Derde Blad.
Elke zwakke
Voor de Zaai.
Slauw en wittel laaiijnzaad
H. ILsiioiwers!
Onzuiver
I
J8. IUffliSL.il
I I TIMMERLIEDEN
Dr. P, R. 0FFRINGA
I"
.,DE MATADOR"
5*/» PMDBH1K2VELV
B. VAN DEK WEIDE,
Zaterdag 12 April 1919. No. 2484
LAND- EN TUINBOUW.
Stoomboot Mil. „OyerMïee en Goeöereefle'
1 elk© herstellend©
Repareeren van Zakken,
SMEDERIJ VOOR ALIE WERKZAAMHEDEN.
A. C. KOL - Ooltgensplaat.
JOB MUS Az., Den lommei.
bloed
tuntmt - Mailmit.
ASBEST SULFIETPLATEN
TANDARTS RE8ENSBURB
St&tfoasw®* 25 - Rftttord&m
HOOGSTRAAT 261 ROTTERDAM
dooi prima coupe in afwerking
INHOQSMOWSES
gemeen nog te geiehiedsn dan tot heden.
Dienst Middelharnis-Rotterdam v.v
van MIDDELHARNIS:
Maandag en Dinsdag voorm. 5.30
Woensdagvoorm. 7.—
Donderdag en Zaterdag voorm. 7.—
van ROTTERDAM14718
Maandag en Dinsdag nam. 2.15
Woensdag ,"v .nam. 315
Donderdag en Zaterdag nam. 3.15
Voor het
DEKKLEEDEN, ZEILEN enz., als
mede voor het BEVRACHTEN van
SCHEPEN beveelt ondergeteekende
zich beleefd aan.
JOH. VAN DUKE, Seheepsbevrach
ter, Straatdijk. DIRKSLA ND. 15650
Ondergeteekende beveelt zich be
leefd aan voor de leverantie van alle
soorten landbouwwerktuigen, motoren
waschmaehiiaes enz enz. WINDMO-
TOBEN worden gemaakt voor ieder
doel en elke grootte. Speciaal adres
voor ijzeren WATERMOLENS met
stormreguleering, reparatie en leve
ring van MOTORRIJWIELEN, voor
onbekenden kooper genegen hem te
leeren rijden, en uitleg van machine
enz. te doen.
Autogene lasch- en snijinrichting.
Nog voorradig puik vertrouwd
benevens ZOMERTARWE, GERST
ERWTEN, BOONEN, estz. Tijdige be-
stelling gewenscht aan 15397
Erkend Handelaar.
45 etsde groote doos.
Wacht U voor namaak en min
derwaardige surrogaten,
Voor het Confraefeeresi van
alle soorten Zaden, w. o. S8./&AP
SE AA Si en AAPZAAD
teelt 1919, wende men zich tot
D. VERMEULEN Dirksland.
Zaad wordt vrij geleverd 14239
koopt en verkoopt alle soorten Werk- en
Drachtige Paarden. Beleefd aanbevelend.
merk »Hasa«, laten zich gemakkelijk
zagen en steken. Zgn in 't gebruik
voordeeliger als asbest-cementplaten,
Aileea verkrijgbaar voor Overflakkee
en Goedereedebg deBowmelsdijkech®
BwwHateriaientadel v.h, flebrs,
LE COM TE, V®b Aerssenstrsat,5
§j»^aa«Iad||k. 1434»
PHOTOGRAAF,
IIEDVSTRAAI B 28, MIDDSLHARSIS
Overal en iederen werkdag te
ontbieden. Speciaal In hetmaken van
Buiten-opnamen en vergrootingen
Sehreuder Baksteen.
MOND- EN TANDARTS
(Kunsttand*» m Gebitten).
naden 0—10.
roof on-
en minvemogenden 9
triLSPOON esii.
Heer en- en Kinderkleeding'-Mag'azijn
D. W. GILLIEKON, - over de Firma BRENNINKMEIJER.
Hierdoor bericht ik mijn geachte clientele de ontvangst
van prima ENGELSCHE STOFFEN en VOERINGEN. Alle
goederen worden met prima voering gemaakt.
Door de enorme voorraden, die aangekomen zijn ben ik
in staat iedere cliënt weder tegen de goedkoop mogelijkste
prijzen C0S1UUMS te verkoopen. Onze costuums munten uit
Mijn CONFECTIE-COSTUUMS, op eigen ateliers vervaar
digd, worden tegen enorm goedkoope prijzen verkocht.
Zie mijn RECLAME- CjSTUUMS, prima afwerking, voe
ring en stof, voor den spotorijs van f 23.50. Een wol blauw
Costuum nu f 33.75.
Door de kleine exploitatiekosten en groote voorraden,
ben ik alleen in staat voor deze lage prijzen te verkoopen.
Mij minzaam aanbevelend, Uw dw. dnr.,
D W. GtILjLIERON.
ROTTERDAM CANADA HYPOTHEEKBANK
aannam
Op hooger plan.
Dezer dagen ontvingen we het verslag
van het 70e Nederlandsche Landhuishoud-
kundig Congres, dat in Juli van 't vorig jaar
te Veendam is gehouden. Wij hebben er een
uurtje in gelezen, omdat we tot onze spijt
de vergadering niet hebben kunnen mee
maken. En de totaalindruk wasdat het
heele Congres als 't ware stond in het tee-
ken van Coöperatie. Geen aangename lec
tuur dan zeker voor onzen vriend Senior,
die den laatsten tijd in .De Veehandei" ar
tikelen schrijft tegen de boerencoöperatie,
waarin hij voor hen niet veel heil ziet. Ver
gissen we ons niet, dan is die Senior een
oude strijdmakker van ons, die jarenlang in
onze gelederen streed voor de boeren be
langen. En nu dan zich kantend tegen de
coöperatie in een tijd, dat men op ieder ge
bied meer coöpereert! 't Kan verkeeren!
.Coöperatie'* is het wachtwoord ook voor
dea boer, waarmee hij komt tot hooger plan.
De verkoop-coöperatie vraagt thans onze
aandacht. Nu de vrede meer nabij komt,
moeten wij paraat zijn. Wij moeten ons
sterk maken, oeconomiach sterk, en dit moe
ten w8 doen doorhet daarheen te leiden
dat wij onze productie leveren direct van
producent tot consument. Hadden we voor
den oorlog goede organisatie gehad, dan
waren we direct in het begin van den oor
log door de Regeering erkend geworden;
wij hadden geen strijd gehad tegen den
bond van exporteurs of tegen de misstanden
op de beurs.
Wat is er tegen dea coöperatieven ver
koop van iar d bouwproducten Dat men
eigen persoonlijke belangen soms moet
achterstellen bij het gemeenschaps belang
de individualiteit voer een deel verloren gaat.
Dit is iets 't blijkt in de praktijk dat
voor velen een bezwaar is, moeilijk te over
winnen. Niet te ontkennen is ook, dat coö
peraties vaak langzamer werken dan parti
culiere ondernemingen. Maar hierin is ver
betering te brengen door aanstelling van
deskundige gedelegeerden, zooals reeds bij
verschillende instellingen is geschied. Het is
niet gemakkelijk om dergelijke menscben
te vinden: er zal echter meer gedaan kunnen
worden om ze op te kweeken door jonge
lieden tilt den landbouwstand, die aanleg
bezitten, handelsonderwfls te laten volgen
op landbouwscholen.
De voordeeier. der coöperatie spreken dui
delijk. De heilzame werking zien we bij de
werking van landbouwproducten. Aardappe
len, stroo en suikerb eten, worden alie coö
peratief verwerkt. Wfl mogen wijzen op de
Veenkoloniën, weike door de ccöp. verwer
king een eerste plaats in de wereld innemen
waardoor duizenden boeren, en met hen de
arbeiders hebben geprofiteerd. Met de ver
werking is het scnitterend gegaan met de
coöp. verkoop minder vlot. Daar zijn natuur
lijke oorzaken voor. Onbewust voelde men
als 't ware, dat er moeilijkheden aan kleefden
b.v. de beoordeeling der bwaiitet.Ookvtelt
men zich nauw verbonden aan commissio
nair of handelaar. Men zit er eigenlijk on
der. En het kwam voor dat velen nog liever
leverden, om maar vrg te zljt», aan den han
del tegen lagcren prijs, dan aan een coöpe
ratie. Dat meet anders wordengrootc be
langen staan op het spel. Aan aile kanten
loert den handel, en organiseert zich. Doet
de landbouw niets, wordt de organisatie
niet sterk en daardoor de coöperatie dan
gaan we er onder door. Dus moeten we ons
begeven op hooger plan
Zaaduitvoer gewenscht.
De regeeiing heeft hooge garantieprijzen
voor de verschillende landbouwproducten
toegezegdvoor de tarwe f,30 per K 0 K.G.
voor de rogge f 33 50 voor aardappelen (al
leen voor de soort welk in normale tijden
al? eetaardappelen worden gebruikt, dus
niet voor de veenaardappele») f .50.
Aangelokt door de mooie prijzen beijvert
algemeen de landbouw zich ora zooveel mo
gelijk te producecren. En de meesten ontzien
daarvoor geen hcoge kosten, wenden ondanks
de buitensporige hooge kuastmestprijzen,
vrfl groote hoeveelheden aan, om aldus een
flinken oogst te verzekeren. De regeer i ,gzal
dus lu den volgenden herfst op een overna
me van rijken oogst moeten rekenen. Ver
breking van gedane toezeggingen door de
Regeering mag men niet veronderstellen.
Evenmin een chicaneuze uitvoering der
beloften. Waaruit volgt, dat de Regeering
voor een moeilijke kwestie voor de moge
lijkheid van enorme verliezen komt te staan.
Wfl wezen hierop reeds eerder. De bekende
heer P. H. Burgera bespreekt eveneens de
moe lljkheld in het „Maandagochtendblad"
en meent dat men zich hier moet toeleggen
op den uitvoer van zaaizaad. Men zal hier
voor in het buitenland aanzienlijk hoogere
prijzen kunnen maken, en daardoor voorko
men, dat onze schatkist ais gevolg van de
Rarantieprgzen te zeer zal lelden. Ook
net netten van een invoerpremfe op het graan
5 'Wf straks van overzee kunnen verwach
ten 5g den overvloedigen oogst in Amerika
is een middel om ons te dekken, maar zal
zeker groeten tegenstand ondervindenals
algemeen en ontbeerlijk voedingsmiddel toch
Is het graan zeer welkom.
hJ?l.oItv0Üf van4 zaal**ati sal evenwel geen
£Enr o*m°eten- billen we dezen kant
üi,£?ü« 811 de saadcontröle en de
SSS heter en al
om van alle partijen, welke de Regeeiing in
't najaar te harer beschikking krijgt, de mate
van bruikbaarheid als zaaizsai te doen vast
stellen. Onder die voorwaarden zal het bui
tenland er eerder voor te vinden zijn te
koopen. C. B.
De machine en de landarbeider.
De nieuwe tijd komt met machines en
betere werktuigen ook in den landbouw.
Zal dit den mensh zegeningen, brengen of
zal de machine blijken te zijn zooais ve
len vreezen de gevaarlijke concurrent en
meester voor de arbeiders In „De veldpost
wordt dit vraagstuk in een 2 tal atttkelen
onder de oogen gezien door den heer Bur
gers van Oosterbeek. H5 beschouwt allereerst
de machine in verhouding tot den arbei
der welke gedreven wordt door een vast
staande kachtbron daarna de werktuigen ge
dreven door motoren, paarden of ossen- De
eerste groep omvat de werktuigen welke
vaststaan, in de gebouwen en de boerderij
of in aparte werkplaatsen, en die gedreven
worden door electricitdt, stoom, benzine of
oliemotoren, paarden (rosmolen) enz. Hier
toe behooren de voorbeidingswerktuigen, de
machinaletrsmsportiniichtir.gen in de boerderij
de zuivelmachine, de dorschmachine en
stoopers, de zaadzuiveringsmachines de melk
machines en de andere machines, in de
boerderij (voor het scheren der paarden, ver-
lichiiags, waterpomp en luchtververschings
(stofzuiger) machines).
De Schrijver komt tot de conclusies dat
we in deze groep uitsluiend machines aan
treffen, welke het bedrijf voor zoover dat
binnen de gebouwen wordt uitgeoefend be
langrijk intensiveeren. in het eenzijdig ak
ker b uwbedryf kan de dorachmachine be
schouwd worden alconcurrent v.d. landarbei
der. In het algemeen echter leveren deze
machines een groote intensiveering van het
bedrijf, beter arbeidsvoorwaarden en omstan
digheden. Een algemeene invoering zal een
zegen zijn voor oen arbeiders in het boeren
bedrijf. öy den kleinen boer en den arbei
der landgebruiker leveren zulke machines
eveneens geweldige voordeelen en verbeteren
zij zijn bedrijf in het algemeen belang.
in nooge matezal de electriclteit in de huis
houding en in de gebouwen der boerderij
het werk veredelen, vet beteren en verlichten
terwijl de rentabiliteit in hooge mate gediend
zal worden en het leven aangenaam wordt
zoowel voor de arbeiders als voor de boeren.
Iniihooger mate wordt het bedrijf productie
ver en minder riskant hetgeen ook van de
zijde der arbeiders gewaardeerd zal worden.
In de tweede groep van machines bespreekt
de heer Burgers al die werktuigen, welke
voortbewogen worden over het veld door
locomobielen, motoren, paarden, ossen enz.
Zij dienen voor bodembewerking (stoom
en motorploeg), voor het oogsten (grar.n-
maaie s en zelftl iders, hooibouw werktuigen
en schoftclen. De aardappelroolmachine die
practlsch bruikbaar is, is nog niet toegepast,
zoo zy at werkeigk uitgevonden is. Na een
bespreking van dtze machines vat de spreker
zUn eind oordeel ais volgt samen Ia excep-
tioneele gevallen, in een zijdigc grootbedrg-
ven, kan de invoering van enkele machines
(melk, dorschpoeg en schoffelmachlnes) tij-
deigk eenige arbeiders overbodig maken, in
alle andere gevallen is de machine in den
landbouw juist bevorderend voor het welvaren
van den arbeider en zeifin die bflzondere
gevallen ook heeft zij steeds de neiging de
loonen te verboogen. Bij de invoering van
de landbouw industrien zal bovendien alge-
meene verheiering van arbeidsverdeling
en regeling het gevolg zfln het geen vooral
voor den dag zal komen in ioonkwestle cn
arbeidsduur.
De Boerengoudmijn,
Van de proefvelden in Noord-GelIerland
gaven we een overzicht, we komen nu aan
die in het ambtsgebied van den Rijksiand-
bouwleeraar den heer Schaly, in Zuid-Gel
derland. Ook hier onderzond men de bezwa
ren van den kunstmestnood, zoodat b.v by
gebrek aan superphosfaat het phosphorauur
moest worden weggelaten, 't Spieekt van zelf,
dat de proefnemingen hieronder moester, lij
den. Van de grasland-proeven teRiienay(bJj
J. P. Bos c.sen te Vuren (bij G. J de Burijn,)
waar de behoefte van 1 rag gelegen graslanden
van plantenvoedcnde stoffen werd nagegaan,
vermelden we betreffende het eerste, waar
de proef in 1912 aanving: dat een stikstof-
bemesting de hooiopbrengst blijkbaar deed
stgger, en wel in sterkere mate dan een ka
libemesting De vraag is natuurlijk of de
stlkstofnemesring zich bij de hooge prijzen
betaald heeft gemaakt. Hierop getft het ver
slag ge.n antwoord. Van het 2e vdl valt te
vermelden, dat het proefveld, in exploitatie
geoomen in 1916, veel minder ratelaar ver
toont; vroeger was het, evenals de geheele
omgeving, met dit onkruid vergeven.
Stalmest en kunstmest, de laatste volledig
toegepast, werden met elkaar vergeleken te
Beusichem, bij W. van Santen. Voor een vol
ledige bemesting werd kali hier niet nocdlg
geoordeeld, omdat de gronden voldoende
kalihoudend zouden zQn en een voortdurende
opeenvolging van aardappelen en bieten daar
niet voorkomt. We zijn het met den verslag
gever eens, dat het beter ware geweest als
de kali niet was weggelaten. Het proefgewas
was n. a. bouwjaapjes roodkraag voederbiet,
waarmee 28 Aren werden bezaaid14 Are
met stalmest, 14 met kunstmest. De uitslag
was, dat het stalme3tperceei per H A. gaf
67200 KG, het kunstraestperceei 63700K.G.
Hier won het dus de stalmest van kunstmest,
zonder kali.
Variëteitsproefveld, gewas aardappelen. Dit
werd aangelegd te Gameren, op een effen,
hoog en droog stuk tameigk zware kiel. Op
perceeltjes van 1 Are werdeöTaardappelva-
riëtéUcu met elkaar vergeleken. Gedurende
den groei werd 4 keer gehakt. Tfjdens de
ontwikkeling was liet weer droog, tijdens
den oogst viel er veel regen. De opbrengst
en verdere ontwikkeling waren bijzonder re
gelmatig, behalve op de perceel* n van Taeke.
De opbrengsten waren als volgt per H.A
Groot Poiers
De Wet 37250 K.G. 5250 K.G.
Antje 46250 6100
Taeke 29i00 5900
Hertog 30350 4300
Fontijn 34600 5900
Dedju 37750 5100
SfweT 36500 7250
De proefnemer berichtte, dat hg nog ncoit
een gewas aardappelen heeft verbouwd, al3
de variëteit Autje gaf. Dat is te begrijpen,
De Wet gaf reeds een enorme opbrengst
in totaal 42500 K.Gdat is over de 600
Hectoliter per H.A. en Antje gaat er njg
circa 10000 K.G. boven en leverde dus ver
over de 700 Hectoliter I De proefnemer is
dan ook voornemens deze na te verbouwen.
Demonstratie proefvelden. 1. Te Erichem
bij H. G. van Steenis nam men een proef
met het doel aan eenige nieuwe tarwerassen
in die streek meerdere bekendheid te geven.
Op perceeltjes van 5 Are zaaide men een 6
tal rassen, alle betrokken van het Instituut
voor Veredeling van Landbouwgewassen te
Wagenlngen. 't Land was geploegd klaver-
land, dus voor tarwe een goede bodem.
Alle soorten stonden er tgdens den groei
goed voor; de proef miste haar doel ri t.
Alleen inoet opgemerkt worden, dat de kip
pen leelijx huishielden in de Wilhelmiua,
zoodat hier de korrelopbrengst laag gehou
den werd. De uitslag was als volgt
siroo le s. korrel 2e s. korrel
KG.
KG.
K.G.
Wflhelmina 320
79
21
Imperial 315
162
32
Matador 342
138
31
Millevln 320
154
21
Geli ia 306
169
22
Batauwe 350
121
33'/a
2. Te Druten by G. vaa deGegn, op zwa-
ren klei, tamelijk hoog gelegen, maar toch
wat vochtig terrein, werden ten demonstratie
drie aardappeivariëteiten gepoot, en voo.ts
extra Kortstroo groene erwten Mansholt ge
zaaid. in 1917 hadden op het land duiveboo-
nen gestaan.
De erwten hadden buitengewoon veel ie
lijden van den biadzandkever en van het ge-
vreet door kippen. Bovendien kwam er later
na den oogst nog schot bg als gevolg van
het natte weer. Half October werden ce aard
appelen gerooid, de oogstcgferszgnpcrH.A.
Ceres 400 H L., waaronder haast geen poters,
Bravo 300 H.L., waaronder 50 H L. poters,
Roode Star 350 HL, waaronder ook50H.L.
poters.
Opgemerkt moei worden, dat de aardap
pelen zich regelmatig handen ontwikkeld, al
leen de Ceres had tegenstand gehad.
3. Op een proefveld te Groesbeek, proef
nemer J. Kosmans werden op hooge drogen
hnmusrg ken zandgrond, waarop rogge gestaan
had, bruine boonen geteeld. Er werd gemest
met een lichte stalmestbemesting plus 600
K.G. super en 600 K,G. kalizout van 20pCt.
der H A. De boonen werden haif Mei op pol
letjes gelegd afstand van 35 bg 35 c.M. Er
werd 4 maal geschoffeld, in't laatst van Sep
tember was het gewas igp. De boonen wer
den voor zaaizaad bewaard en daarom niet
gedorscht en gewogen. De proefnemer was
echter zeer tcvrêe, en meent, dat de boonen
van dit gewas op tiergelyke gronden alles
zins aanbeveling verdienen, veel meer dan
erwten.
4. B0 G. de Brugn Az. tc Groesbeek, op
zavelachtigcn grond, werd een proefveld
aangelegd om te onderzoeken of zomertar-
we hier een geeehik! gewas zou zgn.
Een perceel van 10 ,Are dat in 1917 met
voederbleten bezaaid was, gebracht, in 't
voorjaar matig diep gespit en byna April
met iaphe -zomertarwe afkomtstig van
een t,_ .„iae goedgekeurd gewas bezaaid
200 K.G. zaad per H.A, De bemesting was:
400 K.G. super vóór het zaaien, eitaie over
bemesting, ruim 4 weken na het zaaien, 350
K.G. Chili, per Hectare. Heijgewas, deed het
buiten gewoon goed cn kwam goed binnen
niettegenstaande het door de regelperioröe
dit tijdig genoeg kon worden gemaaid.
De opbrengst was per H.A. 3500 K G zaad
ad 75 K.G. de H L., en 4900 K.G. stroo.
C. B.
ff die weer spoedig gezond en |j
2 sterk wil worden, gebrulke 81
Mjjnhardt's Levetogen.
In bussen vanaf 90 ct.
Fabrikant A. MIJNHARDT,
Pharmac. Fabriek Zeist.
Bij Apoth. en Drogisten.
is dikwijls een gevoig van ver
stopping en tragen stoelgang,
en de oorzaak van puisten, uit
slag, gal en gele gelaatskleur.
Gebruik hiertegen
Mljnhardt's Laxeertabletten
Doos 50 ct. 3 doozen f 1.40,
Bij Apoth. en Drogisten.
Specialiteit ln
Ligstoelen, Serremeubelen en vierkante
""aschmmuten en Badstoelen. 14193
Groote keuse In bekleed en onbekleed Man
denwerk, sooals PAPIERMANDEN en WERK
TALELS. Ook verkrlgbaar b| T. Schüper-
asrê, Mld&elharate.
14451
Laan van Meerdervoort 180, Den Haag,
14189 Teief. 8948,
zal voortaan wegens tidsomstandig-
hoden dan EERSTEN DONDERDAG
vaa lader* aaa&ad in het Hotai
Z1AOER te MfMBMARNlg, te
«oasalteerea z|n voor alle s&oMziekfen
m kunsttanden van II UW, tot
BAKf BMS.
14031
JUWELIERS - ROTTERDAM
Gouden, Zilveren, Diamantwerken
en Horloges.
Wegens opheffing der afdeeling
klokken enz. zgn wg genoodzaakt
VANAF HEDEN om te bepalen,
óók wat reparatlën betreft, tot:
Klokken en Pendules worden
vanaf heden NIET MEER door ons
hersteld. De loopende garantiën blij
ven tot afloop van kracht.
De nog aanwezige uurwerken
worden tot inkoopsprijs (van vóór
den oorlog dus uiterst goedkoop)
opgeruimd.
Spreekuren i eiken werkdag 18 uw,
14736
A WO Verkrijgbaar bj| alle Effectenhandelaren. Bedrag der pand
brieven ln omloop ruim f 13.QOk.OOO,—. Agentschap voor Goedereede
en Ovcrüalcbee Birma SSfddelfcyRTnls en Ooltff^nsplsat
