Zaterdag 28 Juni 1919.
84sU Jaargang N°. 2506
voor de Zuidhollnndsclie en Keenwsehe Eilanden.
Eerste Blad.
Antirevolutionair w IfF Grsmmn 1
IN HOC SIGNO VINCES
0P DEN UITKUK.
„HET GOUDEN HERT",
progriëtair H. C. F. v. i. LEE-Ioom
BINNENLAND.
BUITENLAND.
w.
BOEKHOVEN k Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Motel Bestaurant
DINERS f 1,— en hooger. 15871
LOGIES MKT ONTBIJT
Het door ieder aanbevolen adres
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bj| voorBitbetoling.
BUITENLAND bQ vooruitbetaling f 5.50 per Jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SoMMELSDfJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIÉN 12'/i Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend aaar de-plaatsruimte die z| beslaan.
AdvertentiSa worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Nad rak verbodes.
Ja, 'n uurtje had hQ wel tijd.
't Werden er een paar en ze vlógen oml
H$ was van zichzelf nogal opgewekt en
spraakzaam, maar nu kwam daarbij: uit den
overvloed des harten sprak de mond.
Laat ik mijn man eerst voorstellen:
'n Bijna zestiger, nogal gezet, zoo iets van
'n buikje, dat zelfs la den di3tributle-tQd
niet verdwenen Is'n flink, open gelaat, met
groote, blauwe oogen; 'n héél dunne haar
dos, beter gezegd het overblijfsel va» wat
eens 'n harige schedelbedekking wks ge
trouwd, mét kluderen; onderwijzer van der
jeugd aan en eens onderwQzerszoon; 'n ken
nis van me, reeds vele jaren lang.
HQ was ook in Leiden geweest.
En, natuurlQk! ook in Wassenaar.
En 't was geen wonder, dat de Leldsche
vergaderingsindrukken reeds wegbleekten
hQ hoopte, dat die .algemeene" nu ook eens
flink mocht worden gereorganiseerd: 't was
een leuke „réunle" vond hij, maar 't profijt
kon grooter zQn, met name wat onze chris
telijke onderwijs- en opvoedkunde betreft
't was geen wonder dat Wassenaar, de nieuwe
salarlswet en straks de nieuwe onderwijswet
hem geheel en al bezighielden.
Hijzelf was van 't tweede geslacht.
Zijn vader was een der oudste .voortrek
kers" geweest.
En hQ kón er maar niet over uit, toen
en nul
Het verschil was zoo onbegrQpelijk groot.
Dat zat, zekert óok in 't salaris, doch daarin
niet alléén en niet in de eerste plaats: de
verhoudingen waren zoo geheel anders ge
worden.
Ook ia 't salaris, beaamde hQ.
HQ had den amoe-tQd meegemaakt.
Om au maar te zwQgen van de laa sta
jarea en tok van wat hQ zelf ondervonden
en doorgemaakt had, toen al zQn klnders
nog geld kostten, véél geld soms, herin
nerde hjj zich zijn eigen kinderjaren.
Hoe 't vaak armoe was in vaders huis.
HQ kon niet zeggen, dat hQ nu ooit be
paald als jongen honger geleden had. dat
is ook geen maatstaf, want er zQn jongens
en er is een leeftQd, waarop zQ eenvoudig
nooit verzadigd raken.
Maar zoo sober als 't altijd wasl
Maast nooit es 'n stukje vleesch.
'n Stukje uitgebakken spek was reeds wie
rook in hua neus; als 'n heel enkelen keer
es 'n boer 'n knae bracht, dan dansten de
kinders, als ie weg was, van uitbundige pret,
want dat beteekende, vele dagen lang! bij
eiken broodmaaltijd éen boterham „met wat
er op", en ze rekenden in Februari al
uit, hoeveel dagen nog, eer 't Paschen was
En datom de Paascheieren, die dan
den meester werden vereerd en om den
sprookjestQd, als moeder Paaschmaandag elk
twee eiers gaf bQ 't bord en er zelfs niet
tegenop zag, om tusschen de maaltijden in
eens een eitje te kloppen!
De kieeding was even sober
O, die ouë broek van zijn vader hij kan
ze nóg voor zich halen die moeder had
verkleind en gelapt, tot ze hèm paste
maar die, helaas! ais patroon een erg in 't
oog loopende snit had, waar de jongens van
de openbare school de kQk op gekregen
hadden.
„Dat jog van die fijne meester had'n broek
van z'n vader an: 'n broek met lappen!"
't Was haast te veel voor 't jongenshart....
HQ had het 's nachts wel liggen Uitsnikken
op bed en met z'n handen krampachtig het
kussen verknepen: waarom moest hij dan
ook altQd in 't ongeluk zQn; wat had je er
aan mlsdéan, als je 't zoontje van den „fQuen
meester" was!
Ja, die jeugdherinneringen
Als hij die begon op te halen
Daar had je 't geval met de slee.
Och! 'n kleinigheid, wanneer je dat als
groot mensch op leeftQd bekijkt, maar zulke
klelnlghedeu zQn juist voor kinderen bergen
van verdriet in hun leven, waar ze niet over
heen konden komen.
't Was 'n ouderwetsctae winter, met veel
sneeuw en Qs.
En de meeste schoolkinderen hadden dan
ook hun eigen slee, waarmee ze van 't sulle-
baautje gleden, öf ook elkander voorttrokken
langs den weg, 4f zichzelf voortpriktea
het Qs.
Zee'n slee was dien winter een •suitpattc-
iQke brbr van sileriei genoegcas.
Maar hij had geen slee.
ïc-ifs arbeiderskinderen hadden er een; 'fi
rew, door vaders ongeoefende hand in elkaar
geslagen dlngsken, maar hij had niets.
Hing af van anderer goeden wil.
Eh had het meest voor 't aankijken.
Stond buiten 't spel der kameraden.
Wat hem dM een kruis wasEn hoe zel
den hQ wat vróeg, thuis, nü kwam hQ
dan toch om 'n slee
Ze zouden 't hem zoo graag hebben ge
gund.
Maar de minste kostte, toen, 'n rQks-
daalderen hoe vader en moeder ook praat
ten en overlegden,neen! die rijksdaalder kon
er dien langen, duren, kouden winter niet af.
Doch dat kon hQ niet zeggen
En de andere jongens keken hem soms
vreemd en vragend aan, of hQ dan zoo'n
Barden vader had, die hem niet eens een
slee gunde In zoo'n winter I
Er kwim nog 'n blQ slot aan.
'n Timmerman, bestuurslid van de school,
kwam door zQn kinderen achter die slee-
tragedie en begreep wbt er 't elgenlQk mo
tief van was. Die bouwde een slee,'n mooie
en bracht ze meester ten geschenke voor
zQn kinderen tranen sprongen de moe
der in de oogen; ze had meegeleden met
haar jengen.
Maar ik stap au hiervan af.
In illea stonden we destQds achter,
'k Las dezer dagen een oproeping voor
een school-architect, die ergens een christe
lijke school naar de allernieuwste eischeu
des tQd3 en der praktQk ontwerpen en in-
riehten moet.
VergelQk daarmee de schooi, waar mijn
bezoeker als jongen zQn wQsheld vergaderd
hadt
Vier naakte, gewitte muren, vasa oader bit
wQze vaa lambriseering, gekoolfeerd'n
steenen, tegelen vloer, waarvan 's winters
sleehts enkela tegels rondom de kaehtl
droog bleven; lange, ruwe banken van on-
gesehaafd hout, ziedaar het lokaal
Negentig teerlingen konden er in.
Sn ia den wister wSren die er eok.
Daar stond dan éen onderwQzer voor, dis
maar zien moest, hoe hQ het, af en toe ge
holpen door een kweekeling, klaar speelde.
Ja, die „kweekelingen" van toen
MQu bennis was 't al vroeg geworden.
En dat was destQds volstrekt niet het on
der leiding en toezicht van ee* bavoegde
geven van 'n enkela les, neen! je kreeg
eenvoudig zoo'n dertig jongens en meisjes
voor je rekening; »?6or sehooltQd werd met
sen enkel woord het werk besproken
en dan moest je als knaap van zestien jaar
maar zien hoe je jezelf er door redde
NatuurlQk begreep het bestuur ook wel,
dat er eigenlijk veel te weinig personeel was,
maar wat wou 't er aan doen? Zooals 't nü
ging, was er altQd reeds een tekort; men
kon en mocht dat toch niet tot in 't onein
dige vergrooten; men moest eenvoudig
roeien met de riemen die men had.
't Werd nu eenmaal niet van den grooten
boom geschud!
Inzake leermiddelen en school meubelen
moest natuurlQk met dezelfde omstandigheid
rekening worden gehouden.
MQta kennis vertelde smakelQk van die
oude baart van Nederland, waarop ze de
steden, wateren enz. vaak herkenden aau
scheuren, vlekken en dergelQke merkteekenen
van veeljarig gebruik,
'n Dominee schonk eindelQk een nieuwe,
'n Gave duidelijke kaart, met de grond
soorten ia kleuren; 'n lust om vai teleeren
en die dan ook door de schooljeugd als 't
achtste wereldwonder bekeken werd.
Hoe lang ze met de boeken deden, wist
hQ niet.
Maar als er es 'n héél enkelen keer een
nieuw leesboek aangeschaft werd, dan kreeg
't eene jaar de halve klas het en moesten de
leerlingen „bQ elkaar inbQken" als 't lezen
was en duurde 't soms twee drie jaar;
eer 't zoover was dat de gansche klas, leder
afzonderlQk 'n boek vóór zich had.
Eo ook buiten school, ging men kennis
voort, werd je nooit voor vol gerekend.
AltQd weer, werd je gepasseerd.
Als „tweedehands" beschouwd en behan
deld.
En mocht het „nette" publiek zich er toe
bepalen je straal te negeeren, van Jan Rap
en de zijnen, vooral waar een christelQke
school zich pas kwam vestigen, had je de
Gedeapt* Bo@rea®4eif&r 63A
14736 Direct nabQ de Hoofdsteeg,
f 1.25, f 1.50, en f 1.75
Tel. no. 15S2. Aanbevelend,
meest onheasche behandeling te verduren.
De laagste scheldwoorden werden je na
geroepen.
De binderefa vaak gemolesteerd.
Huis of school gemeen bevuild,
't Gebeurde dat zelfs de politie van mee-
ning scheen, dat al wat met die „fijnen" in
verband stond, op geen bescherming aan
spraak maken kon.
„Och, die r.ü jong zQn, ze weten niet
wat bet geweest is", besloot mijn kennis.
En ddarosn trof hem de ommekeer zoo.
HQ had zoo alles mee beleefd of uit goede
bron gehoord.
„De Heere heefi groote dingen aan evsz
gedaan, dies zQn wQ verblQd", met die
woordeo en een krachtige» handdruk vam
hQ afscheid.
UITKIJK.
De gewezen Duiteche Keizer.
Naar aanleiding van een telegram, dat Ne
derland tegen de «itleverlng vsua den keizer
is en dat de Nederlandsche socialistische
partQ en andere partQen op het standpunt
staan, dat het asylrecht osder geen wnstan-
digkede» geschonden stag worden aehrQft
de Deutsche Atlgemelnt Zeitung: Te oor-
deetea naar de houding door Mederlaad tot
au ingenomen insak# uitlevering van tien
keizer, mag dit bericht wel als juist beschouwd
worden. BQ alle Duitsehers heerscht de diep
ste yerbittering, niet alleen over de econo
mische en territoriale verminking van het
rQb, maar ook, en nog meer over den ont-
eerenden en verachtelQkea eisch, dat door
de uitlevering van Duitsehers het recht van
de jurisdictie, een wesenlfk bestanddeel vaa
de souvereinlteif, verkracht zal worden.
Gedwonges voor het geweld te wQken
heeft Duischland dezen eisch moeten inwil
ligen. Wanneer de Nederlanders op dit ooges-
bïik van den hoogsten nood en onmacht
het rechtssiandpunt handhaven en zoodoende
onze eer ophouden, dan zal het Duitsche
volk hiervoor innig dankbaar zQn.
Het masker af.
De annexioaistische bladen hadden een
comminlquè van het comité de Politique
Nationale, waarin het programma, dat tot nu
toe opzettelijk vaag was gehouden, gepre
ciseerd wordt. Het communiqué iuidt aldus:
Ingevolge het onderhoud, dat het comité
met president Wilson gehaa heett, is dit er
toe gebracht, zQn program nopens de her
ziening van het verdrag van 1839 nader te
preci3eeren.
Het comité vraagt tea opzichte van
Limburg:
lo. ontruiming door Nederland, daar Lim
burg ju idiscb Belgisch is geworden, aange
zien het lo 1839 aan Nederland werd afge
staan door een verdrag, dat niet meer be
staat
2o. onmiddelijk opening van de economi
sche grenzen van Limburg
3o. overgave van Limburg aan een eigen
Limburgsch bestuur, in afwachting van een
volksstemming, in onderafdeellngen bQ ge
heime stemming onder toezicht van den
Volkerenbond te houden. Die onderafdeelin-
gen, welke zich voor België uitspreken, kee-
ren direct tot het moederland terug. De be
woners, die dat wenschen, kunnen, hoewel
er biQvende, de Nederlandsche nationaliteit
behouden. Voor het geval de meerderheid
zich zou uitspreken voor Nederland, zou
België het recht behouden, een kanaal te
graven van Antwerpen naar den Rijn door
Limburg en daarover het bestuur hebben in
de enclave van de MaaB;
4o. Het kanaal Luik—Antwerpen te ver
breden an aan de Maas het »OQdite water
voor beida kanalen te onttrekken; vrQ en
zonder toezicht van de douane te gebruiken
alle vet keen.wegen te land en te water voor
militaire hsndeistransportenzich te verde
digen tegen DuUscbland in het afgestane
Limburg
Wat de Schelde betreft: lo. vestigissg van
van dg Belgische souvereinlteit op de wa
teren der Schelde tot aan haar mond, be
houdens servituten, in te stellen ten behoeve
der oeverbewoners
2o. Belgische souvereinitelt over het kanaal
en de haven van Terneuzen;
3o. controle door België van de uitwate
ringssluizen van Vlaanderen op de Schelde;
4o recht van België voor zQn verdediging
te steunen op den geheelen linkeroever der
rivier;
5o. opening van een vr§ vaarwater ter
vervanging van de Oostersehelde.
®oed, geld eneer
moeten de Duitsehers ten offer brengen om
den vrede van geweld, onrecht en uitbui
ting te koopen van de niet te verzadigen over
winnaars.
Och ja, het was zoo'n schoon gebaar.dat
WiisoE maakte tege» het Duitsche volk. Dat
volk ken rekeses op de sympathie van den
grooten, ideglistischen president ale eerst
de Keizer, de aanstichter van al dia oorlogs
ellende, maar weg was.
De Keizer ging. HQ zocht bescherming ia
het kleine Holland, en het ongelukkige Duit
sche volk dacht nu, dat met de uitwerking
van Wilsons veertien punten begonnen sou
worden.
De bedrogene». WasrsehQnlQk is er zel
den «en geraffiaeerder diplomatiek spel ge
speeld dan thans te ParQs.
De tQger sloeg met ware roofdtereswel-
lust zQn klauwen in het uitgeputte lichaam
m vergde dan nog, dat men negge» zou
kat zf m sleshts liefkozingen, vergeleken met
wat het naar recht wezen moest.
Van stap tet stap werd nu het Duitsehe
velk voortgedreven de spitsroeden van wraak
en revaushezucht door. Telkens werd meer
gevorderd. EindelQfe was het Ineengezon
ken land asn de uiterste grens. Het had al
les verloren, behalve de eer. Die zou het
toch wel geiaten worden, dacht men te Wei-
mar.
Aas lauden en voeten gebonden gaf men
zich over, doch de verklaring, dat de oor-
logzschuld alleen in Duitschland ligt en de
belofte van uitlevering van den Keizer, die
wilde mesa niet geven.
Dat lag in de IQ» en het tsoade meer
grootheid van ziel, dan te ParQs oeit ge
bleken was.
De oorlogschuld Laat aan Duitschland
het grootste deel, maar dan toch niet aan
het Duitsche volk. Denk aan de woorden
van Wilson. De machthebbers waren ook
volgens hem de schuldigen. Als ze die maar
wegzonden, dan was het goed Mocht, op
grond van Wilson's oordeel zelf, de nieuwe
Duitsche regeering dus niet weigeren, de
schuld geheel op zich te nemen.
En wat den Keizer betreft. Men bande
hem uit. Verklaarde hem vervallen van troon
en kroon. Stel, dat hij de grootste schulden
last draagt. Kon dan een volk, tegenover
hem meer recht op wraak hebben dan het
Dui'sche
Men begeerde dat ia Duitschland niet.
ZQn grootste politieke tegenstanders ver
klaarden Wij wenschen geen zondebok te
slachten, maar ook niet over te leveren.
Dkt was groot, het was menschelijk. Maar
wat antwoorde de Entente?
Tot den Isstste» drupje!
zult gQ den bitteren beker ledigen.
Ciemenceau, Wilson en Lloyd George zon
den het volgende antwoord.
De geallieerde en geassosieerde mogend
heden hebben de nota van de Duitsche de
legatie overwogen In verband met de om
standigheid, dat de t§d dringt er blijven
nog slech s vier-en-twlntlg uur van denter-
mQö, waarbinnen de Duitsche regeering de
eindbeslissing ten opzichte van de onder
ter kening van het verdrag moet nemen
achten zQ het haar plicht, dadelQk te ant
woorden.
De geallieerde en geassocieerde regeerin
gen hebben alle stukken die de Duitsche
regeering tot dusver over het verdrag heeft
Ingediend, nauwkeurig overwegen. Z| heb-
ba» openhartig geantwoord en de concessies
gedaan, die zQ billQk achten. De huidige
nota vaa de Duitsehe delegatie, bevat geen
argumenten öf overwegingen, die niet reeds
zQn onderzocht.
Daarom voelen de geallieerde en geasso
cieerde regeeringe» zich genoopt te zeggen
dat de t?d voor discussie verstreken is.
Voorbehoud, in welken vorm dan ook kun
nen zQ niet aanvaarden, zQ moeten van de
Duitsche vertegenwoordigers, een ondubbel
zinnige verklaring ontvangen ten opzichte
van hun besluit, het verdrag als geheel,
zooals het nu ?s geformuleerd, te teekenen
en aan te nemen of niet.
Nadat het verdrag geteekend is, moeten
de geallieerde en geassocieerde regeeringen
Duitschland verantwoordelijke stellen voor
de ten-uitvoer-legging van aiie bepalingen
in het verdrag.
Dat wil zeggen:
GQ hebt alles gegeven, wat matrleel te
geven isgQ zult nu ook uw eer moeten
verliezendat elscht de gerechtigheid?
weineen, dat wordt geëlscht door onze
wraakzucht.
Het is wel een bittere vernedering I
En zoo heeft dus de Duitsche regeering
óók toegegeven, wat de artt. 227 en 228 be
treft. Het lac tate gaat over de uitlevering
van Duitsehers, die de Entente voor 'n mi
litaire rechtbank dagen wil, ferwQ! art. 227
Over ex-keizer Wilhelm handelt.
Daarin wordt ook Nederland genoemd.
Waarom we 't hier laten velgen.
Het artikel in zQn geheel luidt aldus.
„De geallieerde en geassocieerde mo
gendheden stellen in het openbaar Wilhelm
li voa Hohenzolere, ex-keizer van Duitsch
land, in staat van beschuldiging wegens
de ernstigste schending van de internati
onale moraal en het heilig gezag der ver
dragen.
Een bQ zonder® rechtbank zal gevormd
werden voor de berechting van den be
schuldigde, waarbij hem de onmisbare
waarbergeu sullen gegeven woeden van
het recht van verdediging.
De rechtbank zal bestaan uit vQf rech
ters, benoemd door elk der vQf mogend-
kedsn: de Verasaigde Staten, Groot-
Brittaanië, TranbtQk, Italië en Japan.
De rechtbank za! recht spreken op motie
ven, ingegeven door de meest verheven be
ginselen van de politiek, tusschen de landen
gevolgd en daarbQ zorg dragen dat de
eerbied wordt verzekerd voor de plechtig
aangegane verplichtingen en internationale
overeenkomsten, evenals voor de interna
tionale moraal. Deze rechtbank zal to
taak hebben de straf vast te stellen, die
zf meest dat toegepast moet worden.
De geallieerde en geassocieerde mogend
heden zullen tot de Nederlandsche regee
ring het verzoek richten den oud-keizer
uit te leveren, opdat hQ kan terecht staan."
Het is satanische politiek. Een struikroo-
ver zou met minder tevreden zijn. Van een
roofdier ware meer grootmoedigheid te ver
wachten. Een citroen wordt nooit zoo uit
geknepen, als men thans uit het Duitsche
volk perst alle levenskracht en levenseer.
Hoe gruwt het hart, waarin nog eenig
menschelQk gevoel overbleef bij het zien
van deze geraffineerde martelmethode.
Schoone woorden van WilsonPolitieke
berekening van Lloyd George. Tijgerwraak-
zin bfl Ciétner.ceau, de man zonder cle
mentie.
ZQn ze nu allen tevreden?
Ginds in het Oosten lscht Japan omdat
het met de minst mogelQke inspanning de
grootst mogelQke voordeden behaalde.
Engeland kan misschien ook tevreden zQn.
Zijn grootste concurrent ligt aanmechtlg
neer.
Frankrijk heeft getrlumfeerd over zQnerf-
vQaud: de revanchezucht heeft bevrediging
ontvangen. Zal er later wat de economische
winst betreft, geen teleurstelling komen. De
„Temps" vreest het nu reeds: niet zonder
reden.
En Wilson? Zal hij deze week naar Ame
rika terugkeeren, met het zoete bewuatzfin
dat hQ het recht op de wereld gehandhaafd
heeft. Dat de waarheid en de democratie
gezegevierd hebben Zal heilig Recht ten
troon
Men hoort een saterlachl
Gelukkig maar. Want deze overstemt het
gekerm van den vertrapte.
„Ve>zoening" brengt deze vrede niet.
Er zQn eenlge verontrustende teekenen.
