Woensdag 19 December 1917
8243 Jaargang N\ 2847.
de SEnidliollandsclie en ÜSeesiwscSie Eilanden.
lie Oorlof.
An Hrevo lu
Orgaan
IN HOCSIGNO VINCES
w.
BOEKHOVEN Zonen,
Alle fitafefcen «Se
Redtectle be§ïeüMt, AdrerteRüén ea» verdere AstmtuSsfraïle frvaüe® iw$ ie wenste» sss.it «Ie iüMare*e* g
UIT DE KAMER.
BUITENLAMP.
W^KSSB^SSOSSPSSBFSSm
Deze Courant verschijnt elkeu WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 50 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 4.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSD1JK.
Telefoon Intercommunaal No.
2.
ADVERTENTIËN 12lL Gent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Gent per regel.
DIENSTAANVRAQEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DjNSBAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
TafeartMMÉMaiÉwisiiMifiii'iiiiiTnilSttaBHMMHrt -
r-
Sr
Ned. Herv. Kerk wegens periodieke aftreding
van de heeren W. den Braber, Dr.J. A. Hers
en P. J. Hobbel zal plaats hebben Maandag
924 December a.s. van 9—12 uur.
De heeren W. Berkhout en P. Snauw
hebben hun benoeming tot Ouderling en D.
Ras de benoeming tot Diaken in de Geref.
Kerk aangenomen.
i NIEUWE TONGE. De heer I. Dorst Hz.
heeft voor zijne benoeming ais ouderling der
Ned. Herv. Gemeente bedankt.
STELLENDAM. In de Ned. Herv. Kerk al
hier is tot notabel benoemd de heer C. v.
Driel, welke deze benoeming aangenomen
heeft.
t
GOEDEREEDE. Niet Zondag 30 Dec. maar
Zondag 23 Dec. e.k. zal er gelegenheid zijn
tot het doen doopen van kleine kinderen.
Doopvader kunnen daarvan Zaterdagavond
half 8 aangifte doen bij den Predikant.
De heeren W. Redert en F. den Eerza>
men Jzn., hebben hunne benoeming als Ouder
ling en Diaken zich laten welgevallen.
OUDDORP. Naar wij met zekerheid weten
is Ds. v. d. Kooij van plan den 6den Januari
afscheid van de Herv. Gsm. te nemen.
Als ouderling bij de Herv. Kerk is her
kozen de heer Jac. van Koppen en als dia
ken de heer W. Mastenbroek Klz.
Het busje van de zending op de Chr.
SvW
r
py Getrouw tot In den dood.
Toen Roomscb ea Onroomsch sich in
1566 hartelijk vereonigden om in een
Smeekschrift, der Lïndvoogdes, matiging
der bloedplakkaten te vragen, was een der
Staatsambtenaren goo veuijniif, dat hij haar
schrik over den optocht van soo'a'300
Edelen, wilde wegnemen door 't berucht
geworden woord: „Het sijn in^ar geuzen"
(bedelaar.-). M*ar de Edelen namen dat
woord niet aan ais een woord van smaad,
maar als een woord vac huldeen ze
maakten geuzennapjes en se beters op een
med.Jje graveereo, niet dat ze bedelaars
warc-r-; nog minder dat ze verzet aautee-
ker d< n tegen Alv maar er op graveeren
hun trouw aan hun Koning: „Getrouw
aan den Koning tot aan den bedelzak"
zoo stond er, en uit dat beginsel wilden
ge leven en strijden, streven en lijden.
Getrouw aan hun Koning, al werden ze
tot den bedelstaf gebracht. Wat Fiiips door
Ai ra ook wrocht, hun ten verdeive; wat
Margaretha onder de pressie van haar broer
ook uitdacht; hce boos de omstandigheden
zich ook tegen hen keerde: dit was hel
uitgangspunt van bun evenGetrouw aar.
den Koning tot op da diepste armoe. Daar
sprak overtuiging uit; zelfbewustzijn dat
ze hua Koning onderdanig moesten sijn en
dienen al was alles tegen hen. Hun Koning
was hun Overh id.
Getrouw tot de diepste armoede! Gehoor
zaam en onderdanig.
Zóó moet elk prediker optieden in zijn
G-meetite. Elk vader in sijn gesir. Ieder in
zijn ambt en betrekking. Getrouw en ge
hoorzaam aan de bevelen van Hem, Die
ons 't leven,, den adem en alle duigen
schenkt.
En wat de Alva's ook woeden; en hoe
groot de tegeostand ook worde: Getrouw
in 't ambt. God wil het en daarom prek. n
we en daarom doen we zoo. God e scht
het en daarom trotseeren we den v,jand;
niet om hem te kwilien maar omd'it het
onze roeping is 't verkeerde in onze eigen
praktijk en theorie maar ook in die onter
tegenstandera aan te wijze God is God
of God is dood. Hij is geheel God of Hij
is niets. Is Hij dood, dan is de meoscb
zichzelf. Want de dooden bevelen niet
meer. Hun mond is voor immer gesloten,
totdat we ze nog eens eenmaal sien en
hooren als se met ons staan voor den
rechterstoel om den tweeden dood of het
leven in te gaan.
Maar leeft God, dan is Hij volkomen
God en ieder heeft zich volkomenlijk aan
Gem te onderwerken. In welk ambt men
sta: God is God en Zijn wil moet ver-
Naar Zijn wil gedaan. En elk
protest tegen 't kwaad is gerechtvaardigd,
omdat Hij 't eitcht.
En laat nu de ij a d zeggen: Zija Waar
heid is harddie Waarheid kost ons aan
invloed en machtdie Waarheid brengt
ons op ds laagste in plaats van op de
hoog -.te plaats 't deert nietde
Waarheid Gods gaat bovenal. Aan die
Waarheid verpanden we ons ltveu. Offeren
al onre aab.tiën.
Es waar bij iemand tdiep be ef leeft:
Miju God en Koning heb ik lief daar kan
'tciet aLders of hij is Ham getrouw. En
of er voor hem scha uit voortvloeit en
verdriet en tijdelijke j immer eschrik
tijdelijke verdachtmaking en laster
ia den Naam des Heeren gaat hij in ge
trouwheid voort den goddelooze het aan
te zeggen, dat 't hem kwalijk zal g*an.
Dan vraagt zoo'n man niet of hij rijken
tr-rt dan wel armenaanzienlijken of on
edeler.: Lij spreekt den wille Gods zonder
aanzien des persoonsrijk en armhoog
en laag; regeerders en onderdanen: ze
moeten ailen onder de tucht van Gods
Woord,
Getrouw zelfs tot in den dood! Hem in
oog altijd bij dag en nacht. En voor Hem
op den walmuur om do pijlen van Zijn
Woord te schieten in de harten der tegec-
siau er - en d>e hun God gram sijn, opdat
in Geiin eo Maatschappij; in Kerk en Staat
God God blij ve en niet worde dood ver
klaard. Want is God dood, das leeft de
mensen zichzelf tot eigen verderf en tot
dat van rijn medeereaturen.
Aan „Vooruit".
In „Vooruit" slaat tot onne blijdschap
ook thans een protrst tegen ds ruitenin-
goo erij. Dat boort ook zoo. Men kan zijn
h-'-sij vóór hetzij tegen de herbergsluitiog
maar als de Verordening er eenmaal is, dan
is elk burge-, ook een vrijzinnig burger
verplicht krachtig wee te werkt n door woord
en daad, om dat overheidsbesluit oio', door
lage middelen van dorp-beroerende, kwa-
jön ensackLge, revolutionaire ruitengooierij
teg»-n te werken. Trouwens, al gooiden se
morgen aan den dag de ruiten in van 50
rechtiche raadsleden en dito ditoal staken
ze aan brand 20 boerec-steedjes en d to
dito; al teerden se 100 puien en besmeerden
se alle recht-che winkels met de winkeliers
incluis. de Verordening blijft, tot dat
door een nieuwe verkiezing wat mogelijk
is, een linksche raad. ontstaat. Die kan de
sluiting intrekken. Zoo'n weg is eerlijk, hoe
wei hij zeer dom en onverstandig zousije.
Maar na eerlijken strijd bij de stembus kan
't gevolg zijn eer- intrekking door Links
van de Verordening Maar da», om maakt
„Vooruit" ook een fout in ziju stukje. Hij
schrijf:
„De gemeenteraad drage de volle verant
woordelijkheid".
Dat is een politiek foutieve redeneering.
Want onze geme-mteraad, en dat is juist
het verschil lirec vroeger, toen de vrijzin
nigheid baas was wordt gedragen dosr
een rechtsch kiezerstal, de tgemeentepro
gram, duidelijk gepïubliceerd, éérst gelezen
en overdacht h bbec en daarna welbewust
gflko en hebben voor Rechts d.i. vóór t
Gebed in den Raad én vöó? de Sluiting,
Zóó ging 't bij Links nooit.
Nog nooit hebben we hunnerzijds een
program geziea en bij Links gold t en
geldt t: „De gemeenteraad dreg-) de volle
verantwoordelijkheid", want die Linksche
Raad deed wat hij verkoos, zonder ooit de
kiezers, zooals ware democraten betaamt,
te s eggen waarvoor zij ten strijde togen.
De Vrijzinnige Menbeersche Gemeenteraad
was ten clubje mannen die zich van de
kiezers dan pas sich iets aas trokken, ais
de stembus m 't sieht kwam en dan was
Mammon met zijn trawanten de flinkste
propagandist en zoo gir g men dan
onder controle van de Vrijs, geldmacht den
strijd tegemoet. Als de rechtschen maar op
den kop kregen en 't oude liberale gezel
schap was maar weer ingehuurd;als'tgeld
maar triomfeerde, dan wrs bij Links alles
in orde.
Maar een program bij zoo n vrijzinnige
heerencoterip alsinMid'l-Iharnis mensch!
't was bereden de heeren d'r waardigheid.
Als se maa? gekomen waren, deden ze wat
«e wilder. Maar zóó ia t nu niet gegaan
Er wai een program en de kiezers eischen
nu van den Raad terecht uitvoering van
dat program Niet de Raad maar de kie
zers dragen de volle verantwoordelijkheid^;
zij dader uitspraak; zij eischen vervulling
van den plicht, aan de gekozenen epge
legd. Ln deze manren hebben te volgen.
Ze leiden niet maar worden ge'e;d Zoo is
i -- onze democratische politiek de ei3ch.De
geko-iene gehoorzame t program, waarop
hij gekozen is. En zoo niet, dan krijgt hij
zijn congee;,dan geeft de kiesvereniging
hem den bons sn laat hem voor altijd los.
Niet de Raad drage dus ds verantwoor
delijkheid; maar de kiezersmaar t pro
gram van actie, dat in Juni den kiezers is
voorgelegd. En de Raad is de uitvoerder
van den wil der kiezers door den zedelijken
ban! die naar antirevolutionair Staats-
re ht tusschen kiesers en gekozenen be-
s aan oeL
Et dit voegen we er bij: 't reehtsche
voikade.?! draagt dia verantwoordelijkheid
met genot. Zóó moest t gaan en tóö gaat
't goed. 't Gebed in den Raad en de her
bergen dicht. Biijft alleen nog over een
Rechische burgemeester, die de sociëteit vsn
den heer Brickman in de gaten houdt. En
voor die sociëteit, d:e door de verordening
niet is fe trcMen; die opgericht is tegen do
verordening. daarvoor is verantwoorde
lijk een club vrijzinnigen Maar dat is een
verantwoordelijkheid met een luchtje er
aan! Geen korrelske eere is aan zoo'n ver-
aatVóordelijkboid toe te kennen, Echt
vrijzinnige verantwoordelijkheiddat is om
toch op Zon- en Feestdagen de hesberg
open te hebben voor zich zelf; voor dat
clubje dat lid is. Pure zelfiUcht en pure
vijandschap.
Land met woning voor de landarbeiders
Voordat de 2de Kamer met de Staatsbe
groting oogstjaar 1918 begon heeft ze enkele
minder belangrijke zaken afgehandeld, als:
't Bouwen van een brug nabij Katerveer;
bepahngen tot bescherming van mollen en
kikvorschen; ook een apar van meerdere be-
teekenis, als:
Regeling van 't hooger Landbouwonderwijs
en van de Spoorwegendoch de belangrijkste
was wel 't ontwerp en we! ons land met
woning voor landarbeiders in eigendom ver
krijgbaar te stellen en van los land in pacht.
Dit wetsontwerp is afkomstig van onzen
Christen-Staatsman Talma. Blijkens de sta
tistiek van de landarbeiders zijn er 26,320,
die land in eigendom hebben en 59.690 heb
ben land in pacht. Dat is op de 114.632 land
arbeiders nog een groot te kort. Door den
oorlog zijn weliswaar de toestanden niet zoo
ongunstig; de verdiensten zijn ruimer, 't Is
de vraag of het natuurlijk zoo zal blijven.
Doch de pacht en koopprijzen zijn ook ge
stegen, zoodat de prijs, voor een plaatsje, die
aanvankelijk door de regeering op f 2500 was
gesteld, nu is verhoogd tot f 4000. Komt de
prijs van de plaat3 en de grond op f 4000
dan zal de landarbeider nu wat op 't oogen-
blik zeker geen bezwaar zal zijn f 400
direct moeten storten.
De kennelijke bedoeling van 't ontwerp is
om den landarbeider vooruit te helpen en
ook de trek van de boerenarbeiders naar de
duffe fabriekswijken tegen te gaan.
Dit ontwerp opent dan ook de gelegenheid
voor den arbeider tot een klein grondbezitter,
tot een gezond klein bedrijf te komen.
Als dit stuk grond niet spoedig zal kunnen
worden vervreemd en ook niet al te zwaar
belast zal worden door grondbelasting zal
men een krachtige, aan den bodem gehechte
stabiele landbevolking krijgen. Tot dusverre
is de landarbeider de eenige, die geen recht-
streeksch voordeel trekt van de productie, van
de verbetering van den bodem. Deze komen
alleen aan den eigenaar van den grondde
arbeider houdt zijn eenmaal gestelde loon.
Geen wonder, dat de landarbeider zelf grond
eigenaar wil worden. Door dit wetsontwerp
heeft men de arbeidsbelangen gediend zonder
in botsing te komen met anderer belangen.
Ook zijn huisvesting wordt er door verbe
terd. Het eenige vertrek is nog dikwijls die
nende tot bewoning en tot berging van al
lerlei gereedschap en soms zelfs voor een
hoeveelheid mest.
Als de landarbeider een eigen plaatsje krijgt,
zal hij wel zorgen voor een betere bewoning
van zijn eigen huisje.
Deze wet brengt den arbeider tot sparen
door de verplichte aflossing. Wordt de ar
beider niet op deze wijze tot sparen gedwon
gen, dan zal hij niets overleggen. Op zijn
ouden dag kan hij in 't bezit zijn van een
kapitaaltje. Een arbeider, die eigendom bezit,
kan zijn werk veel beter doen dan Iemand,
die geen eigendom heeft. Hij heeft veel meer
ijver, neemt meer proeven en past deze ook
toe bij zijn werkgever. Hij zal dus ook meer
loon kunnen vragen door zijn vakorganisatie.
Wat dan natuurlijk gegeven zal worden. De
productie zal eveneens toenemen, ©e landbou
wer profiteert van de grootere kennis. De
veiligheid op de eenzame hofsteden neemt
ook toe als er kleine plaatsjes in de omge
ving komen. De arbeiders hechten zich aan
hun plaatsjes. En de klassenstrijd zal gaan
luwen. Meer arbeid zal het plaatsje niet geven
aan den landarbeider, want hij bewerkt nu
ook reeds een stuk land voor zijn gezin. Het
eenige verschil is, dat hij het met meer lust
zal doen, omdat het zijn eigendom is. En
doordat hij zijn loon behoudt, is hij bij te
genslag niet zonder bestaan. De Regeering
moet evenwel ook zorgen dat de begiftigde
geen misbruik maakt van hetgeen hij geniet,
door het binnen zekeren termijn te verkoopen
of te verhuren. Tegen zulk een groote ver
betering van den toestand der arbeiders kwa
men de socialisten evenwel krachtig op. in
huur geven van land, dat kon; maar 't in
eigendom krijgen van huis en erf- dat strookt
niet met 't beginsel: alle grond eigendom van
de Staat (of de gemeenschap). Hij zei in zijn
oppositie rake dingen, die als ze waar zijn
en we twijfelen geenszins aan zijn oprecht
heid treurige waarheden bevatten.
Hij noemde verschillende voorbeelden, waar
uit bleek, dat de arbeiders dikwijls 't vier
voudige betalen van den pacht, die de groote
boeren betalen. „Dat is afzetterij op groote
schaal, waaraan wordt meegedaan door kerk
besturen en dlaconiën, die onder het mom
van Christelijkheid de arbeiders willen hel
pen, maar in werkelijkheid op hun voordeel
uit zijn, omdat zij van de arbeiders veel meer
bedingen dan bij verhuring aan groote boeren.
Daarom wilde hij voorop stellen dat de
grond verhuurd moest worden aan de arbei
ders tegen den gemiddelden prijs waarvoor
de grond wordt verhuurd aan de groote boeren.
Overigens deugde van 't ontwerp niets. Het
was reactionair. Hoofddoel was om een „rus
tige, van revolutionaire woelingen afkeerige
plattelandsbevolking" te krijgen; de arbeider
aan den grond te binden; den boer goed-
koope werkkrachten te bezorgen't gaat en
kel om den boer en niet om de arbeiders.
Aangaande dat aan den grond binden, werd
niet onaardig opgemerkt, dat zulks dan toch
alleen op zijn eigen verzoek en zijn eigen
verlangen geschiedt, maar voorts dat hij deze
gebondenheid aan de plaats deelt met vele
anderen; alleen de zigeuner, die met zijn
woonwagen rondtrekt is daarin volkomen vrij.
Al de andere bezwaren, inzonderheid dat
de boeren de arbeiders niet zullen knnnen
uitbuiten, werden ondervangen, zoodat er
niets anders overbleef dan 't bezwaar, dat
arbeiders grond en woning in eigendom kre
gen, wat tegen 't principe der S. D. A. P. is.
Daarom stemden ze eenparig tegen.
Trots deze tegenwerking van de vrienden
der arbeiders is er nu weer een mooi stuk
sociaal weik tot stand gebracht, waarvan we
enkele voorname bepalingen laten volgen:
Art. 1. Deu landarbeider, die aan de ge
stelde vereischten voldoet, wordt overeen
komstig de bepalingen dezer wet gelegenheid
gegeven om land met woning in eigendom
of los land in pacht te verkrijgen.
Art. 2. In deze wet wordt verstaan onder
a. „landarbeider", ieder persoon, die van
het in loondienst verrichten van landarbeid
zijn hoofdberoep maakt;
b. „landarbeid" alle werkzaamheden in den
landbouw, den tuinbouw, den boschbouw, de
veehouderij of de veenderij
c. „plaatsje", land met landarbeiderswoning,
zoodanig vereenigd dat zij één geheel vormen
d. „los land", land, dat geen geheel vormt
met de landarbelderswoning.
Art. 4. Het plaatsje moet voor het doel
geschikt zijn en mag, met inbegrip van de
eerste noodige verbeteringen van bestaande
gebouwen en land niet meer dan f 4000 kosten.
Art. 5. Het losse land moet in de nabijheid
van de iandarbeiderswoning gelegen en ook
overigens voor het doel geschikt zijh. De
jaarlijksehe pachtprijs mag niet meer dan
f 50 bedragen.
In bijzondere gevallen kan door ons van
dit maximum worden afgeweken.
Art. 7. Aan gemeenten worden door Ons,
ter bevordering van de verkrijging van on
roerend goed door landarbeiders, onder bij
algemeenen maatregel van bestuur te regelen
voorwaarden rentegevende voorschotten uit
's Rijks kas verstrekt.
Onze besluiten worden met redenen om
kleed en in de Staatscourant openbaar gemaakt.
Art. 9. De in art. 7 bedoelde voorschotten
worden verstrekt tegen een rente van 4
per jaar.
•Art. 34. 1. Van het naar aanleiding van de
verkrijging van 't plaatsje verschuldigd bedrag
wordt door den landarbeider» tot het derde
kalenderjaar na 't aangaan der schuld de in
art. 9 aangegeven rente betaald.
2. Daarna geschiedt de betaling dezer
rente met de aflossing der schuld in 30 an
nuïteiten, ieder groot 5'j2 van genoemd
bedrag.
3. Tusschen partijen wordt omtrent ver
vroegde afbetaling en terugneming van 't
bedrag daarvan overeengekomen.
BE TOESTAND.
Zoo is dan de wapenstilstand in het Oos
ten een feit. De vredes-oriderhandelingen zijn
reeds begonnen, of zuilen in elk geval spoe
dig een aanvang nemen.
In artikel 9 immers van het wapenstilstand
verdrag, dat Zaterdag als resultaat van de
nieuwe besprekingen tusschen de Russische
gevolmachtigden en die der centralen geslo
ten is, wordt bepaaid, dat dadelijk na het
siuiten van deH wapenstilstand de vredes
onderhandelingen zouden beginnen.
Omtrent 't verloop der onderhandelingen,
zooals zn tot dusver gevoerd zijn, worden,
ondanks alle plechtige toezeggingen omtrent
een onmiddellijke publicatie zonder de minste
terughoudendheid, geen nadere bijzonderhe
den nog gemeld. Het is dus niet uit te ma
ken, of de onderhandelingen al dan niet met
gronte moeilijkheden gepaard zijn gegaan en
of er al dan niet groot meeningsverschil tot
uiting kwam. Men had daaruit anders wel
licht een voorzichtige gevolgtrekking kunnen
maken omtrent het te verwachten verloop
van de onderhandelingen over den vrede, die
nu beginnen.
Ook wordt het geheeie verdrag, dat nu
gesloten is, niet openbaar gemaakt. De bij
zonderheden, die tot dusver ontvangen wer
den, komen echter ook van den kant der cen
tralen, zoodat van Russische zijde misschien
meer volledige bijzonderheden gemeld zullen
worden, volgens de democratische belofte
niets te zullen verheimelijken.
Uit hetgeen tot dusver gemeld wordt, biijkt,
dat de vertegenwoordigers van Rusland,
Duitschland, Oostenrijk-Hongarije, Bulgarije
en Turkije een wapenstilstand gesloten heb
ben, beginnende van 17 December en durende
tot 14 Januari 1918. Die wapenstilstand heeft
betrekking op alle strijdkrachten langs al de
gemeenschappelijke fronten en wordt, wan
neer hij niet wordt opgezegd, stilzwijgend
voortgezet.
Men herinnert zich, dat, na de eerste on
derhandelingen van Russische zijde, reeds
was meegedeeld, dat de wapenstilstand 28
dagen zou duren. Van den kant der centralen
werd toen echter gemeld, dat hij voor 10
dagen slechts gesloten waser zijn nu ech
ter 10 dagen, volgens hun voorstelling, bij
gekomen, zocdat de wederzijdsche berichten
over den duur nu geheel overeenstemmen.
De bepaling omtrent het automatisch voort
duren van den wapenstilstand, wanneer hij
niet wordt opgezegd, geeft er intusschen een
meer blijvend karakter aan, en laat de vredes-
onderhandelaars alle gelegenheid om hun
ongetwijfeld moeizaam werk, waarbij van
zoo twee heel verscheiden standpunten wordt
uitgegaan, voort te zetten.
