Woensdag 9 Januari 1918
32,te Jaargang N\ 2358.
voor de Znidhollandselte est Zeeuwsche Eilanden.
lie Oorlog;.
Antirevolutionair
Orgtrnm
IN HOC SIGNO VINCES
Mag een christen „sociaal"
denken en hande!en?
BUITENLAND.
W. BOEKHOVEW&Zonen,
AJIe 8t5ife.te.en vo«r «Ie Reductie bestemd, Adverteiitiési eerdere Administratie franco i@e te «enden aaia de Uifareve* s-
USÏ D£ PERS.
BINNENLAND.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 50 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 4.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 202.
ADVERTENTIËN 121/, Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Gent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIIDAQMORGEN 10 UUR.
Mag een Christen meedoen aan de
Sociale beweging van onzen tijd, of
moet hij in stille berusting en zwaar
moedige lijdelijkheid de maatschappelijke
zaken maar blauw blauw laten en
Gods water maar over Gods akker la
ten loopen. Versta ons nu wel. We
vragen nietMag iemand een Christen-
Socialist zijn Kan een Christen Sociaal-
Democraat zijn Die twee partijen be
doelen we niet We vragen alleen: Is
't een Christen geoorloofd mee te doen
om de Maatschappij een anderen koers
te geven dan ze nu heeft. Vrage men
nu weer nietIs de huidige koers niet
goed? Want al was ze goed (wat we
beslist ontkennendan bleef toch de
vraagMag een Christen meedoen om
den „goeden" koers beter te maken, of
moet hij zich in zijn eigen tente terug
trekken en zich met dat »wereldsehe<
niet bemoeien.
Want versta 't wel. 'tSociaal* mag
dan ook zijdei:ng«- met 't geestelijke in
verband staan en zelfs 't Christelijk
gezin, de Christelijke School, de Chris-
lijke Kerk, raken toch blijft »So-
ciaal een stoffelijke begrip. Sociaal doelt
op de maatschappij en de maatschap
pelijke verhoudingen en verschijns len:
eigendom, loon, arbeidwerktijd, Zon
dagsrust, vrouwen- en kinderarbeid, huis-
industrie, productie- en comsumptie
machinekracht enz. enz. De vraag is nu:
mag een Christen nu bij al deze kwes
ties zich inspannen om ze te reorgani-
seeren of moet hij zeggen: »De Heere
zal er wel voor zorgenlaat 't alles
maar aan Hem over
Een Christen is een mensch, die hier
op aarde maar pelgrim is hij heeft
hier geen blijvende stad, maar zoekt
de toekomende. Hem wenkt 't Nieuwe
Jeruzalem met zijn straten van goud
en zijn paarlen poorten, waar hij met
zijn Heiland en allen der trmmfgerende
Kerk in eeuwigen jubel 't Hallelujah
der eere zingen zal voor de verworven
zaligheid.
Een Christen en hij is »een
zaam en met zijn God gemeenzaam*
gespeend aan en los van 't aardsche,
maar zijn wandel is in de hemelen zijn
opstaan is Godeen zijn arbeid is Gode
en zijn nederleggen is Godeen zijn
eenige troost is, in leven en sterven,
'sHeeren eigendom te zijn.
Mag nu zoo'n Christen, navolger van
Christus, Die niets had, waarop Hij 't
moede hoofd kon neerleggen, terwijl
zelfs de vossen holen hadden en de
vogelen des hemels nestenmag nu
zoo'n Christen, die louter van genade
leeft als dagelijks uit 'sHeeren hand
alles ontvangende en alles verbeurd
hebbende en niets waardig; mag nu
zoo'n Christen, die in niets te roemen
heeft dan in 't Kruis van Christus en
voor wien alles zonde, en voor wien
alles besmet is als liggende onder den
vloek der zonde van 't Paradijs en die
't aan zijn ziel voelt hoe deze wereld
hem aftrekt van zijn Heere en hem
den vrede ontrooft door allerlei uitbre
kende ongerechtigheid, die hij ziet en
hoortmag zoo'n Christen met zijn
ideaal in den Hemel en met zijn schat*
in den Hemel; en met zijn bewustzijn
reeds los van de wereld en op reis naar
Sion mag zoo'n man zich bemoeien
met: een vakvereeniging, een werksta
king, een strijdkas, een loonstrijd, een
contributieheffing, een lidmaatschap, een
Kamer van Arbeid, een collectief ar
beidscontract een hooger loon-actie,
een vervroegd rustuureen Vrije Za
terdagmiddag, een 8-urenactie, enz.
Een Christen èn Sociaal Ma r is er
dan wel ooit een band te vlechten tus-
schen 't Eeuwige en 't Tijdelijke Is
er wel ooit een ladder, die den hemel
met de aarde verbindt? Is er onit een
poging te wagen om 't geestelijke met
't stoffelijke te verzoenen, 't saam te
siioeren tot één actie? Verdort'tgees
telijke niet onder de stoflagen die ons
menschelijk zwoegen doet neervallen op
ons levenspad Houdt de stof den geest
niet onder? Vervlakt 't geestelijk leven
niet, wanneer de strijd om 't bestaan
ook ome zielesnaren gaat roeren, en
het rnischen van een zachte zielestilte
vervangen wordt door de onstuimige
opstandigheid over 't noodlot, dat mij
als werkman treft tegenover 't fortuin
van den rijkaard, die zwelgt in genot
Is een Christen een materialist? Of
vloekt 't een met 't ander God dienen
en den Mammon, 't kan toch niet
Twee heeren dienen! 't is toch onmo
gelijk. Gods Geest is toch de geest der
wereld niet. Is zaligheid dan aardsche
vreugde
Een Christen èn Sociaal. Ja, 't kan.
Ja 't mag. Ja, 't moet.
't Moet om Qods wil. 't Moet om uws
naasten wil, al was 't dat ge er zelf
geen behoefte aan hadt. Al wraakt ge
zoo'n socialen strijd voor u zelf; al wilt
gij alles verdragen al wilt gij uw treu
rig lot u getroosten persoonlijk, draag
alles persoonlijk; wordt dan gegriefd,
gehoond, getrapt, achteruitgezet, klaag
alles uw Godzeg 't tot uw Heiland
maar om uw kinderen wiluws
vrouws wilom uws naasten wiluit
solidariteit, uit eenheid met uw vrin
den en kennissen én medearbeiders en
lotgenooten in de verdrukking. Om Gods
wil, om uws naasten wil, help den
socialen strijd strijden. Leeft gij met
uw bewustzijn in hoogere regionen, in
heiliger streken, in weelde des Paradijs
maar als uw broeder gebrek lijdt en
dorst en hongert; help hem door deel
te nemen aan den strijd.
Want Eu nog eens want. 'tls niet
waar, dat een Christen enkel geestelijk
is. En de woreld enkel stoffelijk. De
Christen heeft ziel èn lichaam en God
eischt dat die ziel niet stikke in smook
en dat lichaam niet verkwijne in ellende.
De ziel is 't leven en 't lichaam zij een
tempel des H. Geestes. Maar ook die
wereld is creatuur Gods en dat crea
tuur heeft zijn rechten, zijn sociale rech
ten en plichten. Een Christen gaat naar
Sion; ja! maar over bergen van.we-
reldsche bekommeringen en door dalen
van dagelijksche teleurstellingen. Naar
Jeruzalem, maar om eerst hier op aarde
zijn mannelijken strijd te strijden voor
't Recht Recht voor zijn God. Recht
voor zijn naaste. Om de maatschappe
lijke verhoudingen te vervormen zoo
dat de eere Gods er 't meest door be
vorderd en de zaligheid van zondaren
er 't meest door ontwikkeld worden.
Daarom Christenstaande aan de
poort des Hemels, strijdt mee den socia
len strijd om allerlei ellende af te we
ren leed te verzachtenhonger te
voorkomengebrek te keerenwelvaart
in de huisgezinnen te bevorderen; om
weer do aarde op te roepen tot een
volbrengen van Gods ordinantiën ook
in 't Sociale levtn en daardoor méér
vrucht te erlangen op de dagelijksche
vlijt. Doet gij 't niet om u zelfdoe 't
dan om uws broeders wil. Want één
is uw Meester en gij zijt allen broeders
ook voor die nog aan 't stof der aarde
gekluisterd zijn, want zij zijn uw me
deschepselen, die lief te hebben uw
plicht is.
Herziening Onderwijzerssalarissen.
Aangezien tai van gemeenteraden de sala
ris-verordeningen der Openbare ouderwijzers
herzien is het misschien niet ondienstig in
herinnering te brengen, dat üed. Staten slechts
een leidraad geven en blijkens goed inge
lichte bron niet aan hunne wenschen zullen
vasthouden.
Bedenkt men echter wel, dat indien het
wetsontwerp Cort van der Linde ongewijzigd
wordt aangenomen, die salarissen nog aan
merkelijk vermeerderd kunnen worden, ook
al zouden thans de salarissen sterk gerezen
zijn. Dan toen ontvangen die onderwijzers,
die krachtens vóór 1 October 1917 vastge
stelde verordening minder salaris genoten een
bijslag voor minder dan 5 dienstjaren tot f 100
boven 't minimum voor en meer dan 5 dienst
jaren tot f 200 boven 't minimum. Dit bedrag
komt er dus bij, ook al zou nu de salaris-
verordening reeds zeer de hoogte ingaan, met
welk feit men dus wel ter dege mag reke
ning houden, wat misschien aan veler aan
dacht is ontsnapt.
Vrouw en Moeder.
Zooals men weet, zijn straks ook de vrou
wen verkiesbaar voor de Kamer, al mogen
zij ook zelve haar stem nog uitbrengen.
Of er gebruik van zal worden gemaakt?
't Zou ons niets verwonderen, ais sommige
partijen een of meer vrouwen op haar cau-
didatenlijst gingen brengen. Gevea zij haar
dan daarop een „goede" piaats, dan zal „de
vrouw" weidra haar intrede doen in ons
Parlement.
Zoo heeft reeds de bekende, Arnsterdgm-
sche kiesvereniging „Vooruitgang" voor den
kieskring Amsterdam de eveneens bekende
mevr. M. Boissevain-Pijnappel gepolst, of
zij ook van vrijzinnige zijde een candidatuur
zou willen aanyaarden.
Haar antwoord luidde ontkennend.
En zij motiveert dat aldus:
„Waarom ik het niet heb aanvaard
„Om meer dan één reden I
„in de alleréérste plaats om mijn
gezin. Als ik een klein gezin had, als mijn
kinderen getrouwd waren, als ik in Den
Haag woonde, dan, zou ik het verzoek
zeker hebben ingewilligd, ik zou dan ook
de overtuiging hebben gehad, dat ik niet
mocht weigeren.
„Maar nu ik heb groote zoons en groote
en kieine meisjes i Zes dochters van zeven
tot twintig jaren. Ais ik een iid maatschap
zou aannemen, zouden m'n moederlijke
zorgen in het gedrang komen, mijn huis
houden worden ontwricht.
Bravo, mevrouw Boissevaingelukkige
moeder van vele kinderen
Gij moogt dan „vrijzinnig" wezen.
Maar hier spieekt zij een echt anti-revolu
tionaire gedachte uit en 't is een voorrecht,
dat we blijkbaar onder Alle partijen nog
goede en getrouwe moeders hebben, wat
toch altijd voor een vrouw veel schooner
eeretitel blijven zal, dat zeifs het Hoogedel
gestreng zijn, als lid van de Staten-Generaal.
(Drie Provinciën).
Het beleid van Posthama.
Volgens het verslag in de groote bladen
vertelde de heer Duys uitvoerig, hoe door
het Rijksgraanbureau werd gewerkt en hoe
er voor millioenen gestolen is.
„Spreker zegt, dat de minister aan de
Kamerleden msandelijks vervalschte balansen
stuurde en op klachten altijd maar ten
antwoord gaf: „De zaak is in orde". De
eindelijk benoemde commissie van onderzoek
constateerde, dat er geen spoor van kwade
trouw of vervalsehing was, „maar", zegt de
heer Duys, „ais men iemands vrouw en kin
deren vermoordt en daarna het huis in brand
steekt, zoodat er niets overblijft dan witte
asch, dan kan evenzoo gezegd worden„er
is geen spoor van kwade trouw".
f 250 miliioen had het graanbureau te be-
heeren dat is onze heeie graanvoorziening.
En de beëedigde accountant komt tot de
conclusie, dat de cijfers nergens te vinden
waren en dat een behoorlijke boekhouding
ontbrak waardoor de juistheid van de ba
lansen in gevaar kwam.
Onder gefluit en teekenen van afkeuring
van de vergadering vertelt de heer Duys dan
verder, welke rol de heeren Kröiler en Van
Stolk in deze affaire speelden. Zij zijn de
adviseurs, tevens leveranciers van de regee
ring. Bij hen was de boekhouding beter in
orde. De accountant kon niet nagaan wat
zij aan de leveranties verdiend hebben. Als
adviseur heeft echter ieder van de heeren
één miliioen 6000 gulden verdiend. De jan
boel aan het Rijksgraanbureau is verschrik
kelijk en het laatste woord is nog niet in
deze quaestie gezegd.".
En hu bedenke men wel, dat deze be
schuldigingen worden geuit dooreen Kamer
lid. Niet in de vergadering der Tweede
Kamer, waar hij onschendbaar is, maar in
een publieke samenkomst waar hij voor zijne
beschuldigingen strafrechtelijk kan worden
vervolgd. Een minister die vervalschte ba
lansen stuurt. Die zijne advisieurs meer dan
een miliioen iaat verdienen. We zij wel be
nieuwd, of minister Posthuma ook deze, zoo
in het openbaar geuite beschuldigingen over
zijn kant zal laten gaan.
Zoo als 't nu is, kan het toch niet wel
blijven. Als een Kamerlid in eene epenbare
vergadering een dienaar der Kroon zulke
feiten verwijt, moet er toch eene oplossing
worden gevonden. Daarop heeft de natie
recht. Met eenige spanning wachten we het
debat over de levensmiddelenvourzieninpaf.
Vergissen we ons niet dan pakken zich
donkere wolken ook boven het hoofd van
Minister Posthuma samen.
(Vrije Westfries)
Dr. Kuyper.
Dr. Kuyper heeft zich voor een tweetal
weken naar eiders begeven om, op advies
van zijn arts, rust te genieten.
De „Tel" weet mede te deelen dat dr.
Kuyper in de laatstgehouden vergadering
van net Centralen Convent mededeelde, dat
zijn doktoren het voor hem hoogst nood
zakelijk achtten voor zijn gezondheidstoe
stand een rustkuur door te maken.
Gevolg gevende aan deze waarschuwing
heeft dr. Kuyper, nu de zaken in de partij
naar zijn zienswijze geregeld zijn, Den Haag
verlaten, en zich naar Duitschland begeven,
waar hij verblijf houdt in dezelfde plaats
waar hij verleden jaar eenlgen tijd heeft door
gebracht en waar hem toen het bekende
ongeluk is overkomen.
De leening van 500 milioen.
Naar wij vernemen is destaatsleening van
500 miliioen gulden ruim volteekend.
Tot Vrijdagmiddag 5 uur was bekend, dat
voor f 491.000.000 was ingeschreyen. Hierbij
was f 297.U00.000 uit Amsterdam, f64.000.000
uit Den Haag en f 91.0G0.000 uit Rotterdam.
Naar wij nader kunnen melden staat thans
vast dat op de nieuwe Staarsleening van 500
miliioen gulden is ingeschreven voor onge
veer 625 miliioen gulden, zoodat zij met circa
125 miliioen gulden overteekend ,is.
In den loop van de volgende week zal
vermoedelijk bekend kunnen worden, tot
welke bedragen aan de inschrijvers kan wor
den toegewezen.
NEDERLAND EN DEN OORLOG.
Het Bureau voor Mededeeliugen in zake
de Voedselvoorziening meldt:
Opnieuw circuleert in de pers een bericht
ditmaal aan De Standaard ontleend
dat binnen eenigen tijd het broodrantsoen
zal worden verminderd in dier voege, dat
de geldigheidsduur der broodkaarten zou
worden verlengd van 11 tot 13 dagen.
Hoewel de beperkte hoeveelheid brood
materiaal, indien de voorraad niet van bui
tenaf wordt aangevuld, te eeniger tijd zou
kunnen nopen tot verlenging van den duur
der broodkaarten, bestaat op het oogenblik
niet 't voornemen daartoe over te gaan.
Vliegmachines.
Men meldt dat Zondag vijf vüegmaehlnes
over Sas van Gent gevlogen zijn, koers zeb»
tende in Zuidelijke richting-
Zondagmiddag om 2l/4 uur vloog over Oost-
voorne een Engelsche tweedekker van het
nieuwste type, weike door benzinegebruik
genoodzaakt was op een weiland in de na-
bpeid van den BriePte landen.
De bestuurder, reserve-2e-luitenant Shames
uit Berlin (Canada) afkomstig, werd geïnter
neerd en het vliegtuig onder militaire bewa
king gesteld.
Hij deelde mede uit Frankrijk te komen en
boven België achtervolgd te zijn door Duit-
sche vliegers.
Men meldt ons nog uit den Briel, dat de
machine gemerkt was G.—B. 4885; ze droeg
in staande banen van links naar rechts de
kleuren biauw-wit-rood. N. R. Ct.
DE TOESTAND.
Lloyd George heeft dan nu eens klaar en
duidelijk en zonder omwegen gesproken hoe
het staat met de oorlogsdoeleinden der entente.
De verwachting door de berichten in ver
schillende Engelsche bladen dat de entente,
antwoord geven zou op de door de centra-
len aangebodene vredesuitnoodiging is in
zekere mate uitgekomen.
Lloyd George heeft Zaterdagavond te Lon
den een rede gehouden, die ten volle als zulk
een antwoord te beschouwen valt, ook al was
dan de eigenlijke termijn voor het antwoord,
door de conferentie te Brest-Litowsk gesteld,
verstreken.
De rede, door den Engelschen eersten mi
nister gehouden, is in menig opzicht belang
wekkend. In welk opzicht vooral, wordt het
beste misschien aangeduid door de appreciatie
van lord Lar.sdowne zelf, die in een voor-
lcopig oordeel zijn tevredenheid over meer
dere punten van de rede van Lloyd George
uitsprak.
De eerste minister ging zieh niet te buiten
aan brallende phrasen en aan wortelaars-
termen om te beduiden, dat Engeland niet
tevreden zijn zou en met den strijd niet zou
uitschelden, voor Duitschland verslagen op
de knieën zou liggen en voor het totaal
„knocked out" wezen zou. Integendeel, kalm
en zakelijk gaf Lloyd George eenalgemeene
omschrijving van de oorlogs-doeleinden der
geallieerden, toonde hij aan, wat de entente
bij de voortzetting van den strijd nastreeft.
Hij deed het met groote bezadigdheid en
gematigheid en zijn rede, waaraan men „hou
vast" heeft, is daardoor van een veel grooter
beteekenis geworden dan een van de vroe
gere redevoeringen, door hem gehouden.
Hij bevestigde met vellen nadruk, dat de
geallieerden Duitschland niet willen verplet
teren, dat zij Oostenrijk niet willen verbrok
kelen, dat zij in afwijking met het vroe
gere te kennen gegeven voornemen, Con-
stantinopel als hoofdstad van het Turksche
rijk willen erkennen en dus Turkije niet uit
Europa willen verdringen. En aan het slot
van zijn rede stelde Lloyd George een drietal
algemeene beginselen op voor het verkrijgen
van een permanenten vrede, die van zeer
veel terughoudenheid getuigen, en waarmede
waarschijnlijk de centralen geheel zouden
kunnen instemmen, ook al zouden zij daar
door dan, volgens de opvatting van Lans-
downe, de eigenlijke erkenning geven van
hun nederlaag. Zulk een „nederlaag" zou
door de centralen geleden kunnen worden.
De bedoelde voorwaarden warenheiligheid
van de verdragen territoriale regeling op de
basis van zelfbestemmings-recht, of althans
aanvaarding van een regeeringinternationale
organisatie voor ontwapening.
En tevens verklaarde Lloyd George, dat
Engeland bereid was om voor het verkrijgen
van deze voorwaarden zelfs groofere offers
te brengen dan die welke reeds gebracht zijn.
Dat zijn de voornaamste lichtpunten
zegt de Msb. deze rede besprekend waar
over Lansdowne zijn tevredenheid en voor-
loopige instemming betuigde.
Er waren echter ook verschillende andere
punten in Lloyd's rede, die heel wat minder
als lichtpunten te beschouwen vallen, daar,
waar hij de omschrijving gaf van de prac-
tische oorlogsdoeleinden van de gealliëerden.
Bij de practische omschrijving ging na-
