Woensdag 18 Maart 1918
He Oorlog.
ven
Antirevolutionair
Orgaan
,i?
F.S.
IN HOC SIGNO VINCES
officieel gedeelte.
.AND
88ste Jaargang N". 2871.
voor de Sfinidlióllaitdèclie en Kfeauiche Eilanden.
IN
s>
[0.11.
Cl.
Het erfdeel oazer Vaderen.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
1
s
I
if
a Wortel-
el tegen:
st, koorts,
de meeste
wery
erdam
359
12801
rz van
[EIJDE.
«eten.
;atiën.
gelden 4
te stellen.
aat
-
'9
No.
«aki dat
tre«- es
G®adcu
Geadeu
gemrea.
Ifkeerlflg,
ioeree ea
R HAVE
iteehappi]
13498
dan ge-
rana!
reld".
i. Veerea
i» Kapok-
beien en
1 Deken
12569
?anal
•«ld'
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 75 Cent bij voone&fcetailng,
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 5.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
i ii w mfirtiffitimi
UITGEVERS:
W. BOEKHOVEN Zonen,
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTÏËN 12l/s Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht^ tot DINSDAG-en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
4Ue voor dr Retiac&le fbesteamfl, Adver^f-iatlêsa es» werdere dsssl^arasaar
».r «essslem »**si «Ip* <t»
13203
1ERÜ
itoor
en van
ïlandscfte
op ver*
1 en over-
t&r
sf
n enz.
Kapok
galden,
gewaste
ea boven
CADEAU,
I
Er kunnen in de Vrijz. Pers toch
zulke onnoozele dingen gezegd worden
zoo lazen we dezer dagen onder t
motto: „Een Leuze", een stukje in 't
Blad van den heer Roodhuizen, in 't
officieel orgaan der „Lib. Unie", 't Is
geschreven niet door R., maar door
den heer Am ent. Er staat:
In een te Voorburg gehouden
vergad. van de R. K. kiesvereenig.
heeft de heer Oostdam, uit Leiden,
zijn gehoor opgewekt om de voor
mannen te volgen, om zoodoende
getrouw te blijven aan de leuze
veroveren we meer en meer 't erf
deel onzer vaderen.
Inderdaad een leuze.
Wanneer we diezelfde leuze, die
zelfde woorden ook zoo vaak hooren
verkondigen van antir. of chr. hist,
zijde waarmede men dan uiteraard
precies 't tegenover gestelde bedoelt,
dan doet 't vreemd aan, daarbij te
hooren, dat die partijen toch alle
leven uit hetzelfde beginsel. Maar
ondertussohen wil elk 'i erfdeel der
vaderen weer terughebben. En door
wie is dat dan afgenomen de
herdenking van Luthers daad schijnt
weder vergeten.
Wat een verwarring in zoo'n klein
jistukske. Kerk en Staat worden hier
dooreengehaspeld. Christelijke staat
kunde wordt verward met de dogma's
over den Kerkvorm en de Kerkregee
riug en Kerkleer in R. Katholieke krin
gen. Een helder begrip over de betee-
kenis van 't „erfdeel der Vaderen" is
zoek. En de schrijver beweert daaren
boven, dat Anti's én Chr. Hist, én R K.
precies 't tegenovergestelde bedoelen
met die verovering van 't erfdeel.
De hoofdfout van den schrijver zit
em in zijn verwarring van Kerk en
Staat, daarom doet 't hem ook vreemd
aan te hooien, dat de Rechtsche par
tijen alle leven uit hetzelfde beginsel.
We zien de zaken anders
Er was een Tijd vóór de Groote
Revolutie, toen over de begioselen van
Recht en Gezag gansch andere inzich
ten bestonden dan na die Revolutie.
Toen deor alle geloovigen van ivat
Kerk ook in Nederland de uiting op
gevangen werd. dat Recht en Gezag
in den Staat dan alleen bloeien kon
den, als ze gefundeerd waren op de
Religie, zooals die fundamenteel in de
H Schrift was neergelegd n.l. als Ken-
nisse van God Almachtig, die zich in
zijn Zoon Jezus Christus heeft geopen
baard en 't Vleesch geworden Woord
genoemd wordt. Men had in alle Kerken,
zoowel in de Gereformeerde als in de
Luthersehe, als in de Roomsche dit
gronddenkbeeld, dat elke Staat te re
kenen had met dien God, die in de
H. Schriftuur zijn ordinantiën gegeven
had. Er was een bukken en buigen
voor 't Gezag van dat Woord en er
kende, dat dit Woord de grondslag
moest zijn voor ieders, ook der politici
geweten.
Dat was 't Erfdeel der Vaderen. Niet
een Kerkgeloof van uitsluitend Gere
formeerden of uitsluitend van Room-
schen, maar een Staatkundige belijde
nis aangaande Gods Souvereiniteit ook
over de zaken vaa den Staat. Over
Recht en Gezag. Over Vrijheid en Wet,
Over Kroon en Volk Over Huwelijk
en Onderwijs. Niets zonder God. Niets
zonder te vragen of 's Heeren Woord
't ook verbood.
Maar die tijd is veranderd. Andere
ideeën haanden zich een weg. Ideeën,
waarbij men God losliet èn in de Kerk
èn in den Staat Waarbij men andere
bronnen ging zoeken dan dat Woord,
en dit voor goed op zij schoof. Dat
was de tijd van afval en verval 't
Erfdeel der Vaderen kwam in andere
handen, die een anderen maatstaf een
anderen regel aanlegden nl. 't uitslui
tend Gezag der Rede. Buiten 't Woord
om. Men wilde zelfs de Rede niet
meer laten controleeren door dat, Woord
maar ging met die Rede 't Woord
critiseeren, afbreken, afmaken, er alle
belang aan ontzeggen. Ieder werd op
geroepen om de rechts beginselen, die
een staat saambinden, af te leiden uit
de verlichte Rede, zonder ooit te be
denken, dat er een Hooger Licht was,
dat de zondige rede bestralen moest.
En wel gingen er van enkelingen als
Da Costa en Bilderdijk protesten uit
tegen den geest der eeuw, maar ze
vonden niet genoegzamen weerklank,
't Volk was te versteend. De Kerk in
gesluimerd. En de geloovigen zaten met
een boeksken in een hoeksken, doch
deden niets om uit 't moeras uit te
komen, 't Was een bange, onverschil
lige tijd, waarin 't Rationalisme hoogtij
vierde en de gedachtenis aan 't verle-
dene slonk. Totdat er een nieuwe tijd
eindelijk aanbrak. De oogen opengingen
dat 't Erfdeel der Vaderen niet meer
was wat 't eertijds was, toen menden
moed niet had op niet één terrein den
God des Hemels te negeeren. Dat durfde
men niet. Ook de Staatslieden niet, die
m Nederland in de Gouden Eeuw 't
heft in handen hadden. En door de
Vroedschap, en door deStaten Provinciaal
èn door de Staten Generaal werd op
publiek erf met Hem gerekend. Geen
Stadhouder, geen Raadpensionaris, geen
pensionaris, geen Gecommitteerde te
velde, geen zeeheld of hij de Ruiter
heette dan wel Tromp, dan wel Evert-
sen of de Wit, geen dichter of zanger,
geen schilder of handelsman der Oosfc-
indische Compagnie had den moed om
de Kerk te belachen en de Schrift uit
een te rafelen. Dat kwam pas Teel
later onder Franschen invloed.
Ve
En nu zijn Anti's, Chr. Histen
Roomschen 't hier over eens, en zelfs
bij deze Evenr. Vert, met haar eigen
Candidatenlijsten, 't nog er over eens
dat die tijd van Gods erkenning op
alle deelen van 't publieke leven weer
terug moet keeren. Niet door dwang
en1 geweld, maar door te overtuigen
van de waarheid, dat de Eere Gods
zulk een erkenning van Zijn Naam
eischt. En nu werkt elke partij op haar
eigen manier in èn door haar Kerk, in
èn door haar School, en in en door
haar invloed op 't-Hooger, Middelbaar
en Lager Onderwijs, om dien Naam
Gods weer te doen noemen ook op 't
terrein van 't Staatkundig en 't Sociale
leven.
Neendie leuze is geen fictie, maar
een factum, niet zelfbedrog, maar een
zelfbewuste daad. x'iets orgineels, niets
oorspronkelijks heeft die leuze, ze is
niet nieuw, integendeel ze is oud, maar
ze verschijnt in een nieuw kleed, om
dat er ook in 't politieke leven sinds
1600 een evolutie beeft plaats gehad,
waarmee te rekenen is. De tijd der
vaderen in dien vorm, met die wetten
en inzettingen is voorbij, er is een an
dere Staat en een andere Maatschappij
maar in haar moet geblazen worden
de geest der Vaderen. De vorm is ver-
auderd, maar 't wezen moet blijven.
En tegenover ons vinden we de par
tijen, die meenen, dat Gods Woord met
de staatkundige verhoudingen niets te
maken heeft. Die partijen moeten be
streden. Om 't erfeei der Vaderen aan
allen terug te geven.
INVORDERING
'S RIJKS DIRECTE BELASTINGEN.
De BURGEMEESTER der Gemeente SOM
MELSDIJK maakt bekend, dat het kohier
van de personeele belasting no. 1 over
het belastingjaar 1918, invorderbaar is
verklaard en aan den Ontvanger ter invorde
ring ter hand gesteld.
Ieder daarop voorkomende belastingschul
dige is verplicht zijnen aanslag, op den bij
de wet bepaalden voet, te voldoen.
SOMMELSDIJK, 8 Maart 1918.
De Burgemeester,
BOUMAN.
KOSTELOOZE INENT1NO.
Burgemeester en Wethouders der gemeente
Sommelsdijk maken bekend dat op Donder
dagen, den 28 Maart en 4 April a.s., des
namiddags te 2 uren, de gelegenheid zal zijn
opengesteld tot Kostelooze Inenting en Her
inenting van de ingezetenen die zich daartoe
ten huize van den geneeskundige S. Knops
aanmelden.
Voor eene juiste vermelding in de vaccine-
bewijzen van de namen en geboortedatums
der kinderen, is het gewenscht dat bij de
aanmelding worden medegebracht trouwboek
jes der ouders of geboortebewijzen der kin
deren.
SOMMELSDIJK, 8 Maart 1918.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
De Secretaris, De Burgemeester,
Iz. GEELHOED. BOUMAN.
MILITIE.
Vrijstelling van 'Geestelijken enz.
De Burgemeester van Sommelsdijk brengt
ter kennis van belanghebbende ingeschreve
nen voor de lichting 1919, dat vrijsteiling
van den dienst bij de militie wordt verleend
le. aan den geestelijke, den bedienaar van
den godsdienst den broeder-diakoon van een
godsdienstige vereeniging en den Roomsch
Katholieken ordebroeder, die tot een binnen
het Rijk gevestigde kioosterinrichting behoort
2e. aan den student in de godgeleerdheid
en den zendelingkweekeling, die aan een bij
algemeenen maatregel van bestuur aangewe
zen inrichting van onderwijs tot geestelijke,
tot bedienaar van den godsdienst of tot zen
deling leeraar wordt opgeleid, en aan den
proefbroeder, die tot broeder-diakoen van
een godsdienstige vereeniging wordt opgeleid.
Wie geacht worden een dezer hoedanig
heden te bezitten is omschreven in een twee
tal tabellen, die door belanghebbenden ter
secretarie dezer gemeente kunnen worden
geraadpleegd.
Door of vanwege dengene, die op grend
van een dezer hoedanigheden vrijstelling
verlangt, moet een verklaring, waaruit het
bezit dezer hoedanigheid blijkt, worden in
geleverd bij den Burgemeester der gemeente,
waar hij voor de militie is ingeschreven.
De verklaring moet zijn ingericht overeen
komstig een model, waaromtrent ter secreta
rie der gemeente inlichtingen kunnen wor
den verkregen.
De inlevering moet geschieden vóór t April
as. ingeval de reden van vrijstelling aanwe
zig is op 21 Maart a.s. Ontstaat de reden
van vrijstelling eerst later, dan is het ge
wenscht de Inlevering te doen zoodra moge
lijk nadat de reden is ontstaan.
Voor hem, die op 21 Maart een der voor
noemde hoedanigheden bezit, moet de ver
klaring op genoemden datum worden afge
geven of moet althans uit de verklaring blij
ken dat de toestand, die grond tot vrijstel
ling oplevert, op dien datum aanwezig was.
Voor hem die eerst later een van bedoelde
hoedanigheden verkrijgt, moet in de verkla
ring de toestand worden vermeid gelijk die
is op het oogenblik der afgifte.
Wat geldt voor hen die voor het eerst zijn
Ingeschreven, geldt ook voor hen, die voor
de lichting van het volgend jaar opnieuw
zijn ingeschreven. Tot dezen behooren o.a.
zij, die het vorig jaar tijdelijk zijn vrijgesteld
bij een uitspraak vau Gedeputeerde Staten,
die voor 1 Juni 1917 onherroepelijk is ge
worden, of bij eea Koninklijk besluit dat
vóór dien datum is genomen op een inge
steld beroep.
Omtrent de vrijstelling van de hierboven
bedoeld? personen wordt beslist door Gede
puteerde Staten, zoo de reden van vrijstel
ling aanwezig is op 21 Maart van het jaar,
waarin het inschrijvingsregister gesloten is,
anders door de Koningin.
Deze vrijstelling wordt aanvankelijk slechts
tijdelijk en wei ten hoogste viermaal voor
een jaar en daarna zoo de grond voor de
vrijstelling ook bij dt ten vijfden male to
nemen beslissing nog aanwozig blfkt voor,
goed verleend.
SOMMELSDIJK, 8 Maart 1918.
De Burgemeester voornoemd,
BOUMAN.
Gemeenteraadsvergadering.
De BURGEMEESTER der Gemeente Som
melsdijk maakt bekend, dat eene Openbare
vergadering van den Raad is belegd tegen
Woensdag, den 13 Maart 1918, des namid
dags ten 3l/a ure.
Sommelsdijk, den 11 Maart 1918.
De Burgemeester,
BOUMAN.
Invoering zomertijd.
De minister van Blanenlandsche Zaken
heeft een wetsontwerp Ingediend tot tijdelijk
afwijking van den wetteiijksn tijd. Het wets
ontwerp bepaait, dat de overgang geschiedt ia
dier voege, dat wanneer de middelbare zon
netijd van Amsterdam op 1 April 1818 twee
uur aanwïst in den voormiddag, het wordt
geacht te zijn drie uur op dien voormiddag,
en dat wanneer het volgens deze wet zoude
aijn drie uur voormiddag op 80 September
1918, de tijdregeling naar den middelbaren
zonnetijd van Amsterdam wederom wordt
Ingesteld.
Van 1 April 1918 af tot 80 September 1918
wordt dus de in artikel 1 der wet van 23
Juli 1908 bedoelde wettelijke tijd met een
uur vervroegd.
DE TOESTAND.
De omstandigheden worden „gunstiger"
op de fronten tot het voortzetten van den
oorlog, niet in woorden, doch in bloedige
veldslagen.
Het mooie lenteweer zal materieel en mo
reel zijn invloed doen gelden, verbetert de
gesteldheid van den bodem, biedt meer mo
gelijkheid tot vliegeractie, ea prikkelt den
moed tot nieuwe ondernemingen. Zaoaiswlj
dezer dagen dan ook aantoonden, was vorige
jaren om dezen tijd op het Westelijke hoofd
front de groote „dans" dan ook reeds be
gonnen en een nieuwe beweging, zij het
voorwaarts of achterwaarts, ingezet.
Nu echter blijft de actie nog steeds tot
verkennings-ondernemingen en aanvallen op
kleine schaal beperkt. We! Is de levendigheid,
op verschillende punten van het front ont
wikkeld, inde laatste dagen weer aanmer
kelijk toegenomen en maken ook de laatste
legerberichten wederom van talrijke raids en
gevechten melding, maar er teekent zich nog
geen bepaalde lijn in het oorlogsspel af, en
de toestand blijft over heel da linie nog on
gewijzigd.
Over de factoren, die zich bij het uitstel
doen gelden, of de Duitschers langeren tijd
noodig hebben om met nieuwe verrassingen
het offensief voor te bereiden, dan wel of zij
van het groote gerucht over hun dreigend
offensief, handig aangeblazen, gebruik maken
om met des te meer gemak een defensieve
houding aan te nemen en zich te beperken
tot een handhaven van hun stellingen, valt
natuurlijk niets te zeggen. Men kan dienaan
gaande zich slechts in raadselen verdiepen.
Alleen uit Palestina en Mesopetamië wordt
van een actievs voorzetting van den krijg
melding gemaakt met de resultaten daarvan
voor een van de strijdende partijen.
in Palestina hebben de Engelschen hun
front Westelijk van de Jerdaan-vallei en ten
Noorden van Jeruzalem weer verder vooruit-
gebracht. Het Engelsche legerbericht maakt
Mieiding van grootereii tegenstand der Tur
ken, maar zij slaagden er niet in hun tegen
standers terug te dringen en hun de door
hen genomen stellingen te ontnemen.
In Mesopotami# hebben de Engelschen hun
opmarsch langs den Eufraat, waarvan de
verrasssende bezetting van Ramadi het begin
was, voortgezet tot het historische Hit, dat
door hen genomen is"; de Turken hebben
zich op Salija aan den Eufraat teruggetrok
ken. Het is in rechte lijn een 50 Kilometer
stroomopwaarts vaa Ramadi gelegen.
Tot een beslissing in den wereldoorlog
zulten echter ook deze wapenfeiten, de eenige
waarvan melding wordt gemaakt, weinig bij
dragen.
VERSPREIDE BERICHTEN.
Naar het Weensehe „FremdenbSatt"
verneemt, neemt de regeering der Oekraine
maatregelen, om voor 15 April 30,000 wagons
broodkoren, 1200 wagons suiker, 20-.0 wagons
bevroren vleesch en 1000 wagons gedroogde
vruchten naar de centrale mogendheden uit
te voeren.
Van bevoegde Duitsche zijde wordt ons
verzocht, het volgende mede te deelen
De laatste maanden bevatten de bladen
herhaaldelijk berichten betreffende textiel
fabrieken, die bij gebrek aan kolen genood
zaakt zouden zijn, het bedrijf stop te zetten.
Een dienaangaande ingesteld onderzoek heeft
aan het licht gebraeht, dat het sluiten dezer
fabrieken in de meeste gevallen niet aan
gebrek aan kolen is tos te schrijven, daar
de kolenvoorziening der textielindustrie veel
eer voldoende Is. Daarentegen moet het
stopzetten vaa deze bedrijven geweten wor
den aan de Engelsche beperkingsmaatregelen
inzake den aanvoer van grondstoffen naar
Nederland.
Overeenkomstig hst besluit van het Prui
sische Huis van Afgevaardigden van 14
December heeft de Minister van Financiën
thans bepaald, dat aan gepensioneerden de
zelfde ooriogs- en duurtetoesiagen zullen
worden toegekend, welke zij zouden gekre
gen hebben, indien zij nog in dienst waren
geweest, onder voorwaarde, dat de som van
het pensioen met eveniaeele bijverdiensten
het bedrag van het laatst genoten salaris niet
overtreft. Op dezelfde wijze zal aan weduwen
en weezen van ambtenaren een toeslag ver
leend worden, waarbij het laatst genoten
salaris van den overledene tot maataf dient.
Deze verordening is van terugwerkende
kracht tot 1 December 1917.
Het Duitsche Centraal Comité ter be
strijding van de tubercolose heeft in Berlijn
opleidingscursussen voor wijkzusters opge
richt. Het doel der onderneming is het ge-
heele Rijk met een dicht net van voorzorg
inrichtingen te overdekken, welker doelma
tigheid zal afhangen vooral van de werk
zaamheid en de ervaring der wijkzusters, die
daarom goed moeten onderlegd zijn.
De „Leipziger Neueste Nachrichten"
van 4 Maart maakt melding van een nieuwe
methode, die men in Duitschiand toepast bij
de bewerking van het stroo om de voedings
waarde voor het vee te verhoogen. Men
verwijdert de onverteerbare bestanddeelen en
de overblijvende deelen vormen een voedzaam
gemakkelijk verteerbaar en door deskundigen
hoog aangeslagen krachtvoeder. Naast che
mische inrichtingen nemen ook de bierbrou
werijen een werkzaam aandeel in de vervaar
diging van dit veevoeder, de bierproductie
immers is zeer aanmerkelijk verminderd en
er is dus ruimschoots tijd en gelegenheid,
om zich aan de bewerking van het stroo te
wijden, waardoor men meteen tal van arbei
ders voor werkeloosheid behoedt. Van 1
centinaar stroo worden iets meer dan 2
centinaars krachtvoeder vervaardigd. Boven
dien heeft stroo slechts een voedingswaarde
van ongeyeer 10%, terwijl deze na de be
werking ruim 32% bedraagt. In verhouding
tot ander veevoeder is dit stroo-krachtvoeder
ook tamelijk goedkoop en de dieren eten het
I
ti
tf'
::i
