Eerste Blad.
im
Zaterdag 3 November 1917.
32st' Jaargang N*. 2334.
1
MEUBELEN1
Antirevolutionair
Orgaan t
voor de Zuidhollandsclie en Zeenw§che Eilanden.
m, MMn
aciisMifli'ii,
i»
1
IN HOC SIGNO VINCES
Rome houdt ze vast
Sommelsdijk
„HET HOUDEN HEET".
OP OESi UITKIJK.
I K
LSDIJK.
IS.
W. BOEKHOVEN Zonen,
BOUWERS I
t'KISTJES, Koperen
al vaniseerde Emmers
e Waschteilen, diver-
ngsiuten en Grendel-
blanke Schopjes,
n enz. enz., Naaima-
ikelen voorradig bij
Ho. ta.0
Gedesapta ü8o$Fennteiger 89A, 63B
DINERS/ 1,— aa hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
uroBrlair R. C. F. i, i. LEE-Ioom
Hat door ieder aanbvoien adres.
Brieven uit het Centrum.
,S DRUKS-
Bij gelegenheid
is, aan de abonne's
ewoon lagen prijs
nd f 1.50. (Franco
iber a.s. en alléén
i>eten zijn ingevuld.
;n wachtte daarna
aam:
erken.
hters, Vloer- en wand-
halt, Mastie, Zoutzuur,
rantie.
eropbrengst van pl.m.
Aanbevelend,
ALS BOVEN.
het
OPGERICHT IN 1838
ÏN, INBOEDELS enz.
9741
n. Goedkoopste adres
e.a. Begrootingen voor
TlS. 12695
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 50 Cent bij vooruitbetaling^
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 4.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
UITGEVERS
SOMMELSDIJK.
Telefoon Intercommunaal No. 2.
ADVERTENTIËN 12'/. Cent per regel, RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 5« Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR-
Mie «tefefeesB vrmr ale- IReaifflMBtle P©slera«2, A<$¥©rlentSë® em verdere AémimMtrmMe trasie® t@e te gentar,»» ai.© gJMsrevegs.
s meubelen, als Tafels,
Spiegels, Schilderden,
ten, Stijlameubiemen-
jeluch. Boekenkasten,
nbeslapen veerenbed-
atrassen, Slaapkamer-
alles spot goedkoop,
rstoelen vanaf 17.50
20.-. St|Uafels/9.50
H 7.50 en*.
DE
iblj de SCHIEKADE
OON 12800.
't Lutherfeest is voorbij. 31 Oct ligt
weer achter ons. En al is 't waar, dat
de Roomsche Kerk door dien October-
dag nameloos veel zielepijn heeft gele
den en de wonden nog nabloeden in
haar dageliiksch saamleven met een
machine aanschaffen
ren, je ware adres if
KAdSDlJlA.
gt hij, en er is in zijn stem
ouden weerzin en verschen
zelf maar!
st vlug den brief door, die
blaast dan 't lichtje onder
rt 'n paar op de zoetigheid
en van de suikerpot weg
neerleggend
nig bizonders in hier,
moet je maar niet op in-
je broer alléén nog was,
krijg ik allicht de mevouw
ók, 't is een mooie plaats
oet je maar afwimpelen op
manier 1"
dat hij 't doen zal.
oveel jaren van elkaar ver
innis moet maar niet aan-
hij voelt niets voor 'n be
dara, nudan is 't ook niet
lier komen; de treinverbin-
nakkelijk op 'n afstand
ste zijn.
óg iets in den brief,
ïerkt dat zoo niet; die ként
zelfs niet in geschrifte: hij
met 'n kaartje, hoogstens 'n
nog wat over na.
z'n morgenwandeling,
ter wist, zou je zeggen dat
geworden was", spot en
rt.
n broerhoe zou dié I
tak nijdig weg.
meer," zegt hij tot zichzelf
n lang hebben gedaan of er
n hemel is, gaan ze 't goed
uë dag in 't zicht komt
Wordt vervolgd.
«j Protestantisme, dat eens haar zonen en
J^dochteren waren, doch nu afgevallen;
toch heeft Rome door dien Lutherdag
veel geleerd. De vrijheid van geweten
de vrijheid van geloof door den Geest
Gods in de ziele gewerkt, heeft de
Roomsche actie verdubbeld over de heer
schappij der geesten, die ook in Room
sche kringen door den opgewekten vrij
heids- en gelijkheidszin der Reformatie
tot uiting kwam. Want dit staat vast
de Reformatie bracht vrijheids- en ge
lijkheidszin, door geen autodafee's te
smoren, door geen ban of interdict te
temperen En zelfs de Roomsche Kerk
ervoer en ervaart nog van dien toen
ontsprotentoen zelfs opgelaaiden de-
mocratischen vrijheidszin de zeer goede
gevolgen. Ook heden nog roept men in
Rome om vrijheid, veel meer dan vóór
Luthers dagen. Er is in Rome een mid
delpuntzoekende, maar wel ter dege ook
een middelpuntvliedende kracht. En
deze laatste is door en onder den in
vloed der Reformatie geboren. Is Rome
er minder om, dat ze dit zelf ziet en
weet? Is Rome er te minder om, dat
ze óók de teekenen des tijds verstaat
en met die middelpuntvliedende kracht
harer zonenmet dien reformatorischen,
Lutherschen, democratischen Vrijheids
zin, geboren te Wittenberg, ter dege
rekening houdt. Integendeel, 'tls haar
eere. 't Is een bewijs van hare groote
practische wijsheid, die haar alle eeuwen
door heeft gekenmerkt, waardoor zij
steeds dreigende gevaren kon afleiden
of bezweren of temperen. En te meer
is 't dit in onzen tijd, nu de groote
massa zich onder den druk van veran
derde ecomische en sociale toestanden
en verhoudingen en onder de bekoring
van veelbelovende volksleiders zich idea
len in t hoofd heeft gezet, die voor de
Kerk, ook voor de Roomscheja, voor
elke Kerk een nationale en internatio
nale ramp zouden zijn. Los van de Kerk,
die conservatieve, ondraagelijke, reactio
naire macht en kracht, welke den lust
naar t materialisme door haar geeste
lijke tendenzen uitdooft, en die voor
een armoeds tijd hier beneën niets dan
00E wissel afgeeft op die voorgespie-
gelde, hemelsche eeuwigheid! Los van
de Kerk, zoo is de strijdkreet der ruwe
massa. Godsdienst privaatzaakReligie
voor de vledermuizen en de Staat zal
onze Algod zijn; en de Arbeid onze
Almachtige, die wegslingert met ziin
dreunenden vloek 't Kapitaal en de
Rijkdom en ons in Communaal bezit
stelt van de goederen der wereld.
Zoo is de strijdkreet onzer dagen al
sinds jaren her. Weg met de Kerk,'die
sta-in-de-weg tegen den Nieuwen So-
cialistischen Tijd, als de priesters in
onwaarde zullen zijn, omdat zij 't Al
gemeen Belang niet dienen, doch slechts
een privaat-belang, dat ze hun Kerkje"
noemen. Weg met de zending en zen
delingen! Weg met de private aange
legenheden der Christelijke Kerk en
Barmhartigheid't is maar privaatzaak,
maar religiezaak, en gèen Algemeen,
geen Staats-, geen Communistisch be
lang. En zoo zaait men haat tegen de
Kerk. Tegen haar dienaren Tegen haar
leden. En de looze materialistische vo
gelaar, fluitend met zoet gekweel, lokt
ze naar zi^h toedrenkt ze, die afval
ligen, uit haar materialistischen gifbe
ker leert ze toornen en vloeken tegen
de Moederkerken blaast ze tegen haar
in den geweldigen haat der aanstaande
verdervers.
En Rome kent nu al sinds vier eeu
wen die* Vrijheidszin Het kent 't tijd
vak der Reformatie door en door. 't Kent
den tijd der Religie oorlogen van jaar
tot jaar. 't Kent't Revolutietijdperk van
1700 tot 1800 dat in den Koningsmoord
in 1701 culmineerde, 't Kent Kerk-en Va-
derlandsche en Wereldgeschiedenis. En
daarom houdt 't zijn leden vast. Da's
wijs. Zoo'n practische wijsheid bekoort
een ieder, die ze aan 't werk ziet.
En 't is vooral ook door haar Sociaal
optreden, dat wereldomspannend is,
waardoor die praktische wijsheid zoo
schitterend te voorschijn treedt. De Ka
tholieke Sociale actie om er ja-
loersch op te worden. Een zegen voor
de KerkEen winst voor de geheele
maatschappij, 't Behoud van eiken Staat.
En of ge spreekt van België, dan van
Nederlandvan Duitschland dan van
Frankrijk; van Engeland dan van Ame
rika: overal heeft Rome zijn sociale
volksvrienden zijn sociale groote man
nen gehad, die 't Roomsche volk weg
trokken uit den greep van Socialisme
en Revolutievan Kerkfërachting en
Beeldstormerij. Pausen,k^dinalen aarts -
bisschoppen en bisschoppen, priesters
en kapelaansprofessoren en universi
teiten; sociale conferenties en sociale
weken*; vrouwenbonden en St. Jozef s-
vereenigingenalles wat de Roomsche
hiërarchie aan edels en wetenschappe
lijks bezat, 't werd alles in dienst ge
steld van 't Sociale Werk, om de zonen
en dochteren der aloude Moederkerk te
bewaren voor den stoel van Petra.
En mocht er al eens strijd zijn tus-
schen de eene »school« en de andere;
mocht er al eens tweeërlei weg uitge
stippeld worden, waarvan de eene meer
radicaal was dan de anderemeer voor
uitstrevend dan de andere aan
stonds was de Paus er bij om te ver
zoenen, waar 't botste. En hij sprak
dan 't laatste, 't afdoende woord, waar
voor allen bukten. Zeo bleef de een
heid onder 't volk; eenheid in de we
tenschappelijke verklaring van Sociale
vraagstukken eenheid bij de oplossing
en de Sociale actie.
ft
Rome houdt zijn kinderen vast. De
Vrijheidszin wordt ten goede gtleid en
de leidsman is de Kerk, ze bedekkend
als een hen hare kiekens. Romes kin
deren in de fabriekswereldzijn zonen
en dochteren in de Vakbeweging en de
Vakvereeniging; in de Bonden enz. ze
kennen den weg. al sinds jaren door
hun groote leiders uitgestippeld. Eén
Kerk-, één Geloof-, één Sociaal doel
God tot eere en der Moederkérk tot
heiléén ideaal-bevordering van 't gees
telijk en stoffelijk leven van Moeder en
Kinderen, en dus van den Staat naar
Roomsche opvatting.
ifteateimMit
12451 Otreqt nabS de Hoofdsteeg,
4ter«l&m
f 1.85, f 1.50 en f 1.75
Tel. No. 1532, Aanbevelend,
Wat Luther voor haar bedorven heeft
't zal haar niet meer overkomen. Zij
als Kerk, heeft de leiding der geheele
roomsche sociale actie in handen en
die leiding getuigt van wijsheid en van
kracht. Nochtans, uitkijken is de bood
schap. 't Socialisme loert op buit. 't Staat
op wacht om onder de Roomsche lei
ding weg snappende anarchistische na
turen te interneeren in zijn roode inter-
neeringskamp. Er dreigen nog heden ten
dage gevarende vrijheidszin ook onder
Roomsche arbeiders staat soms op de
grens van 't anarchismemen wil los
van Rome en zoo naar Rood. Er drei
gen gevaren in deze democratische tij
den, nu de volksinvloed door 't Alge
meen Kiesrecht en 't Vrouwenkiesrecht
en Stemdwang en Evenr. Vertegenw.
grooter wordt. Er dreigen voor Rome
gevaren, dar er arbeiders zullen afval
len, nu de stembus wijd opengaat en
er een geest van onverschilligheid ge
varen is in de harten veler werklieden
nu de oorlog de seeiale vragen angsti
ger dan ooit op 't hart bindt en men
van de zijde der Rooden zooveel actie
openbaart en deze tegen Christen
dom en Kerk heftiger dan ooitpolemi-
seeren en redetwisten. De tijd des afvals
is gunstig.
Maar wat Rome eeuw in eeuw uit
openbaarde, n.l. voorzichtige, practische
wijsheid zal haar zeer zeker bij de hui
dige netelige kwesties niet ontbreken.
Rome houdt de massa wel vast, al
glipt er eens een door de mazen.
Middelharnis.
Burgemeester U. J. Mijs, tevens School
opziener in 't Arrondissement Middelharnis
is benoemd lot burgemeester te Gouda
'tellende een plm. 25000 inwoners, waarvan
een derde Roomsch-Katholiek met haar
vele grachten, singels en kaden een mooi
Hollandsch stadje, met ziju befaamde St.
Janskark, waarin de grafgesteenten van
Beverningk, Coornhert en andere vermaarde
mannen; en met haar vermaard orgel en
venetersohilderingen. Daar is eea stadhuis in
gothischen stijl, een gymnasium; een Rijks
H. B. S. met 5 j. cursuseen gemeentelijk
museum van oudheden, die betrekking heb
ben vooral op de Gemeente; een openbare'
boekerij met duizenden boeken van alle takken
van wetenschap. Oudtijds was 't, de 5de
stad van Holland; tot 1795 de 6 de stad.
In Gouda is de dichter van Alphen geboren.
Ook de g-zant Bevereingk.
Ia ééu woord: t is een promotie om van
een dorpje van 4000 zielen over te gaan
naar een befaamd stadje, alle eeuwen door,
van een 25090 zielen met allerlei industrie
(pijpen) e« kennismateriaal,
We wenschen den he?r Mijs met deze
benoeming van harte geluk. En Diet alleen
om hem, maar omdat er nu tevens een
kansje komt om een Rechtschen burgemeester
te krijgen. Zoo'n Rechtsche is er in Mid
delharnis heuscb nog niet soo gauw. 't Is
Dirksland niet. Maar de poging kan zeer,
zeer ernstig worden gewaagd. Wat R-chts
is in M. snoet ergeen gras overlaten firoeien,
maar de zaak zeer waardig en zeer degelijk
aanpakken. En in eendracht. Vooral een
dracht! Ja, eendracht vooral, anders is
de dood in den pot, zelfs na Eliza 't meel
er ia gest-ooid heeft om de giftige kolek-
wïnten te eten. In Midd. komt er geen
Kerkje bij te pas. Herv. of Geref. is hier
lood om oud ijzer. Samenwerking van alle
Rechtschen is hoogste eisch. Wie weet wat
er dan no~ komt uit de lange rij van sol
licitanten, dat voor dit dorp een geestelijke
winste kan zijn. En allerliefst: een man
van de bovenste plank! Goed Rechts en:
goed flink!
„Er komt honger in de wereld!"
Ja, óók honger naar brood.
Hoe vele menschen zoo onbekommerd kun
nen voortleven en hoe vele anderen zich juist
andersom, In een tijd van zoo grooten kom
mer als wij beleven, om de kleinste nietig
heden kunnen bekommeren, alsof er hun
welzijn van afhangt: eerlijk gezegd, ik kan
er niet bij.
Het gaat toch om leven of dood.
't Vraagstuk van den wereldkorenvoorraad
beslist in 't eind over eten of sterven.
Inderdaad, zoo staüt het.
De „Struis"-mensch kan den kop al in 't
zand steken, om het naderend kwaad niette
zien en zich dan diets maken, dat het er nu
ook niet is, hij zal 't wel anders leeren,
ais 't kwaad ook tot hem genaakt.
Er is natuurlijk zekere „marge".
Als in zeker jaar de wereldopbrengst aan
broodkoren eens abnormaal gering is, be
hoeft dit in gewone omstandigheden nog
niet bepaald tot honger te leiden.
Er zijn nog voorraden, overschotten.
Er zijn andere soorten van voedsel, die in
eenigzins meerdere mate kunnen worden ge
bruikt.
En het wereldverkeer zorgt dan wel; dat
de voorraden, die er zijn, daar komen
waar zij door misoogst het meest noodig
zijn.
De prijs mag dan wat stijgen.
Voor de allerslechtst gesitueerden mag het
moeilijk worden en 't getal dergenen, die
cteor den kwaden tijd moeten heengeholpen
worden, moge grooter zijn dan anders, van
gebrek als algemeen verschijnsel kan nog niet
gesproken worden.
Zóó is 't vele jaren geweest.
Maar de Oorlogs-crisis heeft overal ver
andering in gebracht Allerlei kwade factoren
werken thans op één punt samen. De voor
raden raken uitgeput: millioenen mannen zijn
nu reeds drie jaren aan den wereldarbeid
onttrokken en naar 't front gestuurd; het
wereldverkeer is stop gezet of wordt voor
oorlogsdoeleinden gebruikt; de duikbooten
loeren rusteloos op haar prooi en schier alle
andere voedingsgewassen leveren evenals
het graan, geringer oogst.
Dat móét op gebrek uitloopen.
Wij voelen er al iets van.
Onze rantsoenen zijn schraal.
Ook de overheid erkent dit, door aanvul
lingsporties te verschaffen aan wie ze het
meest noodig hebben.
En wie ze niét krijgt, moet op allerlei
manier maar zien, dat hij rond komt.
En nu is 't nog niet erg!
't Ergste is het voor degenen, die 't minst
met aardsche goederen zijn bedeelddie van
de hand in den tand moeten leven en geen
middelen bezitten om als 't eene schaars is,
't andere te koopen.
Zij leven in normale omstandigheden aan
den rand van kommer en gebrek en zijn er
nü middenin gestort. Dat men hèn op allerlei
wijs tracht te hulp te komen, is eisch van
ons menschelijk saamleven. Met elkander
moeten we, onder Gods zegen, dezen benar
den t(jd dóór.
„Onder Gods zegen"
Dat is geen ijdele frase.
Daar is in 't begin van de „mobilisatie",
door een onzer eerste mannen een woord
gesproken, waarbij hoe goed ook bedoeld
de zegen Gods werd uitgeschakeld of in elk
geval niet meegeteld werd.
Men herinnert 't zich allicht:
„In Nederland zal geen honger geleden
worden I"
Zeker, 't whs goed bedoeld.
De overvloed des eenen zou dienen om het
gebrek des anderen te vervullen, een recht
bijbelsche gedachte, daar niet van maar
toch dan moeten er ook de voorraden
zijn, uit wier overvloed dat gebrek bestreden
wordt
En als die nu ontbreken gaan?
Dan is er voor allen gebrek.
Wij leven waarlijk in een tijd, dat de
hoogstergerende mensch zich ook in zijn uit
drukkingen wei wat matigen mag!
Of er in Nederland honger geleden za!
worden, dat stAAt tenslotte niet ter beslissing
van den mensch, maar van God Almachtig
alléén; van Hèm is het voedsel af te bidden,
voor mensch en dier; aan zijn zegen is ook
op dit gebied alles gelegen.
Och neendat is niets nieuws.
De christen die, al mag hij buffet en spinde,
kast en kelder vól hebben van spijs en drank,
toch in oprechtheid bidt: „Geef ons heden
ons dagelijksch brood I" is zich die afhanke
lijkheid te allen tijde bewust geweest.
Maar ze blijkt niet altijd zoo klaar
Nü is ze ook voor den ongeloovige, als hij
zien wil, helder gelijk de middagzonnestralen.
Al zijn kunnen ontvalt hem.
De natiën verworgen elkander.
De „grooten", om het welzijn der kleine
volken te bevorderen snijden hun gemeen
schapswegen af en hongeren hen uit.
Zoo gaat het ook met ons.
Amerika's besluit staat, naar 't schijnt,
onwrikbaar om ons de spijze voor den
mensch en het voedsel voor het dier te ont
houden, die we er zoo vele jaren hebben
gekochtgekrenkt, dat de andere „neutralen"
er een eigen meening op na hielden, toen
Washington het sein gaf, om tegen Duitsch
land in 't vuur te gaan, treft het hen in de
maag: de honger zal hen murw kneden.
En zoo komt er geen graan.
De rijst wordt opgehouden.
Ja wat komt er nog door?
Steeds meer, blijft Nederland alléén aan
gewezen op zijn eigen voedselvoorraden,
en we weten dat die beslist onvoldoende
zijn, hoe zuinig we er ook mee zouden
omgaan.
Waarom we dit alles herinneren?
Om ons zelf en anderen bezorgd temaken?
Zekerlijk niet! Al komt het er in onze dagen
op aan, te toonen dat ons geloof iet3 anders
en beters is dan een van buiten geleerd lesje,
toch zijn we overtuigd dat het nog bij velen
gevonden wordt, het vaste geloof, dat wij
verre te boven gaan de musschen des hemels
en de leliën des velds en dat de Heere God
in ai de dingen van onzen dagelijkschen lijf-
en leeftocht voor ons zorgen zal.
Waarom dan wel?
Om de zorgeloozen wakker te schudden,
dat ze elk op zijn wijze zuinigzijn met onzen
voorraad en dat ze voedsel telen, als ze
daartoe in de gelegenheid zijn, zonder nu
precies naar het hóógste winstprocent te
vragen.
Om de ijdele bedillers te bestraffen: wer
kelijk 't gédt er niet om of er straks wat
zaad in 't voedérbakje van de kanarie zal
zijn, maar of er brood zal wezen voor het
Nederlandsche volk.
Maar ook om op te wekken tot vertrouwen
op en wederkeeren tot den Heere, die alléén
redden kan in den nood
„Er komt honger in de wereld 1"
't Woord werd dezer dagen uitgespro
ken en er werd daarbij op geestelijken
honger gedoeld.
Daarover een volgend maal.
UITKIJK.
hl
Amice
De natuur is harder dan de leer en de
theorie anders dan de praktijk. Aan de waar
heid van die twee gezegden dacht ik, toen
ik las van den grooten partijdag te Wurzburg,
waar de Duitsche socialisten verleden week
bij elkaar kwamen. Want niet aiieen dat de
socialisten thans in alle landen (ook in het
onze!) de oorlogs- en mobilisatie-credieten
goed keuren, wat nog eenigszins te verkla
ren is, omdat ze nu eenmaal in het schuitje
zitten, maar ze gaan nog veel verder. Het
Duitsche Socialisme spreekt zelfs nog van
een landsverdediging in de toekomst! Haast
ongeloofelijk nietwaar? En toch is het zoo.
De bekende Duitsche socialist Scheidemann
zei woordelijk: „maar wij moeten voor
zichtig zijn met beloften en niet aan iedere»
