Woensdag 7 Augustus 1918.
33*te Jaargang N\ 2413.
DM
md
EN.
4 M.
toof de Kuidhollandiiehe en Keevwiche Eilanden.
EEK EITU PREMIE
ElflTE KAMT ÏAII Ellfl
laar één mav ia Iiser.
I
I
Antirevolutionair
Orgaan
i
*ud.
IN HOC SIGN O VINCES
laar
r
FEUILLETON.
V. Se
Jlec-
sten.
6 modellen.
3r paar.
aentiem m«m «ie (Ilttrevers
MAAS- EN SCHELDEB90E
LAND- EN TUINBOUW-
LIEFDE EN STUUD.
TAM
rei 5121
nstr. 50
DUIF"
W. BOEKHOVEN Zonen,
I
evestlgd
1904.
13694
lOSITO
It °/o
I uur n.m
gel
Hi.
14186
it gewone
pet ijzeren
i met 1—6
ladharken,
tdbascules
ie soorten
:i, Gummi-
ERDAM
ADRES en
ch wat daar
er koopen
eken van
emd adres,
n der Ned.
rijf, handel
sa in Zaai-
raist
"S.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDiJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën wjorden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
4lle «tufeJien voor «ie Meductie toessea-acl, «as
arrmiaMggf-fii
ver®©» *-
8®e se
voor de lezers van
De Premie, die wij onzen lezers thans
aanbieden is ongeëvenaard en voor
dezen tijd iets werkelijk buitenge
woons. Wij zijn overtuigd, dat wij
j4#en lezers bepaald een grooten dienst
bewijzen, wanneer we tegen inlevering
vaaii achterstaande BON voor slechts
ZESTIG CENT
aan ons Bureau afgehaald, aanbieden
EEN GEStfiEEL MfcUWE, VOLLE-
DIGE OUWELIJKE
in PRACHTIGE, HELDERE KLEUREN
GEDRUKT eb voorzien van een alpha-
betisch register. Zoeken is niet noo-
dig. Het register wijst U den weg.
Deze Kamrt van Europa van de zoo
gunstig bekende teekenaars P. Joh.
Bottine en J. Krijgsman voldoet aan
de strengste eischen voor:
AFGEMAALD is de prijs OU cent.
FRANCO JPEM POST alleen legen
Inzending van postzegels ©f post-
wissel f 0,75.
Wie van deze Extra-Premie _wil
profiteeren, haaste zich, daar de voor
raad niet zoo groot is en het aantal
liefhebbers voor deze Kaart van Europa
buitengewoon groot zal zijn.
De Administratie van
ai A AS- EN SCHELDERODE.
Het trok na de Stembus ieders aan
dacht, dat van ad de vrouwen die door
de linkerzijde gesteld waren, er maar
één gekozen is n.l. een socialistische,
mej. Suze Groeneweg, eertijds onderwij
zeres. De Rechterzijde had geen vrouwen
op de lijsten gezetnoch op de Anti-lijst,
noch op die der Chr. Historischen, noch
op die de R. Katholieken was de naam
eener vrouw te vinden. De Linkerzijde
had er verschillende. Zoo hadden de
Liberalen voor de rijkskieskringen 's Her
togenbosch, Tilburg, Utrecht en Middel
burg enz. mevr. F. S. van Balen geb.
Klaar; op de lijst voor Arnhem, Nijme
gen, Zwolle en Maastricht stond mevr.
H. A. van Riel, geb. Smeenge. De plaats,
welke deze twee vrouwen innamen op
de lijsten was niet ongunstig.
Mevr. van Balen stond in den Bosch
wel op no. 9, maar in Arnhem op no.
7in Rotterdam op no. 6in Amster
dam op no 4en in Leeuwarden op
no. 5. Ieder snapt wel, wat daarvan de
oorzaak waswaarom de Liberale Unie
deze dame nu eens op no. 9, dan weer
op no. 4 plaatste; dat stond natuur
lijk in verband met de politieke ge
steldheid van den kieskring.
Mevr. van Riel stond op no. 7, en
op één lijst, n.l. die van Arnhem.
Van deze 2 liberale vrouwen is er
geen één gekozen.
Da Vrijz, Democraten hadden ook
vrouwen op hun lijst.
"In de Oostgroep stond op do lijst
mevr. Mr. Betsy Bakker, geb. Noit, op
no. 5 in de Westgroep stond onder
no. 3 dr. Aletta H. Jacobsen in de
Zuidgroep stond onder no. 4 mevr. S.
C. J. M. de Vries, geb. v. d. Reijden;
deze dames stonden dus op een hooge
plaats der lijsten; op sömmërs 3, 4 en
5maar geen van haar is gekozen.
De S, D, A. P, had <pp ha,re lijsten
de dames Pothuis, Suze Groeneweg,
Lademus, de Boer, Schmidt enz., en
ook andere partijen en partijtjes had
den iets dergelijkszoo had de Econo
mische Bond mej. Westerman; de Soc.
Democratische partij mej. Vosde Vrij-
Liberalen ééne met dubbele namen.
Maar van dat gansche dozijn vrouwen,
allen van Liakschen kant is er niets
gekozen dan eene socialistische n 1. mej
Groeneweg. 't Is een povere oogst, dat
zal ieder toestemmennog te rijk, zal
een ander beweren; want er behoort
in de 2e Kamer heelemaal geen vrouw
te zitten. We laten de onderscheidene
meeningen van »te veel« of »te weinig*
nu eens rustenmaar dan staat toeh in
elk geval dit vast, dat de mannelijke
kiezers geen zin er in hadden om een
vrouw te stemmen, en dat dus, zullen
er ooit meer vrouwen in de Kamer ko
men, dit alleen zal kunnen plaats heb
ben door aan de vrouw 't kiesrecht te
verleenen. Nu bezit de Vrouw 't zoo
genaamd passive kiesrecht, d.i. ze mag
tot, Kamerlid gekozen worden maar 't
active kiesrecht bezit ze niet d. i. ze
mag -zelf niet stemmen; door 't man-
nenkiesrecht alléén kan thans de vrouw
gekozen worden
't Ligt voor de hand, dat zoo'n toe
stand het verlangen naar Algemeen
Vrouwenkiesrecht in de hand werkt;
want 't blijft voor de Vrouw iets on
hebbelijks, iets bitters, iets dat incon
sequent is om zelf niet te mogen kiezen,
en door mannen te moeten worden ge
holpen om een plaats in de 2e Kamer
te verwerven. Zeer zeker zullen dan
ook meer vrouwen haar intrede in de
Kamer doen, als de Vrouw 't active
stemrecht heeft, want door de Voor
keurstemmen kunnen dan alle vrouwe
lijke kiezers op een vrouw stemmen,
die dan gewis op welk laag nommer
ze dan ook moge staan gekozen zal zijn.
Er is in 't huidige stelsel' voor de
Vrouw iets onhebbelijksen voor de
partijen, die 't Vrouwenkiesrecht vóór-
staan is er door en in de huidige kies
rechtwetgeving een prikkel en sterke
aandrang om voor 't algemeen actief
Vrouwenkiesrecht propaganda te maken.
Natuurlijk zeiden we, voor 't Algemeerü
Vrouwenkiesrecht. Voor 't Dameskies
recht te strijden is niemands begeerte
dan alleen van de Conservatieven in
den Lande. Waarom wou men de Ar
beidersvrouw en die van den Midden
stand of Boerenstand het actieve kies
recht onthouden en 't wei geven aan
sommige groepen van gestudeerde dames
of die van hooge kom-af zijn, of in
Vereenigingen van Dit en Dat wat in
de melk te brokken hebben.
Neen! dan denkt de Anti er een beetje
anders over. Hij wil geen actief vrou
wenkiesrecht geen vrouw stemmen
geen vrouw naar de stembus, maar
maar als de Wet eenmaal gaat
verschijnen, dat een vrouw wél naar de
stembus mag, dan dan ook alle
vrouwen, arm en rijke, ontwikkelde
en onontwikkelde, behoudens natuur
lijk eenige uitzonderingen voor die vrou
wen, welke in gestichten en gevange
nissen zitten of een losbandig publiek
leven lijden, dat hen onder controle
van politie en justitie bracht. Maar met
uitzondering van dit klein percentage
ongelukkige medeburgeressen, zou dan
toch aan alfe vrouwen van 25 jaar,
zooals nu aan de mannen, 't actieve
kiesrecht gegeven moeten worden.
Maar één vrouw van de 12 die zoo
ongeveer op de lijsten stonden, is ge
kozen en dit bewijst duidelijk, dat de
Nederlandsche man-kiezer v&n 't
passive vrouwenkiesrecht nog niets
weten wil en bewijst tevens, dat de
wetgever, dat mr. Cort v. d. Linden
zich in deze Kiesrechtaangelegedheid
vergist heeft. Hij had 't passieve Vrou
wenkiesrecht gerust uit de Kieswet uit
kunnen laten, om aan een daarvoor
rijperen Tijd de gelegenheid te bieden
alsdan èn passief èn actief Vrouwen
kiesrecht gelijkelijk of gelijktijdig in de
Grondwet te zetten. Zooals 't nu is, is
Qr een hinken op twee gedachten; een
opgedrongen halfslachtigheid, die tot
ontevredenheid, en gestage onrustige
propaganda leiden moet. 't Is nu een
kiesrechtsysteem, dat aan groote Vrou
wenactie vóór uitsluitend de Vrouw
en 't Vrouwenkiesrecht, dagelijks een
prikkel biedt.
De Vrouw heeft sinds 1914, na den
Oorlog, ook in Nederland een merk
waardiger plaats ingenomen dan vóór
den Oorlog. Ze heeft èn hier èn in 't
Buitenland veel van zich doen spreken
door de oorlogsomstandigheden, waarbij
ze tot allerlei functies opgeroepen is
en daarin ook veel presteerde! En on
danks (öf daardoor?) die nieuwe repu
tatie van iets te kannen en te kennen
toch meer één vrouw op de 100.
De veranderingen in de Maatschappij heb
ben wel invloed geoefend op 't mannen-
kiesrecht, want 't Socialisme is er door
gebaat; maar voor 't Vrouwenleven en
de Vrouwenbeweging en 't Vrouwen
stemrecht en de Vrouwenemancipatie
waren deze veranderingen van onbe-
teekenende waardij. De doorsnee-Neder
lander wil van de Vrouwenbeweging
nog bitter weinig wetenen komt een
maal 't Algemeen Vrouwenkiesrecht,
dan zullen 't wel de vrouwen zijn, die
een Vrouw kiezen, maar de mannen
zullen zich er niet mee bemoeien.
Voor de Vrouw zijn de Oorlogsjaren
in politieken zin nadeehg geweest. Wat
de Toekomst opleveren zal Voor de
Vrouwenbewegingen niets goedsMaar
als er een actief vrouwenkiesrechtkomen
moet, dan in elk geval ook Algemeen.
Dan ook de Antirevolutionaire vrouw
naar de Bus, om met ha&r stem te
getuigen tegen Socialisme en Vrijzinnig
heid.
De beteekenis der vlinderbloemige
gewassen voor onze Cultuur.
Reeds in de oudheid was het bekend.dat
erwten en boonen, en andere gewassen, be-
bt en over-
77
ranaf
g
n enz.
apokmatras,
soons houten
en vanaf 20
ng.
21 DOOR
P. BROUWER.
(Auteursrecht voorbehouden).
„Uw bod, m'neer vraagt Joost.
De heer tegenover hem kijkt wat verward
op; ze hadden 'm Joost van der Kky wel
afgeschilderd als 'n origineel man met eige
naardigheden waar men niet direct op ver
dacht is, maar dit is al héél kortaf
't Gaat niet over 'n kralnerij
Zelfs niet over 'n stuk waardevol „antiek",
waarvan de prijs dan toch hoogstens in de
honderden loopt.
't Gaat hier om tienduizenden
't Zal misschien de ton halen
De bezoeker heeft dan ook 'n heelen om
haal van woorden gebruikt, om de zaak zoo
diplomatiek mogelijk te behandelen.
Eerst voorzichtig terrein verkend.
En toen h5 wel begreep, dat in deze de
stakings^partijen" nog steeds even dwars op
hun stuk stondentoen hij vóélde, dat deze
koppige oude man zija levensarbeid liever
in vlammen zou zien opgaan, dan dat hij
afstand deed van wat hij beschouwde als
zjjn „recht", toen heeft hij zich zeif be
hoedzaam den weg geëffend tot den voorslag,
waarmee hg uit de provinciale hoofstad naar
hier Is gereisd.
Hij werd er zelf warm van.
Die oude heer is 'n moeiigk „sujet" I
n Ander zou tenminste af en toe 'n teeken
van meeleven gegeven hebbenvan begrgpen
o* van twgfelvan toestemmen of ontkennen
en zou daardoor den spreker hebben geprik
keld, aangemoedigd, bezield
Maar Joost Is ondoorgrondelijk.
Geen spier op z'n gelaat trektgeen zenuw
trilt; zqn oog heeft glans noch uitdrukking,
het staart léngs den spreker heen, naar
buiten, in de wazige verte, él maar alsof het
daar iemand zoekt, die maar niet komen wil
zonder dat één teeken op dat gelaat verraadt
welken indruk de welsprekendheid van den
bezoeker maakt op de ziel van den fabrikant.
Zie, daar wordt men moe van.
Men praat dan zichzelven leeg.
Er komt iets mats in den zinsbouw en de
woorden hangen slap en lam aan elkaar. Er
is geen aansluiting. Het wordt een verloren
„offensief en met zekere beklemming gaat
men denken aan den tegenaanval, die straks
toch komen moet en men begint onbewust
reeds 'n zekere defensieve positie in te nemen.
Zoo was 't ook hier gegaan.
Heel aan 't eind van zijn toespraak heeft
hg zich echter kunstmatig tot een zekeren
graad van opwinding weten te bezielen:
„Zie u eens hier, mgnheer Van der Kleg I
Uw eigen belang gaat hier geheel met het
onze samen. Als die staking nog lang duurt,
dan weet u ook, wordt uw zaak al is 't niet
genékt, dan toch geluiéktkapers liggen
er genoeg op de kust
„Schobbers 1" borst Joost even uit.
't Was 't eerste woord dat hij sprak en 't
was den ander een verademing, die nu de
bevestiging kreeg, dat het toch geen blok
marmer was, waartegen hg aansprak, maar
'n mènsch van vleesch en bloed en met
hevige passiën
„Juist, mgnheer! Laat dat zoo wezen, maar
't feit ligt er toe en u moet nu eenmaal de
zaken nemen zooals ze zijn dét noemen
ze tegenwoordig real-poiitiek
Hier houdt hij even op.
Misschien reageert de fabrikant opnieuw.
Maar Joost is weer gehéél in zgn volslagen
isolement teruggezonken; alleen de uiterste
randen der lippen trillen héél zacht na, van
den schok, waarmee dat „Schobbers I" er zoo
even met groote kracht dóór brak.
De bezoeker ging voort.
„U zult óók toegeven, dat de hoofdstad
gunstiger is gelegen dan hier, uw woonplaats,
die altijd min of meer in 'n uithoek ligt.
Totnogtoe had u 't voordeel van 'n lageren
levensstandaard en ietwat goedkooper werk
krachten, maar de staking leert u wel, dat
men u dit voordeel niet lang laten zal
Weer houdt hij even op.
Wil de fabrikant iets zeggen?
Maar Joost van der Kley heeft zijn, zelfde
onbewegelijke houding weer aangenomen
achter dat gemaskerd gelaat kan zoowel stille
instemming als onbreekbare tegenstand schui
len.
„Er Is nóg iets, waaro|) mgn principaal de
aandacht vestigdeu wordt oud, mijnheer 1"
Héél even komt er 'n trilling van pgn over
't gelaat van den fabrikant.
„En naar ik meen 't werd bij
ons verteld is er géén opvolger, nu de
verloving van mejuffrouw uw dochter, ver
broken i3
Joost's lichaam schokte op.
Zgn wangen kleurden en zijn oogen wer
den dreigend groot
„Dat zyn mijn particuliere aangelegenheden,
mgnheer, daar bigft u af!"
„Zekerzooals u wilthaast de
ander zich te zeggen, den voet snel terug
trekkend van dit gevaarlek terrein.
„Kom u tot de zaak", bromt Joost.
Waarop de ander nu onomwonden met het
voorstel komt, waarop de gansche inleiding
doelde en waarop hg met veie wendingen
aanstevende, dat n.l. de fabrikant zich op de
een of andere manier zou laten „uïtkoopen"
met een mooi contract op éénmaal zich
van alle moeite zou ontslaan.
Dat kon op meer dan één wijze.
Bezoeker, die met 'n eerlijke zaak bomt en
gemachtigd werd door Joost's voornaamsten
vakgenoot en concurrent in de provinciale
hoofdstad, kan de verzekering geven, dat zgn
principiaal met 'n serieus aanbod komen wil,
dat door iedereen hoogst bilffjk zal worden
genoemd.
Joost geeft geen adem terug.
„De zaken zouden bijvoorbeeld vereenigd
kunnen worden en in een Naawlooze Ven
nootschap omgezet, met 'n flinke aandeelen-
portefeuille voor wegens inbreng der zaak,
èn hls u wilt een stevige lijfrente voor
u zelf en afzonderlijk-: voordëelen voor uw
dochter, zoolang zg leeft
„Niets daarvan", antwoordde Joost hard.
„Als ik er af moet, dén ineens, heelemaall"
„Kan óók 1" haastte de ander zich, te zeg
gen. „M^n principiaal is ook genegen u voor
'n mooie ronde som ineens, geheel uit te
koopen alleen u begrijpt dan is de
risico gehéél voor hem
Toen was Joost plotseling gaan staan en
had hg zich in zijn oude, volle groote uitgerekt,
't Had hem nu lang genoeg geduurd.
Daar moest een eind aan komen 1
„Uw bos m'neer
De bezoeker kg kt hem verbaasd aan en
Joost van der Kleg grgpt zijn pet, ten teeken
dat de audiëntie algeloopen is.
„U wiltof liever uw firma wil
de zaak hier koopen alles zooals 't reilt
en zeilt: zaak, inventaris, hout, afgewerkte
meubelen, kantoor, loodsen, woonhuis en
tuin
„Neen dié nietgeloof ik
„Nu, goeddie niét danWat is voor heel
de rest uw bod het bod van uw firma
Ja, ziet u eens, mijnheer van der Kley
„Dus, u hébt geen bod?"
„Niet preciés .dat ,is te zeggen
„U hébt geen bod I Bestmoet we
ten dan is verder spreken nutteloos
En Joost pakt 'n paar papieren, die er
liggen, haastig bi"jeen; gaat naar de deur,
opent die en maakt 'n gebaar, meer welspre
kend dan beleefd dat den bezoeker ondub
belzinnig toont hoe zgn verder verbigf hier
niet begeerd wordt
„Kaffer!" dénkt deze in z'n hart.
Maar z'n hoofd maakt een beleefde nijging
in Joost's richting, die deze met'n kort knikje
beantwoordt, en halverwege de voordeur
keert hg zich nog even om:
„Dus .éls ik met 'n beslist voorstel
kom, dan wilt u zaken doen, mgnheer Van
der Kley?
„Zullen we dén zien ik houd mg vol
komen vrij
„Natuurigk, zéker, dét spreektu ver
bindt zich tot niets 1 Uw dienaar mgnheer 1"
Joost bromt wat binnensmonds, dat beduidt
hoe hg dat dienaar-zgn ként. En als de ander
net door de voordeur verdwijnen zal, roept
hg hem nog na:
„En zeg aan de firma Hallenstegn dat Joost
van der Kley niet voor hen in 'n mandje
melken gaat'n Serieus voorstel, m'neer,
dat wil ik bespreken maar laten ze
niet probeeren me te „nemen", ik ben wel
óüd maar als 't moet sta ik nóg mgn man
Dienaar mgnheer
En aan 't eind der straat den hoek om
slaande, puft de bezoeker voor zich heen:
„Oef I déér kan 'n stevige lunch op stéén 1"
Wordt vervolgd
