toof de SZnidliollaiidsefie en Meeiiwsclie Eilanden.
Woensdag 17 April 1918.
888te Jaargang N*. 2881
JLn tirevo air
Orgaan
Mitst! Suitschs Serlogslsenini
J
IN HOC SIGNO VINCES
De finandësls zorgen van
den Staat.
KAMEROVERZICHT.
LAND- EN TUINBOUW.
Reclames Mededeelingen.
5 7o Duitsehe Rijkslsening.
472 7o Ouitscha Schatkistbiljetten
V/. BOEKHOVEN Zonen,
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bjj vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDljK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Adverfentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
%lle (itnKiMsn voor «ie ««tterteM
Hat moet erkend, dat de fioantieele
zorgen van den Staat dagelijks toene
men. Distributie »oorlog« en marine*,
duurtetoeslagenja, om een dagelijksche
uitdrukking te gebruikenalles eet
geld*. De eene ieening is niet voltee-
kend, of de Minister van Finantiën wijst
alweer op een nieuwe. En duurt de
xirlog met al zijn nasleep nog een paar
Sjaar, dan is ook de Nederlandsche
Staatsschuld tot een onrustbarende
hoogte gestegen, onder welker rente en
aflossing we nog een groote rij van
jaren zullen moeten zuchten.
Geen wonder, dat elk meelevend
burger; elk patriot; elke werkman en
elke werkgever zich bezig houdt met
de vraaghoe moeten die schulden ge
delgd; vanwaar moeten de renten en
aflossingen komen zonder dat 't
Staatsleven zijn taak gaat inkrimpen
zonder dat de Staat ophoudt allerlei
voorzieningen te treffen, die geld kos
ten .ja, integendeel, zóó dat de
Staat nog méér dan weleer de steunende
en helpende hand biedt om wat door
de Neutraliteitshandhaving kapot of
lam geslagen is, weer op de been te
helpen, óf om nieuwe aotie de hand
joven 't hoofd te houden en ze vooruit
helpen.
't Is een zwaar probleem. Een groote
schuldenlast druktdie moet voegmaar
en passant, al schuld afdoende moet
die Staat toch voortgaan met zijn aotie
ingrijpen hier en aanpakken daar, wat
ook alweer sommen verslindt. De Paci
fieatie op Schoolgebied, om ons maar
hij dat ééne punt te bepalen, kan en
mag onder den Schuldenlast van 1000
millioen, dien we aanstonds te dragen
hebben, niet lijden. En tochze zal
millioenen kosten. Hoe moet deze zaak
nu in orde komen? De Faeificatie uit
stellen van 1918 naar 1930? Is 't ge
oorloofd Ons dunkt neen. En toch zijn
er al Staatslieden geweest, die op 't
Scheolvraagstuk dit antwoord reeds
gaven: Laten we over die Pacificatie
eens praten over een jaar of 10 en
eerst eens zien, hoe 't dan met de finan
tiën staat.*
Maar zoo staat 't niet alleen met 't
Lager Onderwijs, dat heden door de
Grondwetsherziening in bijzondere be
trekking staat tot 't Departement van
Financien, maar zoo staat 't in de Toe
komst óók met de Chr. Hoog. Burger
Scholen, Gymnasia, Hoogescholen en
Universiteiten. Mag de Staat zijn werk,
dit verzoeningswerk der Scholen, sinds
1888 begonnen, stopzetten, verslappen
om wille van den Schuldenlast? Hoe
moet bij den Woningnood aanstonds
de Staat optreden Hoe in 't Verzeke
ringswezen, dat toch om oplossing
schreeuwt inzake Ouden van dagen,
Invalieden, Zieken, Werkloozen, enz. En
dan de uitgaven voor Vloot en Leger,
hier en in Indie 1 De Staat kan zijn
bemoeienissen niet inkrimpen, en toch
moet de Schuldenlast gedekt. Ons Cow
cept-Program spreekt in Art. 6 over de
Sociale Wetten, die voortgang moeten
hebben; in Art. 7 over den wettelijken
uitbouw van 't collectieve arbeidscon
tract voor het in het leven roepen van
nieuwe maatschappelijke organen, welke
bij de voorbereiding en uitvoering van
wettelijke maatregelen zeggenschap er
langen. Doeh die nieuwe organen en
en organisatie zal den Staat beslist
eenige tonnen kosten aan administratie
en ambtenarij; in Art. 9 over den Mid
denstand, die deels door de hulp der
Regeering, meerdere organisatie moet
erlangen. Ook dat deels* kost beslist
weer geldin art 10 staat, dat zoolang
de vrijheid van bedrijf en handel inge
toomd wordt, de Overhoid heeft te wa
ken tegen onredelijke prijsopdrijving en
te voorzien in de nooddruft der bevol
king tegen verlaagde prijzen doch
dit zal zelfs nd den vrede nog moeten
geschieden èn dat kost alweer geld.
Zoo zouden er nog wel andere din
gen te noemen zijn, die in de Toekomst
de bijzondere eu aanhoudende zorg der
Regeering vragen; die geld zullen kosten,
veel geld. En toch moet de Regeering
daarenboven nog aflossen en rente be
taler.
Maar wie moeten d6 zware belastin
gen betalen
Bij arbeiders in de steden, die nu al
uitgemergeld zijn door werkeloosheid
Bij die op 't platteland, wier inkomsten
relatief, als gevolg van de duurte, eerder
afnemen dan toenemen Bij de rijkelui
Bij den Middenstand, die er al sinds
jaren niet zoo heel gunstig voorzit ge
drukt als hij wordt tusschen 't Groot
Kapitaal en de Coöperaties.
Ons Program zegt in Art. 14:
Vooral na den finantieelen druk,
dien de geheel bijzondere oorlogstoe
stand in het leven riep, is het, tot
behoud van de mogelijkheid van een
hervormend optreden, allereerst noo
dig dat in den publieken dienst, wat
bereikbaar is, vereenvoudigd en bezui
nigd worde, zonder te kort te doen
aan belooning van het personeel in
Staatsdienst overeenkomstig den prijs
der noodzakelijke levensbehoeften
Voorts zal meer nog dan anderszijn
te streven naar een lelastingheffi7ig
naar draagkracht, die ook verband
houde met de talrijkheid van het
gezin, doch evenmin een doelmatige
verdeeling in directe en indirecte hef
fingen uit 't oog verliest.
Alles in ordemaar kdn de
Staat er van die enkele belastingheffin
gen komen. Al is er >belasting naar
draagkracht*al zullen er dan, rmt a's
nu, directe en indirecte* belastingen
zijn en blijven, zijn die voldoende om
af te lossen, rente te betalen en de
staatstaak met energie voort te zetten,
die in de Toekomst 't toch al loodzware
budget met millioenen zal bezwaren.
Daar geeft ons Program geen antwoord
op.
En daarom, juist waar die vraag door
anderen ontkennend wordt beantwoord
juist waar men beweert, dat de belas
tingheffingen, zoo directe als indirecte,
èn zelfs bij flink pompen op de beurzen
der bezitters, absoluut onvoldoende zul
len zijn, daarom zeggen anderen, dat
de Staatsmonopolies moeten uitgebreid
wordende Staatsbedrijven vermeerderd
om de winsten van die Bedrijven zich
te kunnen benutten. Daarom eischt men
een zoogenaamde repropriatie of kapi-
taalinbezitname een eigening van som
mige Bedrijven, die daar, als de Telefooii,
Electriciteit, Brandstoffen, Scheepsbouw,
voor in aanmerking zouden kunnen
komen.
Rijker Bedrijfsbezit wordt als één der
meest urgente middelen genoemd om te
voorzien in het tekort aan Belasting
penningen. Anderen staan tegen dit
Staats socialisme vierkant over en willen
van een uitbreiding van de Staatstaak
inzake de Bedrijven niets weten en
wachten het van eigen hulp en initiatief.
Van een vJederlandsehen Bedrijfsstaat
willen ze niets weten. Van meerdere
Socialisatie zijn ze afkeerig.
't Is een zwaar vraagstuk, dat aan
de hoogst bekwame finantieele kopstuk
ken, die in ons Vaderland bezitten, de
grootste moeite baart
Er zijn natuurlijk twee uitersten. Of
Onteigening van Kapitaal, d.i zelf Be
drijven ter hand nemen en zelf den
Staat de Winsten in doen palmen óf
de Staat moet zijn handen thuis houden.
Maar daar is eok een middelweg. Tus-
schea Staatsexploitatie èn Particuliere
exploitatie ligt de Gemengde exploitatie,
di. de Staat neme aandeelen; of aan
den Staat moet extra winst betaald
worden boven de belastingen.
In elk geval: elke politieke partij
staat hier voor een reuzentaak èn bot
singen zullen niet uitblijvenstel alleen
maar door 't vraagstuk van den Vrij
handel of Bescherming, door welke
Bescherming wellicht een 12 miliioen
was binnen te halen Maar wie durft
er over protectie spreken, waar alles nog
zoo onzeker is. En tochook dat vraag
stuk behoort bij de finantieele zorgen.
Een toekomstige Minister van finan
tiën wat taak heeft zoo'n man 1
De vacanties zijn geëindigd.
Met nieuwen moed gingen beide kamers
de afgeloopen week aan den arbeid. De
Tweede kamer was het eehter reeds gauw
beu, wat wij straks zullen zien.
Warme woorden werden in de eerste zit
ting van het Lagerhuis door de voorzitter
gewijd aan het overlijden van den heer de
Beonfert.
Aan de orde werd vervolgens gesteld de
begrooting van Suriname.
Het debat stond niet op hoog heil, waar
mee we dan bedoeièn, dat de zaken, die op
den voorgrond werden gebracht en de vra
gen, die gesteld werden, van ondergeschikt
belang waren, zoodat we genoegelijkerover
kunnen zwijgen.
Zonder hoofdelijke stemming wetd de
begrooting aangenomen, evenals die van
Curagoa.
Reeds den derden dag werd bet rommelen.
Wel hadden de heeren pas vacantie gehad,
maar dat nam niet weg, dat ze toen reeds
begonnen te si'belen. Wegens onvoltalligheid
moest de vergadering tweemaal worden ver
daagd.
Het ontwerp, dat werd behandeld, nl. de
opheffing van belemmeringen van den tot
standkoming en tot instandhouding van
eiectuciteits-werken in den weg gelegd (wat
'n woorden!) zal onzen lezers zeer waar
schijnlijk geen belang inboezemen.
In het Hoogerhuis echter werden belang
rijke redevoeringen gehouden. Daar was aan
de orde de begrooting voor 1918. Wel wat
laat. Maar beter laat dan nooiil
De heer de Vos van Steenwtjk (A.R.)
sprak o.a. over de coalitie en zei: deanthl-
these blaft reëel, de drie rechtsehe partijen
blijven verbonden door een hooger beginsel
en de partijen der Linkerzijde zullen zich
daarbij hebben neer te leggen.
Wat betreft de S. D. A. P. en het Konings
schap: die partij behoort onomwonden uit
te spreken, hoe ze daarover denkt.
Inmiddels kwam de volgenden dag het
antwoord daarop bij monde van den heer
Vliegen (S.D.A.P.) Die zei, dat de S.D.A.P.
van huis uit repubiikeinsch is, maar het
Koningsschap, zooals het hier practisch wordt
uitgevoerd, wel wil aanvaarden.
Hij erkende er zelfs een historlschen onder
grond van 1 Zoo langzamerhand kunnen we
wel een vrijzinnig-socialistisch kabinet krij
gen.
De heer Col^n (A.R.) behandelde ook
verschillende voorname punten. Wat betreft
het buitenlandse!! beleidSpr. juichte het toe
dat de Regeering geen offlcieele stappen tot
den vrede heeft gedaan. Daarvoor is onze
neutraliteit te kwetsbaar. Verder zei hg, dat
het buitenlandsch beleid niet doelbewust is
geweest altijd, maar meer lette op incidenten.
Bovendien is het te veel afhankelijk ge
weest van onze maag.
De uitslag der as. verkiezingen zal waar
schijnlijk geen meerderheid naar reehts of
naar links geven. Dat is wel een nadeel,
maar het levert ook vrachten op. Want de
partijen zullen dan niet meer vervallen in
politieke vliegenvangerij.
Een andere spreker van de A. R. partij
was prof. Bavlnck. De volks welvaart moet
zoo hoog mogelijk worden opgevoerd, maar
boven alles is waardig versterking vaa den
geest en een wedergeboorte tot tegengaan
van verkeerde machten.
Hat moderne kapitalisme maakt hoefd ea
hart ondergeschikt van den staf. Dat is ron
de. Maar de ronde van het «oeialismels, dat
het de strijd tegen dit kapitalisme (een str{jd,
die gerechtvaardigd is 1> gelijk maakt aan
een strijd met het kapitaal.
Een kapitaal is nuttig.
Van de zijde der regeeringstafels werden
vier ministers het woord, nl. Cort van. der
Linden, die o.a. beweerde, dat de onderwijs-
rede eerlang volkomen zal zijn.
Verder de min. Treao en Posthama, die
er tegen waren, dat een deel der producties
aan de producenten zou worden afgestaan.
Waat dan kan er geen centrale meer worden
gehouden.
Tenslotte Min. de Jonge, die op een des
betreffende vraag antwoordde, dat de mili
taire reservevoorraden de bevolking maar
enkele weken zonden kunnen voeden. Hij
wil echter wel coneepsie doen en de voor-
radea aanspreken, mits wij ze tijdens den
nieuwen oog3t terugkrijgen.
Van de sprekers in tweede instantie moe
ten we nog even de heer Coltjn vermelden,
die sprekende over de a.s. kabinets-formee-
rlng zei, dat Reehts, indien ze de meerder
heid behaalde in 't geheel niet verplicht is,
een kabinet te tormeeren. Van verplichting
zon alleen sprake zijn, wanneer ze met een
gemeenschappelijk program aan de verkie
zingen zouden deelnemen. Dat wilde echter
niet zeggen, dat Rechts niet bereidwillig
was, eea kabinet ta formeeren. Maar spr.
legde den nadruk hierop, dat van verplich-
ting geen sprake kan zijn.
HENNEPTEELT.
De verbouw van hennep is in de laatste
jaren in ens land van bijna geen beteekenis
en werd alleen nog in de Alblasserwaard en
enkele deelen van Noord-Brabant zeer in
het klein en dan niet op de meest economi
sche wijze gedreven. Nn echter tengevolge
25 cut per Regel
£-y>, -?<
Moers v^n Uiégiffe @8 pCt.
Het Rijk mag de obligaties ®p weenast
iegess den Sretebeic opseggenen
kan, in Verband daarmede, ffok den rentevoet daarvan
niet van te voren verlagen.
Moebt het Rijk na dien datum voornemens zijn,
den rentevoet te verlagen, dan moet het de obligaties
opzeggen en de houders de terugbetaling daarvan tegen
de volle nominale waarde aanbieden.
Moers van ftJMglfte 98 pCI.
Uitlootbaar tegen 110 pCt. tot 120 pCt.
Wendt D voor verdere inlichtingen tot Uwen
Bankier.
De termijn van inschrijving* sluit op
Poiiderdag* den 18*» tpril, des nam.
ten 1 ure. 13759
