Woensdag 29 Januari 1919
888le Jaargang N*. 2468'.
voor de Knidhollandiche en ^eenwselie eilanden.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGN O VINCES
VAN HEI BINNENHOF.
UIT DE PERS.
LAND- Ei ÏÜ1R8ÖUW.
W. BOEKHOVEN Zonen,
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDJJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTSËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
etiAiüiéiB tie üedacüte itcnieind, e® v«fdijr.é AdddBlasreSI® Sffinco t© seastie® 00 tïM$r«>" s.
Minister de Visser en de subsidies.
Tweemaal Is in de verloopen week minister
de Visser een echec bezorgd, 't Was ver
diend die klappen.
Er waren op de Begrooting 2 posten, die
kritiek uitlekten. De eerste: «subsidien ter
bevordering van 't invoeren van bewegings
spelen"; ènt «subsidie aan de Ned. Opera
ad f 10.000."
De heer Duymar van Twist wilde volko
men Zondagsheiliging verbinden aan de
subsidie voor de Sportverenigingen, De
Minister wilde ze vóór 1 uur op Zondag
niet toelaten. De hear D, v. Tw. vroeg
stemming en de Minister kreeg gelijk met
48 vóór en 20 tegen. En wie waren tegen,
die 20? De Anti's en de Chr. Hlsto i-schen.
Dus heeft de Minister 't toch gewonnen
Ja, noem dit een overwinning, als 2 groepen,
waarop ge als Minister steunen moet, je
afvallen, 't Is een overwinning, die den
Minister pijn zal doen, want 't waren Link-
sshen plus de Roomschen die vóór stemden
Bij de Opera-subsidie was er weer een
amendement D. v. Twist om ze te weigeren
de liefhebbers moeten 't zelf maar betalen,
als ze kunst willen genieten, 't Amendement
werd aangenomen met 42 vóór cn 40 tegen.
Vóór waren Links piuks Bakker plus waarlijk
onze grijze LohmanHoe is 't mogelijk, dat
deze Christen-Staatsman toch zoo «verdraag
zaam" zijn kon, hij, die altijd zoo kranig
voor 't particulier initiatief op schoolterrein
gestreden heeft. Laten de Liberalen zelf voor
hun comedie zorgen, maar geen steun vragen
van 't Rijk! En onze grijze Lohman stemt
dédr vóór, 't spijt ons. Maar voor den Mi
nister was de aanneming een echec.èn
verdiend. Eere aan den heer D. v. Twist.
Bat is mannenpraat.
De Friesche Bond van Patrimonium hield
16 Januari, zijn 27ste Jaarvergadering en de
Voorzitter sprak toen aldus:
De 8 pCt. Christelijk georganiseerde ar
beiders moet en kan vertiendubbeld wor
den. Allen aangesloten I De klassenstrijd
verwerpen wij, maar als zelfstandige or
ganisatie vragen wij .verheffing van den
arbeidenden slatad en een gewaarborgde
rechtspositie voor den' arbeid. Wanneer
men op politiek en sociaal gebied niet
met ons rekent, dan kon de tijd aanbreken
dat wij, met eerbiediging van Gods ordi
nantiën, als vrije mannen zelf kunnen be
slissen. Wij moeten voorwaarts met ver
snelden pas! Laten de ons geestverwante
politieke partijen in gewest en land meer
contact zoeken met de Chr, organisatie en
de oogen niet sluiten voor de sociaaal-
ecenomisch belangen van den arbeidenden
stand.
Precies
Verheffing van den Arbeidenden Stand!
Van arbeiders, onderwijzers, ambtenaren, ge-
drukten Middenstand, die 't nog slechter heb
ben dan tal van arbeiders op 't Platteland
en fabrleksmenschen. Een gewaarborgde
rechtspositie voor den Arbeid I Rechten op
't Mannen- en Vrouwenkiesrecht; dit laatste
niet alleen voor «dames", maar ook voor de
werkvrouwen, voor alle vrouw uit den een-
voudigen stand. Recht op Ievensbestaan.
Recht op pensioen op den ouden dag. Recht op
Invaliedenverzekering. Recht op Ziektever
zekering en uitkeering bil Werkloosheid. Geen
ofzeer beperkte Zondagsdiensten gelijkmaking
van de ontwlkkelingsvoorwaarding voor al
ler,. Meer Rechten en meer Plichten. Niet:
meer Rechten bij minder Plichten. Niet alle
belastingen van zijn schouders afwerpen om
ze uitsluitend op een andere klasse te leggen
maar meebetalen en meedragen de schulden
der Natie. Meer Rechten, maar ook meer ge-
voel *an verantwoordelijkheid voor alle
maatschappijleven op alle terrein.»
Geen onverschilligheid, maar konsjentieus
behandelen der Patroonsbelangen.
Studiebeurzen.
Alle partgen hebben er al jaren op aan
gedrongen en 't is één der democratische
elschen van de Christelijke Werkliedenorga
nen, dat er bij alle takken van onderwijs
Reiden beschikbaar zijn voor arme leerlingen,
"je flink kunnen studeeren, om zich in hun
den i kunnen „uitleven" in den zeer goe-
Rflken,?. woord8- Efin mooie gedachte,
«ras ii8 k,inderen' al zijn ze z0° groen als
nen mi88fin ze aau'eg voor studie, kun-
hoe H.l onderwas inrichtingen bezoeken,
beknmüü' Zm 00k ZSD> kunnen extra lessen
raen; allerlei boeken en materiaal zich
aanschaffen; geholpen worden,voortgeduwd
en voortgetrokken worden, omdat papa geld
heeft. Maar een kaappe jongen, wiens vader
arm is, kan 't zelden ver brengen, moeders
inkomsten beletten het, om naar H.6.S. of
gymnasium, of hoogesehool te sturen. En
zoo bl^ft zoo'n studioos gedoemd om rond
te kruipen in den kring, waaruit hij geboren is-
Verschillende Ministeries zijn recüs zoo
welwillend geweest om dan ook studiebeur
zen in te stellen en Minister de Visser is
daarin niet achtergebleven. Het is een goede
gedachte, die allerwege sympathie vindt In
zijn Sociaal politiek program van 30 Jan. 1918
vraagt 't Christelijk Nationaal Vakverbond
«Ruime beschikbaarstelling van beurzen voor
kinderen uit den arbeidersstand, waarvan
blijkt, dat z,g aar leg voor hoogere studie
bezitten". In 't Program van Patrimonium
staat: „Voor begaafde kinderen uit de min
vermogende volkskringen worde meer dan
tot dusver het volgen van voorbereidend
hGOger, èn hooger enderwijs, finantleel mo
gelijk gemaakt".
En die wensch van ons Vakverbond en
van Patrimonium leeft in aller hart. Gelijk
making van de economische en onderwas-
voorwaarden I Ook aan arme, begaafde kin
deren uit de yoikstoicgen ruime gelegenheid
tot Excelsior, tot hooger I
Duitschland.
Hoewel ons de volledige uitslag der poli
tieke verkiezingen voor de Nationale Ver
gadering (Tweede Kamer) in Duitscbiand
nog niet bekend is, mag toch volgens de
vermoedelijke opgaven verwacht worden, dat
aldaar geen meerderheid voor de huidige
Socislietische regeering tot stand gekomen
is. Waarschijnlijk zal er een gemengd babi-
net gevormd worden. Hoe dit zij 't Socia
lisme is in zijn verwachtingen teleurgesteld.
Trouwens wat heeft het opgeleverd. Er is
een bitter antwoord op gegeven, namelijk in
Duitschland zelf, en men schreef
1- Een weerloos Duitschland. Overgeleverd
te zijn aan de vijanden, op genade of onge
nade.
2. Een op aangematigd geweid steunende
sociaal-democratische regeering een wilkeur-
heerschappij zonder wetten.
3. Een uitschakeling van de anders-denken
den, in 't bijzonder der Christelijke volkskrin
gen.
4. Het gevoel alle beschavingsgoederen en
maatregelen te verliezen, die vroegere Chris
telijke stastsinrichtingen hebben bezorgd
den Cultuurkamp tegen het Christelijk ge
loof in zijn scherpsten vorm,
5. Een teuondergaan van alle bedrijfsstan-
den, voor handei, ng verhei a en landbouw,
tengevolge van de staatkundige onzekerheid,
der maatschappelijke onvastheid, voor u eii
voor de toekomst; een ramp voile verzwaring
der levensmiddeienvoorzier.ing,
6. Een verdubbeling va» het aantal beamb
ten en dus ook van de staatsuitgaven. Een
reuzenverkwisting van het vermogen van den
staat.
7. Een begeerlijke hebzucht onder de bree-
de kringen des volks, waardoor het alge
meen welzijn woidt bedreigd, daar het ge
munt is op andermans eigendom, en zoo
vergrooting der rechtsonzekerheid voorgoe
deren en voor leven.
Da kans en het gevaar van een staatsban
kroet
8. Is het wender, dat men huiverig was voor
een S. D. A. P.regeering?
Amice
Min. de Visser, over wien ik mijn vorigen
brief schreef, Is er uitstekend afgekomen.
Algemeen werd zijn beleid in de Kamer ge
roemd en werden zijn plannen toegejuicht.
De begrooting van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen is aangenomen, met twee
stemmen tegen, vaii de uiterste linkerzijde
natuurlijk. Je weet nu eenmaal, dat die hee-
ren alleen maar kunnen afbreken.
In avondvergadering 1b de Waterstaatsbe-
grooting behandeld. Ik zal je er niet veel van
vertellen, want er is niet veel van te vertel
len.
Op een avond was de publieke tribune van
de Kamer vol spoorwegmannen. Je weet dat
onder het spoor- en trampersoneel ernstige
ontstemming heerscht onder de loonregelin
gen. Heel wat conferenties met de spoorweg
directies zijn door de hoofdbestuursleden der
verschillende bonden reeds gehouden.
Nu was de algemeene verwachting, dat bij
Waterstaatsbegrooting deze zaak wel aan de
orde zou komen.
Het gebeurde echter niet,
De Kamer vereenigde zich zonder stem
ming met een mofie-Kieerekooper (dat is de
oproerige krabbelaar uit Het Volk) om het
debat over het spoorweg-personeel uit te stel
len en met een motie-Oud met dëzelfde be
doeling ten aanzien van het tramwegperso
neel.
Eveuwei vond Minister Koning nog gele
genheid tot de raededeeliug, dat hij met de
biliijke verlangens van het personeel zal re
kening houden en wist heer Hermans
(R K.) van Z Exc. de belofte te verkrijgen,
dat da beslissing over de dienstvoorwaarden
uiterlijk Zaterdag over 1 week zal vallen,
Dan weten dus onze spoorwegmannen,
waar zij aan toe zijn.
Maar toen de bcgrooting'van Landbouw.
Ik zou niet graag min. van Landbouw wil
len zijn I Min. Posthuma was de kwade, maar
min. Van IJselsteijn is bet niet minder ge
loof ik.
Het ging zelfs al zoover; de Haagsehe re
dacteur van het Volk schreef, dat in parle
mentaire kringen hardnekkige geruchten de
ronde doen omtrent een te verwachten af
treden van Minister Van IJselsteijn wegens
de algemeene afkeuring van zijn siecht re-
geerlngsbeleld.
Voorts verzekerd men elkaar in deze krin
gen, dat het in het plan der regeering ligt,
den heer Van IJselsteijn te vervangen door
den minister van Financiën, den heer de
Vries, omdat diens flnancieeie pias nen ook
in zijn eigen kring afkeuring hebben gevon
den en men zijn Financiën onmogelijk ge
worden oordeelt."
Zoo komen de kletspraatjes en geruchten
in de wereld. Die mijnheer wil, den Minis
ter graag weghefeben, zeker, er, dan is de
wensch de vader der gedachte
Het iaafste uit het bericht is onwaarEr
is geen sprake van, dat de Regeering aan het
overwegen is geweest, min. de Vries aaneen
ander baantje te helpen.
Natuurlijk weet je, waarom het gaat. Het
is de onverkwikkelijke melkhlstorie te Am
sterdam, waarin werd gesproken van «mis
verstand", waarin de heer Co'.üjn (A.R.) den
minister tegensprak en de minister de heer
Coiijn; waarin de boeren uit Amsterdam en
omgeving honderden liters melk in de aloot
wierpen (ten allen tijde een schandelijke
daad I)
De heer Sannes (S.D.A P.) ging er den
Minister over inierpelieeren. Aan het slot
stelde hij enkele vragen.
1. Bestaat, da rnogelijkh id de toegezegde
rantsoenen voile melk en taptemelk aan de
bevolking te garandeeren Zoo ja, weike
maatregelen zuilen dan getroffen worden, op
dat deze rantsoenen in de steden inderdaad
ter beschikking der bevolking komen
2. Welke motieven hebben deu Minister er
toe gebracht, de voorwaarden te laten vallen,
dat in afwachting van een oplossing der te
Amsterdam bestaande moeilijkheden inzake
de melfecentralisatle, deze centralisatie zou
blijven gehandhaafd?
3. Waarom heeft de Minister niet de op
lossing van het conflict bevorderd op de ba
sis van het tusschen het gemeentebestuur
van Amsterdam en het bestuur vaa den Bond
van Melkveehouders verkregen overeenstem
ming Achtte de Minister deze oplossing na
verklaringen van heer Coiijn niet meer mo
gelijk?
4. Was en is de Minister vam oordeel, dat
de inbezitneming van vee bg landbouwers in
de omgeving van Amsterdam die weigerden
melk te leveren overeenkomstig de bestaande
eentraiisatieregellng, rechtens toelaatbaar
was en is? Zoo ja, is de Minister voorne
mens, zoo noodig de inbezitneming zoo
krachtig mogelijk door te zetten
5. Was en is de Minister van oordeel, dat
de centralisatie noodzakelijk was en is in
het belang der mdk- en botervoorziening
De afgevaardigde was verbazend scherp.
De minister moest bevredigende verklaringen
afleggen, anders had hij een motie vaa af
keuring gereed.
De Min. scheen sterk te staan, want den
volgenden middag (Vrijdag) beantwoordde
hij de interpeliatie-Sannes.
Z. Exc deelde mede, dat de melkcentrali-
satie onder Minister Posthuma werd ont
worpen» Slechts aarzelend heeft hij haar
goedgekeurd, al aanvaard hg ook de voile
verantwoordelijkheid.
De meikregellng van 25 October liet ook
ruimte voor andere regelingen der melkdis-
tributie dan door centralisatie. Amsterdam
koos evenwel deze en stelde aanvankelijk 6
centrale punten, waar 20C0 boeren hun melk
moesten leveren.Dif bleek onuitvoerbaar.Taen
kwamen er 14 punten, waarQnder ook bui
ten de gemeente.
Hiermede waren evenwel de gerecht vaar
digde bezwaren van de boeren tegen de
siecht voorbereide en onvoldoende geregelde
centralisatie niet weggenomen. Boeren onder
den rook van Amsterdam moesten hun melk
brengen naar Mijdrecht op 3 uur afstands
van Amsterdam. En tot driemaal verzocht
de Minister hef Amsterdamsehe Gemeente
bestuur vergeefs het aantal centrale punten
te vermeerderen en ook gewGne ontvangsta
tions, waar geen pastearisaiie zou zijn voor
geschreven, in te richten. Het verzet der
boeren is derhalve begrijpelijk, al vallen de
staking der melkveehouders en het uitstor
ten van melk niet goed te keuren.
Wat het onderhoud met den heer Coiijn
betreft, de Minister heeft daarbij dit Kamer
lid gezegd, niet aan een blijvende centrali
satie te hechten. Daaruit mocht echter niet
worden afgeleid, dat Z Exc. niet zou willen
vasthouden aan een tydeigke centraiisatie.
Op de vragen van iuterpellant antwoordde
de Afinister, dat het melkrantsoen niet is te
garandeeren bij gebrek aan kracht voeder.
Evenwel zal het mogeiqke worden gedaan.
Centralisatie is noodig zoolang maximum-
pryzen en distributie moeten gehandhaafd;
daarna evenwel niet meer. Met inbeslagne
ming van vee zal, zoo noodig, worden voort
gegaan; eveuwei niet dan nadat zekerheid
is verkregen, dat zij op voor de boeren recht
vaardige wijze zal geschieden.
De positie van den minister schynt niet
verzwakt to zyn.
Enkele leden voerden wel het woord maar
de aandacht werd eerst gespannen weer,
toea de heer Coiijn aan het woord kwam,
die voedsel vernietiging rondweg eea misdaad
noemde. Tegen de boeren melkweggociers
is dan ook proces-verbaal opgemaakt en de
vervolging zal doorgezet worden.
Verder betoogde hij, dat de boeren zich
niet verzetten tegen centralisatie op zich
zelf, maar wel tegen de onmogelijke uitvoe
ring en dat hij in geen enkel opzicht heeft
geïnfluenceerd op de houding der boeren,
doch hun alleen heeft gezegd, dat zij de
Amsteröamsche centralisatie niet konden
uitvoeren, doch hun meik aan Amsterdam
mochten onthouden.
Voorts droog da afgevaardigde aan op
spoedig terugkecren naar een normale wijze
van handelen.
Al die crisis-bureaux moeten zoo spoedig
mogeigk verdwijnen. Ik ben het roerend met
hem eens. En jg
Gegroet. Politicus.
Wie hebben het land gered
Op deze vraag geeft de Delftsche hoogleer
aar Valckenier Kips een antwoord, De Prijs
valt ten deel niet aan des schrijvers geest
verwanten, de vrgzinnigen, die onderling kib
belden, wie van hen wel het eerst tegen mr.
Troelstra's plannen gesproken had, maar de
professor meent daarvoor in de eerste plaats
het huidige ministerie te moeten huldigen.
Voor hun kloeke en beleidvolle houding
verdienen onze bewindsmannen wanne
buide en lof. Met groote slaaismanswijsheïd
is door den Minister-President gesproken
reeds op 13 November, ter waarsetui wing
en afweer, maar niet minder met rustige
kracht en rijp beleid in de welsprekende
slotrede van 20 November. Bijzonder ge-
lufek'g was de Regeering vooral In de uit
stekende wgza waarop dadeigk het volk
door haar is voorgelicht en een verstandi
ge en gezonde leiding aan de openbare mee
ning is gegeven.
Daarin is het Ministerie op schitterende
wgze bggestaan door de organisaties der
Katholieke eu Calvinistische arbeiders, la
ter ook met neutraie vereenigingen en per
sonen aangevuld.
De door deze organisaties verspreide ma
nifesten, in kloeken weisprekenden stijl ge
steld, de pakkende aanplakbiljetten, het een
na het ander hield den goeden geest er in
bg de bevolking, maakte ze wakker en gaf
een psychische strooming, die, eerst Zondag
nog op de kolossale bgeenkomst op Houtrust
aangewakkerd, Maandag 18 Novemderophef
Malieveld te 's Gravenhage tot ongekend
schitterende ontlading kwam.
Er is gezegd: „de Katholieken en Calvinis
ten hebben het land gered".
In dit woord ligt groote we iieid.
Waarlijk, 't ware denkbaar geweest.dat
het ouder andere leiding anders ware ge
komen. Wij hadden het voorecht, een Minis
terie aas het bewind te zien. dat op zoo
krachtige en trouwa keurbenden kon steu
nen. Men mag zich de vraog stellen, of
dit van eik Ministerie hoe ook samenge
steld, zou kunnen worden getuigd.
!n alle bescheidenheid zullen Katholieken
en Calvinisten van deze woorden met zekere
voldoening kennis, nemen.
Er zich op verhoovaardigea mogen zij niet
en zullen zij niet, omdat zij overtuigd zijn
in de critieke Novemberdagen slechts te heb
ben gedaan, hetgeen zy schuldig waren te
doen.
En ze weten dat onze Heiland in zoodanig
verband het woord onnutte dienstknechten
bezigde.
Ze deden hun plicht.
Niets meer, niets anders.
Dat sluit aile menschelyke hoogmoed en
pretentie uit.
Toch mag van Prof, Kips' woorden met er
kentelijkheid worden melding gemaakt. Het
„eere wien eere toekomt" behoeft onderons
geenszins te worden verwaarloosd. N. H. Ct
Opleidingscursus dar Nederlandsche
Heide-Maatschappij
De Directie der Ned. Heide-Maatschappy
heeft ia sea beknopt geschrift een en a„aer
meegedeeld ever de opleidingA. van werk
en boschbazen, boschwachters enz: B. van
opzichters enz. Wij gelooven, dat dia inlich
tingen velen welkom zullen zijn. Het voor
naamste vslge hier:
De eureus A. stelt als eischen vaa toela
ting: dat men de lagere school met vrucht
hebbe deorloopea, kennis hebbe vaa de praktijk
van land- en bsschbauw, en zooveel teore-
tisehe kermis, ais op een laudbouwwinter-
cussus kan worden verkregenvoor den leef
tijd vau minstens 18 jaren.
Om toegelaten te kunnen worden tot cur
sus B., moet men minstens 19 jaren zyn.de
kennis hebben van esn 3-jarige cursus Hoo
gere Burgerschool, idem van een landbouw-
winterschooi, en eenige praktyk van land
en bosehbouw. De leerling moet flink kun
nen en willen aanpakken, en met arbeiders
kunnen omgaan. In het a.s. voorjaar worden
weer nieuwe leerlingen aangenomende cur
sus duurt twee jaar. Omstreeks Maart heeft
een oproeping in verschillende bladen plaats,
waarna men zich bij den Directeur te Arnhem
kan aanmelden. Na gehouden exitnen war
den hoogstens 45 leerlingen toegelaten.
Van Maart tot October woraen de leer
lingen tegen een geldely'ke belooning, bui
ten werkzaam gesteld, van October tot Maart
ontvangen ze te Arnhem theoretisch ouderwys.
Hebben ze den cursus met vrucht gevolgd,
dan wordt hun een diploma uiigetelkt. Het
onderwgs wordt gegeven door den Directeur
13 ambtenaren der My., 2 van het Staats-
boschöeheer, en 1 leeraar io de wiskunde
uit Arnhem.
Het schoolgeld bedraagt per winterhalfjaar
voor Afd. A. f 10, voor Aid B. f 40. Boe
ken èn kosten van exuisn-s (f 20—f 25 per
winterhalfjaar) sgn ook voor rekening der
leerlingen, De zomers kunnen c-e leerlingen
zelf geheel of grootendeels in hun onder
houd voorzienvoor de 2 winterhalfjaren
kan men te Arnhem of in de omgeving een
kosthuis vinden voor pl.m. f 40 per maand,
en hooger.
De vooruitrichten der leerlingen hangen
grootendeeis af van eigen inspanning; wie
zijn best doet, heeft kans geplaatst te wor
den bg de Heide-Mij. zelfs bij het Staats-
boschbeheer of bij de Do seinenverschil
lende oud keringen vonden ook elders een
betrekking. De brochure geeft een lystje
van 202 oudleerliagen van de 7 cursussen,
sinds 1903 gehouden. Daarvan werden 55 bg
de Heide-Mij geplaatst: 18 'o.v. als opzich
ter, 5 ais adjunct opzichter, 10 als adspirant
opzichter, 4 als bosch- of werkbaas, 4 als
ambtenaar. Een 19-tal werden boschwachter
bij het Sfaatsboschbeheer, 8 vonden plaat
sing bij het Koninklijk domein te Apeldoorn,
18 werden rentmeester, directeur, opzichter,
enz. by particuliere cultuurondernemingen,
7 bosch - of werkbaas in particulieren dienst,
37 kwamen bij cultuuroudernemlngen in Oost-
Indië, 8 bg de bodemcultuur in Amerika, 23