Zaterdag 11 Januari 1919.
in hoc signo vinces
voor lie Knidhollandüche en üeeiiwseite Eilanden®
:ekb4n,k
SGIMBLM
888te Jaargang N*. 2458.
me
Eerste Blad.
„Hit iittsÉÉ eepir.
OP OEI UITKIJK.
EJ
W. BOEKHOVEN Zonen,
staHfeen vo®r de Redn«t!e tiestcfflH®, A&vertesiSiën en verdere Administratie franc© *®e te semle» ma de It® e vera
Ooltgensplaat.
loon
13C43
DINERS f 1,— en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
f 1.25, f 1.50, en f 1.75
Tel, no. 1532. Aanbevelend,
propriëlair R. C. F. y. 1. LEE-Moom
Btmm mi tiet Ssntrum*
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 8.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS i
SOMMELSDIJK.
Telefoon intercommunaal No. 202.
ADVERTENT1ËN 127, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENST AANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte -die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
ividend
20 pCt.
1 pCt.
2 pCt.
pCt.
30 pCt.
25
h 96 pOt,
100l/2 pCt.
mm
.TEN voor geluidwe-
AA5TIEK, Vorder alls
er garantie.
ESTRAAT - -
ITE, Sommelsdfk.
sg vaa tyd.
TIEN.
ooedig een plaats vero
ppende electrlsche tram.
jracht verlaat zij die en
thuis zijn?" denkt ze,
of hij is iederen avond
ijn zinnen te verzetten,
eens weer aan Charles.
Charles, je zult nu een
ze half-luid. Een moe-
a over heeft, zooals dat
Ijn idealen, die een ge-
passen."
oncentreeren zich weer
al hij haar ontvangen
zijn? Ja, dat zal hij
t ook niets anders ver-
i, dat het een vrou wen
ch niets van meent. Maar
ij het wel meent Zij zal
zijn. Op vergaderingen
reken. Dan zal hij zien,
meent I
haar man ziet zij licht
ikt ze.
(Slot volgt).
In de Novemberdagen werden we
steeds van Socialistische zijde eraan
herinnerd, dat »het historisch oogen
blik* gekomen was. Welk oogenblik*
was dat? 't Kan niet anders geweest
zijn, dan 't 2 oogenblik* doer de his
torie* geprofeteerd Wat heeft dan
volgens de S, D. A. P, die historie ge
profeteerd Let echter even op en
laat U niet misleiden! Want »de his
torie*, die zij bedoelen is niet de We
reldhistorie, zooals deze in gewijde en
ongewijde geschriften blad na blad
zich openbaart. »Het Historisch oogen-
blik* is voor hen niet het tijd vak je,
waarin de Aarde zal opgerold worden
als een doek en de Zoon des Menschen
op de wolken zal verschijnen om. te
oordeelen de levenden en de dooden.
Dat is ook een historisch oogenblik,
dat de Christen naderen ziet, want zie,
zegt de H. Schrift, Hij zal komen op
de wolken des hemels en duizenden
engelen met Hem en ze zullen Hem
zien, dien ze op Golgotha doorstoken
hebben.
Gods Woord spreekt overal van his-
^torische oogenblikken. De Schepping
"der Wereld; die van den Mensch; de
Zondvloed; de Torenbouw; Abrams
roeping uit Ur der Chaldeëen en de
vesting van den Joodschen Staatde
ondergang van dien staatKerstmis,
Paaschfeest5 Hemelvaart, Pinksteren
enz., ze waren alle historische momen
ten en ze blijven dat voor eiken Ge-
loovige. En, zooals we reeds zeiden
De Voleinding der Aarde zal wéér zoo'n
historisch oogenblik zijn. Maar als de
S. D. A. P. spreekt van het historisch
oogenblik bedenkt en bedoelt ze de
groote Heilige gebeurtenissen van wel
eer niet. Die zijn zelfs voor haar geen
historie; voor da meeste socialisten is
dat alles legende, fabel,symboliek,
verdichting, onwaar en dus geen wer
kelijkheid, geen geschiedenis maar
verzinsel van Oostersche poëten en
prozaschrijvers, wier fantasie of ver
beeldingskracht op den hol was.
Historische oogenblikken volgens de
ongewijde geschiedenis kunnen de So
cialisten natuurlijk aiefc ontkennen. Er
was eertijds in Nederland een heiden
dom, maar er kwamen Zendelingen:
die Evangelieprediking was een histo
risch oogenblik. De Tachtigjarige oorlog
was een gebeurtenis, Het verval onzer
Republiek en haar voorafgaanden Gou
den Eeuw; de Fransche Revolutie en
de Fransche Tijd; de Herstelling van
ons Vaderland in 1813; de Monarchie
met haar Grondwet en Parlement
het zijn allemaal historische oogenblik
ken geweest, die nog ten deele na
werken.
Maar op niets van dat heeft de S.
D. A, P. gedoeld, toen zij den volke
bekend maakte, dat toen, in November,
op commando van mr. Troelstra, het
historisch oogenblik gekomen was, Haar
historie was niet ouder dan 50 jaar;
want ze bedoelde, dat de Kapitalistische
productiewijze, zooals die voornamelijk
in de laatste 50 jaar zich toegespitst
heeft in Imperialisme, Koloniseering,
Wapengeweld, Trusten en Kartels, top
zwaar was geworden en duikelen moest,
't Kapitaal als sociale Macht zou On
macht blijken, maar de Arbeid als
eertijds Sociale Onmacht, als de Onder
drukte, de Uitgebuite, de Verworpene,
de Bczitlooze, als Prolot&riersorganisatie,
zou Nu worden de Sociale Macht. Zoo
zag Mr. Troelstra het in zijn heete,
ziekelijke opgewonden verbeelding. Hij
zag de Russische Bolsjewikihij zag
de Duitsche Soldatenradenhij zag de
Bellij usche fabrieksradenhij zag kei
zers en koningen abdicaeren of afstand
doen van den troon; hij zag volken
scheuren en Staten uiteenvallen
en dat alles, wat hiiten Europa onder
oorlogsdruk en vernederende vredes
voorwaarden voorviel, zag hij aan als
de Werkelijkheid óók voor Nederland;
zag hij aan ais 't oogenblik voor Neder
land, dat en waarin ook hier 't Kapitalis
me 't onderspit zou moeten delven en de
Bourgeoiseklasse afstand zou moeten
doen van haar rechten en voorrechten
en machtsmiddelen.
Het Kapitalisme is de laatste Maat-
schappijvorai volgens de leer der S. D.
A. P,, die geen andere na zich hebben
kan dan de Gelijkwaardigheid aller
menschenki^derenhet Kapitalisme
kan door geen ander stelsel meer ge
volgd worden dan door de Communis
tische Republiek. Heel de aard en 't
karakter van dat Kapitalistische Stelsel
de Wetten van Worden en Vergaan
de Ontwikkeling der Maatschappelijke
Levenswetten doet deze Kapitalistische
Maatschappij natuurlijkerwijze kraken
en ineenstorten en dan, door diezelfde
Levenswetten, als dan 't Kapitalisme
kraakt en ineenzinkt, staat !t Socialisme
klaar om de Macht over te nemen. De
Kapitalistische Maatschappij is rottend
maar in dien poel groeit het proleta
risch bewustzijn omhoog, als op een
mesthoop 't welige groen, dat zelf
opbloeit uit de vuile sappen, die in
dien mesthumus aanwezig zijn. En dan
is 't historisch oogenblik gekomen. De
Bourgeoisie is »op*de Regeering is
»op*, is uitgehold*de wetten zijn
^krachteloos* er is geen fut meer in
de Burgerij maar de opgebloeide
proletarische massa, reeds lang geschoold
in de Vakvereeniging, in Kamers, Staten
en Radenin de Coöperaties, neemt 't
gezag -over, neemt 't Kapitaal over n.l.
de Productiemiddelen, Grond, Fabrieken,
de Monopolies, het Bankwezen enz. enz.
en dan op dat historisch oogenblik kan
de Bourgeois toezien en heerscht 't Pro
letariaat.
Zoo is ia de hoofdlijnen "de idee van
den Socialist. En hij grondt dat op »een
historie* van zegge 50 jaar, toen Marx
dat verkondigde. Die profeet heeft 't
zóó voorspeld en dus dat
Socialistisch Evangelie is waar, Marx
heeft 't gezegd, dat 't zoo met 't Ka
pitalisme en de Bourgeois en de Pro
letariërs zou gaan. En mr. Troelstra
meende, dat de profetieën van Marx
nu vervuld gouden worden.
Maar mr Troelstra heeft zich voor
Nederland in dit oogenblik vergist. En
de Toekomst zal uitwijzen, dat hij zich
ook met Duitschland vergist heeft en
ook zelfs met Rusland. 'Wat de Toe
komst brengen zal God de Heere
alléén weet dit en elk volk moet
doen wat zijn hand vindt om te doen
om Recht en Gerechtigheid te betrach
ten tot eere Gods en tot heil der Natiën,
maar wat iil zeer abnorpaale tijden, na
ami
Hotel S&estaurasit
„HET GOUDEN HERT",
Oedsmsste Boemsfeigar 63A63B
14739 Direct nabij de Hoofdsteeg,
-S&oUerdam,
list door ieder aanbevolen adres?.
den oorlog, geschiedt in den boezem
van eenig volk, is nooit maatstaf voor
't Normale leven.
Als een zieke koortsachtig ijlt en
dwaze praat uitslaat, is dat geen reden
om den patient gek te verklaren; wacht
eerst af de crisis; en daarna, zie dan
de gevolgen. Zeker, er gist ontzaglijk
veel in de Nattenmaar juist niet het
verlangen aaaA een Socialische Maat
schappij. De Contra-revoluties ziju al
in den maak. En verzet tegen de Soo.
Maatschappij is er in Rusland zoowel
als Oostenrijk, als in Duitschland. Voor
de Democratie is zeer veel rijp, maar
voor 't socialisme als Europeesch, als
Wereld-productiestelsel is 't historisch
oogenblik nog niet gekomen. Over een
paar eeuwen misschien
Nadruk verboden.
JanuariLouwmaand
Maar mijn tante, veie jaren geleden, had
met een zucht op heel andere w^jze verhol-
iandschi rekeningenmaand zeicte zij.
Ea inderdaad, de naam i3 gepast.
't ia in deze crisis-jaren heel wat minder
geworden, dat wei, maar icch worden er nog
steeds nimmer zooveel nota's uitgeschreven
en bij de geëerde cliënten In de bas gedaan,
als juist in de Januari-maand.
Het is minder geworden, zei ik.
Dat heeft de organisatie gedaan.
En daarbij de cood der tijden.
Het is inderdaad in vele zaken een onge
hoord lang crediet, dat ve.'leecd wordt door
middel van die Januarirekening°n.
Immers, wat is het geval
'n Mensch blijft bij, en onder alk-s
'n measeh, d. w. z. iemand die steeds op z'n
eigen oordeel wat is. En zoo kan men dan
ook gerust aannemen dat het grootste ge
deelte van 1 gem. op de Januari rekening
komt, dat uit de eerste helft van 't voor
gaande jaar. En ais dan de betaling ook
nog eenige maanden verschoven wordt dan
kan men door elkaar rekenen dat de lever
ancier of de ambachtsman of wie ook'n vor
dering had, een vo! jaar op z,n geld moest
wachten.
Nu neem ik het nog op z'n mooist.
Nu spreek ik nog van den burgerstand.
En dan wel van hen, die „goed van be
talen" zijn, gelijk de volksmond dit noemt.
De hoogere stand doet 't nog anders.
Niet allen, ik hoop van eenigen, maar
ik weet het van een schatrijk heer, die de
nota's van z'n tuinman ianger dan drie jaar
had laten opioopeti.
En er kwam maar geen betaling.
Totdat de man hij had zelf het geld
broodnoodig stoute schoenen aantrok en
om betaling vragen ging.
Enfin, h3 kreeg direct zija geld.
Maar ook tegelijk zijn ontslag.
Omdat hij zijn eersterangs cliënt de-oneer
had durven doen, hem om betaling te manen
alsof dat geld bij zoo iemand niet even ze
ker lag als op de Bank,
Zelfs ging aen cliënten ongenoegen over
deze handelwijze zoo ver, dat hg ook ande
ren er mee in kennis stelde en het tuinders-
baantje niet alleen 'n klant verloor, maar bin
nen korten tijd uit een ganschen kring ver
dreven werd, wijl hij immers duidelijk
had getoond, de regelen die in dezen kring
golden, niet te kennen
Het Is een feit, dat weet ik.
lk hoop, dat 't 'n zeldzaamheid -is.
En ais er ééne les uit te trekken valt dan
is het zeker deze, dat op elk terrein organi
satie noodig i3.
Laten de tuinders zich organïseeren.
Hun vak-voor waarden stellen
En dan b. v. aankondigen, dat ze tweemaal
's jaar» hun nota aanbieden, waarover je op
een maand crediet hopen te beschikken, ou
dan zullen er eerst wel heete rara gezichten
worden getrokken, maar als de tuinders 't
slechts ééns zijn, dan is het nieuwe rechf
in één jaar ingeburgerd,
De heeren op de villa gaan zelf den tuin
niet doen.
De huisknecht kent z'n „stand".
En los werkvolk prutst maar wat in den
tuin, om zonder er ook maar iets van be-
teekenh van terecht te brengen.
De crisis leerde ons korter teven.
Wij begrepen, dat het moest.
En zoo zijn we dan in allerlei bedrijven
reeds aan de halfjaarlijkjche en aan de kwar
taal-rekeningen gewend
Toch blijft Jcnuarirekeningenmaand I
Naar hei woord mijner tante.
En dat woord had in haar mond een bit
teren smaak! Ik begreep dat als jongen zoo
net, maar naderhand werd me, op de hoo-
geschool-öes-tevens, véél duidelijk, dat de
knaap niet vatten kon.
Tante was schoolmeesters-vrouw.
„Juffrouw," in het kringetje, waar met zeer
zeldzame uitzondering eik vrouwelijk exem
plaar wel gewoon als vrouw, die of die werd
aangeduid, soms zeis op deze wijzeKla-
zien van Evert op den hoek of iets derge
lijks.
Tante wou geen jaar-rekeningen.
Dadeiijk betalen, was haar leus.
En anders iets niet koopen
Want ze wist bij ervaring, hoe bijna on
mogelijk het was, van een gewoon onder-
wijiers-tractement, al was dan haar man
„hoofd der-school*, een bundeltje Januari-
rekeningen le voldoen.
Daa'Otn wou zij'ze niet
Maarze had dit niet altijd in haar
macht.
Er waren leveranciers, die eenvoudig niet
anders wilden en voor zoo'n klein bedrag
niet tusschentijds 'n rekening wilden uit-
schrijven.
Eu dan eeriilk gezegd
Nu, 't gebeurde óók wel, dat een levering
onvermijdelijk was, en dat toch, al was
direct da rekening er bij gedaan, tante bui
ten staat geweest zou zijn, haar direct te
voldoen. Zoodat het uitstel tot Januari ook
voor haar soms een uitkomst was.
Maar dan begon het getob.
Ze had iets overgelegd.
Maar ach! lang niet genoegI
De eenvoudige vrouwtjes uit het volk, die
legen h.iar ais „meesiers juffrouw" opzagen,
konden dat nooit begrijpen en zij sprak er
ook nooit over. Die zagen haar aan voor 'n
vrouw uit den gegoeden stand en trachtten
van haar in alle eenvoudigheid te leenen,
als ze zeif eens voor huishoudelijke moei
lijkheden stonden.
Tante liet ze stil praten.
Maar tegenover mijn ouders kon ze zich
niet altijd inhouden en ik, die hen vergezel
de, kreeg dan tegelijk ook een kijkje in 't
zorgerijke bestaan van zulk een burgerhuis
houding, dat ik 't mijn leven lang niet ver
geten ben.
Een weg vaak van moelte-en-zorg
En ik kon 't zoo begrijpen, wat ik las in
't jongste „Jaarboek" voor de Qer. Kerken
in Nederland, waarin als gewoonlijk de
„dooden" uit 't jaar '18 besproken worden.
Een dier leeraars, op z'n ziekbed, zei eens
overdenkende al die aardsche zorgen, die
hem zijn teven lang hadden gedrukt dat
het hem soms banger was om te blijven
teven dan om te sterven
Zeo iets is meer gedacht!
En daarom heb ik mij zoo recht hartelijk
verheugd, toen eindelp "t ontwerp-De
Visser afkwam.
Dat „salafis-geiijkstelliüg" brengt.
En tevens salaris-verbetering voor zeer
velen onzer christelijke onderwijzers.
Bij dit ontwerp is nu hddst.
Laat hiermee nu eens geen „bekwame",
maar „buitengewone" spoed worden gemaakt
En. zijn dan op deze wijze onze onderwij
zers geholpen, laat dan toch ook afdoende
hulp geboden worden aan onze predikanten.
Er is „nood in de pastorie".
Voor niet welnige.n kan en miig het zoo
niet langer.
Lees het aangrijpend stuksken in „Chris
telijk Vrouwenleven" van deze maand, zoo
waar, zoo tééder, zoo echt mencchelijk,
de toon van een, die 't eindelijk es zeggen
móét, nadat ze 't zóó lang ingehouden heeft.
En sprake die stem niet tevergeefs 1
UITKIJK.
60
Amice t
Na eenlge weken van afwezigheid ver
schijnt de briefschrijver uit het centrum weer
ten tooneete.
Hij is aangetast geweest door de gevreesde
ziekte, de Spaansche giiep. Maar gelukkig
thans weer in zooverre hersteld, dat hij zijn
werkzaamheden, zjj het dan gematigd, weer
kan opvatten.
Tot die werkzaamheden behoort ook het
wek< lijk3-ierugkeerend schrijven in,de „Maas-
en Scheidebode". Dit is reeds de'60e brief.
En hoeveel „Pennekrassen" zijn daarvoor
niet geweest I
Ik mag dus met recht zeggen, dat ik ver
trouwd ben geworden met de redactie en
de uitgevers van on? blad en ook, hoop ik,
niet de lezers der „Maas- en Scheldebode."
Ik meen daarom, dat met dezen eersten
brief in 1919 een persoonlijk woord niet
achterwege mag blijven.
Dit persoonlijk woord geldt dan zeker de
redaciie en de uitgevers van ons a.r. orgaan
voor de Zuid Hollandache en Zeeuwsche
eilanden.
Ik wensch hen in het pas aangevangen
jaar Gods besten zegen toe op hun streven,
om onze schoone a r. beginselen Ingang te
doen vinden en waai ze ingang hebben ge
vonden, ze scherp omlfjpd, steviger te be
vestigen. Er moet gestreden worden. Ik weet
het maar al te goed. Maar onze beginselen,
z§ zijn dien strijd ten volie waard-
En met deze wensch voeg ik er bfj, dat
het hun in hunne gezinnen voorspoedig moge
gaan en dat ook daarop Gods onmisbaren
zegen moge rusten.
En ten slotte wanneer ik daar even
mij zelf bij halen mag, wensch cn boop ik,
dat we in dit jaar even prettig zullea samen
werken als we het vorige jaren hebben
gedaan. Geen wanklank is ooit vernomen.
Geve God, dat het zoo blijve
En wat zai ik zeggen tot mijn honderden
lezers Allen, zonder uitzondering, wensch
ik een voorspoedig jaar en Gods zegen op
alle gebied We kennen elkaar niet. Siechts
een enkeie is mij bekend. En toch bestaat
er tusschen ons een band. Hoe dat komt
Omdat we dezelfde heiiige beginselen be
lijden. En dat maakt, dat er een onzichtbare
band bestaat, die niet licht verbroken wordt.
Getrouw hebben ze steeds mijn „Pennekras
sen" en iater mijn brieven gevolgd, ik dank
u alten daar hartelijk voor. Ze hebben wel
eens gezegdwat saai cn vervelend 1 Ik
geloof dat gaarne. Maar ik weet ook, dat
ze het mij vergeven hebben. Men kan niet
altijd even frisch zijn Een predikant zei mij
eens: wanneer van de tien preeken, die ik
u'fspreek, er één maar iets (niet de geheele
preek!) oorspronkelijks bevat, dan ben ik al
heel blq.
Dat woord heb ik tot het mijne gemaakt
en ik bevind me daar best bij. Niet iedere
predikant kan zeggen, gelijk de veelbesproken
Ds. Veitenaar in zijn afscheidsrede te Sua-
woude, dat hij in iedere preek het voile,
rgke leven bracht. Zoo kan ook niet iedere
schrijver zeggen, dat hg In ieder artikel,
iedere schets, of |wat het dan ook zij, oor
spronkelijk is.
Die gedachte geeft mij, naast God, kracht,
om mijn werk hoe gering dat dan ook
zij, wat ik gaarne erken voor de Maas-
en Scheldebode" voort te zetten. Ook in
1919. En ik hoop nog vete jaren daarna I En
ik weet, dat mgn geduldige lezer, mij, wan
neer ik eens saai of vervelend ben, zal
verdragen 1
Dat de „Maas- en Scheldebode" leve en
fclceie
Dit „persoonlijk" woord is wat iarig ge
worden, maar het moest mij van hei hart.
En nu, nu is 1919 aangebroken. Wanneer
deze brief onder de oogen van mgn lezërs
komt, is het reeds in Januari eenige dagen.
Achter ons liggen vier en een half jaar van
bange vertwijfeling voor Europa, ja voor de
geheele wereld schier. Nu rust het zwaard,
het is weer in de schede gestoken. He t kanon
dondert niet meer, de geweren ratelen en
