sprits.
Woensdag 7 November 1917
32<,e Jaargang N°. 8335
voor de Zaldhollaiidsclie en Zeeiswsehe Eilanden,
d
:meim.
lit? Oorlosr.
An tirevo luHon air
IN HOC SIGN O VINCES
BREGHS
8IC.N0.11.
splaat
nbevolen
w.
DIJK.
OFFiOiËÊL GEDEELTE.
BINNENLAND
3r 1917
Alle stokken voor de ffced&etfie bestemd, AdYertentiëm en verder#; Administratie franco We te aaendees aan deEJilrew^t s
BOEKHOVEN Zonen,
68081
uva pejnq J9A
Gebitten.
tg
«kantoor,
I
Juitenlandsche
Jtr-
geven op ver-
ÏLEMENT.
If 140,-
120,—
100,-
90.-
1481, Rotterdam
LEMENT.
f -105,—
92,-
80,50
EN In JAPON
BOEZELAARS,
AODES, QAREN,
AGES en Afge-
12313
velend,
Mi.—
■TQENSPLAAT
iOU
ADVERTENTIËN 12'/2 Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DïENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIIDAGMORGEN 10 UUR.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 50 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 4.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SO MM ELS DIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 2.
M
rH
tOTTERDAF^
\MERVERLICH*
en de LAMPEN,
ELLANTAARNS
d van GASVER-
1-EIMSLAHD.
r.
IKWERKER.
ATERLEIDING.
MJW HELVOET
ZIEDEN.
SCHILPEROORD
IMS, Tel. 39
geachte cliëntéle
de meubelen in
eigen Fabriek te
gd, en daardoor
ide meubelen te
reerende prijzen,
leubelen, worden
Tevens groote
len.
EDER, BALATA
HAAGEN, Rot-
eksprgs geleverd
12021
1
aanvraag.
12450
an f 100
ovember.
morgen van
12801
middag van
D. MEIJDE/
'an Effecten.
'rolongatlën;
n van gelden
r vaat te atellen,
Te Tilburg is een groote werkstaking
uitgebroken in 't textielbedrijf. En van
weerskanten weet men niet van toe
geven, vooral nu niet meer, nu de pa
troons geweigerd hebben de door de
arbeiders gevraagde arbitrage te aan
vaarden. We laten ons met dit plaat
selijk geding tusschen kapitaal en arbeid
niet in, hoewel onze indruk deze is,
dat 't recht is aan de zijde der werk-
lieden.
«P Maar een andere vraag, waarover
nog vaak gemijmerd wordt is deze: Is
een werkstaking wel geoorloofd En
dan volgt er bij de twijfelaars meestal
een beroep op Col. 3: 22: Gij dienst
knechten, zijt in alles gehoorzaam uwen
heeren naar 'tvleesch: niet met oogen
diensten als menschenbehagers, maar
met eenvoudigheid des harten, vree-
zende God.* Ook Ef. 6: 5 doet dan
dienst: Gij dienstknechten, zijt gehoor
zaam uwen heeren naar't vleesch, met
vreeze en beven, in eenvoudigheid des
harten, gelijk als aan Christus* Ook
Titus 2: 9: Vermaan de dienstknech
ten, dat -zij hun eigen heeren onder
danig zijn, dat zij in alles welbehaag
lijk zijn, niet tegensprekende, nietont
trekkende, maar alle goede trouw be
wijzende.*
Dus dienstknechten, in alles gehoor
zaam, in alles welbehaaglijk. En daar
mee, zoo zegt men, is de werkstaking
voor ongeoorloofd verklaard
Men zij echter zeer voorzichtig met
dat woord «dienstknecht*, omdat 'tin
deze teksten juist niet dienstknecht*
maar «slaaf* beteekent. En dat geeft
een zeer groot verschil. Om daar al iets
van te voelen, afgedacht van Grieksch-
Romeinsche rechtstoestanden tijdens
Paulus, waarover aanstonds, merke
men toch vooral op vraag I en ant
woord van onzen Heidelberger Cate
chismus. Wat wordt daar gevraagd
Vraag I, Wat is uw eenige troost,
beide in 'tleven en sterven?
Antw.Dat ik met lichaam en ziel,
heide in het leven en sterven niet
mijn, maar mijns getrouwen Zalig
makers Jezus Christus eigen ben,
die mij enz.
Ziedaar't lijfeigenschap, 't slavendom
in 'tRijk van Christus, in't Koninkrijk
der hemelen. De Christen is volgens 't
antwoord een eigendom-met lichaam-
en ziel van zijn Zaligmaker. Christus
bezit den geloovige. Oorspronkelijk was
deze Christen in 't bezit van den Vorst
der duisternis; deze Overste der wereld
had heerschappij over den onbekeerde;
maar door Christus bloed is deze zon
daar gekocht*, »duur gekocht*, want
zoo luidt de Heilige Schrift in I Cor.
6 20: »Gij zijt duur gekocht, zoo ver
heerlijkt dan Öod in uw lichaam en
in uwen geest, welke Godes zijn.*
De Heiland heeft die slaven, die lijf
eigenen der zonde op Golgotha vrijge
kocht; Hij is nu hun Heere en de
Overste der wereld of de Satan is er
nu geen eigenaar meer van.
De Catechismus pakt dus iu Vraag
I en haar Antwoord 't Evangelie in zijn
diepsten kern aan. Er is een Overste
der wereld met zijn slavenmaar er
is ook een Heiland, die ze vrijkoopt
en ze als zijn volk aanvaardt voortijd
en eeuwigheid. En hoe dat Verlossings
werk, dis Vrijkoop geschiedt met al
zijn gevolgen wordt behandeld van
Catechismus 252. Maar in den eersten
Catechismus liggen al de andere 51 op
gesloten. Verder gaan we hier niet op
in, omdat we ons artikel sociaal* en
niet dogmatisch* opvatten.
Maar dit staat nu vast, dat 't slaaf-
schap, 't lijfeigenschap in Christus Kerk
ook bestaat en niets anders is dan 't
eigendom van Hem te zijn naar lichaam
en ziel, in alles Hem gehoorzaam, in
alles Hem welbehaaglijk, in alles Hem
niet tegensprekende, maar volgzaam en
gewillig als een dienstknecht of slaaf
van Christus.
Vr
Dat lijfeigenschap van den Cate
chismus vond men nu ook in sociaal
opzicht in de Grieksch-Romeinsche
wereld, waarin Paulus zich bewoog
Hij schreef zijn brieven naar heiden-
sche steden Corinthe, Efeze, Colosse,
waar de rechtsverhoudingen gansch
andere waren dan bij ons. Daar was
echte slavendienst, Ook vrije arbeid,
indien ge maar denken wilt aan de
gelijkenis in Mattheus 20, waarin het
Koninkrijk der hemelen vergeleken
wordt met een heer des huizes, die
met den morgenstond uitging om ar
beiders te huren in zijn wijngaard en
met wie hij 't ééns werd voor één pen
ning 's daags. Nochtans, al was er in
Israel en in de Grieksch-Romeinsche
wereld, aan wie Paulus zijn brieven
richtte vrije arbeid, toch was de sla
vendienst schering en inslag. Deze waren
gevangenen, gekochten geruilden, kin
deren en kindskinderen van overwon
nenen en in 't volkomen bezit van hun
meester.
En aan deze slaven nu schrijft Pau
lus, dat ze in alles gehoorzaam moes
ten zijn hun heer zelfs nadat ze
bekeerd waren en dus van heiden een
Christen geworden. Juist door die be
keering was er een sociaal probleem in
die Heidensche rechtsordening aan de
orde gesteld. Want de rechtsordening
dier dagen was Een slaaf is een slaaf
en de heer kan er mee doen wat hij wil.
Maar 't Christendom ia den persoon van
Paulus in die dagen schreefGij zijt
niet meer dienaars, maar vrij, vrij in
Christus In Christus was geen dienst
knecht d. i. slaaf of vrij. Ze waren
allen broeders, zoo heer als slaaf.
Ziedaar dus 't sociale vraagstuk dat
do or die hekeering naar voren trad
ls de slaaf vrij in Christuszoo goed
als zijn heer het is .is dan de slaaf
ook sociaal vrij en los van zijn heer en
mag hij zijn heer ook tegenstaan en
niet gehoorzamen in alle3.
Hoe heeft Paulus die sociale vraag
beantwoord Zeer eenvoudig. Hij
plaatste zich en bleef zich plaatsen op
't rechtsstandpunt dier dagenhij bleef
handhaven de toen bestaande rechts
orde en willende geen revolutionair zijn,
en willende zich niet verzetten tegen
de gangbare rechtsopvatting dier eeuw,
schreef hij voor: >Gij, dienstknechten!
Gij slavenGij bekeerde, evangelische,
gekerstende slaven, gij zult toch in
sociaal opzicht slaaf blijven als voorheen.
Maar was dat niet ruw van Paulus
Neenwant Paulus had de juiste ver
wachting, door alle eeuwen na hem
bevestigd, dat door de kracht des Evan
gelies de wantoestanden en de sociale
wanverhoudingen toch zouden ophouden.
Paulus kende 't slavenleven zeer wel
kende ook 't Romeinsche recht voor
die menschenmaar greep in dat recht
niet in, geduldig afwachtend, dat de
Christelijke religie als een zuurdeeg de
gansche Romeiusche wereld zou door-
zuren, en dat dan vanzelf heel dat
slavendom zou ineenzinken tegelijk met
't heidendom en sommige dier heiden
sche rechtsbegrippen. Paulus verwachtte
een omzetting van heel de Grieksche
wereld en cultuur, door Christus en de
prediking door de Apostelen en dan zou
in die omzetting ook de slavernij zijn
beteugeld of afgeschaft. Niet, of Paulus
noemde die slaven wel vrij, doch naar
de orde des Hemelrijksmaar ze bleven
slaaf naar de orde des Romeiuschen
keizerrijks.
Zoo dan bleven er naar Paulus' wil
en wensch slaven, bekeerde slaven,
juist om 't Koninkrijk des Hemels in
die toch al zoo spannende dagen, niet
tegen te werken en hij had 't
tegengewerkt bij do harde heeren*,
als hij de vrome slaven een vrijbrief
had gegeven om weg te loopen en zich
met geweld te verzetten, omdat ze in
Christus toch »vrij« waren. Tot zulke
slaven spreekt Paulus. Maar, en nog
eens maaronze arbeiders zijn ook
dienstknechten, doch geen slaven. Onze
rechtsverhoudingen in Nederland zijn
gansch anders. Onze Grondwet kent
dien titel van slaaf* niet. Onze arbei
ders zijn vrije burgers en hun rechten
en vrijheden zijn gewaarborgd in de
Wet. Een principieel verschil was er
tusschen toen en nu. Juist wat Paulus
vermoedde en met Onesimus zelf. per
soonlijk toepaste, dat nl. 't Christendom
als een zuurdeeg zou werken, is uit
gekomen de lijfeigenschap in Romein
schon en later in den Germaanschen
tijd is afgeschaft en de vrijheid van
den werkmansstand is een internatio
naal feit al eeuwen. Nu is de arbeider
juridisch, naar recht en wet, de gelijke
vau zijn heer, haas, patroon of werk
gever. En juridisch staat de arbeider
rechtvaardig voor God en zijn patroon,
als hij niet hem in alles gehoorzaamt
maar slechts gehoorzaamt voorzoover
dit in 't arbeidscontract beschreven is.
Is dit contract de constitutie of grond
wet voor patroon en knecht, dan heeft
juridisch de knecht slechts dat contract
na te leven.
Meer nog. Dan mag hij zich ook op
den bestemden dag van onder dat con
tract uitzetten en staken tegen den in
't contract bepaalden dag. ls de opzeg
gingstermijn om, dan is hij vrij om
geen slag meer voor zijn patroon te
doen. tenzij in een nieuw contract
nieuwe en betere levensvoorwaarden
worden ingelegd, om door die betere
voorwaarden meer dan bij 't oude con
tract in den waren zin des woords
mensch Gods* te kunnen zijn. tSta
ken na den in 't contract bepaalden opzeg
termijn is geoorloofd, 't Kan geoorloofd
zijn zelfs vóór dien tijd, als 't contract
opgedrongen was; een broodroof van
den werkgever aan zijn werkvolkeen
schandaal contract, dat roept tot in de
ooren van den Heere Zebaoth. 't Is
nooit geoorloofd als de Overheid aan
zijn dienstvolk arbeid oplegteen sta
king van ambtenaarspersoneel zou onzin
zijn, want hoe kon dan de Staat zijn
function vervullen?
Is werkstaking geoorloofd Ja en
neen! Mi ar men onderscheide wel!
Verkrijgbaarstelling van Petroleum.
De BURGEMEESTER van Sommetsdijk
brengt ter kennis van houders van petroleum-
distributiekaarten, dat, volgens bepaling van
den Minister van Landbouw, Nqverheid en
Handel, de geldigheidsduur van bon no. 2 zal
zyu van 1 November tot en met 15 November
en dat tijdens dien geldigheidsduur de afle
vering op genoemden bon kan worden ver
zocht van 2 L. petroleum.
De petroleumdistributiekaart is uitsluitend
ten dienste van het gezin van hem, op wiens
naam zij staat. Zij mag niet door of voor
anderen gebruikt worden, op straffe van" in
trekking, onverminderd de straffen bij de Dis-
tributiewet 191® bepaald. Het is verboden
bons af te geven, zonder daarvoor petroleum
te ontvangen. Petroleum mag uitsluitend wor
den gekocht bij den leverancier, op de dis
tributiekaart vermeld.
Het is aan den houder eener distributiekaart
verboden deze aan een leverancier in bewa
ring te geven en het is een leverancier ver
boden zoodanige kaart in bewaring te nemen.
Sommelsdijk, 1 November 1917.
De Burgemeester voornoemd,
BOUMAN.
Verkrijgbaarstelling van thee of koffie.
De BURGEMEESTER van Sommelsdijk
brengt ter kennis van houders van thee- en
koffiedistributiekaarten, dat volgens bepaling
van den Minister van Landbouw, Nijverheid
cn Handel gedurende het tijdvak, aanvangende
op 1 November en eindigende op 15 Novem
ber 1917 zal mogen worden verkocht en af
geleverd op boa no. 3 van de thee of kof
fiekaart 0 05 K.G. THEEop bon no. 4
van de thee- en koffiekaart 0,05 K G. KOFFIE.
Verkoop en aflevering van thee of koffie
aan verbruikers is slechts geoorloofd tegen
inontvangstneming van een bon, voor dien
verkoop cu aflevering geldig verklaard. Over
treding zal lijdelijk of voorgoed tot uitsluiting
van de distributie of intrekking der kaart kun
nen leiden.
Sommelsdijk, 1 November 1917.
De Burgemeester voornoemd,
BOUMAN.
VERORDENING.
Militair Gezag.
De ONDER-COMMANDANT der Stelling
Hellevoetsluis,
uitoefenende het Militair Gezag, bedoeld
ir, de Wet van 23 Mei 1899, (Staatsblad No.
128) gewijzigd bij de Wet van 31 December
1909, (Staatsblad No. 469),
stelt, na met het betrokken gezag overleg
gepleegd te hebben, op grond van artikel 10
van genoemde wet vast de volgende
POLITIE-VERORDENING
voor de gemeenten in het Stellinggebied.
Eenig Artikel.
Het kappen van houtgewas is verboden*
Van dit verbod kan vrijstelling worden
verleend door den Ondercomniandant der
Stelling van Hellevoetsluis.
Deze verordening, welke door de zorg van
den Burgemeester van de betrokken gemeente
zal worden afgekondigd, waar zulks met de
afkondiging van plaatselijke verordening ge
bruikelijk is, treedt terstond daarna in wer
king en i3 medegedeeld aan Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland.
De Kapitein ter Zee, Onder Commandant
van de Stelling van Hellevoetsluis,
A. J. BREDA KLEYNENBERG.
Gegeven te Hellevoetsluis 2 November 1917.
Rijst.
Daar de rijstvoorraad aanzienlijk is ge
krompen en het met zekerheid te zeggen
valt, dat in de eerste maanden geen rgst-im-
port zal plaats hebben, is het noodig ten aan
zien van de nog beschikbare hoeveelheid rijst
de uiterste zuinigheid in acht te nemen. Dien
tengevolge, wordt met ingang van 6 Novem
ber e.k. rijst afgevoerd van de lijst der dis
tributie-artikelen en zal voortaan slechts be
schikbaar worden gesteld ten behoeve van
ziekeH en ter vervaardiging van kinder
meel.
L. S.
Het zij ondergeteekende vergund, hiermede
openlijk zijn dank te betuigen aan allen die
op 29 October j.l. hem de eere aandeden,
van hunne zoo gewaardeerde belangstelling
in de viering voor zijn Tachtigsten Jaardag,
heizij door persoonlijk bezoek, hetzij schrif
telijk of langs teiegrafischen weg, te doen
blijken. Tot zijn leedwezen is hij door de
gevolgen van het hem onlangs overkomen on
geluk nog buiten staat, om persoonlijke
contrabezoeken af te leggen, of op elk bewijs
van deelneming, dat hij ontvangen mocht,
zijnerzijds te antwporden.
KUYPER.
Den Haag, 30 October 1917.
wrnuw.
DE TOESTAND.
Het meest belangrijke nieuws dat heden
middag gemeld werd is dat de centralen he
den den mldden-Tagliamento hebben gefor-
ceeid.
De Italianen maakten in hun jongste Ieger-
berichten reeds melding van een toenemenden
druk door de centralen op hun linkervleugel
uitgeoefend. De Oostenrijkers spraken van
tegenaanvallen, door de Italianen waarschljn-
ïgk ondernomen om aan dien druk nog weer
stand te bieden. Echter zonder cucces. De blijk
baar nog niet voldoende gereorganiseerde en
herstelde Italiaansche troepen hebben den
druk niet kunnen weerstaan en de Taglia-
mentopo'sitie, de zoo sterke natuurlijke ver
dedigingslinie is, door de centralen gefor
ceerd.
Nu eenmaal ceu overgang over de rivier
geslagen is, en een wig is gedreven in de
stellingen door de Italianen achter die rivier
ingenomen, zullen de Italianen al hun posities
weer moeten opgeven en pogen in snellen
terugtocht achter de Livenza of achter de
Piave de bescherming tc zoeken, die de Ta-
gliamento hun niet kon bieden.
Een nieuw bedrijf is daarmede op hetlta-
liaansche front ingezet, een bedrijf dat voor
de Italianen nieuwe gevaren en nieuwe pijn
lijke verrassingen met zich brengen kan.
Iniusschen zijn uit Frankrijk en Engeland
de voornaamste politieke leiders naar den
bedreigden bondgenoot gegaan om hem den
noodigen moreelen steun te geven. Lloyd
George is uit Engeland gekomen, begeleid
door generaal Smuts en Robertson, om van
daag in gezelschap van den Franschen pre
mier Painlevé, zich naar Rome te begeven.
Volgens de Fransche bladen zal in de Itali-
aansche hoofdstad een intergeallieerde con
ferentie gehouden worden, waarbij de mili
taire toestand in Italië wel het voornaamste
onderwerp van gesprek zal uitmaken.
In hoofdzaak zal de komst van de Fransche
en Engeische auloriteiten wel een kwestie
van moreele bemoediging zijn, want de re
geling van de hulp zal, naar men veronder
stellen mag, wei reeds lang zijn bepaald en
tot uitvoering gebracht.
Van de andere fronten stilte, alieen op de
fronten in Macedonië is het wel rumoerig.
Zou daar iets geweldigs op til zijn?
VERSPREIDE BERICHTEN.
Men schrijft ons van Duitsche zijde
De voormalige gezant der Vereenigde Sta
ten in Nederland, Dr. Henry van Dyke, ver
telt in Scribners Magazine nerinneringea van
zijn verblijf in Holiand en weet daarbij tus
schen onschuldige anecdotes eene ernstige
beschuldiging aan het adres der Duitsche
regeering te richten, die niet onweersproken
mag blijven. Dr, van Dyke maakte namelijk
omstreeks Pinksteren 1914 eene reis naar
Luxemburg, bij welke gelegenheid hij heeft
waargenomen hoe op het traject Keulen—Trier
groote treinen gevuld met soldaten passeer
den. Dr. van Dyke beschrijft hoe de treinen
hem, terwijl hij rustig aan het visschen was,
voorbijn lden, en hoe hij zag dat bijna uit e k
venster vroolijke soldatenkoppen naar bulten
keken. De oud-Gezant komt tot de slotsom,
dat de Duit chers dus toen reeds den inval
van 2 Augustus 1914 voorbereidden.