OP 1 Woensdag 19 Februari 1919.
338te Jaargang N\ 2467.
voor de KuidBiolIandsclie en ll««iiw!§cli© Kallanden.
ilaiid
BEN.
len:
'BHDAM.
riek
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
IKK.
k
Rotterdam
R. V. S.
UIT OE PERS.
RECHTZMEK.
egenover de
nieuwe Markt.
ouwerij
jenosmd adres,
der Onder-
m. m.
ed moet koo-
ndeling vóór
atrassen enz.
VIER en op:
jalousieën
schuiftafels
len nieuwe
eschilderde
S's enz. enz.
Int. No. li.
d Rioolbuizen,
van Regen- en
Dakpannen, in
oer- en Wand-
muren, plalon
W. BOEKHOVEN Zonen.
SOMMOLSDUK.
u die zich nu abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
PRIJZEN.
A. Buitenlandsche politiek.
Algeheele gelijkstelling openbaar
en bijzonder.
Programs.
Amice
En wat gebeurd er nu met de Vlaamsche
oom fc'n S946J
stbui No. 1.
met plm.
elaar
1 vanaf
teeg
K G. Een
Melkemmers,
ln alle maten,
6 voet, Hand-
n en Schoppen,
IJzeren Maten,
11e soorten ge-
iters
an
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bi] vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Adverlentiën worden Ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
«18*' #8 «Biltere* «•«»<- 45 O r TSessi*1»"*' fs-
v*ur«ï<rr«> tr*sse«» tser ar Mnd«ii m»n 4e
1
Schema voor een Hervorraingsprogram
der Anti-Revolutionaire Partij, aange
boden door de Antlrev. Kiesv. te Ambt-
Doetinchem.
I. VERBETERINGEN OP STAATKUNDIG
GEBIED.
a. Aansluiting Statenbond.
b. Vrije wereldhandel.
c. Afschaffing geheime diplomatie.
B. Koloniale politiek.
a. Invoering zelfbestuur (geleidelijk).
b. In exploitatie brengen natuurlijke
hulpbronnenlandbouw, mineralen
enz.
c. Krachtige bevorderingontwikkeling
Suriname en Curacao.
d. Steun Ghristelijke zending.
C. Blnnenlandsche politiek.
1. Wetgevende macht.
a. Afschaffing Eerste Kamer.
b. Instelling Kamer van Belangen.
c. Aanvaarding algemeen vrou
wenkiesrecht.
2. Rechterlijke macht.
a. Democratiseering (juryrecht
banken).
b. Voor ieder gelijk en snel recht.
c. Hervorming gevangeniswezen.
d. Invoering administratieve recht
spraak.
r,t 3. Uitvoerende macht.
,r a. Toestemming volksvertegen
woordiging voor het verklaren
van oorlog.
b. Afschaffing leger en vloot zoo
dra ook de andere mogendheden
daartoe overgaan. Zoolang dit
niet is geschied: verbetering
militaire rechtspleging.
c. Arbitrage.
d. Vereenvoudiging administratie,
in de eerste plaats door ophef
fing onnoedige colleges, com-
missicn en ambtenaren.
e. Afschaffing jachtrecht.
f. Wijziging notariswet (notaris
openbaar ambtenaar, verbod
immoreele wijze van vsrkoo-
piug).
II. VERBETERINGEN OP SOCIAAL TER
REIN.
1. Etbarming en deernis met den ellen
dige, ook met den ellendige door
eigen schuld, en recht voor den ver
drukte,
2. Sturen in democratische richting: Bij
benoemingen op alle terrein geen
rekening houden met stani, maar uit
sluitend met geschiktheid en kennis.
Geen terugzetting wegens politieke of
godsdienstige richting. Erkenning van
minderbedeelden als gelfkwaardig.
3. Verzekeringswezen.
a. Uitvoering, aanvulling en uitbrei
ding verzekeringswetten Talma.
b. Beter toezicht op het particuliere
verzekeringswezen.
4. Achturige werkdag in alle bedrijven,
waarin het noodig en mogelijk is.
5. Vakorganisatie.
a. Erkenning en wettelijke regeling.
b. Samenwerking tusschen patroon
en arbeider.
8. Privaat bezit.
a. Betere regeling: opheffing schrille
tegenstellingen.
b. Beperking grondbezit.
c. Wijzing onteigeningswet Indemo-
cratischen geest. Eenvoudiger wijze
van onteigening met kort proces
ten behoeve van uitbreiding be
bouwde kommen, wegenaanleg,
volkshuisvesting, electricitcit, gas,
waterleiding.
Woningbouw: Krachtige voorziening
in den woningnood.
8. ElcctrlclteitsvoorzteningElectriiicatie
van het geheele land van rijkswege.
0. Onderwijs.
b. Onbeperkte gelegenheid voor intel
lectueel aangelegde minderbedeel
den tot opleiding bi] middelbaar
en hooger onderwijs.
c. Wettelijke regeling ambachtson-
derwijs.
10.
Kunst. Bescherming van de kunst.
Toekenning van de plaats, welke haar
toekomt in Staat, Provincie en Ge
meente bij stedenaanleg, bouw en
aanleg.
11. Zedelijkheid. Bevordering openbare
zedelijkheid. Bescherming groote ge
zinnen. Stuiting Schiedam. Zoolang
dit niet is geschied, Invoering piaat-
selijkekeuze.BevorderingZondag3ru3t.
Loonsverhooging.
't Is tegenwooidig de tijd der Loonactie.
En de werknemers stellen hun eischen.Niets
op tegen. Maar men gebruike zijn veratand.
Waarschuwend steekt de S. D. A. P. in
Pruisen den vinger op .let wei
niet de Pruisische bourgeoisie,maar de
Pruisische S. D. A. P. In 't Volk van 4 fan.
1919 staat dit stukje;
Tegen de Loonbeweging in Pruisen.
Men meldt uit Berlijn
„Da Pruisische regeering heeft een besluit
uitgevaardigd, waarin oa. staat, dat de
loonbeweging zich heeft ontwikkeld op
een wijze, die de voortbrenging van arti
kelen in hooge mate moet verlammen.
Mljnnijverheid, spoorwegen noch eenig
ander staatsbedrijf kunnen het geruimen
t|jd verdragen, dat de uitgaven de inkom
sten te boven gaan. Dit gevaar is echter
reeds in dreigende mate ingetreden. Het
wordt der staatsregeering dus tot geble-
dene plicht, tegen het wassen van de uit
gaven voor loonen over de inkomsten heen
met vaste hand op te treden."
En 't Volk, 't Nederlandsche hoofdorgaan
voegt eraan toe, terecht
Voor het oogeablik kan inderdaad de
aktie voor loonsverhooging, in het kapi
talisme nu eenmaal aan de grens gebonden
dat ze produktie en kapitaalvorming niet
mag beletten, deze grens te buiten gaan.
Deze benadeeling van het algemeen belang
schijnt in Rusland dikwijls voorgekomen
te zijn.
Er is dus een grens aan 't loon, een grens
die ophoudt dAar, waar de kapitaalvorming
lam geslagen wordt en dus de produktie
vermindert. Want waar de uitgaven de in
komsten gaan overtreffen, moet de winst
kleiner worden, de productie achteruitgaan,
't bedrijf gaan kwijnen en de werkne
mer broodeioos worden.
Ter wille van den werknemer dus moeter
een grens gesteld aan de loonstijging. Zóó wil
't zelfs de S. D. A. P., en als die dat zegt,
zal 't beusch wel waar zijn
Lees nog 't volgende uit de Std. van
7 Febr. j.l. waar ook over die loongrens
sprake is. Er staat: -
Scciaal-democratie en iooneischen.
De fuctionarissen en arbeidersraden der
Duitsche sociaal-democratische meerder
heidspartij hebben na een bespreking van
den economischen toestand van Duitschland
de volgende motie aangenomen
„Ais onze industrie en het geheeie za-
kenfivèn weer geregeld op gang zal komen,
is het in de eerste plaats noodzakelijk, de
arbeidsloonen te verlagen, totdat zij over
eenkomen met de loonen der met ons con-
curreerede landen, om zoodoende de Duit
sche industrie de concurrentie op de we
reldmarkt mogelijk ie maken Tegelijkertijd
echter moeten ook de prijzen der noodzake-
Ipe levensmiddelen en gebruiksartikelen
zoodanig verlaagd worden dat zij overeen
komen met het prpnizeau van de wereld
markt/'
Ergo: Opgepast 1
Hooger loon, maar er is een grens I
In onze Anrlrcv. Partij Is een inleven in
de politiek en sociale toestanden van den
huldigen Tijd. Eerst, d.w.z. na 't Program
der Partij voor de stembus '18, kwam Doe-
tichem voor den dag met een algemeen pro
gram, toen daagde er uit Groningen een
Provinciaal program voor de Antirev. Staten
leden en nu nog meer enkele dagen geleden
verraste en vergastte Burgemeester Doorn
uit Zwïjndrecht ons alien met een Antirev.
Gemeenteprogram. Klesvercenlglngen, overal
bespreken de belastingsplannen van minister
de Vries en nemen soms moties aan tegen
de koffie en theebelasting, 't Centralen Con
vent bad twee Inleiders over't Vrouwenkies
recht, namelijk dr. Bavinck en dr. Beumer
en op het Convent kon men over dat Kiesrecht
debateeren naar hartelust. De Statensecties
door heel Zuid-Holland staan klaar om aan
stonds 't enorme verlies aan de Antirev. Sta-
tenzegels met bewustheid te tarten en te
redden wat er oog te redden is, zoodat we
er van öe 28 dan toch nog een 15 overhou
den. In het Centraal Comité is aan de orde
't hoogstgewichtlge finaneieele vraagstuk:
Scheiding van Kerk en Staat'
En zoo van Groningen tot Zeeland Is de
Antirev. Party op haar qui vive, op haar
post, om in de branding dezer Tijden, het
scheepje van Staat en Maatschappij, te wij
zen op een Vuurtoren, die de veilige haven
invoeren kan. Ernstig zijn de tijden. Zeer
ernstig Er is Staatkundige onzekerheid. Er
is Sociale onrust in Nederland. Niets staat
meer vast. Ailes heeft vulkanisch karakter,
't Schudt, 't Gromt bovenaardsch. En in zul
ke tijdslippen moet elke partij, maar moet
vooral de Antirev. partij naar alle kanten
uitkijker.. Werkt en BidtBidt en Werkt,
moet 't wachtwoord zijn. Het Evangelie heeft
beloften voor de Eeuwigheid, maar ook voor 't
revolutionaire. Heden niet minder. De revo
lutiedraak kan alleen door Bidden en Wer
ken vermorseid worden.
Bri@¥@n uit hef Centrum.
66
In een van mijn vorige brieven schreef ik
je over strijd. Dat het nog lang geen over
winning is. Dat de vredesduif nog lang geen
rust heeft gevonden voor het ho! voor barer
voet.
Ais voorbeeld nam ik toen de strijd in
Berlijn, in Polen, inPoriigal.Eaookdestrljd
met woorden dan op de vredesconferentie
Want ook daar is het lang geen pais en vrëé.
De officieële communiqués zeggen de be
sluiten wel in heel liefelijke woorden, maar
de woordjes „voorloopig" en „overeenstem
ming" ziju nog te verdacht. Die wijzen er
op, dat de besprekingen niet altijd in de
beste harmonie gaan.
Toen ik over strijd sprak wees ik er ook
op, dat ook in België roering is, n.l. de al
oude kwes'ie tusschen Vlamingen en Walen.
Nu kreeg ik deze week een brief van ie
mand, die mg schreef, dat ik te veei door
de zwarte bril had gekeken. Hi] wilde nu
wel niet zeggen, dat het in België alles in
orde was, maar ik was toch wel wat te veel
pessimist. Hij beschuldigde mij wel niet rond
uit, maar hij dacht, dat ik toch wel wat ge
dreven werd door antipathie jegens het land,
dat annexatie eischte van een deel van ons
land.
Nu, van harte hoop ik, dat Ik te pessimis
tische wasdat de kwestie Vlamingen—Wa
len ln den minne wordt geschikt.
Indien lk verder antipathie mocht hebben,
zou het niet zijn tegen de Vlamingen, mijn
slamgecooten.
Ik heb echter geer. antipathie want men moet
dieannex&tie-eischen niet schuiven op een heel
volk. Dat een deel dus danig de dankbaar
heid jegens ons land vergeet, Is geen
bewijs, dat het geheele land het spreekwoord
„Ondank is 's wereldsloon" huldigt
Veie Vlaameche stemmen zijn dan ook op
gegaan tegen die annexatie. En daarvoor eer
ik mijn stamgenooten.
Mijne correspondent Iaat verder doorsche
meren, dat hij niet zoo heel veel merkt van
wering tusschen Vlamingen en Waien.
Nu is dit wel mogelijk. Maar dat komt om
dat hij niet zooveel couranten leest als ik,
anders zou hij dat niet schrijven.
Nu moet hij niet minachtend zeggen Dat
is maar courantengeschrijf," want dan ver
gist hij zich deerlijk. Hij weet even goed als
ik, hoe groot de macht van de pers is I En
dat courantengeschrijf typeert vele toestan
den en ve 1 ontevredenheid.
Schrijf ik te veel, wanneer lk beweer, dat
er in Vlaanderen door de Belgische regee
ring kwaad bloed wordt gezet? Ik geloof
het niet. Het feit, dat de eerste Vlaamscbe
activist door den krijgsraad ter dood is ver
oordeeld, ik schreef het toen reeds, doch geen
goed.
Hoogeschoo! te Gent Je weet, dat er vier
F.-ansche zijn en een Vlaamsche, maar
gesticht door de Duitschers. Deze zaak wordt
eenvoudtg door de regeering verschoven.
De Hoogeschool te Gent wordt weer een
F/ansche.
Durft mijn briefschrijver nu nog volhou
den, dat „het niet zoe erg is".?
Dan wil ik tenslotte nog een groot stuk
laten volgen, wat lk las in Ons Vaderland
orgaan van den Yzersoldaten te Gent.
Daaruit spreekt verbittering, zou ik zoo
denken. En naar mijn bescheiden meening
zou de Regeering goed doen haar aandacht
aan de kwestie te schenken met die ver
stande, dat zQ het onrecht zoo gauw mo
gelijk wegneemt I
Ziehier het bewuste artikel
„Had de Vlaamsche jeugd met zijn fiere
jonge lijf geen dam op geworpen tegen de
Duitsche overstrooming, had Vlaanderen min
kwisting zijn bloed gestort te Luik en te
Haelen, te Antwerpen en aan Ijzer, dan had
de Gentsche Hoogeschool niet meer heropend
in het Frar.sch.
Dank aan het offer van ons roode bloed
en van ons jonge leven zal de Belgische
junkerkaste morgen triomf vieren, en ons
doen koud worden bij het zien van den hoo
nenden glimlach om hun smalenden mond.
We hadden gehoopt, dat de vreemde burcht,
die een smaad is voor ons volk en een be
dreiging van zjjn dierbaarste bezit, nu zou
geslecht worden tot erkenning van onze edel
moedige plichtsvervulling en dat in zijn plaats
verrijzen zou een tehuis voor ons volk.
We hebben gedwaald:
Gegrendeld blijft de poort van dit Huis
van Kennis en van weelde voor het volk van
Vlaanderen, de eigen kinderen mogen bulten
blijven, alleen de vreemden worden te gast
genoodigd, rond den feestdisch.
Er is geen Recht in Vlaanderen.
We kampen met de bitterheid die onze
jonge zielen vergiftigdwc hebben het zelfde
gevoel als de werkman die na een dag van
drukkenden arbeid naar huls gezonden wordt
met een scheldwoord en het verdiende loon
ontberen moet.
Regeering, wij jonge Vlamingen hebben
voor den oorlog nooit veel liefde gevoeld
voot denj Staat,dienj we vaa jongsaf jspn
hadden leeren beschouwen ais den veruAX-
ker van ons volk. Toch z|Jn we uitgerukt,
velen van ons vrijwillig om zijn bestaan te
verdedigen, omdat we gruwden voor het on
recht ons door den invallenden vijand aan
gedaan. Vier en een half jaar hebben we
voer den Staat gestreden, en stilaan was
in onze jonge harten een nieuw gevoel ont
kiemd, Zoo veei brachten we dagelijks ten
offer voor België, dat liefde rees in ons voor
het land dat we dienden.
Regeering, het lag in uw handen dit nog
teere gevoel te versterken met na den oor
log ons te toonen, dat ook België weet wat
dankbaarheid js.
We vroegen alleen dat in den ouden Staat
van Vlaanderen de mogelijkheid werd ge
schonken om zijn eigen leven te leven naar el-
gen geaardheid.
Binst den oorlog hebt ge ons zoet gehou
den met mooie belaften en nu ge weer vast
zit op uw heerscherstroon, hebt gij schande
lijk uw v/oord gebroken.
Voor dankbaarheid hebt gij geen hart, al
leen de vrees kan u mild doen zfjn.
Omdat de vrees in uw hart zft voor soci
ale revolutie werpt ge traditie en grondwet
overboord, treed eigen waardigheid met de
voeten en kapitaleert sidderend van angst
voor de dreigende steui die opklimt van de
straat.
Wij, meent gij, zijn nog niet machtig, daar
om vreest g|j ons niet en sluit hooghartig
uw deur als wij om recht komen vragen.
Ziji ge dan vergeten, Havere, dat niet uwe
macht, die wij misprezen, noch uw listen die
wij doorzagen, niet ons vertrouwen la uwe
beloften, die wij bedriegeüjk, of ln uw recht
vaardigheidszin die wij onbestaande wisten
maar wel ons rechtsgevoel, en verontwaar
diging over Duitsche trouweloosheid, dat
vooral ons waakzame zorg voor de volledige
Zelfstandigheid van ons volk, u aan den Ijzer
tegen ons hebben beschermd
Wat ge vandaag doet, zal zwaar zijn van
gevolgen.
Of wilt gij soms de kiemende liefde voor
België ln ons dooden Met welk doel, wie
betaald er u voor?
De IJzerjongens staan tegen u gekant, in
een strijd op leven en dood.
Ons volk zal weten dat ge geen moeder
zljt voor ons, maar een hardvochtige feeks
die brood weigert aan kinderen dfe schreien
van honger".
Lijkt dit zangerig Vlaamsch niet voel, op
wat we vernamen tijdens den Boerenoorlog
met Engeland.
Regeering van Belgle, van u word'; ge
vraagd: Doe recht 1
Voor dit maal laat ik het er bij.
Gegroet, HAKA.
Dwaasheid dat wij revolutie willen.
Dwaasheid dat w|j revolutie willen zegt
het Volk.
Dwaasheid dat wij revolutie willen en
het scheldt op burgerwachten vrijwlillgen
landstorm.
Dwaasheid dat wij revolutie willen en
het gaat te keer tegen Minister Ruys en de
verdwaasde clerlcalen, die zich tegen het re
volutiegevaar wapenen.
Maar daar vergadert de afdeellng Leeuwar
den der S.D.A.P.
Het puikje van de meest zelf bewuste pro-
letaren, die reeds jaren terug Mr. Troelstra
naar de Tweede Kamer afvaardigden.
En deze nam deze week onderstaande
motie aan:
„De afdeeling Leeuwarden der S.D.A.P.
overtuigd dat de omzetting van de kapita
listische maat8chapijij in een socialistische
waarschijnlijk zich niet zal voltrekken langs
volkomen wettigen weg,
van oordeel dat een organisatie, die be
doelt deze omzetting te bewerkstellingen
I.e. de S.D.A.P. dan zal moeten over
gaan, tot daden in strQd met de wetten des
lands,
verklaard ten zeerste te betreuren en af
te keuren de uitingen van partijgenoot
Jansouius in een brief aan den commissa
ris der koningin in Friesland bij gelegen
heid van zQn solisitat ie naar de betrekking
van Burgemeester van Leeuwarderadeel."
„Tot daden in si tijd met de wetten des
landsdwaasheid dat wij revolutie willen.
Dwaasheid dat wij revolutie willen zoo
lang die vermaledijde clsricalea nog op hun
hoede zijn.
(De Rotterdammer.)
KANTONGERECHT TE SOMMELSDfJK.
Zitting van Vrijdag 7 Februari 1919.
In deze zitting volgen weereen aantal over
tredingen van het Cultuurverbod, waarin als
getuigen optraden de controleurs Keflzer
van Mellssant, Tanis van Dirksland en Tos
van Abbenes.
Er werd dan geëischt tegen
P. J. B. (niet verschenen) op getuigenver
klaring voor 2 are zaaiuien f 10 boete of
10 dagen hechtenis.
T. H. te Goedereede (aangehouden zaak
van de vorige zitting, waarin beklaagde
toen verklaarde vergunning gehad te hebben
om te jagen ln de duingronden aldaar.)
Get. D. Breen landb. te Goedereede ver
klaarde geen vergunning afgegeven te heb
ben. Wel nadat bet proces-verbas 1 reeds
was opgemaakt, doch vóór dit feit, niet.
Get. Visser onbezoldigd Rijksveldwachter
te Ouddorp had beklaagde naar de schrifte
lijke vergunning gevraagd, doch deze had
dit niet, hij bezat het slechts mondeling.
Eisch f 10 boete of 10 dagen hechtenis.
A. v. A. 41 jaar landbouwer te Nieuwe
Tonge voor 7 are zaaiuien.
Eisch f 50 boete of 25 dagen hechtenis.
W. de B. 36 jaar Irnb. te Sommelsdljk voor
11 are preizaad. Eisch f 100 boete of 50 da
gen hechtenis.
A. D. 65 jaar landb. te Sommelsdijk voor
4 Are uienzaad. Eisch f 10 boete of 10 da
gen hechtenis.
J. J. 42 jaar arbeider te Middeiharnis voor
15 are zaaiuien. Deze zaak is aangehouden.
A. v. d. W. 31 jaar landbouwer te Som-
melsdflfc voor 5 aren uienzaad. Eisch f 40
boete of 20 dagen hechtenis.
A. S. 32 jaar, arbeider te Middeiharnis
voor 4 are uienzaad. Eisch f 40 boete of 20
dagen hechtenis.
e