i ainbieden.
Zaterdag 1 December 1917.
32sta Jaargang Nw. 2842.
voor de Kuidhollandselte en Keeuw^ehe Eilanden.
Antirevo In
Orgaan
Eerste Blad.
Adelaar
1ME KEUZE
IN HOC SIGNO VINCES
ROTTERDAM,
en Goedereede
„HËT G0ÜDIN HEBT*.
GEMENGD NIEUWS.
zijn gereed
>efe Kit.
niet meer te
nen daarom
W. BOEKHOVEN Zonen,
Wordt vervolgd
Hotel üeii&nr&nt
DINERS f 1m hooger.
LOGIES MEï ONTBIJT
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel No, 1532, Aanbevelend,
UFOBTlair K. C. F. i LEE-Möim
OP DEN UITKIJK.
AS.
noodig hebt en over-
9?
nwinkei vanaf
dhulssteeg,
en, Matrassen enz.
ReclamastelKapok-
Kapok 22 gulden,
rde Veeren ea gewaste
its van Bedden boven
een EXTRA CADEAU
9748
Qereedschapsdoozen,
net en zonder pannen,
voor de slachterij be
landen. Bietenrieken 5
Houten Intnaakkuipjes,
heele en halve H. L.,
Schoppen en Rieken,
les
BEZORGD.
Kantoor gevestigd
sedert 1904.
Interc. No. 9.
ten.
ues etc. 13045
rzekering etc.
m a DEPOSITO
gging 37i
DSCHE BANK.
ge dagen 2—4 uur n.ra
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie munden franco per post 50 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling 4.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS:
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 2.
ADVERTENTIËN 121/2 Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
'DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Adverientiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Alle stukken voor de üedactie toestem®!, Adver&eiailêis ess verdere Administratie franco toe te ®esi«ie® aan de Uitgever g.
SLUIS—ROTTERDAM.
2,05
2,19
2,26
2,39
2,49
3,02
3,07
3,15
3,25
3,55
6,01
6,05
6,19
6,26
6,39
6,49
7,02
7,07
7,15
7,30
8,-
10,05
OOLTGENSPLAAT.
4,45
6,50
7,20
3,48
3,48
3,53
4,06
4,16
4,29
4,36
4,50
7,41
7.49
7,53
8,06
8,16
8,29
8,36
8.50
maar beslist, zóó dat er
gefluister der stem tóch
an de vreugde, van de
lie zijn ziel verheugt en
rei-
Jezus Christus
zonden
hij er sneller uit.
een triomfkreet,
n van die koninklijke uit-
mooider van den beginne
aangezicht „Wie zal be-
gen tegen de uitverkorenen
z drukt sprakelooszijnbroe-
.ligt beschaamd het hoofd...
uilen de eersten zijn I"
dan hij
is: hij is verachterd van
iefde is verkoud; hij heeft
/erdrag met de zonde ge-
afgeglibberd van den berg
heeft de vensteren zijner
iloten voor hel licht van
leestal kan hij tocli
iten Jezus leven, nog min*
ijn broeder als op arends-
'evlogen, omhoog, recht de
atigheid tegemoet!
gt de kranke „als je eerst
r zoo'n behoefte aan
iemand, die mij verstaat
e ander terug,
ireine handen vouwen tot
ier de onreine lippen ope*
vetenden God .hij
kt hem smeekend aan
Kornelis Hamering op de
j 't in jaren niet heeft ëe'
mond zich opent voor zijn
t als een angstkreet in zijn
wees mijmij
ladig!"
De meening, dat er betere economische
verhoudingen voor den arbeider zullen
aanbreken, wordt weer door een ander
weersproken. De een ziet in 't verschiet
hooge loonen, maar dure tijden. Een
ander voorspelt lage loonen en dure
tijden. Het valt niet gemakkelijk, nu
reeds den horoscoop te trekken en er
zijn er dan ook niet weinigen, dien hun
meeninguitspraak steeds met een «waar
schijnlijke beginnen Nu al over de
toekomstige volkswelvaart of de eco
nomie in Nederland een twistgeding
aan te gaan, is dan ook geheel over
bodig en dwaas. Of 't Kapitaal een
veer zal moeten laten ten voordeele
van den arbeid zooals sommige meenen
ol dat de arbeid na eene verheffing
van een 30 tal jaren weei naar beneden
zal gaan, zooals anderen denkenwe
weten 't niet De oorlog is in een nog
te dobberend stadium; en de Vrede is
nog niet nabij genoeg, om eenig ge
grond oordeel te kunnen uitspreken.
Dit staat vast, dat de democratische
idee op dit oogeriblik groeiende is en
dat wil op economisch gebied platweg
zeggen, dat de arbeiders de kaas niet
'■Mjm van hun brood laten halen, hoe dan
't Kapitaal tegenspreken zalde oorlog,
zeggen ze, is er niet door den Arbeid
maar door 't Kapitaal gekomen; en de
Arbeid is van dien oorlog de meest
groote lijderderhalvewaar de Arbeid
de lijdende partij is, al don duur van
dezen oorlogdaar zal na den vrede de
Arbeid dat niet meer zijnmoge dan 't
Kapitaal een achteruitgang ervaren,
maar de arbeid heeft al genoeg geleden,
is al genoeg achteruitgezet door wer
keloosheid, ondervoeding, woninggebrek,
dure levensmiddelen enz. En daarom
na den vrede eischt de Arbeid zijn oude
rechten weer op, niet alleen, maar eischt
versterking van zijn economische macht
en kracht.
Nog eenswe hebben niet den moed
voorspellingen te doen, hoe de ontluiken
de democratie zich in de economische
verhoudingen zal openbaren en welke
kracht van 't Kapitaal zal uitgaan om
aan die democratische eisehen eenigen
teugel aan te leggen. Vast staat, dat
in de industriecentra onzaglijk wordt
geleden. En door dat lijden nu,
door den oorlog, is 't niet onmogelijk,
dat er een krachtige reactie van den
Arbeid tegen 't Kapitaal op volgen zal.
Toch blijft één gedachte waar. Het
welzijn van den mensch is afhankelijk
van 't volgen van de door God gestelde
levensorde. En nu is 't wel eigenaardig,
dat in Oud-Israël die levensorde uit
gedrukt werd door een verbonddoor
een Verhond van God met zijn volk
En nog meer is er op te letten, dat
God dit verbond niet sluit in de eerste
plaats om Israëls volkswelvaart als
zoodanig te verhoogendat volk rijk
en groot te makendat volk met eere
te overladendien volksrijkdom te doen
schitteren voor 't oog der heidenen;
Qeen, Hij heeft dat volk wel uitver
koren, nietom dat volk groot en rijk
te maken, maar om Zijn eigen Naams
Wh. Um door do economische uitver
kiezing van een Kanaiin vol melk en
honing, dat Volk door liefdedrang te
leiden tot Hem, en den Heidenen 't
zichtbaar te toonen«Ja, waarlijk, God
is Israël goede. Israël was daarom een
heilig volk, afgezonderd ook in zijn
sociale en economische wetten van de
heidenwereld. Israel had zijn bondswet
en die beheerschte 't heele leven van
«kapitaal» en «arbeid»van burgerij
en slavenvan landbouw en veeteelt
van geldleenen en landverkoopen 't
Heele natuurlijke leven is voor ieder,
behalve wat God zelf onrein gestem
peld heeft. En 't zijn niet Israels ver
diensten, dat het vooruit komt in Ka
naiin, maar het is louter genade. En
als Israël uit Gods haud eet en drinkt,
u i als 't zich aan de Bondswetten houdt,
dan moet Gode de eere gegeven wor
den. Jeschurum mocht niet «vet»
worden, want dan sloeg 't achteruit.
Neen Jeschurum d i. de oprechte, moest
zich ziju eerenaam waardig maken
het moest in oprechtheid zijn God
dienen; in oprechtheid de Bondswet
navolgen; in oprechtheid al 't ongod
delijke wegdoenai gaf dit soms schijn
bare voordeelen en winsten. Zoo moest
Israel gelooven, dat zes meer is dan zeven
en op den Sabbath niet werken,-al
was er ook voordeel mee te behalen.
Weduwe en wees moesten onderhouden,
al was wegstooten goedkooper; op 't
Sabbatjaar moet 't land braak liggen,
al was bouwing schijnbaar voordeeli-
ger; de armen mochten plukken, wat
in dat zevende jaar groeide, maar als
de eigenaar 't behield, was zijn gezin
rijker geweest. Nochtans; de Bondswet
stoorde zich aan die overleggingen niet
en schreef voor, wat God wilde en
niet wat nu eens bijzonder aangenaam
of voordeelig was voor den bezitter of
den werkman. Heel 't economische
leven in Israel had een godsdienstig
zedelijken grondslag Godsdienstig want
God zelf schreef 't voor, hoe Israel
arbeiden en leven zou en hoe de on
derlinge levensverhoudingen moesten
zijn; eu dan zou nooit de zelfzucht
de hartader van den arbeid en van aller
streven zijn. Neen, de zelfzucht nooit,
maar de gehoorzaamheid aan de
Bondswet; al mochten dan «voor 't
vleesch» de wetten hier en daar ook
eer gestreng zijn en geen «akkers bij
akkers* gevoegd worden en «huis bij
huis*.
Zedelijk moest de grondslag der
economische verhoudingen zijnniet om
rijk te worden, want die rijk wilden
worden, vielen in velerlei verzoeking
niet om te heerschen over zijn werk
volkniet om zijn «boer* te «pesten®
en te plagen Neenalle werk moest er
zijn om Gods wilHij gaf ze uit ge
nade te eten, dan moest Jeschurum
uit dankbaarheid daarvoor in Zijn
ordinantiën, óók voor den Arbeid, wan
delen.
Niet 't doel in den menschniet 't
doel in Israelmaar in God. Zijn Naam
moet eeuwig eer ontvangenmen loov'
Hem vroeg en spa.
En dat doel kon de Israëliet berei
ken, want hij was beelddrager Gods,
hebbende heerschappij over de natuur
En die natuur zal hij veroveren, maar
nooit inboeten zijn onderdanigheid aan
Hem Heerschappij over Israels bergen
en dalen, en landerijen, en gewassen,
beken en stroomen, dieren en planten,
maar .als geestelijke mensch, die
öedeagste Soerenatelger ©8A, 638
12451 Dtraet r.ablj de Hao>aeg,
Hei door ieder aanbevolen adres.
leeft uit de Bondswet, leeft uit God,
leeft voor God en tot heil van den
naaste. Israels arbeidIsraels econo
mische verhoudingen waren godsdiensti
ge, zedelijke verhoudingen, omdat ze
met God rekening hielden.
Vt
En wel zeer bijzonderlijk. Wat ge
in geen enkel hedendaagsch econo
misch leerboek vindt, vindt ge in Israels
boekenhoop op Goddelijken zegen
Tegenwoordig rekenen de economen
ze cijferen en maken statistieken en
cmclusien daaruit, en zoo voorspellen
ze de toekomst. Ze ontleden de maat
schappij ,in al haar deelen; geven be
palingen van Rente, Winst, Geld, Goe
deren, Kapitaal, Arbeid enz, enz. maar
de factor: «Zegen Gods«, neen, dien
vindt ge in die leerboeken niet.
Maar bij Israel vindt ge dien macli
tigen factor wel. En of een Israëliet
weinig land had of veelveel knechten
of geen een; veel schapen, ossen en
ezels of zelfs geen enkel ooilam; of do
een groote lichaamskracht had en veel
wijsheid, en veel inzicht en de ander
weinigIeder Israëliet had behoefte aan
den zegen Gods. Daar ging het bij
hem om. Als hij dien zegen maar
had. Al was hij dan arm en min
der bedeeld, als hij maar zag, dat
God hem nabij was en hem ondersteun
de dan was 't hem goed, Al was hij
arm als hij de overtuiging maar had
dat hij de Bondswet had betracht, en dus
Gods zegen kon verwachten, dan ge
voelde hij zich toch gelukkigdan rustte
zijn ziel in God en diens welbehagen.
Ja, bij brood der smarten zelfs tevreden
en gelukkig, want 't was dan toch de
Verbondsgod Die 't zoo beschikte, en aan
Wiens wil hij zich te onderwerpen had
zelfs bij nood en gebrek. Ook die armoe
had waarde n.l. meer geroep om ontfer
mingen zijns Gods, een dicht aansluiten
aan Hem, waar 't natuurlijke leven
te kort kwam en schijnbaar te weinig
gaf. Maar wat dan 't lichaam verloor,
won de ziel Eerst den Verbondsgod
zoeken en erkennen in alles, al zate
men met Job op den aschhoop.
En zoo zal 't in de toekomst toch
ook moeten gaan. Bij alle gedenk en
gemeen en gepraat over de toekomstige
economischo verhoudingen moge toch
niemand uitschakelen deze grondgedach
te De economische grondslag is gods-
dienstig-zedelijkdi vast aan God en
vast in Zijn eereniet zelfzucht en
niet eigen grootheid En daarbij alles
afhankelijk van den zegen Gods. Hem
liefhebben en zijn naaste als zichzelf
en in deze gezindheid dos harten rijk aan
zielevreugd. Arbeid voor Hemarbeid
voor zijn naaste; arbeid tot algemeen
welzijn; arbeid voor zichzelf: doch om
Zijns wil.
Hoor eens'k bewonder 's mans geduld,
dat wil ik eerlijk erkennen
Hij is een soort van Kooiker.
„Politieke eendenboer en hij komt uit Fries
land, waar ze taai zijn en vasthouden aan
hun doel en als ze 'n sloot of gat niet den
eenen wind niet binnen kunnen zeilen, het
met den anderen doen, óf 't zeil laten vallen
en den duwstok nemen óf van boord sprin
gen. 'n zeel om den harden nek en zoo 't
schip naar binnen trekken.
Ze geven 't daarbijna nooit op.
Ze hebben er tijd en geduld.
En mijn eendenboer is 'n baas in zijn vak
en een vasttrapperen eiken herfst weer
aan, doet hij zijn uiterste best, om groote
koppels mooie antirevolutionaire eenden in
zijn kooi te lokken.
Mr. Troelslra is 'n echte stanfries.
Zijn politieke leven heeft een dubbel doel
het eene heeft hij nu bereikt en met meer
kracht dan ooit zal hij zich nu op het andere
gaan werpen!
Hij is 'n onverwoestbaar idealist.
Al zijn zijn idealen de onze niet.
Zonder idealen houdt men een politieken
strijd als hij voert, geen menschenleven vol.
Dan zoekt men een vet baantje, gaat uitrus
ten van zijn vermoeienissen en zegt in den
vriendenkring, dat het tenslotte toch allemaal
larie is, die politiekerijen.
Met idealen houdt men vol.
Levenslang, tot den laatsten ademtocht toe.
Maar Troelstra is ook practicus.
Hij weet dat een menschenleven maar kort
is; dat als hij nog 'n keer minister zijn zal,
er wat spoed achter gezet moet worden en
dat de volledige doorwerking en overwinning
van het socialisme nog wel enkele inenschen-
geslachten uitblijven zaldat hij die hoogst
waarschijnlijk niet zal beleven.
En daarom onderscheidt Troelstra, heel
practisch, tusschen levens ideaal en levensmoe/,
't Ideaal is ter bespreking.
Het doel is om te bereiken.
En nu verkeert hij in de gelukkige omstan
digheid, dat hij voor een déél zijn doel be
reikt heeft.
We krijgen „algemeen stemrecht".
Dat komt uit de pen van min. Cort v. d.
Linden.
Maar 't komt in nog veel sterker mate door
de zweep van Troelstra.
Dat het nii komt is zijn werk.
Waarbij hem zeer te stade kwam het feit,
dat niet, toen 't nog tijd was, de gansche
Rechterzijde haar stelsel naast en tegenover
het roode van Links heeft gesteld,
Mr. Troelstra is een kwarteeuw lang met
de idee van het A. S., dal komen zou en
komen moest, naar bed gegaan en weer op
gestaan.
Elke rede, elke actie, elk program, elke
demonstratie, stond altijd weer in het teeken
van 't A. S.
Denk b.v. aan 't jaar 1903.
't Jaar der groote spoorwegstaking, toen
in de koppen der stakende arbeiders véél om
ging, maar over het A. S. niet werd gekikt
toen de heele arbeidersbeweging meetuimelde
in den anarchistischen draaikolk; toen Do-
mela Nieuwenhuis weer 'n amerijtje op den
bok klom en Troelstra 'n pak slaag had kun
nen krijgen
Toen was nóg weer het eerste, waar hij
onder alles aan dacht het Algemeen
Stemrecht.
Zooals de onverbeterlijke spreker, die al
tijd vol is van de honderdduizend, die hij
eens trekken zal, in 't water gevallen, nat
als 'n poedel, éérst kijkt of zijn lootje nog
in z'n tabaksdoos zit.
Zoo zei Troelstra toen ook
„Wat zou zoo'n staking een prachtmiddel
zijn voor de arbeiders, om het A. S. te krijgen I"
Later kwam hij daarvan terug.
Ja de „rooden" zijn ook al heel wat ver
kleurd in den loop der tijden al willen zij
dat niet weten.
„Algemeene werkstaking
Ja, in theorie houden ze er nog aan vast,
als het alleruiterste redmiddel tegenover een
koppige „bourgeoisie," die op andere wijze
niet van haar plaats'te krijgen is. Zooais de
geneesheer bij sommige plotselinge kwaien,
gelijk men wel eens vertelt, soms een paar-
demiddel in petto houdt, waarmee hij „va
banque" speelter op of er onder
Zoo hebben de sociaal-democraten het mid
del der „algemeene werkstaking" nog niet op
den index geplaatst.
Maar al wél in 't vergifkastje
En ze waarschuwen honderd keer voor het
onvoorzichtig gebruik, tegen dat zij het één
keer aanprijzen als straf werkend middel.
Zoo is ook Troelstra in zijn strijd voor het
A. S. weieens veranderd in 't gebruik der
middelen, maar zijn doel hield hij steeds in
't oog.
En Alle middelen bleven goed I
Als zij 't doel maar bevorderden
Denk maar eens och, wij vergeten zoo
gauwaan zijn dreunende, dreigende
rede op 't jongste Congres der S. D. A. P.
voor de behandeling der Grondwetsherziening
toen hij hartstochtelijk de burgerlijke partijen
en met name de E. Kamer dreigde dat
alle middelen zouden worden aangewend, als
zij het wagen mochten nu nóg de roode broe
deren teleur te stellen in hun hartewensch
Het A. S. is verkregen
Nog niet ten volle't is zoo I
In deze arke toch zijn nog niet manneken
èn wijfken binnengegaan en 't was toch
eigenlijk een kollossale blunder, toen Troel
stra in zijn jongste Begrootingsrede, 'n schets-
program uitstippelend voor de toekomst
het Vrouwenstemrechtgeheel vergat,
zoodat Schaper den dag daar aan dezen Cap-
sus herstellen moest
Toch zielkundig verklaarbaar.
Vergeet niet, de tijd ligt nog niet zoo héél
ver achter ons, dat Troelstra met algemeen
mannenstemrecht volkomen tevreden was en de
stemgrage vrouwkens dan maar raar afwij
zen kon.
Nu is hij er voor en goed ook maar
't is toch 'n programpunt, waar hij blijkbaar
met z'n hart nog niet geheel in leeft.
Want wat is het geval?
Ook het A. S. is voor Troelstra nog niet
het doel doch slechts middel of op z'n hoogst
een hulpioei'n station op den politieken
weg. Zijn eigenlijke doel is het brengen van
de regeermacht aan de arbeidende klasse en
het voeren van den klassenstrijd.
Daarom helpt hem het vrouwenstemrecht
niets.
Heeft hij aan de mannen genoeg.
Zouden zelfs de vrouwen als ook voor
hddr het stemrecht algemeen werd gemaakt,
een, zekere verhindering kunnen zijn, wijl bij
haar over 't geheel genomen de soci
alistische beginselen minder diep en breed
wortel schoten dan bij de mannen.
Dit alles verklaart, hoe mr. Troelstra zich
noch een tweede „hulpdoel" heeft gesteld,
dat hij nog niet heeft bereikt.
Daarover 'n volgenden keer I
UITKIJK.
DE STORM.
Mededeeling van het Kon. Ned. Met. te De
Bildt. De storm, die aan de kust bijna onaf
gebroken van Zaterdagmiddag tot Maandag
ochtend heeft gewoed, behoort tot de lang
durigste en zwaarste, die bekend zijn. Op
de Noordzee is Zondagmorgen windkracht
10, dat is zware storm, gemeld. Aan de kust
op verschillende plaatsen, achtereenvolgens
Z.-W. 9, W. 9 en N.-W. 9. Da berichten uit
het buitenland ontbreken, grootendeels door
den storm, maar de barometer moet in de
Oostzee Zondagmorgen onder 720 N. M.
hebben gestaan en tot diep inZuid-Duitsch-
land heeft de wind stormkracht bereikt. Te
De Bildt werd tusschen Zaterdagmiddag 1
uur en Maandagochtend 1 uur gedurende
21 uren een gemiddelde windkracht 7 of
meer 7 uren windkracht, 8 of meer en 2 uren
windkracht 9 waargenomen. De zwaarste
stooten tot 30 M. per seconde, kwamen voor
bij het passeeren van het minimum even na
5 uur op Zondagochtend, toen gedurende
een onweersbui, de wind verscheidene mi
nuten b wen 25 M. per seconde bleef en volle
orkaankracht had. In korte stooten kwam de
wind in twaalf uren boven 20 M. per seconde
in 3 uren tot 25 M. of hooger.
De hevige storm van Zondag heeft het
telegrafisch zoowel als het telefonisch ver
keer ernstig gestoord. Tusschen Amsterdam
en Rotterdam was Maandag den heelen dag
nagenoeg geen telefonische verbinding, met
het gevolg, dat het toch reeds in de war
zijnde telegrafische verkeer abnormaal zwaar
beiast v/as. In alle hoofdrichtingen bestond
trouwens ernstige storing.
Het eiland Marken is geheel overstroomd.
Van 's middags 1 uur af bleven de Oranje
sluizen gesloten en was de scheepvaart naar
de Zuiderzee gestremd. Het water steeg tot
180 c.M. boven A.P.
Vi.
