas en electriciteits-
fabrieken en de telegraaf zouden blijven wer
ken, doch mocht het conflict nog heviger
worden, eveneens staken. Da staking wordt
een solidariteitstaking voor Bazel genoemd
en verder een betooging voor de bekende
eischen: verlaging van de prezen; in inbe
slagneming van de schoenen en van de stc ffen
voor kleedingstukken en van de leegstaande
woningen.
DUITSCHLAND.
Dultsch vliegtuig in beslag genomen.
Het groote vliegtuig B 6 van de Duitsche
luchtscheepvaartrederij, dat met 29 passagiers
een vlucht heeft gemaakt van Hamenets Po-
dolks naar Weenen en in het vliegkamp van
Asperen geland is, is, naar de avondbladen
melden, door de intergeailieeidc commissie
In beslag genomen. Het moet onder bewa
king van Italiaansche soldaten op het vlieg
veld bigven, daar er geen loods groot ge
noeg is om het in op te bergen.
Open brief van Prins Hendrik van Pruisen
aan den Koning van Engeland.
De Hamburger Nachrlchten maakt een
open brief van prins Hendrik van Pruisen
openbaar. Daarin staat onder meer het vol
gende
„Daar de uitlatingen van de ententepers
aangaand de uitlevering van Keizer Wilhelm
il niet ophouden richt ik, ten vervolge van
mlfn tot heden onbeantwoord gebleven tele
gram van den 7den Juli, dezen open brief
aan Uwe Majesteit, waarin ik nogmaals een
beroep doe op den rechtvaardigheidszin van
Uwe Majesteit.
In geval Uwe Majesteit en haar verant-
woordeigke raadslieden nog in het onzekere
mochten verkeeren over de oorzaken van en
de schuld aan den oorlog, dan verzoek ik er
aan te denken, dat de beschikbare documen
ten en de bekende feiten er zonder eenigen
twyfel op wgzen, dat alleen de Engelsche
regeering dezen oorlog sedert jaren heeft
voorbereid om de Duitschers als lastige
concurrenten uit te schakelen, en dus dese
regeering aile schuld heeft aan het ontstaan
van den oorlog en alle gevolgen daarvan. Ik
sou Uwe Majesteit nog willen herinneren
aan de ontmoeting, die Uwe Majesteit in
September 1912 te Balmoral heeft gehad met
Sasonof, en hetgeen Uwe Majesteit toen heeft
opgemerkt aangaande het lot, dat aan de
©uitsche handels- en oorlogsvloot was toe
gedacht.
Teiwgi Engeland de hoofdschuld aan den
oorlog draagt, zgn alien, die zich met dit
land als verbonden beschouwden, mede
verantwoordeigk.
Indien men in den ongehoorden eisch tot
uitlevering van een souvereia den wensch
mocht zien, de waarheid omtrent het onistaan
van den oorlog nader te komen (ik kan zulks
niet doen), dan moest men ook allen voor
het forum dRgen, die in de eerste plaatsten
zeerste verdacht zgn, tot het uitbreken van
der» oorlog te hebben meegewerkt.
Daartoe behooren in de eerste plaats de
leidende staatslieden in Engeland en de met
Engeiand verbonden staten".
De prins geeft vervolgens in overweging
een gerechtshof van neutralen in te stellen,
es wel te Madrid, in de hoofdstad van een
land, welks regeering en vorst er eerigk naar
gestreefd hebben, neutraal te bigven.
Dan zegt dé prins, eat Duitschland niet
door de wapenen, maar door de zilveren
kogels en door de hongerblokkade, die
merkwaardige uiting van Engelsche men-
schelijkheid, is bedwongen en weerloos aan
de wraak- en hebzucht van zqn onbarmhartige
vganden is overgeleverd.
Maar Duitschland, ofschoon zwaar getroffen,
is niet gedood. De Duitache geest, thans in
duisternis gehuld leeft nog voort, en zal
eens zgn vijanden rekenschap vragèn.
„Daarom verzoek ik ter elfder ure nog
maals aan Uwe Majesteit, niet in de laatste
plaats in haar eigen belang, er van af te
zien Keizer Wilhelm li voor het gerecht te
dagea, of haren grondwettigen invloed daar
tegen aan te wenden."
Luchtverkeer tusschen Engeland en
Nederland.
Het luchtvaartmlnisteiie deelt mede, dat, in
afwachting van een difinitleve overeenstem
ming over den grondslag van luchtvaartover
eenkomst en om Nederlandeche en Britsche
luchtvaartuigen in staaf te stellen, Engeiand
en Nederland te bezoeken tgdens de vlieg-
tulgtentoonstelling te Amsterdam, schikkin
gen zijn getroffen met de Nederlandsche en
Belgische regeeiingen voor het tgdeigk open
stellen van luchtgemeenschap voor burgerigke
vliegtuigen tusschen Nederland en Engeland
SOMMELSDIJK. Zij die steeds Normaal
Margarine heboerr gebruikt kunnen Woens
dag, 6 Aug. a s. vm. 9—12 uur, 71/, ons
Maisblocm afhalen aan de bergplaats van
het gemeentehuls achter het postkantoor.
Deze maisbloem is hei geschenk van het
Afrikaansche volk aaa de Nederiandsche
regeer ing en wordt kosteloos aaa behoeftigen
verstrekt.
Donderdag 7 Aug. a.s. v.m. 9 12 uur
zullen op het distributiekantoor aanvullings
broodkaarten worden uitgereikt.
Het zoontje van J. v. d P. die meteen
klomp aan 't schuitje 'varen was in de Kerk-
graclit had het ongeluk hals over kop in 't
troebele water te duikelen. Door enkeie
speelmakkers werd hg uit zgn benarde po°
