EN,
J)EN.
Woensdag 31 Juli 1918.
338te Jaargang N#. 2411,
B0ÏÏ1M
voor de Zuidhollandsclie en Zeenwsehe Eilanden.
EEN EITBA PIEMIE
He Oorlogg.
Antirevo
Orgaan
EBBDTE KAART VAN EIIBPPA
IN HOC SIGNO VINCES
SLV. S.
MAAS- EN SCHELDEBODE
KAMEROVERZICHT,
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
Int. No. 21.
tterftam.
ER STAM
10TTERDAM
DE DUIF"
WAAN",
W. BOEKHOVEN Zonen,
maas- en schelderode.
riek
id Rioolbuizen,
van Regen- en
Dakpannen, In
oer- en Wand-
muren, plafon
iters aas»
ven, Trekzagen,
andbeugelzagen
ichoffels, Bollen
idraad, Asphalt-
Koffiebrandets,
r. Groote houten
naakvaten, Sng-
;ar het ADRES en
lam, doch wat daar
70, Tel. 512!
Toilenstr, 50
ID kan er koopen
sland
|k 351.
icht boeken van
igenoeinéFadres,
Hij. en der Ned.
enbedrgf, handel
)ES, en in Zaai-
iioeüif
door heel Zufd-
overladlng dei
ude prijzen, assu-
12851
end,
NDOEN.
del, latere. No. 6
ïestaurant
sch Logement
RGTTEBMM,
TERC.
OR VIADUCT
zindelijk logiés.
f UUR
ken van een ult-
^AL.
Burgerprijzen.
PIET SIMONS.
t Vv1
gff,
1)1
Co.
ïl. SIM.
Klao.
jI inhoud
aken van
«assdi
antoor gevestigd
sedert 1904.
re, Ne. 9j
I.
;tc. 13694
sring etc.
DEPOSIT»
37,
HE BANK.
agen 2—4 uur n.m
Winter!!
ige prijzen.
Ledikanten,
me Bedstel
Goed door-
edstellen in
f 8,45. Nog
Iton Dekens.
idschesingel
VL
n de stad.
en Qoud.
HTING.
RK. 14186
Deze Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent b(j vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 127, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Alle «tnfeBiei» voor ase Kfcedaclle bestemd, A&vertesaSIësa e® verdere Administratie irana©® toe te aemden aai® si© tlilg-eveirg.
voor de lezers van
De Premie, die wij onzen lezers thans
aanbieden is ongeëvenaard en voor
dezen tijd iets werkelijk buitenge
woons. Wij zijn overtuigd, dat wij
zen lezers bepaald een grooten dienst
newijzen, wanneer we tegen inlevering
van achterstaande BON voor slechts
ZESTIG CENT
aan ons Bureau afgehaald, aanbieden:
EEN GEHEEL MfclWB, VOLLE
DIGE DUIDELIJKE
in PRACHTIGE, HELDERE KLEUREN
GEDRUKT en voorzien van een alpha-
betisch register. Zoeken is niet noo-
dig. Het register wijst U den weg.
Deze Kaart van Europa van de zoo
gunstig bekende teekenaars P. Joh.
Bottine en J. Krijgsman voldoet aan
de strengste eischen voor:
iüW KANTOOR
T PW MS
AFGEHAALD is de prijs 60 cent.
FBANCO PER POST alleen tegen
inzending van postzegels of post
wissel f 0,75.
Wie van deze Extra-Premie wil
profiteeren, haaste zich, daar de voor
raad niet zoo groot is en bet aantal
liefhebbers voor deze Kaart van Europa
buitengewoon groot zal zijn.
De Administratie van
Bij Rechts?
Herhaaldelijk is gevraagd: Bij wien be
hoort ds. Kruijt, 't gekozen kamerlid, der
Christen Socialisten." De één zeiBij rechts,
want hij noemt zich «christen; de ander zei:
„Bij Links, want hg noemt zich Socialist".
En zoo dobberden de meeningen. Nu echter
het Bondsorgaan van die partg gesproken
heeft, is er wat licht verspreid.
„In de practqk staan de bondgenooten
het dichts naast revolutionaite marxisten
en internationalistische anarchisten, m. a. w.
uiterst links, op grond van een overtuiging,
die men uiterst rechts zou kunnen noemen.
Immers zg roepen„Terug tot het wezen-
ïgke revolutionaire christendombreken
het bondgenootschap met alle heerschende
klassen; opgeven het geweldsprincipe in
het politieke levenhet Offer zg beginsel
van Staat en maatschappij
Ze staan het dichts naast revolutionaire
socialisten
Wie die nu bij Rechts wil indeelen, is
niet in orde in zijn bovenkamer.
We gunnen dien man aan de Linkerzijde
een plaats, maar asjeblieft niet bg ons.
„Breken met alle heerschende klassen" is
hun ideaal. „Opheffing der standen", maar
dat is ons al te roijaal. Verlangens van men-
schen, die hun kameraad op de maan hebben
en er gemeenschap mee zoekenmaar een
eenvoudig antirevolutionair blijft op den
platten grond en ziet daar rangen, en stan
den door alle eeuwen heen, van geslachten
tot geslacht. Hoe wou je die wegkrggen?
Waarvoor zou dat goed zijn
De Christen-Socialisten zg dwepers, fan-
tisten, staan met hun beenen op de idee,
maar niet op de realitet. Mislukking wordt
fian toekomstig lot. Ze zullen verdwijnen I
Wat een nieuw Kabinet presteeren zal, kan
niemand zeggen. Maar dat er enkele deside
rata zgn, eenige wenschen, die in alle pro
grams vertolkt zijn, is gewis. Zoo de wensch
naar openbaarheid inzake het buitenlandsch
beleid. Openbaarheid, zooveel mogeigk, zegt
't ééne program. Een ander spreekt van „weg
vallen van alle geheimzinnigheid". Een derde
program wenscht inzake het buitenlandsch
beleid, „openbaarheid van alles wat in dit
opzicht door de Regeering wordt verricht,
voorzoover dit slechts eenigszins zonder
gevaar voor land en volk toelaatbaar is."
Een vierde vraagt inzake 't buitenlandsch
beleid een volledig toezicht op en mede
zeggenschap der St. Generaal en vraagt ver-
dwgning der geheime diplomatieafschaffing
der geheime verdragen. Een vijfde vraagt
instelling eener parlementaire commissie voor
de buitenlandsche aangelegenheden. Zoo dus:
er is geen enkel Staatkundig program gepu
bliceerd of in één der artikelen wordt 't
„Buitenlandsch beleid" als een der hoofd
punten aangeduid. En dat is geen wonder.
Bg een vrede, die naar we hopen, toch een
maal komen zal, kan ons Land niet totaal
onverschillig big ven. En al kan er van onze
Natie weinig of geen invloed uitgaan op
eenige vredesbepaling, toch moet men in
die dagen in Nederland niet met een blind
doek voor de oogen door 'sheeren straten
wandelen; en is Koningin, en Ministers en
Tweede en Eerste Kamer verplicht met vier
oogen rond te zien. En is onze diplomatie
verplicht aan onze Kamerleden publiciteit te
verieenen van wat er op zoo'n Congres al
of niet besloten is, voor zoover geen geheim
houding aan de Congresleden zelf is opge-
legp onder bedreiging van straffen.
Van een nieuw Kabinet; van elk Kabinet
der toekomst zal steeds gevraagd worden:
zooveel mogelijk publiciteitopdat elk Vader
lander wete, waar hg aan toe is en In wat
positie zgn Land verkeert.
De kindersterfte in Limburg.
Het is bekend, dat de provincie Limburg
als een der donkerste is opgegeven in zake
de kindersterfte. Meer dan eenmaal is daar
over, met minachting van de Limburgsche
moeders in de Pers geschreven. De zaak
zelve is in de Prov. Staten van Limburg
meer dan eenmaal aan de orde geweest. Het
advies van den Hoofdinspecteur der Volks
gezondheid te 's Hertogenbosch is ingewon
nen, maar was somber, want daarin werd
gewaagd van kunstmatige en ondoelmatige
voeding van 't kindongunstige economische
toestanden der gezinnen; onkunde, onver
schilligheid, zorgeloosheid en gebrek aan
plichtsbesef bg vele moedersfabrieksarbeid
slechte woningtoestanden, onzindelgkheid,
ondoelmatige kleeding, onvoldoende genees-
en verloskundige hulp.
Ieder zal toestemmen, dat het advies van
den hoofdinspecteur een allerellendigsten
indruk maaktverpletterend en vernietigend
voor "t Limburgsche volksleven en bescha
mend voor de Limburgsche vrouw en moeder.
Alles wat de hoofdinspecteur daar neerschrgft
is èn voor 't sociale, èn voor 't kerkelgk leven
een slag in 't aangezicht, 't Is er dan wel
minnetjes in die provincie. Ze staat dan wel
Over één punt, nl. de „onkunde, onver
schilligheid, zorgeloosheid en gebrek aan
plichtsbesef bij vele Limburgsche moeders"
heeft de heer Jan Truien een lans gebroken
in zgn brochure „De kindersterfte in Lim
burg", een brochure der Volksbibliotheek
no. 55, uitgave van Futura te Lelden, een
R.-Kath. uitgave. Nadat hg allerlei tabellen
van geboorten en sterften in Nederland en
Friesland met Limburg heelt voorgelegd,
komt hij tot de conclusie, dat 't niet de zor-
gelooze, onverschillige, onkundige, plicht-
vergetende moeder is, die daar in Limburg
huist, maar de moeder als vijandin van 't
Nieuw-Malthusianisme. Volgens zgn statis
tieken heefr Limburg vele gezinnen rgk aan
kinderen maar in zulke gezinnen is de
sterfte 'tgrootst; terwgl andere provinciën
weinig kinderen hebben en waar 't
sterftecijfer volgens Jan Truien das kleiner is.
Waar der Kerk vooral door de S. D. A. P.
In zgn blad Het Volk, de voet dwars gezet
wordt, en Limburg zoo vaak is aangewezen
als een zeer donkere schaduw op 't Roomsche
Kerkgeloof en 't Roomsche Kerkleven, ver
heugt 'tons, dat Jan Truien 't onderzoek naar
die „plichtverzakende" Roomsche moeder,
met zoo groote nauwkeurigheid heeft begon
nen en geëindigd, en daarmee gelogenstraft
heeft 't advies van den hoofdinspecteur, al
thans op dat punt. Het Neo-Malthuslanisme,
door de R. Kerk verfoeid; door'tProtestan
tisme ingehaald met vreugde na 1880, is van
de grootere kindersterfte in Limburg de oor-
zaak. Waar veel wordt geboren, sterft veel.
Met bekwamen spoed heeft de Eerste
Kamer zich in enkele dagen door tal van
wetsontwerpen doorgeworsteld. We zullen ze
niet alle noemen, maar vermelden alleen de
verlenging van het octrooi der Nederlandsche
Bank, waarbij de heer Van Nierop vroeg, of
het niet langzamerhand tgd wordt onzen
hinkenden muntstandaard prgs te geven en
over te gaan tot den enkelen gouden standaard.
Minister Treub vond het theoretisch heel
aardig, maar volgens hem kunnen we nu
niet van standaard gaan veranderen, omdat
dan het gevaar voor wegvloeien van het
gond komt.
Een ander onderwerp dat we willen
noemen is het hoogovenbedrgf, waarin
de Staat voor zeven en een half mlllioen zal
deelnemen. Een zeer dankbaar onderwerp
voor den socialistischen heer Van Kol, die
natuurlijk in het ontwerp steun aan de ka
pitalisten zag. Volgens hem moet men één
van tweeën doen: of enkel particulier be-
drijf of Staatsbedrgf, maar men moet niet
hinken op twee gedachten. Nu is dit laatste
nog zoo gek niet. Alleen spreekt het vanzelf,
dat de heer Van Kol Staatsbedrgf verlangt I
Het voorstel der Regeering werd krachtig
verdedigd door den heer Stork, wiens firma
zeer waarschgnlijk voor groote bedragen bg
deze zaak is geïnteresseerd, wat de heer Van
Kol dan ook opmerkte.
Maar zeide daarop de heer Stork
als de heer Van Kol meent, dat ik zelfbelang
heb bg deze zaak, dan wil ik gaarne de aan-
deelen mgner firma tegen lager bedrag dan
ze kosten overdoen.
Het ontwerp werd zonder hoofdeigke stem
ming aangenomen.
Dit is wel het voornaamste, wat te be
spreken valt.
x Den volgenden dag echter had Minister
Treub zich te verdedigen inzake zijn voor
gestelde wg'ziging in de vermogensbelasting.
Indertijd nam de Tweede Kamer die Wet
aan, maar de Eerste verwierp haar. Daarna
passeerde ze schier ongewgzigd weer
het Lagerhuis om nu weer in het Hoogerhuis
te verschijnen.
Dat de Eerste Kamer niet erg houdt van
belastingverhoogingen bleek ook nu weer.
Scherp stelde zich tegen de wet te weer
de heer De Vos van Steenwijk, die uiteen
zette, dat het ontwerp vrgwel gelgk was aan
dat, wat drie jaar geleden verworpen is
met 26 tegen 16 stemmen. De hoogheid van
de Eerste Kamer werd door deze behande
ling aangetast.
Neen zeide de heer Verheyen we
moeten het ontwerp niet aannemen. De Ka
mer moet zichzelf zgn en blijven.
De socialistische heer Vliegen zeide weer
eens het is niet de eersts maal I dat
de kiezers de Eerste Kamer zullen gaan be
schouwen als een sta-in-den-weg, wanneer
zg dit ontwerp verwierp. Waarop de heer
Franssen hem toevoegde, dat, als de heer
Vliegen niet zoo door en door verpolitiekt
was, hg wel anders zou spreken. Zoo wees
die spreker op de onrechtvaardigheden,
waartoe het ontwerp aanleiding kan geven,
immers hem was een voorbeeld bekend, dat
de eene taxateur een goed op f 1 mlllioen
schatte en een ander op f 3 millioen.
Welke moet de Minister nu gelooven Bg
zgn verdediging gaf Minister Treub het vol
gende rekensommetje, waaruit bigkt, hoe het
er met 's lands financiën voorstaat. De vol
gende begrooting zal zeker sluiten met een
tekort van f 30 millioen, dit najaar moet er
weer f 800 millioen geleend worden wat voor
rente en aflossing f i7Va miilioen zal vergen
voor uitvoering van art. 192 der Grondwet
zal zeker f 20 millioen noodig zgn, de sociale
wetten (van Talma) vragen een f 13 millioen,
de Zuiderzee f 2 millioen per jaar.
Aangezien 30 177, 20 13 2
827,. zal het nieuwe Kabinet komen te staan
voor de weinig bengdenswaardige taak om
de Rgksinkomsten met f 827, mlllioen te
vermeerderen.
Het voorstel, dat nu werd besproken, zal
1,000,000 gulden meer in kas brengen. De
Minister geloofde dat we die wel konden
gebruiken.
Ten slotte werd over het ontwerp gestemd.
De stemmen staakten.
Tot de voorstemmers behoorde de geheele
linkerzijde, behalve de heer Fokker, alsmede
van rechts de heeren Bavinck, Gillissen, Van
Wichen, De Waal Malefgt en Diepen. De
overige rechterzijde stemde tegen.
Den volgenden dag echter werd het voor
stel aangenomen met 24 tegen 22 stemmen.
Na een korte discussie werd ook in deze
vergadering de scheurwet aangenomen,
waarna nog eenig varia onder den hamer
doorging.
Zwaard, honger en pestilentie.
„Door het zwaard en door den honger en
door de pestilentie zal ik ze verteren."
Zoo sprak de Heere eens tot Jeremia.
Het schgnt wel, of thans gelijk vonnis over
het menschdom is geveld.
Door het zwaard Hoevele honderd
duizenden zgn niet reeds gevallen I En al
maar door sneuvelen bg elk offensief niet
slechts honderden bg honderden, maar dui
zenden bg duizenden. Nog pas meldde een
Duitsch bericht, dat de vgandelgke troepen
in dichte massa's op de Duitsche linie wer
den afgezonden, waarbij eenige tienduizenden
het leven moesten laten. Zoo gaat het steeds
voort.
Door den hongerDe Amerikaansche
voedselregelaar verklaarde in een samenkomst
te Londen, dat het beheerschende feit in de
vijandelijke landen de honger was en dat de
sterfte in de vgandeiyke landen ten gevolge
van slechte voeding en honger geuurende
het volgende oogstjaar veel grooter zou zgn,
dan het getal slachtoffers aan het westelqk
front zou bedragen.
't Is slechts een voorspelling.
't Komt misschien heel anders uit. Niet
alleen in de vyandeiyke, maar ook in Entente
en neutrale landen kon de honger wel eens
zijn duizenden vellen.
Wy weten niet, wat óns nog wacht.
Vreeseiyke verhalen Kwamen onlangs uit
Noord-Palestina over den daar heerschenden
hongersnood. Nu weer uit Perzië. Het daar
opgerichte ondersteuningscomité heefttelegra-
fisch een bedrag van 100.000 dollars naar
Indië overgemaakt voor den aankoop van
graan, dat met vrachtauto's zal worden over
gebracht, ter distributie in de geteisterde
streken.
En dan de pestilentie Ook in ons
land maakten wij reeds kennis met de Spaan-
sche griep, 't Is waar, in ernstigen graad kwam
ze hier niet voor. Maar 't kan anders worden.
Een bericht uit Westfalen meldde, dat in
Dortmund gemiddeld 40 personen per dag
in de ziekenhuizen aan de griep sterven,
terwgl er zooveel dooden in de ziekenhuizen
zouden liggen, dat er gebrek is aan transport
middelen om ze naar de begraafplaatsen
te vervoeren. In het Noordelijk deel der stad
zou de typhus epidemisch heerschen.
Nu zal het zóó erg wel niet zgn. Openiyk
Is dit bericht tegenspraken, doch erkend
wordt, dat er zich veel gevallen van griep,
gepaard met longontsteking voordoen.
En wie waarborgt ons, dat over eenigen
tgd niet een gevaarlijker ziekte uitbreekt?
Grypt die even snel om zich heen als thans
de zoogenaamde Spaansche ziekte, dan kon
de Amerikaansche voedselregelaar wel In
zooverre gelgk krijgen, dat door allerlei ziek
ten het aantal slachtoffers dat der gevallenen
aan het Westelgk front verre gaat overtreffen.
Zal dan het volk tot verootmoediging ko
men
Misschien
Maar ook dón kon wel eens een stem uit
den hemel zeggen„Ofschoon zg vasten, ik
zal naar hun geschrei niet hooren, en ofschoon
zij brandoffer en spgsoffer offeren, ik zal aan
hen geen welgevallen hebben"
Vreeselgk, als het zóó ver komt.
Leve het woord van jeremia in het hart
aller geloovigen: „Daarom zullen wij op U
wachten, want Gg doet alle die dingen."
(Graafsch.)
DE TOESTAND.
Onverwacht heeft de ontwikkeling van het
krygsbedrijf aan de Marne zich ontwikkeld
In een terugtocht der Dultscher3 uit de zak=
stelling.
De noodzakelgkheid van dien terugtocht
was lang te voorzien en het meest verras
sende van de situatie was eigenlijk, dat de
Dultschers hun afmarsch, waartoe blijkbaar
toch reeds sedert eenigen tgd besloten was,
zoo lang uitstelden. De Fransche bladen die
natuurlijk ook reeds herhaaldeiyk op den te
verwachten terugtocht van de Duitsche troe
pen gewezen hadden, waren in de laatste
dagen juist een weinig meer terughoudend
geworden, nu het aangekondigde succes zoo
lang uitbleef. De militaire medewerker van
de „Echo de Paris" wees er op, dat op een
terugtocht voorloopig wel niet te rekenen viel.
De „Temps" legde er den nadruk op dat,
met het oog op de ppgehoopte Duitsche troe
penmachten aan een herovering van Soissons
niet te denken viel. In de Linksche Fransche
bladen werd zelfs met klem gewaarschuwd
tegen te groote verwachtingen van Foch's
tegen-offensief.
Na zoo lange voorbereiding heeft de Duit
sche terugtocht natuurlgk in geregelde orde
plaats; stelselmatig wordt het terrein ont
ruimd en aan de Franschen overgelaten. Dit
wordt van Fransche zijde eeriyk toegegeven.
In een beschouwing van Havas wordt gezegd,
dat de Duitsche terugtocht volkomen ordelgk
zgn gang gaat en geen vlucht is.
Dat de terugtocht van de Duischers han
dig volbracht wordt, erkent men ook aan
Engelsche zijde. Van de eerste verrassing
van den duw tegen hun rechterflank hebben
de Duitschers zich snel hersteld en hun ver
dediging heeft den geallieerden nog heel
wat té stellen gegeven. Toch blijft hg voor
de Duitschers een hard gelag, omdat hij
komt na een reeks van meer of minder ge
slaagde ofiensieven, die deel uitmaakten van
een groot aanvalsplan, dat, naar hun eigen
erkenning, de beslissing had moeten brengen,
voor de Amerikaansche hulp zich zou kunnen
laten gelden. Ook de geallieerden hebben
aan het Westeigke front dergelgke terug
tochten moeten volbrengen, maar voor hen
was het al veel gewonnen, als zg de Duit
schers maar konden beletten, den slag tot
een beslissing te brengen. Ze hadden den
tijd, de Duitschers veel minder. Zoodoende
ziet het er naar uit, of in het buitengewoon
bloedige oorlogsjaar 1918 de beslissing ander
maal verdaagd zal worden en de Duitschers
ten slotte weer defensief zullen moeten
worden. Men kan nog rekening houden met
de mogeiykheid van een stoot tegen het
Engelsche front door prins ;Rupecht. Maar
daar staat tegenover dat de Duitschers, nu
Amerika eike maand een paar honderddui
zend man over den Oceaan zendt en er zich
verrassingen aan het Oostelijk front kunnen
opdoen, niet meer zoo kwistig kunnen te
werk gaan met hun reserves als in het begin
van het jaar. Zoo gaat de wereld nu, zonder
veel commentaar, van het vierde in het
vijfde oorlogsjaar, met zgn vooruitzichten
van nieuwe offers en naamlooze ellende,
ook voor degenen, die vreemd aan den stryd
op het slagveld staan.
VERSPREIDE BERICHTEN.
De Russische „Krasznaja Armga" van
19 Juni schryft
„De financleele hulp van Amerika aan de
Entente heeft de som van 5 milliard 150 mil
lioen dollar bereikt. Zoo wordt de gouden
keten, welks eene einde de Amerikaansche
banken in handen hebben en welks andere
einde om den hals der strgdende volksmassa's
is geslagen, steeds strakker aangehaald. In
de eerste jaren van den oorlpg, nadat de
Engelsche kapitalistenkliek aan den oorlog
was gaan deelnemen, verrgkte Amerika zich
door de oorlogsleveranties en trok het geid
der zich te gronde richtende landen tot zich.
Toen het zich in den oorlog stortte, had het
hen reeds in de boeien der financleele sla-
verng geslagen. De tgd is voorbg, dat de
Amerikaansche president de clowsrol van
vredesbemiddelaar speelde, dat hg de volkeren
opriep, om het zinnelooze menschenslachten
te staken. Het Amerikaansche kapitaal heeft
den smaak van den oorlog te pakken gekregen,
het is er op uit, om na de vernietiging van
Duitschland en na de finantieele onderwerping
der Ententemogendheden, zgn „onbeperkte
wereldheerschappy te vestigen. „De oorlog
zal worden voortgezet, tot den tegenstander
is verpletterd", aldus sprak Wilson aan den
vooravond van het vijfde bloedjaar. Als de
kapitalistische regeeringen van Europa zich