abriek
voor de SEufdStollandselie en ^eenwüclie Heilanden,
BELEEFD VERZOEK
Antirevolutionair
Orgaan
AR"
m, bot»».
8
IN HOC SIGNO VINCES
ENS.
ZE2IE3,
5, Rotterdam
119
I
KE"
iNT DER STA M
IfNjm MJM
Woensdag 86 Februari 1919,
338le Jaargang N\ 8471.
ie DIKSJI
Mê en Boud.
AS II
Het üarinevraagstuk.
LAND- EN TUINBOUW.»
W. BOEKHOVEN Zonen,
Alle «tt&fcfeeia voor de Medacfie t&esteisM, Advertentlësi ®n verdere AdiaiHlsfirfêtle fraaie® fi©@ te sendee de Uitlevert.
om bij adresverandering-
niet alleen bet nieuwe
maar ook bet oude adres
te voeg-en.
tegenover de
Nieuwe Markt.
ïitLOiiweriy
Il!li6texi W®. Ï®4WS.
II.
voorwaarden
A AT 4a.
iet:
e Hr. J. C. Elvé
J Both;
Johs. Mosseiman
Aren Kanters.
n OoltgensplaaL
p 50, ROTTERDAM
ioed naar het ADRES en
;;den naam, doch wat daar
No. 70, T«l. £121
joek TolieBssti?, 50
2en KIND kan er koopen
pss, Botterflaia.
ïtstolens, Melkemmers,
(trekzagen in alle maten,
pen 5 en 6 voet, Hand
en, Rieken en Schoppen,
luten en IJzeren Maten,
(kken. Alle soorten ge
borgd.
jis, Tel Int, Mo. 21.
voorraad Rioolbuisen,
maken van Regen- en
roorraad Dakpa mm, ie
Ippen, Vloer- en Wand-
[twerende muren, platen
ent,
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 12l/i Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters ën vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentlën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
iil§S§«ll§li|
1AD50D.
IBOTTEODAU.
5« Kantoor gevestigd
sedert 1904.
latere. 9,
«ten.
feques etc. 13694
ïverieketlng eta.
isMsisr
zegging 3'/4
iNDSCHB BANK.
«jge dages «ar
INRICHTING.
d te dralneeren, eerst het-
Iks goed geschied, wende
».r dan 30 jaren met succes
re Inlichting te verstrekken.
SfJIJilI met krag«a.
ertekard te s?n 3$ spoedt*»
53438
DÏHKSIa &ND*
De Minister van Marine heeft zijn
ontslag genomen, 't Is de zooveelste,
die te land en niet te water verdrinkt.
Vanwaar toch dat getob met deze mi
nisters. Want zij vooral zijn 't, hoe be
kwaam ook, die in een Kabinet't eerst
door de parlementariërs getroffen wor
den. Een Minister van Oorlog heeft ook
vaak veel te verduren, maar die van
Marine lijden aan de chronische kwaal
van gewantrouwd te worden. Vanwaar
't getob met Marine
De Marninekwestie bestaat uit twee
deelen: de vloot zelf èn de bemanning.
Met de vloot als zoodanig staat in
't nauwste verband, niet alleen de soort
van schepen, maar ook de bewapening
en de oefeningterwijl met 't personeel,
en als gevolg daarvan hun vrijheid, de
discipline, hun loon, hun gezondheids
toestand, voeding, ligging, lectuur van
bladen, hun passagieren hier en in den
vreemde, een en ander saam gevat onder
den algemeenen naam van »de geest
op de vloot.
Wie dan ook 't Marinewezen der
laatste 80 jaar eens aan een zelfs maar
vluchtig onderzoek heeft onderworpen,
ziet een aftakeling in dien tak van al
gemeenen dienst, die een bedroevenden
indruk maakt. En vanwaar die afta
keling? In de onmogelijkheid van con
currentie met de groote mogendheden;
dientengevolge in een geest van moe
deloosheid bij 't Parlement; en als ge
volg daar weer van een te betreuren
reactie, die, 't komt in 't dagelijksch
leven herhaaldelijk voor, weigert 't
goede te handhaven, waar 't beste niet
verkregen kan worden.
Een simpel voorbeeld.
Op 9 Maart 1862 was er een gevecht
ontstaan tusschen de gepantserde stoom-
batterij Merrimal en een geheel nieuwer-
wetsch torenvaartuig Monitor, 't Was
op de reede van Hampton in Nd. Ame
rika. De toenmalige Nederlandsche mi
nister van Marine Huissen van Katten-
dijke had naar aanleiding, óók van dien
strijd, een commissie benoemd ter be
oordeeling en onderzoek van 't pantseren
van oorlogsschepen in 't algemeen. En
wat schreef de Commissietengevolge
van de groote kostbaarheid der nieuwe
oorlogsschepen, is er voor ons niet m6er
te denken aan 't dingen naar zekere
mate van heerschappij ter zee en vge
daardoor gedwongen waren ons te be
palen tot de binnenlandsche verdediging
van het Rijk en zijn Koloniën.
Daar vervloog de oude roem van Ne
derland de Ruyter, Tromp, Evert-
sen, de Witt, Piet Hein enz. hadden
zich omgedraaid in hun graf, als ze
dien regel uit 't Rapport hadden kun
nen lezen. Geen denken meer aan zelfs
maar een zekere mate van heerschappij
of in goed Hollandschabsolute
ommacht om ter zee nog iets tcprestee-
ren tegen Engelschman of Fransoos, zoo
als in oude dagen.
En toen in 1889 bij de ten-
c
toonstelling te Barcelona, in Spanje,
voor de opening der haven 80 oorlogs
schepen lagen van 10 zeemogendheden,
behoorde ons niéuwste schip, de Johan
Willem Friso, ook daar aanwezig, reeds
tot de verouderde typen.
En toen in 1895 het Oostzee
kanaal werd geopend en daar de prach
tigste schepenverzameling was aller lan
den, kwam Nederland voor den dag
met zijn schepen Atjeh en Alkmaar, in
den aanvalligen leeftijd van zegge 19
en 20 jaarze werden dan ook als his
torische curiositeiten beschouwd door
Landzaat en door Vreemden.
In Nederland heeft men steeds be
snoeid op de Marineuitgavenen geeij
Enquetes of Rapporten, noch 't onop
houdelijk geroep over Verval onzer
Zeemacht* konden Volk en Parlement
bewegen om dan toch eens door te tas
ten. Alle zeemogendheden gingen met
haar vloot vooruitgebruikten de nieuw
ste construkties en hoogste techniek,
maar Nederland kwam achteraan, meer
zelfs dan de finantiën wel noodzakelijk
maakten. En dit gold nu niet alleen
de oorlogschepen, die de zeeën door
kruisten, maar ook zelfs de schepen
voor de kustverdediging bestemd.
Te laatzoo was 't steeds. Een schip
zou aangebouwd worden, maar eer 't
van stapel liep, was er alweer een
nieuwe techniek in toepassing bij onze
buren. Altijd te laat. Getreuzel. Geld-
bezuiniging. Besnoeiing van uitgaven.
En daardoor steeds de armoedigste fi
guur bij al onzen vlootbouw. Alleen als
er oorlog dreigde, kwam Holland in
rep en roer.
Den 11e Febr. j.l. hield de heer Bo-
mans een rede over de Marine. En°zoo
is al 50 jaar gesproken en vandaar de
voortdurende misere. Hij zei
Wat baten (tegen Engeland) onze
kruisers, pantser- en pantserdeksche-
pen, ja zelfs onze torpedojagersWil
len wij soms wederom tientallen offe
ren voor de illusie van een hoogzeeslag
een slag in 't ruime sop, te kunnen
leveren met eenheden, die ons al
wrak schieten vóór wij hen op ver
ste schootssfstand kunnen hereiken
Of dienen we onze eenheden tot
een gevechtswaarde op te voeren ten
koste aan vele millioenen, opdat zij
nog minder roemrijk toch ten
onder gaan, gelet op 't aantal Of wil
men ook dit aantal opvoeren? De
Nederlandsche schatkist en des»elfs
belastingbetaler zal met allen goeden
wil een dergelijken wedstrijd moeten
opgaven*.
Daar heb je nu de Marinekwestie!
Al sinds '48. Steeds zonder geloofzon
der hoop, zonder liefde, dat een klein
Land toch in zijn Marine ook nog
groot kan zijn. En vandaar dat altijd
trage optreden, dat terughoudende, dat
niets tot stand brengende en immer
bezit van ouden rommel en oud roest,
drijvende doodkisten, gehaat en om des
levens wil gevreesd door officieren en
minderen; aanleiding gevend tot ver
vloekingen en verwenschingen over de
»rotsoo«, zooals de Janmaats dat al te
kras zeggen; ook daarmee bedervend
den geest onder de bemanning, die
wel hun leven moeten wagen, maar
zien, hoe door Tolk, Ministers en Ka
mer ten slotte zoo weinig om datma-
trozenleven gegeven wordt.
Zeker, van 1848 tot 1867 is er ook
in Nederland een omwenteling gekomen
in 't zeewezende pantsering is ook
hier ingevoerd en het zeilvaartuig is
verdwenen en als gevolg daarvan is
de artillerie versterkt, omdat het schip
zwaarder last kon ^ragenmaar al
kwam ook hierin omwenteling, toch
was ook daarin Kamer en Departement
zwak en traag.
Op 16 Dec. 54 treedt af minister
Enslie. OorzaakVerwerping der be
grooting en het verval der Marine.
Op 18 Dec. '73 treedt af minister
Brocx. OorzaakVerwerping der be
grooting door de Tweede Kamer.
Op 26 Jan, 87 treedt af minister
Gerieke. Oorzaak: Tegenstand der 2e
Kamer tegen de plannen voor aanbouw
van nieuwe schepen.
Op 31 Maart '91 treedt af minister
Dijserinick, OorzaakPasseering tot
hooger bevelvoering van den heer
Land
Op 21 Dee. '97 treedt af minister
Jansen. OorzaakAanneming van een
ammendement om de gelden voor den
houw van een vierde pantserschip van
de begrooting af te voeren,
Op 4 Aug. '97 treedt af minister
Cohen Stuart. OorzaakGeringe waar
deering zijner plannen in de Tweede
Kamer.
Op 14 Mei '14 treedt af minister
Wenthold. Oorzaak: Verwerping op 7
Mei van het aangevraagde pantserschip.
Op 20 Febr. j.l. treedt af minister
Naudin ten Cate. Oorzaakde moties
Bomans, Oud en Hugenholz om de ma
rine op te doeken.
Zóó is er van '48 af tot heden altijd
met de marine gehaspeld, en dat gold
de vloot als zoodadig, maar hoe is de
toestand van het personeel geweest
Ook al niet zoo schitterend
De afdeeling Zuid-Holland v. h. Ned.
Trekp. Stamb. vergaderde verleden-
week te Rotterdam onder Voorzit
terschap van den heer A. A. Mijs
te Sommelsdijk.
Bij de opening wees de voorz. er o. a.
vooral op dat invoer van prima hengsten
voor onze provincie broodnoodig was. In
het jaarverslag werd niet genoegen melding
gemaakt van de uitnemend welgeslaagde
fokpaardendag op 12 Juli 1918 te Sommels
dijk gehouden. De aftredende bestuursleden
werden herkozen. In de jurijstamboekkeuring
voor hengsten werden herkozen, P. Vogelaar
te Anna jacobapolder en als plaatsvervan
ger W. de Bruijn te 's-Gravendeel en als
jurljlid 8tamboekkeuring voor merriëu. W.
Dam te Strijen en als dien plaatsvervanger
L. Bo3schieter te Dirksland. De agenda der
algemeene vergadering werd toegelicht door
den Secretaris van het hoofdbestuur en na
aangename discussie kregen de afgevaardig
den een vrij mandaat.
Eindelijk werd bet woord verleend aan de
WelEdelgeboren Heer J. Beekers Rijks veearts
te Venlo over '1 onderwerp„Bevuchiing en
drachtigheid der mcrriën-" In een uitnemen
de rede werd door spreker o. a. de nadruk
gelegd op de oorzaken der veelvuldige on
vruchtbaarheid onzer paarden, dat in 't bij
zonder bij de hooge prijzen van heden voor
volbloeddleren een ramp is voor den fokker.
Van onze staraboekmerriën een V» tot Vs
onvruchtbaar waardoor een groot nationaal
vermogen verloren gaat. Waar spreker naast
veearts zelf fokker i3 van stamboekpaarden
mochten we tal van practiscbe wenken ver
nemen in verband met tijd en w$ze van dek
jong, verdere behandeling gedurende de
drachtigheid, het optreden direct bi® de ge
boorte van het veulen, enz. Merkwaardig
mag zeker het succes genoemd worden van
een zeer intensieve ontsmetting van schede
en baarmoeder. Vooral rooljaal ontsmetten
met 5—6 emmers ontsmettingstof en dit
hardnekkig volhouden leidt zelfs bij ernsti
ge ontsteking tot genezing en daaropvolgen
de drachtigheid.
Spreker behandelde 218 dieren waarvan
93 °/o drachtig werden. Gewaarschuwd werd
tegen het dekken van te jonge dieren en te
gen famiiieteelt Met foto's en teekeningen
werd een en ander verduidelijkt. Tal van
vragen werden door den spreker welwillend
beantwoord.
Een woord van dank door den voorzitter
tot spreker gericht voor zijnen uitnemende
rede vond zeker algemeenen instemming.
KORT VERSLAG van het verhandelde
in »de 36e Algemeene vergadering
van den FLAKKEESCHEN BOE
RENBOND op Woensdag 19 Febr.
1919 nam. 3 uur in Hotel Spee te
Sommelsdijk.
De vergadering kon uithoofde de tram uit
de richting Ouddorp door het aan bijna alle
stations inladen van hengsten voor de op
morgen te houden keuring te Rotterdam pss
kwart voor 4 uur worden geopend.
Voorzitter de heer J, Overdorp van Nieu
we Ton ge. De groote, deels ook de voorzaal
waren door een dichte menigte afgevaardig
den en belangstellenden bezet. Aan de be
stuurstafel ontbrak de heer Breen. Alle af-
deelingen waren tegenwoordig.
De voorzitter opende de vergadering met
de navolgende rede:
Geachte vergadering.
Mag ik u alien welkom heeten op onze
eerste Algemeene vergadering in dit jaar,
de eerste vergadering die wij houden nadat
de wereldkrijg die zooveel leed en jammer
over Europa heeft gebracht, is tot rust ge
komen, en zoo staan wij als aan een nieuw
tijdperk, een mijlpaal en richt ons oog zich
onwillekeurig naar het verleden, en nu mag
de wereldkrjjg ons finantieëele voordeel
gebracht, daar staat tegenover gij geleidelijk
in een dwangbuis van wettelijke regelingen
zïjt gedwongen die u het leven bemoeilijken.
Wie had ooit kunnen denken, gij uw eigen
geteeld graan" niet moogt eten, uw eigen
varken niet mocht slachten en uw melk niet
mocht verwerken zooals gij zelf wilde, en
uwe uien niet mocht verkoopen, maar ver
plicht werd ze op de veiling te brengen, en
Ik wil er aan toevoegen dat ik stellig geloof
zoo gij geen organisatie had gehad en men
had gedurfd, u zoowel van Ouddorp als van
de Plaat met uw wagen uien aan de zoo
hooggeroemde veiling te Middelharnis had
zien verschijnen, als ideaal van volmachtigde
Drcreteerde Minister Posfuma voor het ge-
heele eiland met een veiling terwijl te Over-
schie in ééne plaats er twee mochten wor
den opgericht, een stelsel dus leidde tot
bevoorrechten en willekeur.
Behoef ik u nog te herinneren aan de
paardepeen van verleden jaar, toen duizende
mudden bier lagen te rotten en de stede
lingen op hun bonnen en meer dan sober
ded ontvingen. Niemand zal ontkennen dat
regeeringsbemoeiïngen niet noodzakelijk zijn
geweest, doch de wijze waarop verdient
geen aanbeveling, inpïaats van uwe energie
te prikkelen heeft men u met de knoet ge
regeerd tot schade van de produkties waar
van wij nu de gevolgen ondervinden.
En wanneer gij deze zaken overdenkt,
komt onwillekeurig de vraag op de lippen:
Wat nu en dan kan het antwoord niet anders
zijn dan terug naar de oude bedrijfsvrijheid.
Weg met de crlsisbureaux die als onkruid
de moestuin vèrstikken. En wij-brengen onze
dank aan Minister van IJsselstein, dat hij de
verhulsbiljetten van het vee deed verdwijnen
en „Bieta" een eervolle begrafens bezorgde
en wij roepen hem luide toeGaat zoo voort.
Veel strijd staat nog te wachten, zal ieder
met mg eens zgn die de debatten gevolgd
heeft van de jongste Landbouwbegrooting,
hoe een machtige Staatspartg zich nog vast
klampt aan de Staatsbemoeiingen en de
Landbouw weinig gezind is, en daarom roe
pen wq u toeversterk uw organisatie.
Weldra zal ook de arbeidswet uwe aan
dacht vragen, die diep in het maatschappeigk
leven zal ingrgpen, en hoewel de acht-urige
werkdag voor een groot gedeelte van het
jaar geen bezwaar zal zgn, komen er tijden
dat men hem moeiigk zal kunnen handhaven,
en daarom dienen wij paraat te zgn, niet om
de stroom die ook door Nederland gaat door
egoïstische bedoelingen te keeren, maar om
haar zoo mogelqk in goede bedding te hel
pen leiden.
De notulen der vorige algemeene verga
dering werden na lezing onveranderd goed
gekeurd en geteekend.
Ingekomen stukken waren:
le. Van 't Ned. Landb. Com. een verzoek
om voor 1 Febr. op te geven het aantal
leden dezer organisatie ter bepaling van het
aantal uit te brengen stemmen. Ia verband
daarmede worden de secretarissen der Afd.
verzocht birnen zeer enkele dagen op te
geven het aantal leden hunner vereenlgingen,
de namen der bestuursleden en de cijfers
voor den statistiek over het jaar 1918,
2e. Van de Regeeringscommiesaris een
telegram van denvolgenden inhoud „Dolphgn"
Herkiugen. Buitenland wil geen haver rullen
op de toegezegde voorwaarden. Ruiling maïs
kan dus niet doorgaan. Recograan, welk
telegram door een schreven werd bevestigd.
De Voorz." zegt, dat geen nadere motieven
voor deze annuleering zijn binnengekomen,
zoodat alleen als vermoeden mag worden
aangenomen, dat de door ons gestelde con
dities „wij leveren haver als de mais te
Rotterdam door ons kan worden gekeurd"
de oorzaak hiervan is.
3e. Van de Afd. Goedereede een schaven
inzake de leverantie en betaling van uien en
de trage afname van aardappelen. Dit stuk
wordt op voorstel van den Voorzitter be
handeld bg punt 6 der agenda.
Daarna komt aan de orde mededceüngen
van allerlei aard en wordt het woord ver
leend aan den Heer Waruaer, lid van het
Dag. Bestuur, die in een uitvoerig betoog
de zaai- en pootgoedregeling van de Ver-
eeniging van Nederlandsche Akkerbouwers,
(V. N. A.) uiteenzette en toelichtte, terwijl
enkele nadien aangebrachte wijzigingen zqn
geschiedt op een vergadering waar de secre
taris tegenwoordig was. Spreker besluit, met
als zijn overtuiging uit te spreken, dat deze
zaai- en pootgoedregeliag ten goede komen
zal aan de verbetering onzer gewassen.
Vervolgens wordt het woord verleend aan
den Heer Keijzer welke verslag uitbrengt
van een vergadering van het Hoofdbestuur
der V. N. A. welke op 9 Febr. j.l. te Utrecht
werd gehouden. Allereerst kwam daar aan
de orde de stichting van een permaner.tbu
reau waarvan de noodzakeigkhcid door nie
mand werd ontkend, toeh hetwelk voorzoo-
ver het Fiakaee betreft niet zal worden tot
stand gebracht, wanneer de contributie ook
maar eenigszins moet worden verhoogd het
grootste deel der Flakkeesc'ne boeren acht
een contributie van 2 4 3 cent per H.A. he
laas reeds meer dan voldoende.
Wat betreft de zaai en pootgoedregeling
hieromtrent kan de spreker geen nadere ia-
lichtingen geven, omdat de daarin aan te
brengen wijzigingen zullen worden ontwor
pen door een daarvoor benoemde commissie.
Inzake een achturigen werkdag kon geen
beslissing worden genomen omdat de me
ningen te zeer uiteenliepen. In gedeelten van
N.-Holl. en Groningen schgnt de landb. met 8-
urendag er te komen. In andere streken des
lands daarentegen niet. Over'talgemeen meen
de men, dat dergelflke wetteigke bepalingen
voor veldarbeid onnoodig en onuitvoerbaar
zouden zijn, terwgi voor zoover bekend in
Flakkee door een langere werkdag nimmer
nog ongelukken zgn geconstateerd. Ook de
pacht-kwestie bleek In de verschillende stre
ken des lands anders beoordeeld te kunnen
worden, terwgi in Overq'sel het groot grond
bezit werd veroordeeld, kon daarentegen
worden geconstateerd dat in Flakkee, Zee
land en Limburg, enz. het groot grondbezit
een zegen is geweest, terwgi de boeren over
't algemeen liever huren van een groot grond
bezitter dan van hun standgenooten en klei
ne renteniers. Voor deze beide punten wer
den commissies van onderzoek door den
voorzitter benoemd. Gelijkheid in arbeids-
loonen achte men onmogeigkheld.
De Voorzitter deelt mede, welke maatre
gelen door het Hoofdbestuur zijn genomen
om te trachten een betere exploitatie en een
fatsoenigke behandeling van de R. T. M. te
kunnen erlangen. Een permaninte commissie
daarvoor is daarna in 't leven geroepen en
spreker hoopt dat, wanneer het bestuur van
den Flakkeeachen Boerenbond zgn leden ver
zoekt, het goederenveivoer op een andere
wgze te doen plaats hebben, zg dit zullen
opvolgen. (Applaus).
Vervolgens komt aan de orde de verkiezing
van een bestuurslid wegens de periodieke
aftreding van den heer A. W. Keijzer te Me
lissant. De Voorzitter benoemd een stembu
reau, bestaande uit de Heer v. d. Velde (Her-
klngen), Timmers (Middelharnis) en De Haas
van Dorsser (N Tonge), en laat inmiddels
de besprekingen over de daarna aan de orde
komende punten voortgaan.