Woensdag 26 Juni 1918.
331st* Jaargang N*. 2401.
voor de Zuidhollandsclie en Zeenwüehe Eilanden.
I*
Wis
Tweede Blad.
Antirevo luiionair
IN HOC SIGNO VINCES
Twee Bladen.
LAND- EN TUINBOUW.
GEMEENTERAAD.
W. BOEKHOVEN Zonen,
QEMENG0 NIEUWS.
X
Desa Courant verschgnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cant bfl vooruitbetaling.
BUITENLAND bg vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 12»/» Ceat per regel, RECLAMES SS ©rat par regoL
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot D1N3DAG- «a VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
4lle stakkeo voor de Redactie bestemd, Advertentiën e» verdere Admlniasratte see te renden dam de i/f e
(4
Dit nammer bastaat ut
Meststoffen, die verloren gaan.
In dezen tijd van mestnood wordt de aan
dacht gericht op verschillende stoffen, welke
in dien nood in niet geringe mate zouden
kunnen voorzien, op de afvalstoffen der in
dustrie men denke slechts aan de aan
zienlijke waarden aan stikstof, kali en phos-
phorzuur, welke jaarlijks bij da aardappel-
fabrlcage verloren gegaan op den straat-
en huisafval in de steden en vooral op de
stikstof rijke menschel qke uitwerpelen (faeca-
liSn).
Wat alleen deze laatste beteekenen, heeft
de Directeur van het Proefstation te Gronin
gen door een voorbeeld duidelijk gemaakt.
Groningen, waar men nog op aartsvaderlijke
wijze composteert, levert met zijn 75000
inwoners per jaar 20.000 kub. Meter faeca-
liën, terwijl 8600 M3 urine in de riolen ver
loren gaat. Deze gezamenlijke meststoffen
bevatten naar berekening 240.000 K.G. stik
stof. Neemt men aan, dat de helft der Ne-
derlandsehe bevolking in steden woont in
eentra, waar de faeces (uitwerpselen,! ver
zameld kannen worden, dan produceert die
bevolking jaarlijks 40 maal 240000 K G. is
9.G00.QQC K.G. stikstof, in balen Chilisalpeter
uitgedrukt is 240 duizend stuks. Bitter weinig
krijgt het land, waarvan deze stoffen toch
eigenlek afkomstig zijn, hiervan terug; 't
meeste komt terecht als men dit woord
hier mag gebruiken in gracht en rivier.
Men mag versteld staan, dat men zoo roe
keloos is geweest, om dat alles verloren te
doen gaan. Allerhande oorzaken hebben
hieraan schuld: de groote kosten der ver
zameling; het onhygiënische hiervan; de
concurrentie met den kunstmest. Vooral
eehter was het de speelwoede der hygiënis
ten van vóór 20 jaar. Het gemakkelijke speel
systeem beeft toen de plannen van Liernur
overwonnen. Waren deze uitgevoerd, dan
zouden we nu in elke stad hebben een riool
stelsel met beperkte spoeling, met daaraan
verbonden fabriek, waar uit rioolvocht am
moniak eH een vaste organische massa zou
den zijn bereid, beide stoffen van hooge
bemestingswaarde.
Aldus wordt in de meeste gemeenten In
Frankrijk de afval verwerkt, hieronder ook
de faecaliên begrepen. De scherven, glas- en
aardewerk- en haardascb leverden bezwaren
op, maar door een nieuw Fransch systeem
wordt thans in enkele steden het vui) me
chanisch gesorteerd. In vele andere steden
wordt het vuil verwijderd door verbranding.
Ook Rotterdam, Leiden, Amsterdam en Den
Haag hebben verbrandingsovensde faeca-
liën worden grootendeels door spoeling af
geleverd. De vraag is nu gerezen of er bij
den huldigen mestnood niet zóódanige ver
andering in de vuilverwijdering kan worden
gebracht, dat de grond weer een groot deel
van de mestbestanddeelen kan terug ont
vangen. Enkele jaren heeft een Commissie
voor de stad Groningen na zorgvuldige studie
het volgende plan ontworpen
De faeealiën worden op ïwavelzuren am
moniak verwerkt, nadat door een nieuw
procédé bijna alle eiwitstof in ammoniak is
omgezet. Daarbij ontstaat, evenals bij de
Fransche werkwijze, een dikke, ammoniak-
vrlje, doch nog stikstofhoudende massa, die
met het straatveegvel tot een homogene
spitbare substantie gecomposteerd wordt.
Het huisvuil wordt verbranddoor de hierbij
ontwikkelde warmte wordt stoom gefabri
ceerd, die de fabriek drijft en het overschot
aan eene electrieiteitsfabriek aflevert. De
slakken der verbranding zullen als ophoo-
gingsmateriaal en als uitgangsproduct voor
slakkenbeton gebruikt worden. Door deze
wijze van werken Is gemeente- en landbe
volking ten beste gediendwel gaat nog een
deel van de organische stoffen door verbran
ding ais mest verloren, doch dit is in den
huldigen samenhang der oeconomische be-
staansfactoren onvermijdelijk.
Daar, waar closets, voor waterspoeling zijn
ingericht, zal verandering bezwaarlijk gaan.
Maar cr is voedselnood 1
Laten de gemeen tabesturen de kwestie
onder de o»gen zienraadt voornoemde
Direcieur aan. Zelfs gedeeltelijke verzameling
zon reeds voordeel opleveren. Verder verdient
het verzamelen van den orgar.isehen huis-
en straatafval zorgvuldige overweging. Men
kan aannemen, dat de groote bevolkings
centra jaarlijks 150 millioen K.G organisch
vuil opleveren, met ongeveer 500 duizend
K.G. voor de planten toegankelijk stikstof.
In de grootste steden zal men zeker niet dan
gedwongen tot vuilverzameling overgaan,
wijl dit ten nadeele zou komen der electri-
citeitsfabrieken. Die dwang zal echter niet
noodig zijn, wanneer slechts een deel van
allen organischen afval voor sommige zand
gronden bewaard kan blijven.
Maar de kosten I Deze zullen zeker hoog
zijn; en zijn straks, na den oorlog, die maat
regelen neg wel nGodig? De Directeur van
het Groninger Proefstation antwoordt op deze
bedenkingen. Vooreerst zuilen ons na den
oorlog niet in eens die producten toestroo-
men, waaraan nu gebrek is ontstaan, en
voorts zal de landbouw ook na herstel van
het oeconomisch evenwicht hoe langer hoe
meer behoefte krijgen aan organische mest.
Heel wat nieuwe gronden zouden spoediger
op volle productie gebracht kannen worden
indien organische mest slechts overvloediger'
ware. De Schrijver wil hiermee geen betoog
tegen den kunstmest houden, maar hij grondt
zijn meening op het resultaat zijner veel
jarige onderzoekingen: dat in sommige ge
vallen een combinatie van kunstmest en
organische stof een noodzakelijkheid is ge
worden. C. B.
VERSLAG van het verhandelde in de
openbare vergadering van den Raad
der gemeente Sommelsdijk op Vrij
dag 21 Juni, des n.m. 2,30 ure.
Voorzitter den EdelAchtb. Heer Burge
meester.
Tegenwoordig 7 leden.
Afwezig de heeren G. Joppe Dz., Mijs en
Van der Melde.
De Voorzitter opent de vergadering met
gebed.
De notulen der vorige vergadering door
den Secretaris gelezen zijnde, worden onver
anderd vastgesteld.
1. Ingekomen stukken
a. Missives van H.H. Ged. Staten, waarbij
bericht wordt de goedkeuring van de na
volgende Raadsbesluiten
het verhuren van het Postkantoor aan het
Rijk enkele wijzigingen in de Begrootingen,
dienst 1917 en 1918het geven vau een voor
schot aan de Bouwvereeuiging Sommelsdijk
het geven van grond in erfpacht.
b. Missive van H.H. Ged. Staten, om de
in verband met de steeds stijgenden prijs der
levensbehoeften enz. de jaarwedden van
den Burgemeester, Secretaris en Ontvanger
met 15 procent te verhoogen. Deze verhoo
ging is slechts van tijdelijken aard en is
geldig van 1 Jan. 1918 tot 1 Jan. 1920.
De salarissen zijn dan als volgt: Burge
meester f 1495, Secretaris f 1265 en Gemeente-
Ontvanger f 747,50.
Hiervan moet bij Ged. Staten voor 25 Juni
a.s. bericht zijn ingekomen.
Voorzitter: De Wethouders hadden ook in
deze geen bezwaar om aan den Raad te
adviseeren deze tijdelijke verhooging toe te
staan.
c. Verslag van den toestand der Volkshuis
vesting over 1917, waaromtrent geen bijzon
dere mededeelingen waren te doen.
d. Proces-verbaal Boeken en Kas van den
Gemeente-Ontvanger op 30 Mei jl. In kas
was f 2930,48»/,.
e. Bericht van B. en W. der gemeente
Middelhainis dat de Raad in haar vergade
ring als plaatsvervangend lid der Gascom-
missie, in de vacature Schilperoord, heeft
benoemd de heer J. P. Nieuwland Az.
f. Verzoek van de Commissie van Beheer
der gasfabriek, om machtiging tot het in erf
pacht nemen van een perceel grond, behoo-
rende aan de erven Kolff, gelegen achter het
terrein der Gasfabriek of Zuiverhuis, om daar
na verloop van tijd een nieuwe Gashouder
te plaatsen. Door den oorlog hebben ver
schillende nieuwe aansluitingen plaats gehad
en indien deze afgeloopen is, en de kolen-
toevoer in normale banen Is herleid, de gas-
prjjs alsdan lager zijn zal en het gebruik ook
toenemen zal. Om voormelde reden wordt
het gewenscht geacht om nu reeds de hand
op dit terrein te leggen, terwijl aan de huur
ders van die perceelsn de grond tot bebou
wing kan worden gelaten, zoolang de Gas
fabriek het zelf n'et noodig heeft. Genoemd
perceel is 1500 M» en te verkregen f 0,10
per M3.
Redenen waarom op dit terrein na verloop
van tijd een nieuwe Gashouder zou moeten
geplaatst worden, was, omdat de Directeur
adviseerde deze niet op de plaats vaa de
oude te zetten, daar toch het alsdan open
komende tePtein, gebezigd zou kunnen worden
als opslagplaats van cokes enz.
Overeenkomstig het advies van B. en W.
wordt besloten aan dit voorstel hare goed
keuring te hechten.
g. Verzoek van de Regenten van het Bur
gerlijk Armbestuur en Weeshuis om mach
tiging tot het doen va» enkele wijzigingen
op de begrooting, dienst 1917. Goedgekeurd.
h. Verzoek van den Stelling-Commandant te
IJmuiden tot het in het leven roepen van een
verordening betreffende het in- en uitvaren
van schepen, gedurende het houden van
schietoefeningen, waarvan afschrift was toe
gezonden. Goedgekeurd.
i. Bericht van den heer K. Doornbos dat
hij wegens vertrek naar Middelharnis ont
slag neemt als lid der Commissie tot wering
van Schoolverzuim.
j. Idem van den heer P. Kievit Dz. dat hij
zijne benoeming als lid der schattings-com-
missle niet aanneemt.
k. Idem van Mej. v. d. Adel met dankbe
tuiging voor haar salarisverhooging.
2. Verslag van den toestand en exploitatie
der Gasfabriek over 1917.
Door den heer Van Dorsser werd toelich
ting gevraagd aangaande post 1 van afleve
ring van gas. Er was gemaakt 421000 M3en
afgeleverd 422000 M3.
Voorzitter Dit verschil kan nergens anders
in zitten alsdat op 1 Januari 19.7 zich nog
1000 M3 in de Gashouder bevonden, en deze
zooals vanzelf spreekt nimmer geheel leeg is.
Indien dan de rekening aldus wordt vast
gesteld dan moet ik namens die Commissie
voorstellen om de saldo-winst die gemaakt
is van f 831,Ol5 niet te verdeeien, maar deze
als eerste post te brengen op de rekening
van 1918, daar dit jaar toch vermoedelijk wel
wat SGhraler zijn als 1917. Besloten.
3. Benoeming van een lid der schattings
commissie (vacature A. Verbrugge) voort
durend door het bedanken van den heer P.
Kievit Dz. Na stemming wordt benoemd den
h®er G. v. d. Mei ie met 5 stemmen, de
heeren G. Joppe Dz. en Slis verkregen ieder
1 stem.
4 Beneeming van een lid der Commissie
tot wering van schoolverzuim (vacature
Doornbos), aanbeveling der commissie be
stond uit de heeren G van den Boogert en
A. Knape.
Voorzitter: Hiri is in deze de bedoeling
omdat die commissie bestaat uit verschillende
categoriën en ook ouders wier kinderen op
de bijzondere school gaan in voormelde
commissie zitting hebben, gelijk den heer
Doornbos dit had, daar heeft zij gemeend
een gelijkluidende voordracht te moeten in
dienen en ouders van kinderen der bijzondere
school op de voordracht te plaatsen.
Na stemming wordt met 5 stemmen be
noemd den heer v. d. Boogert, A. Knape
verkreeg 1 stem, terwijl 1 stem blanco was
uitgebracht.
5. Af- en overschrijving op de begrooti ng,
dienst 1917. Goedgekeurd.
6. Voorstel van B. en W. om voor den tijd
van l»/j jaar aan St Visser weer te besteden
het schoonhouden van het dorp voor f350
per jaar, dat is dusf 100 meer. Op liet «ogen
blik werd door hem f 50 duurtetoeslag ge
noten, die alsdan komt te vervallen. Verder
wilden wij er bij bepalen, dat voor het gras
gewas der begraafplaats en het schoonhouden
daarvan een afzonderlijk man werd aange
steld en daarom meende dit te moeten op
dragen aan K. Zaaijer.
Den heer Van Dorsser: Ik vind het wel
goed, maar dan zou toch aan St. Visser wel
eens gezegd mogen worden dat hg een beetje
actiever was in het schoonhouden der ge
meente, want het is soms schandalig.
VoorzitterIndien u maar voorbeelden
noemt waar zoo.
Den heer Van Dorsser: Het gebeurt daar
achter bij mg dat er wel twee dagen vuil
ligt.
Voorzitter: Maar als hij het 's morgens
weghaalt, ligt er dan 's middags weer niet en
dat kan hg natuurlijk niet voorkomen, wel
als het verboden wordt om het daar neer te
werpen, dan kan er naar gekeken worden,
Den heer M. JoppeWe behoeven hem hu
heusch niet zoo hoog te houden, daar is wel
wat af te wijzen, maar toch zouden we daar
voor iels in het leven moeten roepen, dat er
dan ook een beetje uitgekeken wordt.
Voorzitter: Dan moet meta zeggen dat er
geen vuil meer neer gegooid mag worden,
we kunnen hem geen werk opdragen dat hg
niet behoeft te doen. In het voorstel hebben
we ook wei bigk gegeven dat we niet heele-
maal tevreden zqn, maar men moet niet op
zijn rekening schuiven, waaraan hq geen
schuld heeft, wanneer hij het regelmatig
weghaalt en ze werpen het dan weer neer is
't zqn schuld niet.
Niets meer te behandelen zijnde sluit de
Voorzitter de vergadering, waarna de Raad
overgaat in geheime zitting tot het behandelen
van het kohier hoofdelijken omslag over 1918.
Verslag van het verhandelde in da
Openbare Raadsvergadering vaa den
Gemeenteraad van NIEUWETONGE,
op Vrijdag 21 Juni 1918 des vooras,
ll'/i ure.
Aanwezig 4 leden. Afwezig de Heeren K.
Prince en Jan Vetelme, beiden met kennis
geving.
Voorzitter de Heer O verdorp, Burgemeester.
Nadat de vergadering is geopend met
gebed, worden de notulen der vorige ver
gadering gelezen, goedgekeurd en geteekend.
Wordt mededeeling gedaan van de vol
gend ingekomen stukken
a. Is ingekomen een schrqven van de Com
missaris der Koningin in Zuid-Holland aan
de leerplichtwet, waarbq B. en W. tgdeigk
optreden ic de plaats van de Commissie van
Schoolverzuim.
b. De Voorzitter stelt de rekening van het
Algemeen Armbestuur, daar deze ook is in
gekomen in handen van de Heeren M. Vrees
wijk en A, J. Voordijk om deze na te ziea.
c. B. en W. bieden het verslag vaH den
toestand van de gemeente over 1917 aa« den
Raad aan door het rond te laten zenden.
d. Is ingekomen een schrijven van den
Heer J. P. de Wilde, Administrateur van het
Algemeen Armbesiuur alhier, waarin deze
beleeft verzocht hem een weinig meer trae-
tement te geven, daar zijn jaarwedde thans
maar f 60.— bedraagt. B. en W. oiellen voor
dit salaris te verhoogen met f30.— en te
brengen op f90—, wat na rondvraag met
algemeene stemmen door den Raad wordt
goedgevonden.
e. Is ingekomen een missive van H.H.
Ged. Staten, waarin deze mededeelen, dat
zg met het ecg op deze dure tqden het
wenschelijk vonden, indien de tractainenten
van Burgemeester, Ontvanger en Secretaris
tijdelijk werden verhoogd.
De heer Voordijk vraagt hoe groot de
jaarwedde van de Burgemeester is, waarop
de Voorzitter zegt van f900.— het salaris
van den Secretaris f800 en van den Ont
vanger f600.— Ofschoon in de circulaire
stond de jaarwedde van de Burgemeester
bedraagt f800.—, zullen wq dit ais een ver
gissing aannemen.
De verhooging zou dan van den Burge
meester f 135, van Secretaris f 120, en van
Ontvanger f80 bedragen.
Indien dit werd goedgevonden dan zou de
jaarwedde van de Burgemeester f 1035, vaa
Secretaris f920 en van Ontvanger f680 be
dragen.
De Voorzitter zegt, daar het thans ©ok
zqn eigen belang hier in voorkomt, en vóór
de discussiën zouden kunnen vallen, achtte
hij het maar beter, als hg het Voorzitters
ambt voor een eogenblik aan den Heer
Dorst overgaf en zich even verwgderde. De
aanwezige raadsleden vinden het beter, dat
hij maar blijft, en wordt eerst hierover eens
flink gesproken.
Doch de Heer Vreeswgk vond het eehter
niet noodig dat het salaris van de Burge
meester werd verhoogd. Tot stemming wofdt
overgegaan en waren 3 stemmen voor (die
van de heer A. Dorst, A. C Breesnee en A.
J. Voordgk), tegen waren 2 stemmen (die
van de Heer Vreeswijk en van de Heer
Overdorp).
Aldus is met algemeene stemmen besloten,
om het salaris van den Burgemeester te
brengen op f 1035.
Daarna het salaris van de Secretaris. Het
salaris bedraagt thans f800, indien wordt
goedgekeurd zou het komen op f920, allen
achten het wenschelqk dat dit salaris op
f920 werd gebracht. Wordt tot stemming
overgegaan en blijkt dat 5 stemmen voor
waren.
Ten slotte komt in behandeling het salaris
vaa dee Ontvanger. Het salaris bedraagt
thans f600, indien de verhoogiag werd goed
gekeurd zou het komen op f680. De Voor
zitter verklaart dat dit wel kan worden
goedgekeurd, daar het salaris niet al te hoog is.
De Heer Vreaswqk zegt, dat dit niet noodig
is, daar dit tractemert genoeg is, en de
werkzaamheden zgn ook niet veel meer als
vroeger. Ik achtte dit dus niet wenschelijk
dat dit wordt ingewilligd. De Voorzitter zegt,
dat men de dure tijdsomstandigheden ook
eens in aanmerking moet nemen, doch daar
in deze dure tijden het wei ten zeerste ge
wenscht is dat aanj zulke ambtenaren ver
hooging werd toegekend.
Tenslotte wordt tot stemming overgegaan
en met 4 stemmen voor die van de Heeren
A. Dorst, A. C. Breesnee, A. J. Voordgk en
den Burgemeester, en 1 stem tegen, (die van
Heer Vreeswqk), wordt besloten, het traete^-'
ment te brengen op f68Q.
Niets meer te behandelen zijnde, wordt tl
vergadering gesloten.
Het hamsteren neemt toe. Een medewer
ker schrqft aan het „Hlbd.":
Naar men weet, deed de regeering al het
mogelqke om den kleinen voorsad thee zoo
veel mogeigk over alle inwoners van ons
laad Ie verdeeien. Om dat te bevorderen,,
moesten dan theebons te vorea worden inge
leverd. Wat zag ik nu evenwel dezer dagen
in verschillende plaatsen van Friesland?
Voor en bij de winkels, waar thee gedistri
bueerd werd, zwemden de opkoopers, in
Leeuwarden bood meu zelfs 3 en 5 per
ons thee, en heelaas verkechten veis arme
lieden, door dien boegen prijs verleid, hun
paar onsjes thee. Ia kleinere plaatsen ging
de thee voer 1.50 tot 2.90 per ©ns. Eu
wonderigk, hoewel die handel op straat en
uren achtereen, ja dagen lang werd inge
dreven, greep de politie ziet in. Hier was
tcclï wc-1 inderdaad overschrijding der maxi
mumprijzen. Waar blijft toch die thee Wel,
gisteren bevond ik me te Jelsum sn Gorn-
jum, en daar boden lieden „thee" aan bq"
de groote boeren en notabelen en herber
giers voor 15 per pond. Doch bq nader
onderzoek bleek de „thee", siie men voor
dien enonnen prgs verkocht, slechts thee
bladen, en »/3 rommel te bevatten. Zoodat
1 pond thee den heeren 45 opbrengt
Heel ons land wordt moreel vergiftigd
door dien sluikhandel in alles en nog wat.
Flinks jongen. Een dertien-jarige jongen,
die nabij Gouda de speorig» overstak, zag,
dat een stuk rails van ongeveer een meter
lengte geheel los zat. Daar hg vermoedde,
dat hieruit een groot ©nfeluk zou kunnen
voortspruiten, plaatste hij zich, toen de
sneltrein uit Utrecht naderde, midden op de
rails en verwijderde zich niet, hoewel de
machinist de machine onophoudeigk liet flui
ten. Hg bad dan ook de voldoening te zien,
dat de trein juist voor de gevaarlqke plaat3
stopte. Een onmiddelqk ingesteld onderzoek
bewees, dat inderdaad een gedeelte der rails
losgeraakt was en dat door het koene op
treden van dezen jongen een ernstig ongeluk
voorkomen was. Een woord van hulde aan
deze flinke jongen is hier zeker wel op zqne
plaats.
Gesnapt. Ean vaste stoombootdienst van
Rozenburg—VlaardlHgen-Rotterdam vervoer
de dagelijks eenige duizenden liters melk.
Reeds enkete malea hadden de fabrieken,
waarvoor de melk bestemd was, gemerkt dat
de melk niet in orde was.
Een onbezoldigd rqksveldwachter, die ook
te Rozenburg aan boord gekomen was, be
merkte gedurende de vaart naar Vlaardingen,
dat het persoeel met leege melkflesschen
kwam aandragen en dat er zelfs water werd
klaar geaet, om de melk in de kannen te
vervangen. Weldra begon men de kannen
te openen en één voor één de flesschen met
melk te vullen. Een en ander geschiedde
onder de oogen van den kapitein. Tegen den
eerste, die zich met een volle flesch verwg
derde, werd proces verbaai opgemaakt, even
eens den kapitein, die dergeigke diefstallen,
van aan zgn toezicht toevertrouwde levens
middelen, toeliet.
Tababsurrogaat. In Noord-Brabant wor
den druk kersen- en z.g. varkensbladeren
verzameld, die, naar men zegt, als surro
gaten van tabak voor Binnenlandsch gebruik
moeten dienen. Voor kersenbiad wordt 30
cents per K.G. besteed, voor varkensblad 15
cents per K.C,
