Zaterdag 2 November 1918. 338te Jaargang N#. 8488. •ksland LDEN. >jfK nssen ;n GELD ier. Eerste Blad. 1 i 1 Antirevolutionair Orgaan USDS. Idelaar IN HOC SIGNO VINCES chappij DDELHARNIS. spend beton. „HET GOUDEN HERT", OP BEU UITKIJK. WERKTE de en veer- I OK vanaf TTERDAM, ongoed moet koo- behandeling vóór uterc, No. 9. ess, W. BOEKHOVEN Zonen, an van inhoud 14518 BAAR JK (Z.H.) RKSLAND. end© boven platina en >RTINK. materiaal. - en YRIESGHELOO, Prjjsca op aanrrago, Motel Bcütföïirant DINERS f 1,— ea hooger. LOGIES MET ONTBIJT Dat leeft by zyn grieven. VERK00PINGEN. -■■■CL -T» >•-* -V R" 99 iwinkel vattal Ihuissteeg n, Matrassen enz. UMMER en op 99 !«'ik 35». MO. R. V. S. g mocht boeken van jovengenoemd adres, rg My. en der Ned. baerenbedrff, handel GOES, en in Zaal- S. Kantoor gevestled sedert 1904, etc, 13694 ekerlng etc. sue a ofiroino ing. 3>A iCHE BANK. dagen 2—4 nnr n.m Deze Courant verschynt eiken WOENSDAG en ZATERDAG. ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling. BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar, AFZONDERLIjKE NUMMERS 5 CENT. UITGEVERS: SOMMELSDtyK. Telefoon Intercommunaal No. 202. ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel. BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel. DïENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zy beslaan. Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR. 4Ue «tukken voor de I&eductl© feesteend, Advertenllën eis verder© Adrelntatffatle muneo See 6© i®@i»d©ss aan «Ie Uitgever*. Holmen til H. IS1NGS, dralneeren, eerst het- osd geschied, wende i 30 jaren met succes chting te verstrekken. ZEfi met kragen, erd te x|n is spoedigs 13499 UIVEL. Levensmiddelendebat. 't Langademige debat is afgeloopen. En het resultaat er van is ons niet helder voor den geest gekomen. Toch ontkennen we niet, dat er in zulke discussies een voordeel zit. Eerstens omdat er personen gesproken heb ben, wier namen vóór de Evenredige Ver tegenwoordiging bij duizenden kiezers on bekend waren en door de E.V.voor't voet licht -kwamen en hun mond opendeden. En "-=> .enken om Wijnkoop, Kolthek, Kruyt, der Laar, Weytkamp, Smeenk, Ter Hall. Met bijzondere aandacht hebben we die nieuwelingen in hun redevoeringen gevolgd, want onder hen waren er, die in en voor de Verkiezing toch zoo'n verbazend groot woord hadden over de Levensmiddelenkwestie. Waar zg in vergaderingen optraden, kreeg men van hen te hooren een schijn van accurate oplossing. Als zij in de Kamer kwamen, zouden ze aan de narigheid een einde maken. Zij zouden den wagen op gang helpen, die zonder hen uit den modder niet te trekken was. Een ander, de lui van de oude Kamer, hadden alle misère over Land en Volk ge bracht dooreen treurige uitvoerpolitiek, door een slecht Buitenlandsch Regeeringsbeleid, door te weinig controle en inbeslagneming; door te weinig finantieelen steun van't Rijk; enz. Maar als zij in de Kamer kwamen, die nieuwbakken politici, zou 't er anders naar toe gaan. Maar och arme! Diezelfde lui, die zoo over tuigd waren van de eigen voornaam- en be duidendheid, dat ze in 't gareel van andere parti'an niet wilden loopen, maar eigen pri- tr y"«-partijtjes gingen stichtendiezelfde lui, Ir Hl losgekomen, niet in een vergadering in a™ dorpsherberg, niet in een vergadering \Jn vaak hongerige stadswerklieden, maar losgekomen in een Kamer van 100, waarin waarlik ook denkers zitten en ernstige, dege lijke menschen van alle politieke kleur; nu losgelaten: werden ze overgegeven, terecht, aan den spot van 't luisterend publiek. Groote woorden! honderden zijn er gelan ceerd en hebben door de Kamer gerold, maar de inhoud verried domheid en onkunde, arbeldersbedrog en verlakkerij der eertijds opgezweepte schare. Voor Winkoop, den schreeuwer; voor Kolthek, den bourgeois- hater door dik en dundoor Kruyt en con sorten; voor Van Hall, den komediant was alles eenvoudig en gemakkelijkdit moest de Regeering èn dat moest de Regee- rrng doenmaar 't hoe zwegen ze in zeven talen. Zwetsen in de groote volksver gaderingen, ja, dat konden ze in Mei. Maar nu eens den weg wijzenhoe men beslist slagen zou; neen, daarover hoorde je de heeren niet. 't Levensmiddelendebat is door die lui in elk geval geen stap gevorderd. Maar 't is ook net zoo min gevorderd door de motie van Schaper, hoe goed ook bedoeld en ver dedigd. De Regeering heeft eenige wenken ontvangen uit de Kamer. Maar zonder de Kamer zou ze toch wel reeds in de goede richting van décentralisatie gegaan zijn. 13717 V Geluid uit de Kamer. Wat geluld heeft de Regeering uit de nieuwe Kamer opgevangen? Een omwente- ing op distributiegebied In geenen deele. 't Oude systeem om de levensmiddelen tegen verlaagde prfzen aan te bieden, blijft be staan; en er is geen sprake van om een nieuw systeem in te voeren, vroeger wel eens in de Kamer bepleit nl. hoógere prijzen, maar dan toeslagen van 't Nationaal Steun comité aan de noodlijdenden enz. Zal ds Regeering voortaan breken met haar uitvoerpolitiek. Maar bij al 't geschetter van Wijnkoop en Kolthek en Kruyt als revolu tionair of christen-socialisten, is 't bun niet kunnen gelukken een andere politiek daar tegenover te stellenen wat ze nog bazelden van een sluiten der grenzen na inventarisatie der producten en wat ze nog repten over teeltregeliflg 't was alles koren uit eens anders molen. Niets nieuws is er gezegd noch door de nieuwelingen, noch door de ouderen. Weer hoorde de Regeering 'toude liedje der Sociaal-Democraten, om goede resultaten te verkrijgen, door de geheeie distributie en productie aan banden te leggenom heel die zaak van voortbrenging en verdeeling te persen in een buis van Staatsvoorschriften en dwangmaatregelen. De Regeering heeft't gehoord en de Kamer heeft 't gehoord, maar deze methode vond te weinig aanhangers, dan dat de Regeering er zich verder aan storen zal. De Kamer wil geen politiemaat regelen; geen uitersten dwang; geen „wet op wet"geen „regel op regel"geen „voor schrift na voorschrift"; maar wil wel beloo ning van 't krachtige initiatiefwil belooning voor productie; wil aanmoediging van krach ten. Gewis, óók fnuiking van verzet door geweld; lui- en lakschheid met dwang bre ken; maar overigens de producenten laten werken uit eigen aandrift; de Regeerings- voorschriften ruim en mild stellen en ze laten uitvoeren op eigen, zware verantwoordelijk heid der producenten, die voor't Nederland- sche volk te zorgen hebben, bv. de boeren en industrieelen. Verantwoordelijkheid op leggen (niet dwang): dat was 't goede geluid dat de Regeering ten anderen male uit de Kamer hoordeproducenten en verbruikers laten werken voor 't belang der etende en zich kleedende natie; maar dan ook verder den goeden gang van zaken aan hun initiatief en hun stoere arbeid overlatende. Wel dwang om niet te knoeienNiet dwang om met ambitie aan zijn akkerland te tijgen tot produceeren. En wat de finantiën betreft? De Regeering wist het, maar hoorde 't nog eens, dat er geen honger mag geleden wor den, omdat 't toch al zooveel kost. Neen I de volkskracht moet op peil blijven en dédr- voor is geen offer te zwaar. Beter nog zwaar dere belastingen maar met eeh behouden volk, dan zuinigheid, waar 'tvolk ondergaat van honger en gebrek. Raar en naar. In 't Brielsche Land komt er kentering in zske de Vrijzinnigheid in de Kerk. In Hekelingen was een Vrijzinnige vaca ture maar 't is er zoo geloopen, dat er thaus een orthodoxe prediker is beroepen. Ds. Baar van Zwartewaal, redacteur van 't Protestanten blad voor de Classis Brielle is ei over ont stemd, en schrijft in 't No. van Zaterdag jl. het volgende: Een rare en nare geschiedenis. Zoo is dan door de feiten, helaas, ge bleken, dat er voor ons alarmeerend bericht aangaande het beroepingswerk te Hekelin gen alleszins reden was. Wat we voort durend hebben gevreesd, maar heimelijk hebben gehoopt, dat niet gebeuren zou, is toch gebeurd. Het Kiescollege van de vrij zinnige Ned. Herv. Gemeente te Hekelingen heeft in zijn vergadering van den 15den October Ds. F. Coolsma van Coevorden, een van de drie niet vrijzinnige predikanten, die waren gehoord, tot predikant der ge meente gekozen. Ofschoon het plaat3elq"k reglement geen nominatie kent, heeft de orthodoxe consulent, Ds. van de Wall van Spijkenisse we schreven bet reeds een vorige maal, dat wij het vernomen hadden, dat hij het van plan was de vergadering voor een fait accompli gesteld en haar een keus uit het bekende drietal laten doen. Zever, van de veertien stemmen werden uitgebracht op Ds. Coolsma, terwijl één stem van onwaarde werd verklaard. Toen na afloop der stemming van het Kiescollege twee leden zich by den Kerke- raad, die daarna vergaderde, vervoegden om tegen een en ander bezwaren in te brengen, werden zq, terwijl ze by den con sulent protesteerden, door een diaken on verhoeds aangevallen en met een stoei zoodanig geslagen, dat één van hen, in een worsteling, die toen ontstond, licha- meiyk letsel bekwam. 't Is treurig dat een Kerkeraadslid tot zóó iets en dan op die plaats in staat bleek, 't Spreekt van zelf, dat zoo iemand in een Kerkeraad niet thuis behoort. Inmiddels is echter tegen genoemde dia ken en wegens onregelmatigheden, die zich by het beroepingswerk hebben voorge daan, een klacht ingediend bij het Classi caal Bestuur van Brielle. Wy kunnen het feit, dat 7 leden van het Kiescollege hun stem hebben uitgebracht op den heer Coolsma, niet anders verkla- dan dat óf die 7 leden niet vrijzinnig zyn óf beginselloos óf hebben gedwaald. Wij meenden zeker te weten, dat zij, tenminste voor het meerendeel, als vryzinnig bekend stonden, doch men kan zich hebben ver gist de beschuldiging van beginselloosheid durven wy niet zoo bond uit te spreken, biyft alzoo de dwaling. Hoe is het echter mogelijk, dat die zeven menschen, na de inlichtingen die door verschillende predi kanten waren verstrekt, na de publiciteit, die wy aan een en ander hadden gegeven, toch hebben gedwaald. Gedempte Boerensteïger 63A, 6315 12451 Direct nabij de HQOfdsteeg, M©te©r«teHaa, f 1.25, f 1.50, en f 1.75 Tel. no. 1532. Aanbevelend, prcurifitair R. C. F. t. 4. LEE-Moonen. Het door ieder aanbevolen adres. Dat is alleen mogelijk, al3 we aannemen, dat zy hebben gestaan onder den invloed van den orthodoxen consulent, Ds. van de Wall. Naar ons van betrouwbare zijde werd medegedeeld, is in de .vergadering van den 278ten Augustus te kennen gegeven, dat men een gematlgd-vry'zinnig predikant wenschte en heeft men Ds. van de Wall gevraagd eenige namen te noemen. Ds. van de Wall heeft toen een viertal genoemd, doch één daarvan viel al direct af, daar een der leden van het Kiescollege dezen als orthodox kende. Aanstonds rees toen al het vermoeden bij enkele leden op, dat de andere drie dan wellicht ook niet vry zinnig waren. Op een vraag, aan den heer van de Wall gedaan, of zq vrijzinnig waren, antwoordde deze, nat de gematigde zóne zoo groot was. Men had gematigd-vrij zinnigen en gematigd-orthodoxen en dat was een heele breede zóne. De heer van de Wall wist echter, behoorde althans te weten, dat, al is de streek der gematigd heid nog zoo breed, er toch een principieel verschil bestaat tusschen orthodox en vry zinnig. Hq heeft, onzes inziens, met het woord „gematigd" gespeeld. De gemeente is er de dupe van geworden. We hopen echter nog niet definitief. 't Is een rare en nare geschiedenis I Eindred. Voor een niet-vrijzinnig belqder is deze „rare en nare" geschiedenis niet raar en naar, maar verblqdend. We spreken den wensch uit, dat bij volgende vacatures zich weer eens zoo'n consulent opdoet, om een eertijds do lenden vrijzinnigen kerkeraad weer op 't rechte pad te brengen. Op 't oogenblik staat 't in 't [Brielsche jand zóó Abbenbroek Vrijzinnig Brielsch-Nieuwland Heenvliet Nieuwenhoorn Nieuw-Heivoet Oostvoorne Zwartewaal Rockanje Al deze dorpen zijn vryzinnig in de Kerk met al de gevolgen daarvan I Zou een omzetting in Gereformeerden zin niet wenscheiyker zijn. Naar onze overtui ging Ja 1 Zeer zeker ja 1 Wat toch een machtig onderscheid I De eene tijd of de andere Neem nu onzen tijd eens en vergeiyk dien eens met de jaren, waarin de Synode van Dordrecht viel. En ga dan eens na wat toen en nu de geesten der menschen bezighield welke de hoofdtoon was in het publieke volksconcertwaar de menschen zich in hun gesprekken en overleggingen warm voor maakten; wét er leefde In hun hart; wét het onderste huns gemoeds bewoog. Nu? Immers de distributie, het levensmid delengebrek, de oorlog, de naderende vrede de kansen nden vrede en al wat met deze dingen in verband staat. En als we weer normaal kunnen gaan leven Men weet het van vroeger 1 We hebben geredetwist over 't Staatspen sioen, dat de koppen gloeiden; tegen de protectie is een stormwind opgestoken, die de politieke golven koken deedhet alge meen stemrecht was niet van de lucht Dat was dan nog 't „meelevend" deel. Een groot deel der massa kon zich zelfs tot de hoogte van déze vraagstukken niet opwerken. Vaak grieven en jammerklachten, die alle recht van bestaan hebbenhet leven der groote massa kent weinig rozen en veel bit tere bessen 1 maar vaak ook onbillijk en te wijten aan eigen schuld. En dan voorts leeft die massa bq haar pretjes. De gevierde komiek uit 't volks theater; de gezochte clown uit 't nieuwste kqkspui; 't jongste successtuk uit de Reuzen-bioscoop daarover wordt gepraat, daarover maakt men zich druk. Of ook men scheidt elkaar de huid vol wegens verschil van meening over den rech ten weg naar den toekomstlgen heilstaat. De wynkoopianen verwyten Troelstra, dat hy de massa door eetr bediiegeiyk uithang bord in een bourgeois taveerne lokt en zich daar een roes drinken laat aan zuiver bur- gerlqk „Beiersoh". De Troelstraianen kennen geen woorden, kras genoeg, om er den politieken zwendel van den „dollen David" mee te brandmerken En Domela, uit de verte, lacht zyn sa- tyrischen lach en zegt, dat het allebei, Troel stra en Wijnkoop, groote winstbedriegers zyn, dat in Troelslra's sociale republiek de vryheld wordt vermoord en dat ze in Wqn- koop's sovjet-paradys wordt gesmoord, Dat houdt de harten wel bezig en maakt de tongen los maar zeg mij, wéér vinat gij de massa, die zich bezighoudt met de dingen des geestelijken levensmet de vraag wat noodig is te gelooven tot zaligheidmet de kwestie, welke de zuivere, bïjbelsche leer is inzake de hoofdwaarheden onzer chrlste- lqke beiydenis Verplaats u in 'n Amsterdamsche volksbuurt Of in een Rotterdamach volkscafe. Of in een Twentsche texiel-fabriek. Kunt ge 't u dénken, dat men daar te mid den van dat goeddeels van kerk en religie vervreemde arbeidersvolk, zich zou interes seeren bv. over de vraag of er in de Kerk des Heeren naast de psalmen Davids ook nog Gezangen zullen gezongen worden Och, in den meest letterlqken zin des woords zijn er tienduizenden, die niet weten, wat een psalm is; die er nooit een hoorden zeggen of zingen en die met een „gezang" heelemaal geen raad weten. Speenhof s „levensliedjes" kennen ze. En Pisuisse's cabaret-poëzie. Maar het geestelqke lied is hun zoo geheel en al vreemd geworden, dat ze er zelfs niet meer mee vermogen te spotten, wat voor hun geen schade is; eenvoudig omdat ze niet meer weten, dat het besldét, tenzy dan onder den algemeenen verzamelnaam van „religieuse dichtkunst", die buiten hun gezichtsveld ligt. Nu moet men dit goed verstaan. Ik wil er allerminst mee zeggen, dat ik een frissche kijfpartij over de vraag wei of niet een gezang, één of méér of géén gezang 'n bewqs zou vinden van dlep-inaig chris- teiyk leven. 'k Duid thans slechts aan, wat zooal de onderwerpen zyn, waarmee titans de geest der massa zich bezig houdt. Die zqn door en door „wereldsch". Liggen geheel buiten de sfeer van het re ligieuse leven. Hoe was dèt eertqds anders! Neem b.v. den tqd van de Dordtsche Sy node. De vragen-van-den-dag lééfden in de harten des volksder kinderen en kleinkinderen van onze martelaren; der mannen en vrou wen die nog stonden midden in den strijd om de vrijheid van religie. Ik maak ze niet beter dan ze warenik prijs niet zonder beding den „goeden, ouden tqd". Temidden van het cultuurleven der 17e eeuw, zouden wy, kinderen der twintigste, ons niet meer thuis gevoelen, ook ons chris tenvolk niet. Doch ddt laat ik nu rusten. Dit prijs ik, dat het volk, de menigte;dat de „kleine luijden" als geheel genomen leef den in en met de religieuse vragen van den tijd. 't Is niet te sterk uitgedrukt. Laat ik 't citaat nogeens mogen afschrij ven, dat ik naar ik meen ook ai eer der 's hier gaf. Het luidt aldus „In de burgerhuizen, de boerenwoningen, de werkplaatsen, op pinken en Oostinjevaar- ders, in winkels, wacht- en bierhuizen, op de beurs, de kaats- en maliebaan, by Doop- en Trouwplechtigheden, bij feesten en be grafenissen, waar en wanneer ook de men schen elkander ontmoetten, heerschte de felle stryd tusschen Remonstrant en Contra-Re monstrant, het wederkeerig bevechten met tegenstrijdige bybeiteksten," Die laatste uitdrukking teekent. Er is 'n zeer raar smaakje aan Maar Jat nemen we nu voorloopig op den koop even mee, het Is om de beschrijving te doen van het volksleven uit dien tijd. Geven we Motley nog even 't woord. „De smid liet zyn qzer koud worden op het aanbeeldde ketellapper zette een half verstelden ketel neer; de makelaar verzuim de zijn koop te sluiten; de Scheveningsche visscher vergat zqn pinkje, om met vriend en vyand te redetwisten over de voorbeschik king en den wqzen wil en zich daarin op eindelooze wyze te verdiepen. Alweer, er Is een smaakje aan 1 Onze Amerikaansche geschiedschrijver, ddt voelen we wel, zou Bogerman nogmaals bij den patriarchalen brand getrokken hebben, eer wq met hun dezelfde canonis ondertee kenen ging Maar alweer, het is hier bijzaak. Hoofdzaak is schilderachtige teekening van de plaats, die het theologisch vraagstuk dat in geschil lag, innam in het leven des volks. En naar aanleiding daarvan, zonder goed te keuren de wijze, waarop het geschil vaak werd behandeld, mij niet onkundig houdend van het feit, dat er veel „vreemd vuur" op 't altaar der waarheid werd gebracht en dat aan belde zyden dit alles gaarne erkennende. Blijf ik er by, dat het velfe, 't welk zich om zulke kwestiën werkelqk druk maakte hooger stond dan het volk van thans, dat in zijn groote massa slechts kent zijn zinne- lqke, stoffelijk bestaan. Doch nu vind ik tegenspraak. Zelfs van orthodoxe zijde. Men stemt my dan wel toe, dat in 't al gemeen het religieuse leven hoog boven het zlnneiyk bestaan uitgaat, maar: zoo zegt men de kwestiën der 14e eeuw waren ie splinterig en te weinig van beteekenis, zelfs min of meer Gade niet behagende, dan dat men zich daarover zoo pro en contra pal had mogen zetten. Ik ben het daar niet mee eens. Maar de zaak is, dunkt me, belangrijk ge noeg voor een afzonderlqk onderzoek. Wat ik my voorstel te doen. Dat hebben onze vaderen nog wel aan ons verdiend I UITKIJK. Op Woensdag 6 November 1918, teDlrks- land ter herberge van H. van den Doel, by Veiling en; Op Woensdag 13 November 1918, aldaar, wegens biyvende vestiging van den eige naar, den Heer C. J. Sieling, in Zuid-Afrlka (voormalig Transvaal) van een in 1903 aan- gelegden Boomgaard met Woonhuis en Schuur te Melissant, in polder Roxenisse, kadaster Sectie E nommers 342, 343, 344, 345 en 447, samen groot 8,15,30 Heet. (17 Gem. 226 Roeden Voornsche Maat), 1 Januari 1919 te aanvaarden; in perceelen, combinatiën en massa. De boomgaard is hoofdzakeiyk be plant met goudreinetten, giezewildemans en bellefleurs. Meerdere inlichtingen geven de Heer Mr. A. Zaayer te Dirksland en Notaris VAN DER SLUIJS. Donderdag 7 November 1918, des avonds 6.30 uur, in het logement van wed. G. Kan- ters Zn. te Oude Tonge, veiling; en Donderdag 14 November 1918, des avonds 6.30 uur, in het logement van A. T. Waare Zn. aldaar, afslag van Twee perceelen weiland, geschikt voor tuin en bouwgrond, in den Molenpolder te Oude Tonge, kad. sectie B nos. 440 en 441, groot 1 H.A. 39 A. 50 cA., ten verzoeke van den Heer J. J. Mys te Oude Tonge. Notaris VAN ISPELEN. Op Donderdag 14 November 1918, des avonds 6 uur, in het Hotel Zaayer te Mid- delharnis3 meeden bouwland, gelegen tusschen de Hobbemastraat, Langeweg en Prinses Juliana Weg te Middelharnis, in 30 perceelentot het aanleggen van tuinen of boomgaarden en in de naaste toekomst be stemd voor bouwterrein; alles gelegen aan geprojecteerde straten en breeder omschreven bq notities. Ten verzoeke van den Heer Jan Zaaqerte Middelharnis. Notaris VAN BUUREN. Op Donderdag 22 November 1918, des avonds 6 uur, in het Hotel Zaaijer te Mid delharnis 3 meeden bouwland, gelegen tusschen de Hobbemastraat, Langeweg en

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1918 | | pagina 1