Zaterdag 14 Juni I9«9.
SeitBrflaa
M
iiÉie
IU1.
MELSQUK
Toor de ZHidhollandichf en Zeeuwsclie WMwméttm,
ilen.
llNGA
34sl* J aargang N*. 2502
A ntirevolution
Or gam*
Eerste Blad.
t
i
IN HOC SIGNO VINCES
EESHU1S
ZONEN
AGERS,
I en ÜNGE-
alsmede
16011
>ARTB
btttrd&m
irdarn v.v
ilS:
roorm. 5 30
7.—
I£14718
nam, 2 li
4.—
3.15
ÜOTTEK-
zvrare en
9V2 Meter
and©, Iarij-
ijnea. Wa-
en. Bniten-
zer Paneel,
eenmantels,
Dakpannen,
m 19.
verschijnt
id van het
bet
op 24 en 25
foto's.
115,
)h P. BOUMA
W. BOEKHOVEN Zonen,
SOMMELSDJJK.
Alle stukken voor de Redactie bestemd, Advertentien en verdere Administratie franco toe te zenden aan de Uitgevers.
Br is in de Pers heel wat te deen
over 't feit, dat tie Procureur generaal
een letterkundig werk «de Hel» geti
teld heeft laten in beslag nemen, t Is
van Henn Barbusse, die ook geschre
ven heeft »Het Lieiit* en «Het Vuur.«
't Moet in beslag genomen zijn, om
dat enkele gedeelten kwetsend waren
voor de Goede Zeden, En van zelf, nu
zijn er mannen opgestaan, die tegen
die beslagname protesteeren. 't ls de
vrijheid aangerand, en vooral de vrijheid
van een letterkundig kunstenaar, d.e
gansch niet de bedoeling had om por
nograaf te zijn d.i, uitaeeler, aanbieder
van onzedelijkheid, maar slechts die
tooneei ijes ia zijn boek noodig had om
aan te tonnen, dat de sexueeie ver
houdingen haar deelnemers nooit geen
geluk aanbrengt, maar een >hel,< Het
boek moet volgens die voorstanders
der vrijheid een zeer goede zedelijke
strekking hebben, want 't is één door-
loopende aanwijzing van de vruchte-
looze, sombere iedigneid van zoo'n sexu-
eeien greep naar 't geluk. Wel erken
nen ze, dat de tooneeitjes vaak gedurfd-
realistisch zijn; dat is naar de werke
lijkheid gegrepen, zooals 't bij sexaeele
verhoudingen beter is ze niet af te kij
ken. Maar 't Boek is in Frankrijk,
Duitschland, öpanjs enz. nergens in
beslag genomen en nu gesshiedt dit in
Nederland wel. Barbusse heeft er zelf
ook geklaagd, dat dit hier in Nederland
geschied is. De Boekhandel heeft ook
verzet aangeteekend. Voor sommige
winkels in de steden ligt 't nog te koop.
't Wordt nog tot op heden verkocht.
Op de markt is 't te krijgen, 'töchijnt
dus met de inbeslagname niet zoo n
vaart te loopen, als 't eerst leek. Maar
met dat al is er een vraagstuk aan de
orde gesteld. Ten eersteHoever mag
de Kunst, ook de Letterkundige gaan
in haar boeken. En ten tweedeHoever
mag de Overheid gaan en wat moet er
dan zooal in zoo n boek voor onzede
lijks staan, eer de Overheid er beslag
op leggen mag. 't ls dus een kwestie
over Kunst en Kunstproducten en de
Overheidsbemoeiing daarmee.
Ben zelfde kwestie is op 20 Jan. 1.1
aanhangig geweest in zake de tipoor-
wegboekhandel. Zoo'n ongeveer zelfde
kwestie is gerezen in 't Parlement op
22 Jan. van dit jaar, bij de beraadsla
ging over de 7de Afd. der Begrooting
van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen, art. 274, waar bij de Minis
ter, dr. de Visser, subsidien aanvroeg
voor conservatoria, orkesten en verdere
uitgaven ter bevordering van muziek en
*aug. Die post bedroeg f 965UO, waarbij
f ÏUUOU als subsidie aau d Nederland
sche Opera. Br is toen een groot debat
geweest over de Kunst; over goede en
slcchie kunst; over muziek- en zaDg,
over hei Tooneei, de Opera enz. Toen
is ook door de üeeren Duijmaer van
Twist, Gnoock Henkemans, A. P. Staal
man, van der Voort van Zijp, van
Vuuren en fcichoutea een amendement
ingediend om die f ÏOOQÜ voor de Ned.
Opera te schrappen, omdat de Overheid
niets met die Opera ea die Operakunet
legioen meeht hebben,
Dat amendement is tegen den zin
van den Minister aangenomende
f 100UU zijn dus niet aan die Opera
gesubsidieerd. Vóór dat amendement
was Hechts, op mr. Lohman na. Er
tegen waren de S. D, a. P en de
D. P. en de Vrijz, Dem en da Unie Lib.
en Vrij Liberalen. De subsidie is ge
weigerd met 42 tegen 40 stemmen.
Welnu, in die debatten is vau zelf
do Kunst, de dramatische en vocale
Kunst besprokenKomedie en Opera
tooueeel en tooneeispelers.
En die vraag naar Kunst en Subsi
diering der kunst heeft zelfs den Mi
nister verplicht een Staatscommissie
te benoemen, omdat moeilijke vraagstuk
eens grondig te onderzoeken. En'tcne-
deriandsch Tooneei ver bond heeft ook
een Oommissie benoemd, in Mei 1918
reeds, om dat vraagstuk van Kunst,
Toonealkunst, Tooneeispeelkunst in ver
band met 't ai of niet geoorloofde van
Rijkssubsidie daarvoor, tot helderheid
te brengen.
De zaak is niet zoo eenvoudig als't
lijkt. Niet alleen de in Januari becri-
tiseerde Spoor boekhandel en besproken
Operakwestie, maar evenzeer alle Let
terkundige produkten van een of an
deren dichter of schrijver, kunnen val
len onder 't begrip «Kuust'; doch nu
is de vraag: wat mag een Christelijke
overheid toelaten. Wat mag ze steunen
met haar geld. Wat moet ze verbieden
of in beslag nemen. Wat is Goede Kunst.
Wat slechte Er is Socialistische Knnst.
Er is ft. Katholieke Kunst. Er is „Chris
telijke' Kunst. Er is Beeldhouwkunst.
Teekenkunst, Schilderkunst. Er is mu
zikale- en voealekunst d, i. muziek en
zang. En is alles wat zich daarin voor
Kunst en Kunstwerk uitgeeft, b.v. bij
een Opera, een Komedie, een Geschil
derd doek, een gebeeldhouwde naakte
vrouwenfiguur; een roman met rarig-
heden is dat alles wei Kunst
Hoever mag een Comedie gaan bij de
opvoering van haar stukken Is een
Komedie met „echtscheiding"; met
Vrije liefde"met Huwelijksontrouw",
met »overspel"; met «vergiftiging na
liefdesprocesmet „zelfmoord" enz. enz.
geeft zoo n Komedie Kunst of Vuilte
Is een Geschilderd doek met naakte
figuren enz, Kunst of Vuilte? Is een
Boek, een roman, prachtig geschreven
en geniaal in elkaar gezet, maar met
töoneeiijes er in van onzedelijke kracht,
is dat Kunst of Vuilte
En als zoo'n schrijve; nu eens be
weert, dat hij dat Onzedelijke noodig
had, om de vuilheid der ondeugden te
typeeren in haar groote kracht op 't
leven der menschen en gezinnen is dan
ziju Boek nog vuilte, dat door de
Overheid van de markt wordt wegge
vaagd door politie en justitie. Is een
boek, een Comedie waardoor nog niet
enkel rioolwater vloeit, ook Kunst.
En daarbijZoo'n boek wordt ver
boden. Maar de verboden vruchten
smaken 't lekkerst, zegt men. En door
't verbod neemt de verkoop toe. Ieder
wil dit verboden boek eens lezen
en de Regeering mist dan t doel, want 't
Vuil komt door 't Regeerings verbod juist
aan den man. Eu uitgevers en schrij
ver makeu dan de beste zakeu. Op 't
oogenblik is 't zoo met de «de Hel".
Het boek vliegt weg Men wil weten,
wat voor onzedelijks er in staat. Ook
Motel McsfiMurant
„HJST UUUlfüiN HiSitr,
DlNEito f 1,— en no^ar. 15871
LUHlBb MET OHTBUI
1.2&, f i.5u, eü f 1.75
Tal. no. iósS2. Aanbevelend,
Het dv>ü ceder «aunevu^ii «ure?.
in dit opzicht heeft een Regeering voor'
zichtig te zijn, dat de laatste dwaling
niet erger is dan de eersteen het mid
del van beslag niet erger is dan de
kwaal van t b08k.
Wat is Kunst? Heerlijkheid of Ge
niale aanleg van een mestput
En zie bier nu ten slotte, hoe dooi
een kunstcriticus in de en der Nieuwe
Ot. (Vrijzinnig) ni. de heer Lapidoth
over «de Hel' en de Inbeslagneming
geoordeeld wordt
„Om het realisme niet om het
pessimisme en niet om de groote open-
nartigheid waarmee Barbusse aller
lei levensvraagstukken bespreekt,
zal de proeureur gen. te 's Gravenirage
de vertaling van 1 Infer in be
slag hebben doen nemen. Wij moe
ten veronderstellen dat de inderdaad
*e«r realistischs passages door hem
zijn gevoeld als pornografisch, en ik
wil niet aarzelen volmondig s® er
kennen, dat zy du dan eek zijn
vuur aue lezers, die deze pazsages
op zich zelf beschouwen, aus geen
rekening houden met de beteekenis
die zij hebben in de compositie van
het kunstwerk."
Lapidoth zegt, dat
de schrijver een zeldzaam gebrek
aan goeden smaak heeft.
Lapidoth vermoedt, dat Barbusse
gepoogd heeft door veel-te-ver-gaan in
zijn realisme, de aandacht op zijn arbeid
te vestigen. Reclamemakerij door al te
modern te tchnjven
En is dat vermoeden juist, dan was
er bij Barbusse al een heei laag motief.
Dan is zijn «Kunstal van heel wei
nig allooi.
Lapidoth zegt ook in verband met
dien vuilen smaak van Barbusse
Het zou niet aangaan Barbusse
voor te stellen als de onnoozeiheid
zelve (die vervolgd wordt) en den
Procureur-Generaal als een benepen,
anti-artistiek eu onzedelijk persoon,
die gemeenheid ziet, waar enkel
kunst en schoonheid worden ge
diend
«Da Hel* schijnt volgens Lapidoth
toch niet veel soeps te zijn.
01* litli UI I ZUIL
Altqd wisseling en verandering.
lW6fcZlMIDE*_STUKKtiL
I
SLAND
lETARIEWEG
jtiifaa).
51—i wz?(
ea 8—10,
14738
i
»n tierk&ata
14165
bekleed Man-
ÏN en WERK-
1. Seblipei»
Bommsisiiil
iegen 4*/> pC!.
17. PCt.'a laars,
•.enen dagel@ks
leden van bei
:n terugbetaling
■iidagavund VZS
f D. JOPPE Cs
IN EN
JES 4 Liter.
AMERS PUT-
'ELS BROOD-
IJzeren en ko-
(OMFOOREN,
nbevetend,
lerij
m
omiaekiiijk
RSCHMACHI-
machlnen dan
aaa MACHI-
i GEBROKEN
oncurreerende
rssbi
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent btj vooruitbetaling,
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTÏËN 12V, Ceai po «-gel, KECuAMES 25 Cent per iCgt.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENST AANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent pei piaaisiUK
Qroote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
99
99
-»
h»de89j(te üv«ri>uMei|«r 5311
14739 Direct naoq de Hoofdstccg,
kaOc.iCirttn.JlM.
PïfiëM H. C. f. 11. iiüÜ-Müüim,
Nadruk verboden.
„Zeg, maal" zei ze ineens.
„Wel?" vroeg hij, doch weinig beleefd
mee eens opziend van zijn krant, waarin
hem boeide 'n beschouwing over „Teekenen
of niet?" slaande op het vredesverdragtus-
schen Duitscniand en de Entente.
„Nu ja I luister dan even I'
De huishoudelijke zaken, vond ze, hadden
minstens evenveel recht op belangstelling
dan wat daar In allerlei vreemde lanaen
gebeurde, al luisterde si) daar zei' ook
weieens graag naar, als hq er 't can en an- j
der van vertelde.
Over read laat hq zijn krant zakken.
„Is luister, vieuwije", zegt hq
„Wat aenk jij wel, dat het kost. .ja
weet wei, waar w» gisteravond over ge
spreken hebben 'k heo er es naar geïn
formeerd je weet wel nu, wat
deuk je
't betrof een karweitje dat al eeus 'a jaar
uitgesteld was en waarover ze t nu ecus
waren, dat het noodig gaöearen moest.
Vrouwlief wachtte op antwoord.
„Ja raden kan ik slecht I 't Is niet
meegevallenzeg het ma maai
Zjja viouw noeuit het bedrag.
Tja hq kqnt er ook van op.
„Maar vin je dat nu eigeniqk geen afzet-
tciq vraagt zij. „Als je toch eens nagaat,
wat een dergelijk karwei 'n jaar of vqf, zes
geleden kostte 't is toch kiasl"
„Nou, afzetterq dat met".
Hq is vaa zqu eerste verbazing bekomen
en begint uu zqn vrouw uit te leggen, van
waar oit verschil in prfls.
Vooreerst zqn daar ae grondstoffen.
Wel liepen ae ptqzen de laatste maanden
weer eeaigszins terug, maar ze staan nog
ver, vèr af van wat het vóór dc ooi log was.
Eu dan zqn er de arbciasioonen.
Daar weet ook vrouwlief uit eigeu erva
ring en omgeving van te spreken, hoe die
iu allerlei bedoven zqn omhoog gegaan en
ook hoe noodig dit wel was. Das moet ze
er nu niet zoo over mopperen, als zq mée
de gevolgen van een eu ander dragen moet.
Ja, daar wist „vrouwliet" weinig tegen te
zeggen-
En „manlief" greep weer naar de krant.
„Ik zal dan toch eerst nog eens zien, of
't met, nog 'n jaartje wathien kan, dan leg
ik er dit jaar alvast wat voor weg", zei z'n
vrouw nog.
„Zie maar es", antwoordde haar eega
knikkend.
Hq zat al weer In Boedapest.
Of die zaak nu tenslotte doorgegaan is
of niet en wat voor een karwei het eigeniqk
was, daar praat ik verder niet over: het
doei er niet toe.
Maar dit staat wei vast.
Noodgedwongen zuilen ds Mensehen wel
een weinig zuiniger worden en in 't Uvea
wat meer gaan „uitrekenen".
Ik laat nu rusten de gierigaards.
Die maken uaar dag en nacht een studie
van tot diep en ver iu 't zondige toe en
onthouden zichzelf en deu naaste zelfs het
noodige, al zou 't in de macht huoner han
den staan dubbel en dwars, om het te geven,
en ze zinnen nergens anders op, dan om
aifgd maar weer minder uit ie geven en
meer op te leggen.
't Zqn de menschen, zooals Ik ze In mijn
jeugd hoorde betitelen, dis een zwavelstokje
in vieren spiqten.
Van hen zwqg ik ditmaal.
Maar ik heo hierop het oog, dat de men
schen meer dan vroeger zi<.n zullen gaan
afvragen, of ze in dit of dat opzicnt de zoo
duur geworden hulp van anderen ook kun
nen missen, door zichzelf te hïlpen.
Die „selfhelp" werd in vroeger tqd en met
name op net platteland heel wat meer aan
getroffen dan later, ouderen zullen er met
mq uit ondervinding over weten te spreken.
Hoe was 't b.v. in de dagen van mqn
vader
Een groot inkomen had hq niet, maar wel
beschikt hq, vooral in den zomer, over
aardig wai vigen tqd.
Die besteedde nq allereerst in zqn tuin.
Achter zqn kleineu tuin had een tuinman,
tevens geestverwant en vriend, den zqnen
liggen en ik duif zrggen, dat mqn vavierin
zqn goeden tqd, van zqn tuin weinig minder
maakte dan een geroetineeid vakman.
't Gansche jaar aten wq etuit.
En inid-zotner werd van alles Ingemaakt
bessen, zoogoed als postelein, boonen, zu
ring, van alles 't kon dan op groote
inmaakaagen een drukte zqninhuis,waaibq
alle handen helpen moesten.
Behaive tuinieren was timmeren zgn knut-
sel-iiefhebberq en door oefening bracht hq
't een heel eind.
Ik herinner me lang alles niet.
Maar eenr kippenhok met roesthok kreeg
hq toch klaar en toen de kinderen wat groo-
ter werden en er slaapgelegenheid oq moest
komen, kreeg hq ergens in een hoek
van den zolder een bedstee in elkaar. Voor
moeder maakte hq allerlei dingen van huis-
houdeiqken aard, zoo heiinner in mq een
molentje, om strengen wol op te winden,
een ecut fraai horlogekastje en zoo al meer.
't Was met hem ook geen zeldzaamheid,
2oo herinner tk mt b v. ee~. boer, die voor
eigen gebruik een arrestee en een sehiijf-
oureau timmerde, waarop geen vakman iets
had aan te meiken,
Later werd dit alies mineer,
t enminste dat veroeeld ik me zoo.
Er kwam een tqd, dat aiies zoo gemakke
lijk en tegen zoo billijken prqs te kiqgcn
was, dat er de aaidigheid ai ging, al kou
men het doen, om voor de vervaardiging
zeit moeite aan tcwenoen.
Of dat nu weer anders worden zal?
Ik wil niets voorspellen, maar uc gegevens
zijn er voor.
Zie ik b.v. eens rondom mq heen, dan
verbaast het, zooveel menschen ais in de
laatste jaren van woniughuutuers, eigenaars
geworden zqn.
En dat meestal niet uit weelde I
Maar omdat zq een aak boven oun hoofd
moesten hebben en feitelijk gedwongen Wer
den te koopen, wtlaen ze niet under den
blooten hemel staan.
Die menschen zullen straks onder vit, den,
dat zoo'n huis aict alleen van rente en af
lossing, maar ook van onderhoud, aardig wat
kost. En als ze dan self, gtiqk vaak tut ge
val ls, met handenarbeid hun brood moeien
verdienen, en straks of nu reeds in 't genut
zqn van den achturige» arbeidsuag, waar
door ze over heel wat vrqen tqd oesentk-
ken, dan nemen ze al gauw hamer en spq-
kers, kwast en ve;fpot, siqtsei en behang
en knappen zooveel mogeiqk «elf bun eigen
zaakjes op.
En zoo zal het met velen gaan
Dat is zoo dc gang van T leven.
Dezer aagen was er een bericht, dat de
abonnementen op de spoorwegen met 307,
werden vernoogd. Blijven steeds stijgen de
kosten der steenkolen, de loonen aerspoor-
maonen enz. euz. dan zulten zulke abonne
menten nog wei eens meer opgeslagen wor
den.
Iu Amerika was men voor den oorlog al
bezig om een licht en goedkoop één-psr-
soons-autotje te construeeres, dat ook voor
den gewonen burgerman öeraikoaar zou zqn.
Stel nu eens, uat dit straks tukt.
Dan zie ik den tqd komen, dat menig
zakenman, handelsreiziger enz. aen trein
trein laat en in zqn eigen vehikel 't land
doortuft, hq kan dan bovendien gaan en
komen, net naar hq wil.
Zoo staat t een met 't ander in verband,
ik tas daar nog 'n leerzaam staaltje van.
In Londen komen, na den Oorlog, lang
zame; hand weer heel wat taxi's, huur-auto s
op straat.
Maarhet is duur rqden geworden I
Dat zit 'm niet alleen in de benzine, maar
ook in de nooge loonen enz. thans cio .r de
chaffeurs geëischt. Dat moet tenslotte alles
komen uit de piq'zen, die het publiek be
taalt en aangezien de prqzen ecu deel van
't publiik werkelijk ie hoog zqn, traent uit
dan op andere wqze zich door dj wereld
stad te verplaatsen.
Meer dan een groote taxi-maatschappq
kromp clan ook reeds haar werkkring in of
hield er geheel mee op en verkucht wat ze had.
Doch wat ziet men nu gebeuren
Er komen in Londen steeds meer chaf-
feurs-eigenaars.
Die met hua eigen taxi werken.
En hun eigen prqs vragen.
Es doordat zq, om aan hun brood te ko
men, dien prqs zeer billijk zetten, hebben
ze ook heel wat te dosa.
Hier ziet men dus een eigenaardig voor
beeld, hoe in tegenbtcliing met wat vele
jaren werd gezien, grootüediqr weer bezig
is zich te verplitsen in kleiQbtdrqf en dat
niet kunstmatig, maar alzjo door de om
standigheden geleid,
ls 't niet 'n merkwaardig verschqnsel
Toch alleszins begiqpeiqk; wij hebben
een levende maatschappq, waarvan de vor
men en verschqnseien altijd bezig zqn zich
te wqzlgen. Onze taak ls t, daar studie van
te maken en met die studie zooveel moge-
lqk ons voordeel te doen. UlTKiJK
De eople van ingezonden Stukken, die mei -
yiaaist zqii, wordi niet teruggegeven.
Suhen veramwoordeiqkiieid vaa «etiauua
ea Uitgevers.
Zuldland, 5 Juni 1919.
Mynheer de Redacteur f
In uw blad van Woensdag 4 Juni komt
een ingekomen stuk voor van den heer H.
V fJïuet van Spqkei hs y$'e bet mc! erna
i
M
'i" j
9
