v©«r de KnidJiollsnidfielie en ieeiwsclie Eilanden
Zaterdag 1 Februari 1919
3S8(e Jaargang N\ 2464
Antirevolutionair
Orgaan
Eerste Blad.
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN Zonen,
Vrijheid terug.
„HET GOUDEN HEET",
f 1,25, f 1.50, en f 1.75
Tel, no, 1532, Aanbevelend,
jropriêtair R. C. F. i i. LEE-Koom
0P BEN UITKIJK,
Bfmrn siii het C@ntrum.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per Jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/» Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRijDAGMORGFN IQ UUR.
BSKfiteSaËBaaaaBSaMKOi
*tks fttiikkeas voor de kestesMd, Advcrtcratiéra ©si verdere AdBatiiilfftratl© iraacö toe ®e zeiden aais de fiï8t#s evers
De oorlogstoestanden riepen op een
dwangsysteem, dat op alle terreinen
des levens zijn akeligen invloed gelden
deed. In de oorlogvoerende en neutrale
Landen, op 't gebied van oorlogsindu
strie en burgerdienst, vlootbouw en
'Jandbouw, handel en zee- en scheep
vaart, monstering en voorwaarden van
monstering van zeelieden, in beslag
neming van schepen, eigeniDg van sche
pen, eigening van fabrieken, opvorde
ring van vee en voedsel, paarden voor
den krijgdienst en manschappen voor
't frontde distributie met haar maxi
mum prijzende gedwongen leeningen,
hoewel schijnbaar vrijwillig en
zooveel meer, als gedwongen beperking
van inkomsten en uitgaven, gedwongen
werkeloosheid, gedwongen ondersteu
ning van steuncomité of andere fond
sen, gedwongen inkrimping van huise
lijke en persoonlijke bshoeften; ge
dwongen te zitten in de kou bij gebrek
aan brandstof; gedwongen om in 't
donker te zitten bij gebrek aan gas en
gi kaaTsen in één woord
er was nu waarlijk niet één terrein,
of de oude betrekkelijke vrijheid is zoek
geraakt. Alles dwang, dwang, dwang
uit den treure. We zeggen niet, dat 't
anders had gekundwel hadden enkele
zaken wat minder dwang kunnen ge
nieten, zonder dat dit schade zou gedaan
hebben aan 't Nationaal belang; zelfs
in een dwang systeem kan een Minister
nog verstandige, maar ook zeer domme
dingen doen en zoo onzinnige en on
praktische vermeerdering van de lasten
opleggen, dat men er kriebelig en
toornig van wordt, en er verzet tegen
wordt aangeteekend, zooals de Land
bouw aangelegenheden en haar vier
jarige historie allerduidelijkst aan 't
licht hebben gebracht, niet alleen op de
klei eilanden, maar ook op 't zand, ja
overal waar teelt was. En de pas af
gespeelde geschiedenis in Amsterdam
D.l. de zoogenaamde Melkoorlog en 't
droogleggen van die hoofdstad, zoodat
er geen melk te krijgen was ener zelfs
een 800 Liter in 't water zijn geworpen,
bewijst, da| bij de daar gedwongen
Centralisatie van melkaanvoer zulke
domme fouten zijn gemaakt, door de
boeren stelselmatig te negeeren, dat er
redenen te over zijn om te erkennen
dat ook bij een zelfs noodzakelijk dwang
systeem een beelje gezond verstand
en geschiktte tact en overleg niet over
bodig zijn.
Dwang begon toen de oorlog begon.
En Internationaal de zaak bezien, is
nog de Dwang niet ten einde. In Duitseh-
land leggen de Arbeiders- en Soldaten-
raden den duim op alle Gezag en
macht, en dwingt de Spartacusgroep
de Rijksregeering om't verbannen mili
tairisme weer nieuw leven in te blazen
door het Leger en zijn Officieren op te
roepen tegen wijlen Liebknecht en Rosa
Lnxenburg Heel Europa is vreesachtig
voor de Bolsjewiki die in hun anarchis
tische avonturen, onder de leus van
vrijheid al een paar jaar den grootst
mogelijken dwang hebben uitgeoefend
op de Russische bevolking, een dwang,
zoo tjrannisch, dat 't toppunt van Re
volutie dfór is bereikt, daar. waar de
rijkdommen zijn vernietigddo bezittin
gen verwoest; de Staatschulden ge
annuleerd; de hofhouding is vermoord
Ministers en hooggeplaatsten zijn ge
dood of als bedelaars rondloopon on
Petersburg of Petrogard een uitgehon
gerde,1 uitgemergelde en uitgezogen
ruine is geworden, ontdaan van alle
eertijdsche bekoorlijkheid.
En de Groote Mogendheden verga
deren Voor een Rechts- óf voor een
Machtsvrede? En het besluit is verle
den week genomen, ondanks alle te-
gensparteling van België, dat de Groote
Mogendheden de hoogste stem in ,t ka-
pittal zullen hebben en de kleine, neu
trale Staten met er alle een onbedui
dend aantal stemmen zullen uitbren
gen bij eventueele beslissingen. En
Frankrijk aast op den heelen Rijnoever
en Italië op de Oost-Adriatischo zee;
en Engeland op de Duitsche koloniën
in Afrika; en Amerika op de hegemo
nie ter zee en bij de leus »zelf-
bescbikkingrecht der volkent laat men
de Trans vaal scha Boeren, zucktens moe,
onder Engelsche gouvernement, en
jacht mee over de ineenstorting van
Oostenrijk-Hongarije, hoewel die volken
in dien ouden Tweelingstaat, het zelf
beschikkingsrecht niet gegund wordt,
zooals dit met de Oostenrijksche Duit-
schers ad 14 millioen zielen wel blijkt
want deze willen zich de republiek
Duitschland als Stamgenoot verbinden,
maar de Entente ziet met leede nijdi
ge oogen aan.
Dwang onder den oorlog. Dwang na
den oorlog. De Volkerenbond wordt
Dwang, 't Heele Europeesche leven wordt
Dwang, Heel fde politieke constellatie
der kleine volken in do Toekomst wo$dt
Dwang. Economisch en politiek gaat ae
een den ander dwarsdrijven omdat ze
allen onder de grootste schuld zuchten
en men zoogenaamd de Oorlogeu in de
toekomst wil vermijden wat niet en
nooit kan, dan elkaar in de kabinetten
en departementen met Argusoogenen
vol wantrouwen te spioneeren, dan el
kaar dag in dag uit te controleeren,
in zijn in- en uitvoer in zijn verdragen
met andere landen, zijn corresponden
ties met de naburige of verre volken.
Een dwangtoezicht van den een op den
ander
Nationaal kan de vrijheid van be
weging eenigermate terugkeeren. De
looden last van duizend-en één circu
laires en bepalingen over 't distributie
gedoe wordt allengskens lichter. Het
daget in 't OostenLangzaam, natuur
lijk Maar 't komt. Doch de Wetgever
staat alweer klaar om in te grijpen in
't sociale leven. Denk om den 8 uren
dag. De Vakorganisaties trachten haar
slag te slaan voor hooger loon. De
werkgevers verbinden zich om den aan
val op hun beurs te verzachten, De
Minister van Finantiën luidt de bel
voor hoogere en drukkender belastingen.
Eensdeels keert de vrijheid terug ia
bedrijf en scheepvaart, maar anderzijds
wordt de dwang grooter. Er wordt een
keurslijf van nieuwe wetten en bepa
lingen door Reg9ering en belangheb
benden uit 't bedrijf klaar gemaakt. De
Regeering eischt meer geld èn de wer
kende stand meer macht en recht. En
zóó sukkelt nu, na den oorlog, 't leven
voort. Met dwang allerwege in 't ver
schiet, In wantrouwen voor jaren! In
Motel üegts&israrat
Gedempte Eocrsnst®ig®r 63A, 63H
14739 Direct nabg de Hoofdsteeg,
Rotterdam,
DINERS f 1,— en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
Het door ieder aanbevolen adrea.
u Mi i—miii iii'i»
onophoudelijke wrijving nog tijden ach
tereen.
De oude vrijheid terug
Ware 'tzool
Maar is er een nieuwe tijd aange
broken Met internationale en sociale
toestanden, die de vrijheid geen plaats
gunnen kunnen voor 'thol van haar
voet. We zijn de dwangperiode inge
treden. Van angstvallig wantrouwen
der Volken en Staten onderling. Van
nijdig wantrouwen in de verhoudingen
van de burgers eener zelfde Natie. En
zoo wordt de tijd rijp, al dwingend en
wantrouwend, voor een geweldige re
volutie, die al de voorgaande in sterkte
zal overtreffen. Dan wil men den
dwang afschudden en zinkt 't leven der
Natiën in.-
Nadruk verboden,
«Elke week één
't Was de heer A. Colijn, die 't in dé Kamer
zei en ik was 't er van harte mee eens,
méér dan met wat hy er op volgen liet,dat
men n.l. een dankdag zou kunnen uitschrij
ven, als het laatste opgeruimd was.
Ons bidden en danken moeten we n.l. als
Iets intiems en teeders beschouwen en het
niet onnoodig in ons dagelijkscli gesprek en
in gemengd gezelschap gebruiken.
't Is er mee als met het „Goddank !i'
Dat kan 'n zeer gepaste uiting zijn.
Maar het wordt ook vaak gebruik, zelfs
door menschen van wie men 't niet verwach
ten zou, als een soort stopwoord om 't ge
sprek te vullen.
Doch om ter zake te keeren.
De heer Colijn zal zeker naar veler hart
gesproken hebben, toen hij het had over de
Haag:che crisis bureaux, die hij met het ge
paste tempo van één per week opruimen wou.
Ze hebben hua nut gehad.
Laat ik dat op den voorgrond stellen.
Maar nü moeten we, zoo gauw 't maar
éven kan, weer tot normale toestanden terug.
Want die bureaux hebben óók veel geld ver
slonden, menig ambtenaar machtsdronken en
menig burger der wanhoop naby gemaakt.
De bureaucratie heeft hoogty gevierd.
Wij zijn ietlijk verambtenaard.
Met al 't onheil, daaraan verbonden
Want ambtenaren zijn vaak uitstekende
menschen, daar niet van, vooral de gewone
ambtenaren. Die er voor opgeleid zija. Die
hun leven lang in die carrièie zijn groot en
oud geworden.
Huu lof kan ik best zingen I
Al hebben ook zjj hun gebreken en eigen
aardigheden die wij allen hebbenze
zijn een onmisbaar element ia de samen
leving en vaak vanwege hun dienstwilligheid
en hulpvaardigheid bij ieder gezien en be
mind,
Maar men weet, hoe 't nü ging,
De bureaux breidden zich steeds uit.
Huis na huis, straat na straat werd, met
name in onze residentie als bureau ingericht
en bij honderden werden de gelegenheids
ambtenaren op hun kruk gezet.
Wisten soms van toeten noch blazen.
Moesten eerst zelf soms nog van meetaf
leeren datgene, waarover ze zoo plotseling
waren gesteld.
Maar hadden verbeelding voor drie.
En waren eigenwijs voor zes.
En daarbij moest dan het Nederlandsche
zafeenpubliek te markt komen.
'ti Brief schrijven hielp heelemaal niet.
Op een telegram kwam geen antwoord.
De telefoon leek wel stom en doof.
Wie tenslotte zelf naar Den Haag ging,
kwam vaak ten hoogste ontstemd terug, van
wege den «rommel", die hij daar gevonden
had.
In de Kamer is van een eu ander meer
malen een boekje opengedaan en nu ditmaal
wil ik dan hier toch eens afschrijven, wat
de heer Kolthck, al is hij absoluut geen
geestverwant van mij, wist mee te deelen
o\er het Rijkskantoor van Vieesch en Vet,
of het Vetbureau, gelijk het vroeger heette.
De heer Kolthek sprak zeer stellig.
En wat hy zei, had in elk geval allen
schijn er van, dat hy in staat was geweest,
de zaken van dat Vetbureau behoorlijk na
te gaan.
Hij vertelde dan het volgende.
Aan het hoofd van dat bui eau werd geateld
iemand die vroeger commissionair in lijnolie
was geweest en naast hem werd gesteld zijn
broer, die voorheen als onderwqzer voor de
klas had gestaan.
Die laatste maakte trouwens geen langen
werkdag.
Hij kwam, altijd volgens Kolthek, een paar
uur daags op kantoor, om zyn persoonlijke
correspondentie af te doen
Dan was er nog een kantoorbediende, en
'n inspecteur.
Bij elkaar nu juist niet een gezelschap dat
van huis uit doorkneed was in het Vet.
Later kwam er nog een jonge dame bij,
zóó van de kostschooldie er ook al
niet veel verstand van had en by
elkaar, men moet de tragi-comische schets
lezen, die Kolthek van den gang van zaken
geeft, wisten ze de boel zoo reddeloos ia 't
hondert te sturen, dat er een achterstand
kwam in de administratie," itt de controle en
in de boeken van een gansche maand, waar
geen mensch meer wys uit worden kon,
zoodat de Directeur met het voorstel kwam,
om de heele maand maar om te slaan en
uit te vlakken cn dan met een schoone lei
te beginnen
Ik heb man en paard genoemd.
Zelf heb ik er geen verstand van.
Alleen weet ik, dat onder 't publiek de
klachten legio zijn cn dat uit veler mond een
hartgrondige juichkreet zal opgaan, ais steeds
meer van die «kantoren" 'en «bureaux" voor
goed worden opgeruimd.
Daar hebt ge de hooi- en stroobureaux.
«Niemand is tevreden", zei de heer A.
Colijn,
Er zijn gevallen dat het hooi is wegge
haald van personen, die het niet konden
missen ea gebracht by personen, die het niet
noodlg hadden-
In zqn, Colijn's, eigen gemeente dat
ban dus navraag lijden, staan honderddui
zenden kilo's stroo te verrotten, bij gemis
aan een afzetgebied.
En zoo zou ik kunnen voortgaan,
Wy moeten, zoo was in de Kamer veler
meening, en ik geloof dat de minister ook
wel in die richting wil, wy moeten zoo
spoedig mogeiyk zien, dat we van de meeste
van die distributie-maatregelen Afkomen.
Ze waren in hun tyd noodzakelijk.
Vaak in hun soort ook niet slecht.
Maar men komt op die manier altijd verder
in de macht der honderdarmige poliep, die
Bureaucratie heet, dat is het groote ge
vaar.
Bureaucratie is 'n plaag voor 't volk.
Zy Nkent het leven niet; zy handelt niet
met levende menschen, maar met doode
objecten.
Dat heeft men weer kunnen hooren, toen
de bekende melkoorlog in de Kamer ter
sprake kwam.
De staking van die boeren keur ik nog
niet goed, maar dat zy van Wibout's
melkwijsheld niets moeten hebben, ja! ddt
kan ik begrijpen.
Boeren uit Halfweg, die in Mydrecht moes
ten gaan leveren; 't is toch eigenlijk al
te zot. Paard en wagen en knecht waren ze
er minstens zes uur meè kwytterecht
werd gevraagd, wat Wibout's arbeiders wel
zeggen zouden van een arbeidsregeling,
waarby zij 's morgens en 's avond3 'n paar
uur moesten reizen, die ze natuuriyk niet
vergoed kregen, om naar en van hun werk
te komen.
Zóó handelt de onwBze Bureaucratie.
Zy neemt 'n papier, 'n potlood, 'n passer,
'n liniaalen dan stippelt ze netjes de
ïynen uit, waarlangs het leven en de levende
menschen zich bewegen moeten.
Dat móét natuuriyk spaak loopen I
Het volk smacht naar verlossing.
«Elke week één, Excellentie
J1TKIJK.
64
Amice I
28 Juli 1914 is er een historische datum
geweest in de geschiedenis der wereld. Toen
werd deze onmenscheiyke ooriog ontketend
die Europa heeft gedecimeerd die handel en
nijverheid heeft verwoest; die tronen deed om-
vervallen en kronen op de straten rollen, die
haat beeft gezaaid.
11 November 1918 was de tweede histo
rische datum. De Duitsche gedeiigeerde der
wapensttlstandscommissie hadden hun naam
maar te zetten onder de vernederdt ..apen-
stilstandsvoorwaarden, zonder dat ze iets in
te brengen hadden noemenswaard.
18 Januari 1919 was de derde historische
datum. Te Versailles, in dezelfde zaal, waar in
1871 't groote Duitsche Rijk was gesticht, werd
de vredesconferentie geopend. Wilson is er
speciaal voor uif Amerika gekomen, heeft
half Europa vliegensvlug doorreisd, is overal
gehuldigd, omdat men hem de man acht die
een duurzamen vrede tot stand zal kunnen
brengen.
Je weet ik schreef het reeds enkele ma
len hoe ik over dien duurzamen vrede
denk. Die komt er niet. Dat is mijn over
tuiging. Met jou hoop ik van harte, dat ik
my vergis.
Het eerste punt van Wilson's veertien pun
ten werd reeds verloochend.
Er is geen sprake van openbare zittingen
des vredesconferentie. In Parys wemelt het
van journalisten uit alle oorden der wereld,
maar zg mogen er niet bij zijn. Hoogstens
kunnen ze nu en dan wat naar hun bladen
seinen, dat zy terloops opvangen. En dat is
nog niet altyd de volle waarheid, want de
afgevaardigden ter conferentie moeten ook
zwygen ais moffen.
Wilson was vóór openbaarmaking. Waar
blijft hij nu
Hy is immers ook maar één man. En Ame
rika heeft immers maar 5 stemmen, als ik
me niet vergis. Ik weet wei, er verschenen
geregeld officieele commuaiqgu's, die door
den draadloozen dienst van den Eifeltoren
de wereld ingeseind worden, maar die laten
ook niet meer los dan zü mogen en dan de
geaiileerden wenscheiyk oordeeien,
Wilson heeft in die niet openbare behan
deling maar toegestemd. Hy kon trouwens
wel niet anders.
Maar we zijn er nog lang niet met die
vredesconferentie. Zuid-Afrika heeft twee
menschen afgevaardigd, waaronder de be
roemde Christiaan de V/et, om te pleiten
voor onafhankeiykheid. En de Ieren, reeds
lang, te lang geknecht door het Engelsche
volk, doen hetzelfde.
En eu? Wilson zal er veel voorgevoelen,
althans ais hij trouw blijft aan zijn begin
selen. Maar Engeland, o, maar. Dat moet
botsing geven.
Even zoo goed als Rusland verschil van
meening heeft gegeven.
Wilson en Lloyd George, om nu maar
twee personen te noemen, wilden geen ge
wapende interventie in Rusland.
Frankrijk wel. Je moet n.i weten, dat vele
Franschen Russische papiertjes hebben. Meer
behoef ik je niet te vertellen. Dat moet weer
zoo gauw mogeiyk in orde komen. Snapje
Maar er is geen sprake. Er wordt rustig met
Rusland onderhandeld op het Prinseneiland
in de Zee van Marmora. En te Dantzig met
de Polen.
Nou 'k hoop van harte, dat het zonder
strydt afloopt.
Strijd, ja strijd.
Men spreekt van vrede, maar alom is nog
strijd.
Een burgeroorlog in Duitschland, die nu
weer tot het verleden behoort, nu Liebknecht
en Rosa Luxemburg dood zijn.
Een burgeroorlog in Portugal, aan de eene
zijde dé Republikeinen, aan de andere zyde
de Monarchisten, die Manuel weer op den
troon willen hebben. Hoe is het mogeiyk,
dat deze, waar alom kronen op de straten
vallen, zich daarvoor nog leenen wil I Van
daag (Maandag) las ik, dat de monarchisten
de nederlaag hebben geleden.
Strijd tusschen Polen en Pruisen. Och die
haat zit al van jaren her. Een Pruis en een
Pooi: ze kunnen mekaar niet luchten. In
1795 had de derde verdeeling van Polen
