Woensdag 26 Juni
83ste Jaargang N\ 24.01,
voor de Zaldhollandüehe era ESeerawseli® lilandeo
Oi 'i graf ïi 't
Antirevolutionair
Orgaan
Eerste Blad.
IN HOC SIGNO VINCES
INGEZONDEN.
A W. F. lOEIBUïfG.
IDcNBURfi, lijst 20 m. 1.
W. BOEKHOVEN Zonen,
fin.)
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Gent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDP.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 12Vs Cent per regel, RECLAMES 25 Gent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zfj beslaan.
Advertentiën werden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
tile stuKken voor «ie Maciie OesieaiecS, A«S ver f esitlés* e© ventere ^isIiBlssrsitie fraaie© toe te sendee rami «ie fJltgevem
Onder al de gedachten, die u uit 't
Nieuwe Testament als frissche bries na
zomerglooite, tegemoet komen, is de
vrijheidsidee. Ge voelt 't als lezer van
't Oude Testament telkensin dat Oude
Testament is alles band en bond, alles
met een »Gij zult" geteekend. „Gij zult
'Gij zult niet"Gebod op gebod; regel
op regel; voorschrift en voorbeeld bij
't gansche Israelietische godsdienstige le
ven in alle tijdvakken vóór en na de
Richters; vóór en na de Profeten. Gij
zult, zoo luidt de wetGij zult zoo
klinkt 't tot de tempelbouwers die Mo-
zes bestek, dat is des Heerenuitvoer
den. Gij zult zoo klonk altijd 't ver
manend dreigen en het dreigend pro-
feteeren der groote en kleine profeten.
Maar de Heiland is niet gekomen in
Bethlehem om de Wet en de Profeten
te ontbindenom den Oud Testamen-
tischen opbouw te vernietigen en op de
puinhoopen der oudeBedeeling een totaal
nieuwe te stichten, neen, Jezus is
gekomen om de oude vormen van Mozes
af tot Maleachi, een nieuw leven in
te blazenze van den bolster te ont
doen om de pit en kern te doen genie
ten aan iederen Israëliet, die er van
profiteeren wilde. Daarom streed Hij zoo
bitteren strijd en onophoudelijk tegen
't Farizeïsme, de warme voorstanders
van een reeds tot kou verkilde en on
geestelijke deugden- en plichtenleer, die
wel de vormen nog raakte, maar geens
zins meer 't diepere wezen. Daarom Zijn
ernstig: Wee u, Wee u, Wee u, gij
Farizeeën en gij Schriftgeleerden,
want gij doet dit en dat, maar
gij maakt uwe cedelslang, maar
gij vertient uw dille en komijn,
maar; gij legt den menschen lasten op
te zwaar om te dragen, maar ge raakt
ze zelf niet aan; gij gaat in de huizen
der weduwen, maar .gij hebt ge
hoord, dat aan de ouden gezegd is
maar Ik zeg u
Maar, maardat was de antithese
tusschen Oud- en Nieuw Testament
tusschen Mozes en de Heilandtusschen
schaduwen werkelijkheid ;tusschenletter
en geesttusschen vorm en wezen
tusschen „plicht" en de geestelijke
genadevrucht; tusschen zoovéél uiter
lijk vertoon met deugdenglans èn
innerlijk door den H. Geest bezield leven
uit pure liefde en dankbaarheid voor
ervaren gunste van Omhoog; tusschen
band en Vrijheid; die boroemde Vrij
heid des Christendoms; die vrijmaakt,
als de Zoon ons zal hebben vrijgemaakt;
vrij, altijd vrij in Hem, door Hem, met
Hem èn toch gebonden, maar door gansch
andere bandendoor banden der innige
liefde voor Jezus en zijn leer.
Maarmaar! dat was de antithese
tusschen 't Oud Testamentisch Volksle
ven, de Oud Testamentische Volkskerk,
't Oud Testamentische Koninkrijk van
Israël, waarvan bij de Hemelvaart op
den Olijfberg nog de discipelen droom
den, vragend wanneer toeh't Konink
rijk van Israels vorsten nu eens weer
opgericht zou wordenèn 't Nieuw Tes
tamentisch Christendom met zijn óók
Grieken en Barbarende Nieuw Testa
mentische Kerk van Christus met baar
Gij zijtaWsw broeders van wat geslacht en
wat heidendom'tNieuw Testamentische
Koninkrijk zonder Davids paleis en Salo-
mo'sknechteningoud en purper maar met
wedergeboren zielen, zonder praal, zon
der uiterlijk, zonder vertoon, en onder
danen van den gekruiste op Golgotha,
wiens Rijk niet van deze wereld is.
•fc
Vrijheid
Maar op 't graf van 't Christendom
groeit de dwang. En terecht heeft eens
een schrijver opgemerkt, dat uit 't graf
van dat Christendom de Alvermogende
Staat opkomt. Op dat graf bloeit de
gif bloem vaD 't Staats clericalismeop
dat graf kunnen de grafsteenen geen
ander inschrift hebben, dan»Hier ligt
de Vrijheid van 't individu".
Toen de volken ophielden waarlijk
Christenen te zijn, begon het juk van
den Staat zwaar te wegen; want zóó
zeker hetis, dat de beste Christen de beste
staatsburger is, zoo zeker ook is die Staat
de vreedzaamste, de viijheidlovendste en
vrijheid eerbiedigende, waar de onder
danen dagelijks met hun Overheid hun
God zoekenenin Christus hun middelpunt
van leren vinden. Waar 't Christendom in
oprechtheid tiert, daar is vrijheid in den
Staat voor elk individu om zich gees
telijk on stoffelijk volkomen uit te leven
en dan is er vrijheid vangeweten, van ge
loof, van belijden en benaarstigen, handel
en wandel voor Christen en Ohristinne
maar dan ook stoffelijk: geentijrannie
van den Staat, geen slaafsche banden
van plichten hier en daar; van aller
lei wetten en voorschriften over uw
eten en drinken, je fabriek en je arbeid,
je school en je scheepvaart, je wegen
en je kanalenje vere'enigen en je los
maken in en van organisatiesdaar is
de Christen zich zelf weer omdat hij,
juist Christen zijnde, van Godswege zijn
roeping verstaat. De Staat behoeft hem
o zoo weinig op te leggen hij individu
volbracht 't reeds, om Gods wil, om
zij as gewetenswil, om des broederen wil,
om der welvaart wil van hem, de zijned
van hem en 't algemeen.
Maar als men naar God niet luistert
dan zai men luisteren naar den dwin-
genden Staat, God is liefde en
men gehoorzaamt hem niet! Dan zal
de Staat ons overheerschen .die
't geweld, de kracht, de dwang, 't bevel,
de sabel, de justitie, de gevangenis is.
Vrijheid en Gezagze tieren op 't
veld van 't Christendom, 't Zijn bloemen
van zijn akkersmaar waar 't ongeloof
die velden plat trapt als door woeste
oorlogsbenden, daar vertrapt het meteen
de heerlijke vrijheid, die 't individu met
zijn God, met zijn naaste en met zich
zelf in 't nauwste en beste kontact
brengt. Op 't graf van 't Christendom
is t geestelijke leven doodmaar dan
ook afgestompt het fijngespitste ge
weten afgestompt 't teere barmhartige
gevoel voor leven, streven en lijden
van anderenafgestompt 't rechtsge
voel, doch opgebloeid de zelfzuchtop
dat graf groeien distelen en doornen
van eerzucht, hebzucht, zelfzucht,
heersëhzucht, regeerzucht met al de
pijnlijke gevolgen, die een zwaar abces
by een zwak patient hebben kan; en
op dat graf richt Vadertje Staat zich
omhoog en zwaait 't zwaard des gs-
welds, der verdrukking der minderhe
den het zwaard van dwang ten goede
voor de goeden en ten kwade voor de
kwaden, tenzij de Staatsorde zelf reeds
rot is, en de hooge Overheden 't recht
doen struikelen op de straten als in
de dagen van Samuels Richterschap
zijn zonen deden en die van Eli»ze
bogen 't recht»ze namen geschenken
aan«.
God zelf riep Staten in 't leven;
ze zijn Zijn werk, en 't is Zijn genade,
die ze ons schonk, om in de ontstane
chaos door de zonde sinds 't Paradijs,
nog vereenigingen te stichten met Ge
zagsdragers, die een zwaard dragennog
Staten te stichten van ordelijk saam
wonen in plaats van elkaar, zooals in
de wildernissen van Afrika en Indie,
elkaar op te eten, uit te roeien, voor
slaaf te versjacheren en elkaar een
eeuwigen strijd van familien, geslachten
en stammen aan te doen.
Maar laat in zoo'n Staat de Christus
staan in 't middelpunt, zóódat Overheid
en onderdaan Hem zien en aanbidden
m dien Staat is 't mensehelijk leven
ondanks de zonde nog dragelijk.
Doch laat in zoo'n Staat de Christus
gebannen zijn, zoodat de Overheid Hem
niet begeert, en de onderdaan er niet
naar vraagtin dien Staat is aan
de orde vrijheidsherooving door wetten
en reglementen dag in, dag uit; dat is
de Staat van de Justitie, politie, gummi
stok; daar is 't huiselijk, 't schoolr
leven, 't ambachtsleven, 't winkelleven,
't volle bedrijfsleven kapot geslagen.
Op 't graf van 't Christendom groeit
de plant der sociale verwildering! de
gifplant, van Gezags fanatisme, bij de
Overheid ter eener zijde en van Gezags-
vertrapping door den ontevreden onder
daan ter andere zijde,
't Christendom leveDan bloeit de
Staat en heeft ieder burger een mooie
plaats voor 't hol van zijn voet
De Schoolstrijd.
Bekentenissen: Men weet hoe het liberale
Tweede Kamerlid Jhr. R. R. L. de Muralt
ten aanzien der Schoolkwestie bezig is zijn
draai te nemen (draaien kunnen trGuwens
alle liberale en sociale Kamerleden). Hij stemde
vóór 't nieuwe artikel 192 der grondwet
omdat hij naar hij zelf verklaarde, „zoover
mogelijk wilde tegemoet komen aan de ge
moedsbezwaren van de tegenstanders der open
bare School", maar bij de nadere uitwerking
verwachten we van dit Kamerlid niet den
geringsten steun maar wel alle tegenwerking.
Immers in een vraaggesprek met een Te-
legraaf-correspondent verklaarde en bekende
hij o.m. (zie Telegraaf van 11 juni 1918):
Laat ons ronduit erkennen dat wij,
voorstanders van het openbaar onderwijs, in
den loop der jaren een nederlaag hebben
geleden. Aan de openbare school is een harde
klap toegebracht
de oude liberale idee van een neutrale
school voor heel de natie is op niets uitge-
loepen. We moeten daarin berusten
ge moet niet vergeten dat wij deor
het nieuwe artikel 192 in sl chter conditie
komen want de schoolstrijd zal na de totstand
koming der onderwijswet door de rechterzijde
geveerd kunnen worden met veel beter wape
nen dan ze tot dusver had (zeer juist
gezien
Het is om dit alles dat ik van het nieuwe
artikel 192 voor ons (voorstander der open
bare school) veel ellende voorzie".
Dat moet je geloovenIn 't vermelde in-
tervieuw van een Telegr.-correspondent met
't Kamerlid Jhr. de Muralt zei laatstgenoemde
(lib.)
Wij vrijzinnigen hebben steeds als aller
eerste programmapuntstrijden voor de gees
telijke vrijheid (dit is één van de grootste
leugens die de liberale partij poseert, het is
niets anders dan een leuze om het kiezers
corps te misleiden en te bedriegen). Daar zijn
van die dingen die niet gezien maar geloo fd
moeten worden. Van dien strijd van de vrij
zinnigen voor de geestelijke vrijheid hebben
ze zelden, neen, nooit iets gezien. Zouden
we 't dan misschien moeien gelooven Want
der liberale financieele en moreels bevoor
rechting van de godsdienstlooze openbare
school is voor ons andersdenkenden immer
en altijd geweest een geestelooze dwingelandij.
Zouden wij, kortzichtige menschen, de dom
pers, 't dan altijd precies verkeerd hebben
gezien en zij, 't denkend deel der natie 't
altijd goed hebben gezien.
Ja, der liberale beweringen zullen apodic
tisch zijn en wij zullen de tegenstrijdige
blijken ervan als even zoovele wrangs vluch
ten met verholen tegenzin slikkend, er aan
moeten gelooven.
Gelooven aan 't liberale dogmawij strij
den voor de geestelijke vrijheid.
Nou breekt onze klomp 1
Onbetrouwbaar. Hoe onbetrouwbaar de
onderwijspolitiek van de liberalen is wordt
hun niet alleen onzerzijds aangezegd maar
evenzeer door hun geestverwantende vrij
zinnig democraten en sociaal democraten.
In de „Vrijzinaig Democraat" komt de heer
Marehani tot de conclusie, spiekend over
't voorstemmen der Liberale Unie bij de
herziening van artikel 192 en de daarbij Riet
passende houding van thans door 't tegen
stemmen tegen 't wetteke Lohman: „Wij zijn
door den heer De Muralt en de zijnen be
drogen."
En „Het Volk" omschrijft een positie der
liberalen in de Schoolkwestie aldus:
„Wat stelien tegenover dit zegenrijk be
ginsel de liberalen Het oude gezeur over de
openbare school. Welke oplossing hebben zij
van het vraagstuk Geene. Het liefst zouden
ze teruggaan tot voor den tijd van 1848 toen
van overheidswege het opkomen van kerke
lijke scholen zooveel mogelijk werd belet. Dat
durven zij niet openlijn zeggen. Zij blijven
in de ruimte. Zij vullen veel volzinnen met
schoone woorde i en holle phrasen over de
openbare school. Maar wat willen zij Het
nieuwe grondwetsartikel waar zij zelf voer
hebben gestemd, te niet te doen Zij durven
niet en zij kunnen niet. Wat wiilen ze dan?
Zij zeggen het niet. Zij zijn armen van geest
'terwijl ze zich voordoen als de profeten van
verlichting en beschaving."
Verder commentaar overbodig. De waar
heid wordt hier ten voile uitgeteekend. Zul
len wij, voorstanders der Vrije School voor
heel de Natie, daarin berusten. Neen, laat
ons strijden. Er moet nu een einde komen
aan den tachiigjasigen oorlog voor de Vrije
School. Reeds is erkend dat het eens zoo
kleine, verachte groepje menschen die een
Vrije School verkiezen boven de openbare,
recht van bestaan heeft, nu is het uitgegroeid
tot een volk dat er mag wezen, dat beteekenis
heeft gekregen. Maar de erkenning van dat
r.cht heeft nog niet ten gevolge gehad dat
gelijke verhoudingen ten opzichte van andere
machten zijn geschapen. Neen, oplossing der
Schoolkwestie is niet veilig in. de handen van
liberalen en socialen, alleen de rechter par
tijen zullen haar tot een gewenscht einde
brengen. Wilt ook gij in dezen recht doen,
brengt dan uw stem op 3 Juli a.s. uit op
onzen uitnemenden Staatsman en Evangelies-
belijder lijst 20 no. 1
Stemt ditmaal rechts.
In 't linkerkamp, zoowel bij de liber.alen
als bij de socialisten, wordt bij veïen een
gevoel van onlust aangetroffen. Zoo nu en
dan kamt ons dit ter oore. Hoe groot dit is
blijkt uit een artikel door Mr. H. W. van
Sandick geplaatst in de Vrij liberale Nieuwe
CourantAan zijn artikel stemt rechts" ont
kenen we deze gedeelten
Een ieder wien het welzijn van het Vader
land ter harte gaat mag thans wel terdege
overwegen hoe hij bij de aanstaande verkie
zing op 3 Juli zijn stem zal uitbrengen. Er
hangt veel van af. De vrijzinnig democraten
hebben in de laatste jaren niets gedaan dan
de sociaal democraten naloopen, hen over
troefd en overboden om de vö'ksgunst deel
achtig te worden en de Unie liberalen volgen
hen helaas na, want ook de leiders der Unie
liberalen hebben zich bereid verklaard in een
socialistisch kabinet zitting te nemen en de
leider der socialisten heeft zijnerzijds de
opneming zoowel van Unie liberalen en vrij
zinnig democraten toegezegd onder uitdruk
kelijke toevoeging dat 't kabinet zal een
socialistisch kabinet en een deel van het
socialistiseh program zal worden ten uitvoer
gelegd, een geheel andere toestand dus dan
na afloop der vorige verkiezingen toen in een
liberaal kabinet eenige plaatsen aan socialis
ten zouden zijn ingeruimd, op zichzelf
trouwens al een greote verzwakking van
liberale regeeringskiachf.
Een meerderheid van links zender sociaal
democraten is m.i. uitgesloten, de vrijzinnig
democraten wiilen ook niet gaan zitten met
de vrije liberalen.
Stemmen op de vrij liberaal uitgebracht
zijn waardelooze stemmen ten opzichte van
het regeeringsresultaat. Zij kunnen geen
effect sorteeren. En de Economische Bond?
Het is de partij'der malcontenten, der onte
vredenen, doch het is mij niet gelakt er
achter te komen wat deze eigenlijk beoogt.
De doeleinden die deze bond volgens de ge
schriften en de woorden der leiders zegt nu
te streven zijn in volkomen, flagranten tegen
spraak met de daden van den hoofdleider
Mr. Treub als minister zcodat een afwach
tende houding aangaande deze partij ge
wenscht en geraden is.
Al te bezadigden in den lande die, ook ge
let op de treurige resultaten van het socia
listisch gedoe der laatste jaren, verschoond
wensohen te blijven van de zegeningen van
een bepaalt socialistisch bewind, roep ik daar
om toe: STEMT DITMAAL RECHTS, tot
tijd en wijle, daï de vrijzinnigen terugkomen
van de dwaling huns wegs
Tot zoever Mr. Sandick. Liberalen, wees
door Uw eigen partijgenooten gewaarschuwd
die U voor oogen stellen, helder en klaar,
wat ons te wachten is als de linkerzijde
oppermachtig wordt, 't Staatssocialisme is
geen hersenschim meer, neen 'i rijst voor ons
op als wordende realiteit, werkelijkheid. Laat
het U voor zezegd houden. Een gewaar
schuwd man geldt voor twee. En als wij
rechterzijde net U toeroepen, 't zou voor U
verdacht zijn, maar nu, Uw eigen partijge
nooten roepen het u toe, dus van onverdachte
zijde komt deze broederlijke raadgeving en
vingerwijzing. Wij, antirevolutionairen zijn
het met de geopperde motie en natuurlijk niet
eens, een hoogcr, heiliger, heerlijker beginsel
drijft ons tot rechts heuden, toch schuilt in
de gevolgde redeneering meer dan één element
van waarheid, dat ook voor ons bruikbaar is.
Zijt getrouw, ook in dezen en Uw keuze is
beslist. Gij brengt Uw stem uit op onzen
uitnemenden staatsman, Oud Gouverneur-
generaal
C. KOOIMAN Wz.
Den Bommel, 21 Juni 1918.
Dat vraagt waarborgen
Reeds meermalen is betoogd, dat we bij
Links de oplossing van den Schoolstrijd niet
behoeven te zoeken. Daar zijn nog te veel
Eerdmansen, Oito's, de Muralts I
Men zegt van dien kantwe moeten waar
borgen, dat het bijzonder onderwijs evengoed
is als het Openbare.
Nota bene I En dat terwijl de onderwijzers
van beide scholen hetzelfde examen afleggen.
Men zegt van dien kantwe moeten waar
borgen, dat bij rechts de schooi cok de
openbare in veilige handen is.
WaarborgenMaar die zijn er. Een spre
kend voorbeeld lazen we dezer dagen in de
Volkscourant, een A. R, weekblad, dat in
Groningen verschijnt.
Het hoofd eener bijzondere school, „ont
rukt aan de vergetelheid" de woorden van
een liberale district-schoolopziener, d.z., B.
van der Meuten, toen hij in het jaar 1911
afscheid nam.
Hij memoreerde ir, zijn gedachtenisrede de
treurige onderwijs toestanden in Drente bij
zijn optreden.
Dan lezen we in bedoeld blad het volgende
over zijn woorden
„Eere, wien eere toekomt. Toen einde
lijk mijn klachten doordrongen tot het
departement, heeft de in 1901 pas opgetre
den minister van binnenl. zaken niet ge
rust, aleer hierin kentering was gekomen.
Niet minder dar. 1 millloen gulden (waar
van f 500,000 alleen voor de gemeente
Emmen) werden van regeerir.gswtge be
schikbaar gesteld als extra bijdragen, on
derwijsverbetering district Assen. En de
man, wien dit eeresaluut zij gebracht, was
niemand anders, dan z,ex. dr. A. Kuyper".
De rechtsche minister, die zulke groote
sommen uitgaf voer het Openbaar onderwijs
Dat vraagt waarborgen!
