Zaterdag 25 Januari lit 19.
888te Jaargang N* 2462,
A n tirevo tion a
Orgaan
voor de SSuidhollaiidscIie en ^eenw^elie Eilanden,
'Eerste Blad.
IN HOC SIGNO VINCES
Zie naar Duitschiand,
„HIT GOUDEN HEET",
ppriëtair R. C. F. i fl. LEE-Moom
OP DEN UITKIJK,
iriiven uit liet Qgntrum,
Ankersmit schrijft:
I L T
'f
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar,
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
W. BOEKBOVEN&Zone n,
SOMMELSDiJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 12'/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentlën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRijDAGMORGEN 10 UUR.
«(Hike» toef dte -%é
wertea&ï-f.?.! t-a f?:-: «Gt
c.i»s»c© soa ie aewlen «Se fcïtsrever*
Er is een tijd geweest, dat men het
»Zie naar Frankrijk» vaak op de lippen
nam om daarmee een geestesrichting
met hare gevolgen te kenschetsen, die
voor 't Nationale leven eens Volks ver
derfelijk was. De uitgeblazen lichten
des hemels, waarvan Viviaui sprak; de
huwelijksontaarding, 't Nieuw Malthu-
sianisme met zijn tekort aan geboorten,
de uitgeloofde Staatspremiën aan ouders
met, meer dan 2 kinderen; de omkoo-
perij en 't onvertrouwbare in Staats
ambtenaren de schijndemocratie in 't
Land van Algemeen Kiesrechtde slui
ting der Congregatiescholen in 't Land
der Rechten van den Mensch en Bur
ger het ongodsdienstige element in alle
lagen der bevolking; de periodieke di
om de maand terugkeerende Kabinets
crisissen; in één woord: heel 't wufte,
gudsdienstlooze, hoofd en hartverwilde-
rend karakter van 't Fransche burger
en Staatkundig leven, bracht ieder 't
Zie naar Frankrijk op de lippen.
Maar de Oorlog sinds '14 deed aller
blik afwenden van 't nationale Fran
sche leven; van 't interne leven der
Volkenook van Frankrijken 't wa
ren de slagvelden in Europa en Azie,
de duikbooten en de vliegmachines, de
- Amorikaansche hulptroepen, de inzin
king van Rusland en alles wat Inter
nationaal, maar vooral ook alles wat
Nederlandsch was in zijn Neutral it eits-
handhaving en distributiemisère, in zijn
Landbouw- en Scheepvaartbelangen, in
zijn Handelsinport en export enz, enz.
wat de aandacht boeide. Het hemd is
nader dan de rokdit gold ook 't po
litiek meeleven met andere volken
Doch nu is 'tZie naar Duitschiand.
waar de Burgeroorlog ontketend is;
Liebknecht en Rosa Luxemburg zijn
vermoordde meerderheidssocialisten
met geweld van wapenen de minder
heidssocialisten en de Spartacusgroep
uiteenslaan, nadat deze zich in Berlijn
en daarbuiten aan Rijksgebouwen, re-
geeringspersonen, dagbladgebouwen enz.
hadden schuldig gemaakt.
Zie hier, wat Ankersmit, redacteur
van 't Volk, toeschouwer van al die
ellende te Berlijn, in zijn brief aan 't
Volk, datum 12 Januari schrijft; hij
heeft er al tal van brieven over ge
schreven, die u de haren ten berge doen
rijzen, en reden geven om 't toch al
zoo lam geslagen Duitsche Rijk diep te
beklagen over de geweldige en ontzet
tende gevolgen van de 9 November-re
volutie, toen Duitschiand zijn Keizer
en Hof verloor, de Arbeiders en Sol-
datenraden optraden't Socialisme zich
van de Overheidsambten meestor maak
te de Republiek uitriepeen nieuwe
Grondwet ontwierpscheiding van Kerk
en Staat proclameerde, en de socialisa
tie van daarvoor geschikte bedrijven
eischte.
Onze tocht door het gebouw behoorde
tot het jammerlijkste dat men kon waar
nemen. Geen der duizenden venster
ruiten op dè vier binnenplaatsen is heel
gebleven. In alle hoeken zag men stapels
geweren liggen, door de verdedigers
achtergelaten ejj die men nu bezig
was op handkarren weg te voeren
alsook tal van linten met patronen
voor machinegeweren, massa's hand
granaten, enz De vloeren zijn met glas
scherven overdekt Overal hangen de
ijzeren balkons, in fl irdon geschoten,
langs de muren neer. Maar het ellen
digste waren de groote bloedplassen
die men overal moest omgaan en waarin
men nog stukken van menschelijke
ledematen en ingewanden zag liggen.
Juist toen wij kwamen, droegen vier
Roode-KruF-soldaten in een grauw
linnen zak het lijk van een Spartakis-
tisch soldaat op een wagen, een oudere
man reeds, geheel verstijfd en het ge
laat tot een afzichtelijken grijns ver
trokken.
Op oozen tocht ontmoetten wij den
ouden partijbestuurder Pfann Kuch, die
zich ook van de aangerichte verwoes
tingen kwam overtuigen, Den volgen
den dag, zoo meende hij, zou ik re
dactie e i partijbestuur wel weer in het
gebouw kunnen vinden. Overigens»,
zoo meende hij,kunt gij den H d-
landschen kameraden nu eens precies
vertellen, hoe onze tegenstanders hier
huisgehouden hebben
Inderdaad, wij hebben nu van nabij
kunnen zien, welk een ontzetting de
burgeroorlog heteekent, en het was te
gruwelijkej schouwspel, als men over
dacht, dat het socialisten aan beide
zijden waren, die aldus met het meest
woeste geweld tegen elkaar te keer
gegaan waren. De materieels schade
aan het wijdsche gebouw zal binnen
enkele weken of maanden wel weer
hersteld zijn; dat is een kwestie van
wat geld Maar wie schat de moreelo
schade,, die aan de broederschap en do
eenheid der arbeiders is toegebracht
en hoeveel lange jaren zal het duren
vo >rdat deze hersteld is Zoo dit al
ooit het geval zal zijn.
De ontzettende, Spartakus-week is
voorbij en Berlijn herademt verlicht.
Een week lang was het gevaarlijk om
door de straten te gaan. Op het on
verwachts knalden telkens geweer
schoten of hoorde men het getik-tak
der machinegeweren of de zware ont
ploffingen der handgranaten Ieder
oogenbiik werden lange stralen en
heeie stadsgedeelten afgezet. Gisteren
nog, bij den laatsten storm op de kran
tengebouwen was heel de Leipziger
Strasse, heel de Friederichsstrasse,
andere drukke en hel verlichte winkel
straten als onze Kalverstraat en Leid-
schestraat, dos avonds in het pikdonker
gezet en toen wij daar doorheen tas
tend onzen weg zochten door soldaten
gewaarschuwd dat wijop eigen risico»
gingen, floten de kogels uit de Zimmer-
strasse, waar de drukkerij van Ullstein
en het Wolffbureau liggen, over onze
hoofden. Van morgen zagen wij de
resultaten in de doorschoten spiegel
ruiten Des nachts werd men telkens
opgeschrikt als verderaf of dichtbij
een zware kanonnade aanving of een
mitrailleur weer begon te ratelen. En
nergens in de stad was men veilig.
Heel uit het zuidwesten telefoneerde
mij gisteren een collega van den »Vor-
warts», dat hij vlak bij zich zwaar
hoorde schieten en de buurt van ons
eigen pension, oogenschijnlijk zoo vreed
zaam, bleek ons weldra ook allicht be
dreigd te kunnen worden.
Hotel Hestauurant
G©d«583pt« Eoereastefger 03A63!!
14739 Direct nabij de Hoofdateeg,
{Betterd^M
f 1,— en honger.
MET ONTBIJT
f 1.25, f 1.50, en f 1.75
Tel, no. 1532, Aanbevelend,
Wet dot» - leder aanbevolen adrm.
--asm
DINERS
LOGIES
»M'.ar wie schat de moreele schade,
die aan de broederschap en de eenheid
der arbeiders is toegebracht en hoeveel
lange jaren zal het duren voordat deze
hersteld is? Zoo dit al ooit 't geval
zal zijn», schrijft hij. Ja, waarlijk, 'tis
wel een treurig beeld, dat 't op zijn
zelfbewustheid zoo prat gaande Socia
lisme daar vertoont. Treurig beeld van
ouderlingen socialistischon tweespalt,
wreedheid, haat en machtsjalouzie.
Treurige profetie van wat een Socia
listisch Paradijs op Aarde* voor heer
lijks en welluidends kan opleveren. Wie
wind zaait zal storm oogsten. En van
een Socialistische Toekomststaat heeft
de wereld geen verheven beeld gekre
gen En de Socialistische meerderheids-
groep eischt onderwerping van de
Minderheid, terwijl hier in Nederland
mr. Troelstra als minderheid den Staat
en de Regeermacht d- r minderheid, in
de week van 12—19 Nov.'18 opeischte.
Hier zou 't Socialisme als minderheid
een Burgeroorlog ontketend hebben
daar in Duitschiand roept 't de soldaten
en de gehate Bourgeois te hulp om
eigen confraters af te maken, dood te
schieten, omdat ze de minderheid zijn
en voor hun Socialistische regeermacht
onwelgevallig en lastig.
Zie naar DuitschiandDat deed mr,
Troalstra toen hij zijn vriend Ëbert
op de plaüken brachtdie durfde met
zijn So datenradenen hij Tróelslra
durfde 't in Nederland óók aanmaar
diezelfde vriend Ebert schiet zijn mede
socialisten die wat andere inzichten
hebben, dood, Vrend Ebert wii »ge-
weld* met »geweld< beantwoorden;
als meerderheid de minderheid vernie
tigenden Burgeroorlog in bloed smoren,
maar hier riep Troelstra tot onze
Regeering: »pleeg geen geweld». En
onze Regeering was meerderheid
Om zelf aan de Macht te blijven,
moet Ebert de kanonnen richten op zijn
broederen in 't Socialistisch geloof Vrij
heidGelijkheidBrooderschap of haar
carricatuur
Burgeroorlog in Duitschiand. Moord
en plunderingBrandstichting en Bloed
plassen.
Broeders tegen Broeders 1 Rood tegen
Rood. En zulke menschen willen nog
afgeven op de Bourgeois en haar machts-
fanatisme.
Prachtiger beeld van den Son. Toe
komststaat is nog nooit geleverd! Men
kan er gemakkelijk in sterven, zie naar
Berlijn, maar in ie ven niet.
Nadruk verboden.
Wl] beleven een bange tijd.
Neen ik zie nu niet op de distributie,
op werkeloosheid, op zooveel maatschappe
lijk kwaad, dat ons benauwt.
Ik bedoel nu het gebied van het geestelijk
leven.
Het blijft aan den eenen kant altijd waér
dat onze oogen vaak zijn ais die van Elia,
die meende maar alléén te z$rt overgebleven,
terwijl de Heere er nog 7000 kende, die de
kn'eëa voor 3aal niet gebogen hadden,
Ma ir zie nu ook de keerzijde.
Zevenduizend is een mooi getal.
En gr wogen in de schaal der goddelijke
waardschattmg, waarin één geredde men-
echenz'ei méér waard is dan alle schatten
der aatde, is het ook een heerlijk getal.
Maar van 's menschen zijde gezien
Getal met getal vergel 'ken
Dén is zevenduizend omgeslagen over de
tien stammen Israëis, die toch zeker enkele
miilioenen telden, niets anders dan een ver
dwijnende minderheid.
Zoo school ze dan ook w?g
Geen mensch, die haar zag.
Zdfs de profeet is het bestaan van die
minderheid onbekend en wéi zal zij straks
ala Jehu op zijn manier voor den Hrere ijve
ren gaat, wat vrijer zich openbaren; ook
wel als bederf vertragend zout den vai des
Rijks nog geruimen tijd tegenhouden
maar tot reddende reformatie is die niet meer
in staat.
Daas voor bleek het lichaam des Volks te
zeer verdorven.
En nu zeg ik niet, dat het bij ons óók al
zoo staat, dat het volk des Heereu als een
verdwijnende minderheid van 7000 onder de
zes en 'n half millioen wegschuift.
't Zou ondankbare overdrijving zijn.
De Heerc gaf nog zooveel goeds.
Méérook in omgekeerden zin als bij
Elia, is Hij de Kenner der harten die weet
wat in den mensch is.
Elia telde Hij de vromen op.
Alhoewel Elia hen niet zag
Maar zou niet omgekeerd, al3 hij thins
zijn heilige engelen eens uitzond, om een
merkteeken te stellen aan de voorhoofden van
ai zijn volk. .zou niet tot aller ontzetting
veel, zeer veel, dat nieuw-testamentisch Is
raël heette blijken het niet te zijn
O, ik weet, wij moeten voorzichtig zijn.
Meikteekens, oie de zaak door middel van
onze zintuigen uitmaken, stelt de Heereniet.
Wij kunnen ons altijd vergissen. Zelfs in
onzen eigen staat, als wc de merkteekenen
van ware en valsche genade niet naar Gods
Woord weten te onderscheiden.
W9 moeten dubbel voorzichtig zijn.
In de laatste maanden zijn door da vree-
selljke longengriep zooveel jonge levens afge
sneden en nu trof het m§, dat meer dan een
onzer predikanten me wist te verzekeren,
hoe 't bij die jongelieden in het aangezicht
van den dood, niet zelden bleek, dat er toch
goddelijk leven bij hen openbaar werd, ook
ai had voorhsen zelfs de scherpste opmerker
't nooit verder kunnen brengen dan tot een
negatief .der waarheid niet vijandig", wat
in den giond der zaak tóch nog onverschil
ligheid en dus latente vijandschap zijn kan.
Ook voorbeelden der zevenduizend.
Maar toch maar toch hoort ook
déze stem
Heere hebben wfl niet in uwen naam ge
profeteerd in Uwen Naam krachten ea tee
kenen gedaan
Met het: .Gaat weg!" ten antwoord.
Een „verdwijnende" minderheid is Gods
volk niet.
Tenminste in óns land nog niet.
Maar toch een kleine minderheid.
En wat daarbij het meest tot droefheid
stemt is het feit, dat de invloed dezer min
derheid, zoo geestelijk als maatschappelijk
zich niet spant sterker dan haar getal is.
Toch kon dit laatite gebeuren.
Onze eigen historie heeft het voorbeeld
van Vader Wiiiem's „calvinisten", die
óók betrekkelijk weinig in getal waren,
doch door hun geestelijken invloed en de
spankracht van hun geloof, gesteund door
de omstandigheden van den tijd lang aan
de spits onzes volks hebben gestaan.
Rusland geeft thans ook een voorbeeld.
Ook de Bolsjewiki zijn een kkine minder
heid, maar zij hebben toch de leiding we
ten te krijgen van het gansche volk.
Zoo is het thans bij ons niet.
Tenminste niet b$ het christenvolk.
Ons volksleven, als ge dat nu niet neemt
in een achterafdorpje of in een stil godvruch
tig kringetje, maar als ge dat neemt gelijk
het zich openbaart in de groote cent a van
ons natonaal leven, op de groote verkeers
wegen, in de groote pers, in kunst en we
tenschap, in Blles- wat men heden ten dage
.cultuur" noemt dat volksleven staat niet
onder de beademing en werking van het
christendom.
Andere geesten hebben de leiding.
En dat wordt steeds erger.
Zóó zelfs, dat we beter dan vroeger de
bange klacht van onzen Heiland verstaan
De Zoon des Menschen, als Hij wederkomt,
zal hij ook geloof vinden op de aarde?
Nu kom ik op mijn overdenking,
Zóó de feiten naar waarheid demonstreren
de, is het mij zulk een pijnlijk raadsel, dat
die kleine mi iderheid niet meer aaneenslui
ting zoekt.
Neen, men moet dit goed verstaan.
Ik wii niet behooren tot hen, die „Synthe
se* zoeken ook.déér, waar f itelijk geen
overeenstemming még en kAn zijn, zonder
de waarheid Gods tekort te doen.
Ik denk aan de „belijdenis der waaiheid".
Aan onze oude, gereformeerde leer.
En zie dén toch eens bij 't begin van' 19
om u heen, hoe zelfs die „gereformeerden",
één in belijdenis, hopeloos verdeeld nggen.
In de Hervormde kerk staan de confessio-
neelen tegenover minst-ns twee s orter an
„gereformeerden", die alle drie eikaar c». eer
betwisten, het allerzuiverst door te trek. m
de „lijn der Vaderen".
In de Gereformeerds Kerken is uiterlijke
eenheid, maar de brochureoogst van '18
heeft (duidelijk doen zien, dat er toch heel
wat verdeeldheid onder de rimpellooze wa
teroppervlakte in de harten gekoesterd wordt.
En hoeveel kerkelijke en ónkerkelijke „ge
reformeerde" groepen staan er dan nog niet
naast en vaak tegenover deze twes! Telkens
spruit een nieuwe variatie uit
Nu baat hiertegen geen geweld.
Ook geen kunstmaiig sameakrammen I
Maar wat ik zoo graag zou willen Dat
men voorloopig, zooveel waarheid en ge
trouwheid dit tenminste mogelijk maakten,
de kerk de kerk es liet en elkanders geeste
lijken omgang, op grond der gemeenschap
pelijke belijdenis eens it deze bange tijden
recht hartelijk zocht.
Ach I dééraan ontbreekt zoo veel.
Het was in een vroegere periode énders.
'k Herinner me ala knaap, hoe in de krin
gen der „vromen" de godzaligheid hooger
geschat werd dan de kerkelijke status. Hoe
als God dezen of genen „krachtdadig had
bekeerd", ai het „volk" samenkwam, om den
Heere te loven en te prijzen voor 't geen Hij
had gedaan. Hoe dan soms 'n „hoog-her
vormde" broeder 't psalmiied opheffen moest,
dat bij dit groote werk paste en straks een
„afgescheidene" voor het heele gezelschap
dankte.
Dan sprak men van hart tot hart.
Ook dan kwam wel de kerk ter sprake en
ieder stond voor zijn meening, onver-
schilig was men niet I Maar als dan 'n oud,
vroom moedertje, dat zeer eigenwillig haar
leven lang „gelo pen" had en nergens „aan
gesloten" was en daarover terecht I soms
danig werd gekapitteld, voorstelde„Och
laten we zingenAi, ziet I hoe goed
dan vielen allen ook weer in, want het ge
zamenlijke kindschap kón zich niet verloo
chenen I
Ik wensch te stéén voor de „kerk".
Maar ach I mocht het nieuwe jaar ons
toch óók eens iets meer brengen van de
„gemeenschap der heiligen" ook buiten de
grenzen van eigen kerkformatie.
Het ware, geloof ik, geestelijke winst.
UITKIJK.
63
Amice I
Heb je er wel eens over nagedacht, waar
om de bolsjewiki te Berlijn want hoe ze
zich feitelijk nu noemen, het doet niets ter
zake, het zijn bolsjewiki heb je er wel
eens over nagedacht waarom zij tgd.ns de
laatste troebelen ia de hoofdstad van Duitsch
iand het voorzien hadden op de couranten-
wijken, waarom zij die bladen in beslagna
men
Ik denk van wel. Wie de Pers heeft die
heeft alles: Wie dat vodje papier in zijn
macht heeft, die kan beweringen verwekken
die regeert op den duur de geheele wereld.
Ja, die Pers heeft wat op haar geweten.
Ik schreef het je reeds enkele malen, als er
geen Pers was geweest, hadden we geen
oorlog gehad.
Die Pers, die Pers.
Criticaster in de katholieke Residentiebode
voegt er ook een woordje aan toe.
Hij schrijft: „wat mij wondert (of eigen
lijk ook ni t) is, dat men opeens muisstil is
