Zaterdag 21 Juni 1919,
34siU' Jaargang N°. 2504
voor «Ie Kuiflhollanilsclie en Keenw^ehe Eilanden.
Eerste Biad.
Orgaan
ntirevo tu ai?
IN HOC SIGNO VINCES
li iet met elkaar eans?
„HET GOUDEN HEET".
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere
Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Motel M©«§t«uranl
DINERS f 1,— en hooger. 15871
LOGIES MET OMTB1JT
1.35, J 1.50, en f 1.75
Tel. no. 1532. Aanbevelend,
uropriëtaif B. C. F. v. I. LEE-Moonau.
OP OEI UITKIJK.
DAt zou mogen heeten .ruggegraatloos."
Qtze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND b| vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDU K.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/» Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die z| beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Wanneer ge de Linkeraijde hoort
debatteeren tegen de Rechterzijde, wordt
haar altijd, en 't is al jaren zoo, tege
moet gevoerd: »Gij Rechtschen, die u
op de Openbaring beroept zijt t over
die Openbaring niet eens». »Zie eens
hoeveel kerken, secten, die allemaal
zich op die Openbaring beroepen, en
toch gescheiden hun levenspad vervol
gen.* Zia eens in de politieke zaken,
waar da Chr. Historischen en Anti's
en Roomschen en Christelijk Socialen
en Christen-Socialisten en Christen-
Democraten allemaal Christenen, met
een beroep op de Openbaring, toch
verschillende programma's bezitten en
in de Kamer tegen eikaar stemmen
Zoo dusde Openbaring kan geen
Grondslag van politieke en sociale
samenwerking zijn; ge zijt 't daarover
belangena niet eens De eeue Christen
is met zijn Bijbel een democraat, de
ander een conservatief, de derde een
revolutionair. Wat houvast geeft dan
die Bijbel? 't Is oeverzand, en iedere
ketter heeft zijn letter en elk gebruikt
dat zoogenaamde Goddelijke Woord
naar zijn eigen inzichten; de rijke om
ei zijn rijkdom mee te handhaven en
de arme om van zijn armoe af te ko
mende Christen-socialist beroept zich
op Jezus om revolutionair te zijnde
Conservatief neemt Jezus naam op zijn
lippen om Staat en Maatschappij in
hun vooruitgang te remmen. Zoo dus:
iedere Christen gebruikt Jezus al naar
't in zijn politieke kraam te pas komt.
Derhalve: de Bijbel, 't lezuswoord en
't Jezusbeeld, 't Christendom geeft geen
enkele steun aan een politiek optreden
is nooit basis van een politieke partij
is nooit beginsel van politieke verhou
dingen. Rechts tegen Links op politiek
terrein iz dwaasheid.
In 't bovenstaande meenen we den
gedachtengang der Linkerzijde juist te
hebben weergegeven. En de twee vra-
geB kunnen dus niet uitblijven
Is die gedachtengang juist?
En hoe staat 't dan met die politieke
eenheid bij de Linkerzijde.
Er zit een groote fout in die Linksche
redeneering. Nooit is door de Rechter
zijde beweerd dat Gods Woord één
politiek program van elk geloovige
bevat, dat daar ergens in één der
hoofdstukken, van vers zooveel tot
zooveel, beschreven staat. Altijd is door
de Rechterzijde beieden, dat de Bijbel
géén politiek Wetboek is, maar een
samenvatting van óók politieke begin
selen, waarvan God Almachtig het
middelpunt is en Jezus Christus de
vleeschgewordene. En nu laat demen-
schelijke Rede toe, om staande op dut
fundament van Gods Souvereiniteit,
en op géén ander, uit die beginselen
verschillende conclusies te tr,ekken. De
Rechterzijde handhaaft die Souvereini
teit Gods haar in dat Godswoord ge
openbaard haar door Natuur en Historie
en Ervaring bevestigd, en ze handhaaft
de beginselen, welke op 't terrein van
't Recht in die Openbaring inliggen,
maar ze handhaaft ook de vrijheid om
in de toepassing verder of minder ver
te gaan dan een medebelijder dier
beginselen. Doch dat is geen kwestie
van Geloof en Vertrouwen in dat Woord,
dat is slechts een kwestie van Rede
beleid. Dat raakt de afgeleide begrippen.
Niet de Openbaring zelf. 't Gez.ig van
dat Gods Woord staat voor de Rech
terzijde vast als een rots. Op dat Woord
wil elk zich beroepen; en dan zullen
met de wapenen dt r Rede, door logica
en vergelijken en verklaren en door de
levenswetten, die er zijn en eeuwen
lang met succes zijn toegepast, blijken,
wie die Rechtsbeginselen het meest
pïecies toepast. Historie en ervaring en
verstandelijk inzicht en een nauwgezette
konsjentie voor God en menschen eea
>wandel in de Hemelen* en niet op
aarde, zijn voor de toepassing dier
Rechtsbeginselen dringend noodzakelijk.
De Rechterzijde is 't eens in den
Wortel, niet in de takken. Ze gaat
naar dezelfde Bron, maar put er niet
allemaal, evenveel water uit Wel 't
zelfde water n.l. dat God de Heere is
middelpunt van 't Leven, De Rechts
bron, maar hoeveel van die Bron tot
laving di nt, dat beslist de Rede, de
Kennis, de Studie, het geestelijk en
zedelijk inzicht door de H, Geest in de
ziel gewrocht, de Godskennis en de
natuurlijke kennis der vroegere en
huidiu® Tijden, waarin God de Heere
ook aireede tot de Wereld gesproken
heeft over zijn wil en de treurige ge
volgen, die uit weerstreving voortvloei
den.
De Rechterz'jde vindt haar eenheid
in de Iron zelf, In de wetenschap, dat
Die er is, en dat Die bij verschillend
zedebeleid, beslissen moet.
En met dienselfden God in hart en
hoofd, gaan we, als we geen oplossing
vinden kunnen voor 't verschillend in
zicht, uiteen.
Maar als dan onze Bijbel ons geen
eenheid biedt, volgens de Linkerzijde,
wat biedt dan aan haar de eenheid
Ook bij haarOud iiberalen, Unie
liberalen, Vrijz. democraten Sociaal
democraten, Wijnkoopianen Kolthekia-
nen, Bolsjewiki van Rusland en Anar
chisten en Nihilisten in allerlei ver
scheidenheid. Zooveel hoofden zooveel
zinnen De Sociaal democraten staan
op 't dogma van den klassenstrijd.
Wijnkoop ook, maar hij haat Troelstra
en de zijnen en scheldt ze voor ver
kapte bourgeois. De Vrijz. Democraten
willen net zoo min als de Oud-Libe
ralen van dat dogma iets weten, en
zijn 't daarover eens maar Vr. Dem,
en Oud-Liberalen en Unie liberalen zijn
geslagen politieke vijanden over 't be
grip Democratie Op financieel gebied
stooten de mannen der Linkerzijde
onophoudelijk tegen elkaar. Bij de So
ciale Wetgeving net zoo. Op schoolter
rein is er ook een tweespalt. Eenheid
over de begrippen Democratie, Vrijheid,
Gezag, Maatschappij, Staat en Gods
dienst is er nergeDs te bespeuren aan
den Linkerkant. Bij allerlei stemmingen
gaat t kris en kras door elkaar, Waar
is dan de wortel, de eenheidsbron der
Linkerzijde? Als onze Bijbel dan aan
de Rechterzijde geen waarborg van
politieke eenheid kan zijn, maar wat
en waar is dan de waarborg van Link
sche eenheid?
Gedempte Boeren*Seig@r 63A, 63B
14739 Direct nab| de Hooldsteeg,
M®es©rstas.m.
Het door ieder aanbevolen adres
We zijn mannen der Rede, zegt de
Linkerzijde. Accoord! ge zegt wel.
Maar is die Rede dan wel de een
heidsbron onder u Heeft die rede dan
u niet verplicht tot één zelfde politiek
program voor allen. Maar uw Rede
laat u toch ook in den steek, als 't
op formuleering aan, omt van eeneen-
hetdsprograin. 't Is' toch bij u ook
zooveel menschen, zooveel ideeën. Waar
is dan toch uw eenheidswortel. De rede
is 't niet, dat blijkt uit de praktijk, 't
Is bij Links ook een legio vangroepen
groepjes, partijen en partijtjes en sekten.
De Rede, waarop de Linkerzijde steunt
geeft dus niet den minsten waarborg
voor eenheid. En de Rechterzijde
gebruikt haar Rede ook. Op dien grond
slag der Rede behoort de heele wereld
één politiek program te hebben, uit
gezonderd de ideoten en de krankzin
nigen Maar zoo ie toch de toestand niet.
De Rede kan geen politieke wortel
zijn. Ze is 't ook niet, se is 't nergene
bij geen enkel volk, in geen enkelen
Staat en Maatschappij.
Waar is dan de Éenheidsbron der
Linkerzijde In 't begrip Democratie
Neen, want dan zouden de Vrij. Dem.
niet zoo razen op de Oud liberalen en
Socialisten? In 't begrip Gezag?Neen,
want dan zouden er geen November-
debatten zijn geweest zoo fel en zoo
scherp, als ze nog nooit in de Kamer
zijn gehouden In 't begrip Vrijheid
Maar dan zouden er geen Kamerdis
puten zijn over de vrijheid van Revo
lutie maken of verplicht steunen van
't wettig Gezag, over Vrijheid van 't
particulier Bedrijf en Staatstusschen-
komst om de Bedrijfsvrijheid aan ban
den te leggen door Sociale Wetgeving.
Linkerzijdeonze EenÜeidsbron deugt
niet, zegt geMaar waar is dan toch
de Uwe En de Uwe isGod uit 't
Staatsrecht uit!
huis.
Dinsdagavond a s. zal ia de Gereformeer
de Kerk een gedachtenisrede uitgesproken
worden door Ds. J. J. Impeta te Kat
wijk aan Zee, ter Herinnering van de inwij
ding van het Weeshuis vóór 40 jaar. Woens
dag zal de offfcieele feestdag zijn. Donder
dag de tractaticdag voor de schuolkk deren.
Het Weeshuis en de daaraan verbonden
School hopen te gedenken de lotgevallen
en wederwaardigheden' van de stichting.
Veertig jaar! er licht religieuse wijding over
dat cijfer. Herhaaldelijk komt het In Gods
Woord voor als een volheid, een afgesloten
tijdvak waarin gewichtige zaken z|n tot
stand gebracht. Mozes' en Israëls volkshis
torie kunnen over die veertig jaar" aan
het Hof en veertig jaar in Midian, en veer
tig jaar in Egypte en veertig jaar in de
woestfln, getuigen. Trouwens 40 5 X 7
5 en de getallen 5 en 7 geven Iets vol
ledigs, iets gewijds te kennen in de Heilige
Schrift. De Heiland had 5 7 Apostelen en
Slon heeft 5 7 poorten. Doch genoeg. In
het aangezicht van een feest cijfert men
niet, doch hoopt een uitstekend welslagen,
en gedenkt men, niet in dorre or gaven van
jaar- en daggebeurtenissen, hoelang een
Stichting nu eigenlek bestaat, maar dan
overziet men den Tijd, die achter ligt, als
één stuk Weeshuisleven, één Gunstbewijs
Gods, die spaarde en droeg, onderstutte en
schraagde een stichting yoor Weeskinderen
gefundeerd.
Veertig jaar weeshuls is veertig jaar di
recteurschap van den WelEd. Heer H.
Sch joncjongen. Regenten kwamen en gin
gen; Weesvaders en Weesmoeders versche
nen en verdwenen hij bleef I Jong In
1879, nu verouderd en torsend een last van
den .zeer sterke" uit Mozes' ÖOsten psalm.
Hoofden der Scholen en onderwijzers ver
lieten *t Huls, stierven, of zochten en
vonden elders hun werkkring bestaan
hij bleef leiden Weeshuis en Weeshuis-
school En met hem is er nog Betje, die
ook 40 jaar als wees is verpleegd. Ze is nu
53 iaar. Die kan van het Weeshuis vertellen.
En wie kent de nu 80-jarige moeder van
der Wiel niet meer, vol eere en met pensi
oen het Weeshuis uitgegaan
Veertig jaar Weeshuisleven is veertig jaar
Levensweel Het zijn Immersouderloozendie
daarin verpleegd wordenzoo jeugdig staan
de alléén op de wereld, met vaak sombere
kinderjaren die reeds voorafgingen, waarb|
het Geluk aan de ouderlijke woning was
voorbijgegaan, en daarna het sterven der
oudets.
Vader, waarom hebt gij ml verlaten?
Moeder, waarom gingt gij heen?
Eenzaam, hulploos sta ik in dit leven,
En gij liet mij gansch alleen!
Zoo klaagt 't in 't Weezenlied. Maar dan
mag 't kinderhart zich verheffen en spreekt
in hope en ge.oof 't uit:
Maar God wil een Vader wezen
Onze pijn en smart genezen.
En daarvoor, om 't leed van hun jeugdige
schouders wat af te nemen, ze weer in den
zonnekant van 't leven te zetten, daarvoor
kwam dat Weeshuls tot stand.
Veertig jaar Weeshuisleven Is veertig jaar
Barmhartigheidsfeer. !s veertig jaar Liefde
uiting. Is veertig jaar gewetens-onderzoek.
Wast 't z|n geen eigen kinderen, 't Zijn ver
strooide schapen, doch onder ééa dak ge
bracht. En elk schaap kwam uit anderen stal
en elk had zijn eigen geschiedenis, z|n eigen
afkomst, zijn eigen omgeving gehad en de
schadelijke invloeden daarvan ervaren. En
in elk grijpt de zonde anders in, met ver
schillend succes, maar nooit tot verheffing,
steeds tot inzinking en geestelflke achter
uitgang.
Het Weeshuis viert feest, 't zal geen feest
z|n van enkel vrengde, die vorm zou niet
in overeenstemming z|n met den Inhoud, 't
zal beslist een feest zin, maar in herdenking
van lotgevallen, die altijd een sober aanzien
zullen blijven houden. Er zal zonlicht zijn,
maar schaduwen vallen dédr, waar 't zon
netje straalt.
En wie der Menneersche burgers, der
Flakkeesche Inwoners, kent 't Bos-sche Wees
huls niet. Hoevelen, die nu rusten In 't graf,
hebben den opbouw gezien, de voltooiing.
Wat is er veel gebeurd in de stichting, maar
óók daarbuiten onder de bevolking DeT|d
gaat als een bergstroom voorten die
stroom heeft al wat weggevaagd van 't Flak
keesche volksleven,.een nieuw geslacht Is
opgestaan, die de oude omgeving van 't
'Weeshuis r.iet meer kan kennen,maar
anderen z|n er, die al 't oude nog zoo helder
voor zich zien, hoe de wei was, en hoe het
woonhuis en hoe de erflater reilde en zeilde
In zijn landbouw en veeteelt.
Veertig jaarEn toen keizer Augustus
stierf, de kei er uit de geboorte van den Hei
land zoo bekend, waren zijn laatste woorden
.Plaudite, acta est fabula": .Applaudlseer
dan toch, 't stuk is uit." Ja, zijn stuk was
uit, zijn rol had hij goed gespeeld. Maar 't
Weeshuis speelt geen rol. Daar is 't leven
harde werkelijkheid, getemperd door voort
durend toevloeiende gunstbewijzen. Plaudite!
Plaudite! En 't Weeshuis zij gezegend tot
in lengte van dagen i
Nadruk verboden.
Wat was dit dun
Toen In de Pinksterweek, naar aloude
traditie onze christelijke onderwijzers, te
Leiden, vergaderden, hadden ze ook min. De
Visser uitgenoodigd hun bijeenkomst met
z|a tegenwoordigheid te vereeren.
De minister had dit geweigerd.
Niet, natuurlijk I uit gebrek aan sympathie,
maar omdat hij zelfs den schijn vermijden
wilde, als ware het hem om huldebetuigin
gen te doen, die hem ongetwijfeld ruim
schoots zouden ten deel gevallen zijn.
't Was voor onze onderwijzers 'n teleur
stelling.
.Maar verzekerde de Voorzitter wij
zullen hem toch wei weten te vinden 1"
Ze .vonden" hem den volgenden morgen.
Een 500 A 600 Chr. onderwijzers en on
derwijzeressen zochten hem op aan z|n
woning te Wassenaar brachten hem bij
monde van hun voorzitter hun dank en zon
gen er liederen, Gode ter eer, terwijl zege-
past alles met het .Wilhelmus" besloten.
Toen ging men rustig weer naar Lelden.
En 'n goed uur later opende "de voorzitter
den tweeden vergaderdag.
Maar ai komt wat .dun" was!
.Het Volk", dat er als nieuwsblad toch
moell|k geheel over zwijgen kan, maakt er
een berichtje van en heeft den euvelen moed,
er boven te zettennDe ruggegraatloozen."
Het doet denken aan Barlaimont!
Met zijn bekend scheldwoordGeuzen.
Hij wilde er mee zeggen, dat de aanbie
ders van het smeekschrift weinig of geen
aardsche goederen bezaten.Het Volk" geeft
te kennen, dat onze Christelijke onderwij
zers geen fut, geen stevigheid, geen rugge-
graat hebben.
Als men nm zelf een groot deel van dea
schoolstrijd mee doorgemaakt heeft, das
springt men eerst overeind van kwaadheid.
Zóó iets laat men niet zeggen I
Dit gaat nu alle palen te buiten I
Ea het bloed at|gt u naar't gezicht, vooral
wanneer ge nog eenigen van die eerste, stoere
voortrekkers hebt gekend en het niet minder
taaie geslacht, dat op hen volgde In z|n
zwoegen en tobben hebt gadegeslagen.
Als ge u zooveel echte .vasttrappers"
herinnert I
Zóó tenminste ging het m|.
Maar weldra kalmeerde ik.
.Sukkel I dacht ik, ge z|t niet w|zer I"
Zulke berichtjes worden in den regel door
het jongste en minst ervaren lid der redac
tie opgesteld en al heeft .Het Volk" dan
voor 't oogenbiita nog geen hoofdredacteur,
da andere heeren op 't bureau zullen hem
den volgenden dag al wel gezegd hebben,
dat hij zich nü door al te grooten ijver wel
wat had vergalloppeerd.
't Is ook immers 41 te gek
Bij elke part| is het immers regel, dat
men een minister of kamerlid huldigt, die
zich op een of ander punt speciaal vt-rdien-
stel|k heeft gemaakt.
Als Troelstra 'n ovatie krijgt
Minuten en minuten lang
Din zfln bet natuurlik geen ruggegraat-
loozen die dat doen, integendeel! dat
doen de lieden met een dubbelen ruggegraat I
Als Marcbant er z|n vrouwenkiesrecht door
heeft en de dames komen hem huldigen In
't Kamergebouw, met toespraak en bloemen,
din z|n dat natuurlik de dames-van-stavast,
wier ruggegraat In geheel gaven staat ver
keert.
Maar als de Christelijke onderwijzers den
man huldigen, die na tachtigjarig onrecht
hen eindelik gel|k stelt met hun openbare
collega's
Als zij dat doen, gel|k het Christenen
pastGode alleen gevende de eerden
mensch brengende dank;
Als dat uitkomt in 't gesproken woord
Als dat opklinkt uit 't gezongen lied;
Als het een waardige, rus^jge men zou
haast zeggen te kalmei bèfooging is,die
In niets l|kt op b.v. de dolle, de gekke, de
driewerf zotte wijze, waarop men in 't Am-
sterdamsche Stadion den Hollandschen voet
baller huldigde die de Zweden zoo kranig
In 't spel had weerstaan,—
D&n heeten zulke betoogers .ruggegraat-
loozen" 1
We willen niet terugschelden.
Maar weet ge, wie anders vele jaren lang
de ruggegraatloozen geweest z|n?
Niet de Christenmannen en -vrouwen, die
met vreugde, al die jaren b| elkaar gerekend
vele, vele millioenen geofferd hebben voor
de Christel|ke school.
Maar wèl z|, die nooit de hand in eigeE
boezem staken, maar die als ze wat voor
hun troetelkind begeerden altijd weer kwa
men schooien b| de publieke kas en die
anderen eerst voor de school Heten meebe-
t len, waar ze niets van hebben moesten en
dan nog eens voor hun eigen school lieten
zorgen.