Woensdag 26 September 1917
IFF
IS
328t6 Jaargang N°. 2323.
voor de SBuldhollamlscIie en ^eeuwsclie Skilanden.
lie Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
dam,
irstel.
loegen
hand
llende
iging.
:n.
/fcis.
I
IN HOC SIGNO VINCES
Uw hart woïde niet ontroerd.
Sl'ITENLAKD.
K
lines,
itterdam
lANEN.
HAGEN,
W. BOEKHOVEN Zonen,
I
*■.- !J. .rf
-
s
ïn.
€5
men hersteid.
idag, Dinsdag
den
bij de
•12568
u werij
"9
n No. 194U'.
hebt en over-
jla&r"
vanaf
g,
assen enz.
itel: KapoL-
22 gulden,
en en gewaste
idden boven
RA CADEAU.
9748
m
id van den kerke-
mingmeester van
eer van meer dan
svereenlging hij
ïtrale"was zelfs
ovinciale Synode
erk en schooien
iets
aarbare feiten,
ad hij.geen stern-
wederom op no-
kerkeraad.
veinig.
bloed".
elijk geweest, dat
vergadering der
lij aftrad als be
de meerderheid
lang aandringen,
samen
ontevredenen
n 't maatschappe
en geweest moe-
ts zijn
dat allerminst
oken werd
ijn naam en faam.
feit I
Idelijke feit:
opgeraapt langs
nirakel in 't gras
is gebracht
en.
emantelen.
ggast, hadden ze
d en zoo bij zijn
Wordt vervolgd.
Deze Courant verschijnt eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
ABONNEMENTSPRIJS per drie maanden franco per post 50 Cent bij vooruitbetaling.
BUITENLAND bij vooruitbetaling f 4.50 per jaar.
AFZONDERLIJKE NUMMERS 5 CENT.
Bonsai
UITGEVERS
SOMMELSD1JK.
Telefoon Intercommunaal No. 2.
|l ADVF.RTENTIÊN 12% Cent per regel, -RECLAMES 25 Cent per regel.
BOEKAANKONDIGING 5 Cent per regel.
DIENSTAANVRAGEN en DIENSTAANBIEDINGEN 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en. vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden Ingewacht tot DINSDAG- en VRIJDAGMORGEN 10 UUR.
Alle stuStfeext vfisor «Se Matoctle besteasxi, A«Ivers©iït8ëga ei» verdere Admfwaliïrafle frasie® toe te zenaSegi «Ie Uitgever».
(JOH. 14:1).
Mag dan een Troonrede, zoo als die
pas is uitgesproken, geen ontroering
wekken in onze ziel? Mogen do opge
stapelde klachten, zin na zin, en woord
na woord, ons hart dan niet aangrij
pen. Is de toekomst dan zoo helder en
opent er zich een panorama van levens
genot in den tijd, dien wij tegemoet
gaan Wijst het Heden er aireede niet
op, dat er zorg- en kommervolle dagen
voor de deur staan en te kort-aan-ve
lerlei ons lichaam zal bestoken en on
dermijnen? Wordt nu reeds niet ge
klaagd en getoornd tegen velerlei re-
geeringsmaatregelen, die den nood zelfs
in de hand gewerkt hebben en klinken
er niet overal protesten Is de toekomst
zoo zonnig of dreigt er nood en ellende,
als de winter in al zijn strengheid drukt
op onze gezinnenin nering en tering
in ambacht en bedrijf? Zullen we van
de kou ineenschrompelen En toch ant
woordde de Heiland
Uw hart worde niet ontroerd.
Voor de ontroering des harten is re
den. Als we staan aan 't ziekbed en
de stervensponde onzer dierbarenals
we ze ter laatste rustplaats geleiden en
de doodenakker zich geopend heeft om
ze te ontvangen; wil dan de Heiland
ons verbieden te weenen en onze smart
niet uit te gieten Is hij dan ze'f zoo
koud, zoo onaandoenlijk, zoo onver
schillig, dat 't hart zich niet ontroeren
en schudden mag, en toegenepen worde
van pijn. Is Jezus dan een Stoicijn
Als de armoe en 't gebrek en 't leed
des levens ons overkomt, en wij met
onze kinderen wegkwijnen van verdrie
telijkheden in huis en bij haard moet
dan ons hart stram en stroef, onbewo
gen en ongerimpeld blijvenof mogen
de aandoeningen ons aangrijpen en de
ziel doen schokken van benauwiDg
En de Heiland antwoordtUw hart
worde niet ontroerd!
En toen de Heiland dat woord sprak,
was er nog heel wat droever toestand
dan wij beleven. De discipelen wisten,
dat hun Heiland }van hen zou weggaan
dat Hij overgeleverd zou worden aan
't Kruis; Hij met wien ze drie jaren
van innigen omgang hadden gehadDie
ze geleerd, getroost, gedragen had als
met vleugelen der liefde; in Wiens Naam
ze wonderen hadden verricht en dcTor
Wien de Vader in de hemelen als tot
hen gekomen was. Banden van liefde
en vriendschap waren er gevlochten;
een betrekking van wederzijdsche waar
deering en sympathie was tot stand
gekomen; een gemeenschap des gees',«s
was openbaar geworden.
En daarbijals Jezus stierf, wat zou
dat beteekeEen voor het Koninkrijk
Gods in Jeruzalem Was Jezus dood de
neerslag van 't nieuwe Evangelie der
genade? Was dan 't Christendom, pas
geboren, weer dood? Als Jezus viel,
zou dan zijn leer niet bezwijken onder
de mokerslagen van Farizeeën en
Schriftgeleerden. Banden stonden ge
broken te worden de gemeenschap af
gesneden en de liefde aan 't kwijnen
en de geestelijke toekomst van Israel
verspeeld.
r*
En Jezus antwoordtUw hart worde
niet ontroerd,
Maar Jezus zelf weende loch ook aan
't graf van Lazarus.
Maar Jezus zelf was vaak ook ont
roerd. Méér zelfs dan Zijn discipelen.
Ontroerd in den geest in Gethsemaneh,
toen Hij daar lag als een worm en geen
man. Ontroerd aan 't Kruis in dat ont
zettende Eli, Eli, Lama, Sabachtani.
Ontroerd in zoovele treffende oogenblik-
ken, die Hij of alleen met zijn Vader
of te zamen met de schare doormaakte.
Jade ontroering is geoorloofd. Is
menschelijk. Meer nog is Goddelijk.
Ontroering is genadeeen gave des he
mels aan elk menschenkind. Geen zonde
geen tranenGeen tranengeen alge-
meene genade Gods, die 't hart door
een traan ontlast en verlicht en verlucht.
Dank God voor eiken traan van wee -
moed; voor elke ontroering des harten
en der ziele, 't Is 't bewijs van inner
lijk gevoelen en menschelijk medelijden,
Een mensch zonder on< roering is geen
mensch.
Maar toch uw hart worde niet ont
roerdGijlieden gelooft in God gelooft
ook in Mij. Ziedaar de oplossing.
Ontroering mag er zijnMoet er zijn
ook in onze dagen. Maar 't geloof in
God zal ze temperen. Waarin de win
ter ons Land en volk ook beperken zal
en van hoeveel genots we ook mogen
beroofd wordenGod leeftGod regeert
Hij en Hij alleen doet 't water aan de
lippen komen. Niets geschiedt er bij ge
val. Hetzij met zijn Goddelijke toestem
ming of onder zijn afkeuring en toe
lating; hetzij om de volken te straffen
en Zijn volk te kastijdenhetzij om te
verstooten of om te behoudensteeds
is Hij de Auteur. De mensch wikt, maar
Hij beschikt. Zijn Raad zal bestaan en
Bij zal al Zijn welbehagen doen. Hij
is soeverein en door de boosheden en
ongerechtigheden der individuen bereikt
Hij zijn doel en voert Hij zijn raadsbe
sluiten uit
Daarom: Uw hart worde niet ont
roerd want een Hoogere macht heeft
dezen toestand zoo bepaald. Gelo f al
leenlijk. Geloof, dat Hij dat alles toe
laat. Dat 't Hem niet ontgaat. Dat Hij
alle gebrek, alle honger alle nooddruft
ziet. En dat wij niet te murmureeren
hebben doch telkens in onze ontroerde
ziel de vraag doen opkomenWaartoe
Waartoe doet God dat Tot welk doel
Wat beoogt'Hij er mee?
En als dan onze ziel antwoordt't
Zijn onze zondendan treedt Hij ons
tegemoet met 'tGelooft ook in Mij
den Gekruisigde, d e der wereld zonde
schuld en onze persoonlijke schuld rei
nigen wil. Mijn genade is u genoeg.
Ontroering. Vreeze. Benauwdheid.
Druk der ziele. Laat ze zijn. Ze mogen
er zijn 't Is goddelijke poëzie: zoo'n
traan en zoo'n zucht, 't Is ontferming,
die de smart lenigtde droefheid tem
pert, den geest opheft. Kon jk maar
eens weenen, zoo sprak ierr ana tot ons.
En toen hij geweend had werd hij een
ander mensch. 't 0 verkropte hart werd
ledig voor eenige uren en 't was een
verkwikking. Maar geloof in God en
geloof in Zijn Zoon, den Heiland, den
Zaligmakerdat geloof staalt en heiligt
de ontroering en geeft er glans en tee-
derheid aan. En dat Geloof is een gave
Gods.
En als we met Hem den donkeren
winter ingaanin 't geloof, dat Hij
God isdat Hij regeertdat niets bij
geval geschiedtmaar Zijn almacht ook
openbaar wordt in honger en kou en
zijn wil geschieden moet in hemel en
op aarde, al gebruikt Hij daarvoor ook
Keizers en Koningen, die oorlog verkla
ren om hun macht uit te breidendie
Keizers en Koningen en diplomaten enz.
zal Hij bezoeken en veroordeelen; maar
wij hebben dien smartelijken weg, door
die Keizers gebaand, te beschouwen in
den weg van zijn Godsregeering. Ook
zij zijn maar instrumenten in Zijn hand
opdat Hij door hun roekeloosheid Zijn
wil doorvoere.
-X-
Uw hart worde niet ontroerdGij
lieden gelooft in Godgelooft ook in
Mij.
Maar beklagenswaardig zijh degenen,
die in opstand komen tegen Hem.
En die opstandhij zal toch niet
baten. Erger nog: Dan is er geen ont
roering, maar haat, wraakgevoel, vuis
tengebal naar den hemelVervloeking.
Blijve Nederlands volk daarvoor ge
spaard Dat zou erger zijn dan ziele-
smart Dat ware demonisch. Want de
demonen haten God en vervloeken Hem.
Maar 't Geloof zingt 't den nachte
gaal na uit Ten Kate's lied:
Of de dag ook verga
Gij, o God, blijft ons na,
Voor wien immers de nacht niet ver-
[verdonkert
Als 't grauwt heinde en ver
Licht zoo menige ster
Die ten helderen middag niet flonkert.
DE TOESTAND.
We gewaagden in ons vorig overzicht nog
even aan te stippen dat een Engelsche aan
val in Viaanderen aanstaande was. Dit bleek
weldra Tijdens het afdrukken kwamen daar
over berichten binnen.
Veel valt echter niet van dit Entente-of
fensief te zeggen. Na een kort doch ditmaal
allerhevigst en alles overlrcffend roffelvuur
vielen de Engelschen aan, doch tot nu toe
bracht het hoegenaamd geen wijziging in
den toestand.
De Duitschers hebben op verschillende
punten nieuwe, krachtige tegenaanvallen on
dernomen, de Engelschen zijn op andere pun
ten opnieuw tot den aanval overgegaan, maar
van weerszijden bleven de pogingen zonder
resultaat.
De resultaten van den derden Yperen-slag,
die, naar de militaire medewerker van de
„Times" zegt, een voortzettingen aanvulling
was van den slag van 31 Juli, is voor de
Engelschen tot een terreinwinst van een twee
kilometers diepte in de richting van Roese-
laere beperkt gebleven.
De Engelsche Zondagochtendbladen ver
wachten intusschen belangrijke gevolgen van
de gebeurtenissen in Vlaanderen. De „Sundy
Times" vertelt, dat zij geen verwachtingen
in het leven roepen wil omtrent een opzien-
wekkend verloop van de dingen, maar een
nauwkeurige en voorzichtige beschouwing
van den toestand wettigt, volgens dit orgaan,
het inzicht, dat er nieuwe factoren zijn ont
staan en dat deze factoren van zeer beioven-
den aard zijn
Wanneer de invloed van die belovende
factoren zich echter in een onloochenbaar
militair succes zal afteekenen?
Iets geheel anders gaf ons het Duifsche
offensief te Dunaburg te zien.
Vandaar uit kwamen de vorige week ook
betichtten die meldden dat de Duitschers op
f':
de linkeroever van de Duna de Russische
stellingen ten N.W. van Jacobstadt doorbraken.
Het effect van dit jongste succes is, dat
de Duitschers een aanmerkelijk stuk In de
richting van Dunaburg gevorderd zijn.
Na de bezetting van Riga en den verderen
opmarsch der Duitschers scheen het al, dat
het doel van de Duitsche troepen op de eer
ste plaats we! een poging zou zijn om Düna-
burg aan de handen van hun tegenstanders
te ontrukken, eer dan de verre plannen, die
hem in de richting van Petrogrado werden
toegeschreven.
Door den onverwachten stoot bij Jakobs-
stadt hebben de Duitschers nu een aanmer-
kelijken stap in de richting van de zoo taai
door de Russen verdedigde veste gedaan. Op
den linker-Duna-oever hebben zij jakobstadt
in handen en zijn daardoor in staat een flan-
keerende actie tegen den rechteroever van
de Duna te ondernemen en daardoor hun
opmarsch daar, waardoor ten slotte Düna-
burg in den rug bedreigt gaat worden, voort
te zetten. Op den rechter Duna-oever mel
den de Duitschers gevorderd te zijn tot Stock
manshof, dat een 90 kilometers in rechte lijn
ten Z.O. van Riga gelegen is en een 90 kilo
meters ongeveer ook N.W. van Dünaburg.
Uit het Russische legerbericht valt echter
op te maken, dat de tegenstand der Russi
sche troepen weer toeneemt.
Ten slotte rest ons nog voor heden te
melden dat het antwoord der Centralen o'p
de vredesvoorstellen der Pau3 is los gekomen
en dat als gevolg daarvan heel wat pennen
in beroering zijn gebracht.
De N. R. Ct. zegt, om meer kracht bij te
zetten, aan de overstelpende beschouwingen
die los zijn gekomen dat het antwoord „een
lawine van beschouwingen heeft ontketend".
Het blad vervolgt dan, waarbij wij tevens
des hoofdinhoud van het antwoord leeren
kennen
„Het feit, dat de Duitsche en de Oosten-
rijkschc regeering zich hebben verklaard als
tegenstanders van het militairisme en ais
voorstanders van het scheidsgerecht en be
perking van oorlogstoerusting, heeft blijkbaar
wel eenigen indruk gemaakt. De entente strijdt
verder, omdat zij den oorlog winnen wil en
zij wii den oorlog winnen op de staten, waar
mee zij oorlog voert, dat zijn Duitschland en
zijn bondgenooten. Zij heeft echter altijd de
kunst verstaan, deze eenvoudige en voor de
hand liggende zaak op een bizondere en aan
lokkelijke wijze uit te drukken. „De demo
cratie zet, ten behoeve van de kleine naties,
den strijd tegen het militairisme voort", is
maar een van de manieren, waarop men dat
,feit op aantrekkelijke wijze kan formuleeren.
Nu de centrale mogendheden zich tot voor
standers van de ontwapening hebben ver
klaard, zal het wellicht dienstig worden ge
vonden (de persbeschouwingen wijzen in die
richting), wat meer nadruk te leggen opeen
formule: „met deze Duitsche regeering geen
vrede", hetgeen weer een andere manier is
van te zeggen: wij vechten verder.
En waarlijk, nu de Paus van de entente in
het geheel geen antwoord schijnt te zullen
krijgen, is de kans gering, dat hij aanleiding
tot een nieuwen stap zal kunnen vinden. Hoe
kan hij zoeken naar het gemeenschappelijke
in de antwoorden, die zijn voorstel krijgt,
als van é(n zijde het stilzwijgen wordt be
waard Dit is overigens een zeer secure ma
nier, om onderlinge oneenigheid tusschen de
entente-mogendheden over het antwoord uit,
den weg te gaan. Zou men te Berlijn en
Weenen soms reeds hebben geweten, dat de
entente toch niet zou antwoorden en zich
ook daarom zooveel mogelijk op de vlakte
hebben gehouden? Hoe kan de Paus in deze
omstandigheden grond vinden, om naar ver
dere preciseering te vragen?
Ongetwijfeld is dus de formule „er wordt
geen vrede gesloten met deze Duitsche en
met deze Oostenrijk3che regeering", juist,
doch onvolledig. Deze Fransche enz. regee
ring zal met dé Hohenzollerns en de Habs-
burgers geen vrede sluiten. Maar er is ook
in de regeeringen van Frankrijk, Italië, En
geland enz. op den duur een verandering
mogelijk".
VERSPREIDE BERICHTEN.
Aan de Parijsche markt ontbreekt het ten
eenemale aan haver, schrijft de „Temps",
Wij hebben brieven ontvangen van veront
ruste handelslieden, In het bijzonder van on
dernemers van transporten die zich het voed
sel voor hunne paarden niet kunnen verschaf
fen. In verband daar mede, was naar het
blad verder meldt, op eene vergadering van
den bond van detailhandelaars in graan, die
den 14en September in de handelsbeurs te
Parijs gehouden werd, eene motie aangeno
men, waarin er aan werd herrinnerd, dat de
bond vanaf den 23en Augustus telkens weer
de aandacht van den minister der levensmid
delvoorziening op den toestand gevestigd
had en waarin geconstateerd werd, dat tot
dusverre het graandistrlbutiebureau er door
verkeerde maatregelen slechts toe had bij
gedragen, om de markten nog meer verlaten
te maken, aangezien de geringe voorraden,
welke ter beschikking van den graanhandel
werden gesteld, ten eenenmale onvoldoi nde
waren. Men had ongeveer 5000 tot 6000 cen
tenaars haver per dag noodig, terwijl het
centraal bureau er sedert den len September
slechts 1000 had gedistribueerd. De detail-
handelaaars in graan zagen zich in de nood
zakelijkheid, hunne zaken te sluiten, bij ge-
brek aan waar.
Naar wij in de „Temps" van 15 Sep
tember lezen, zal het nieuwe Fransche een
heidschoeisel weidra in den handel worden
gebracht. Den len October zullen handelaars
de eerste bezending ter groote van 500.000
paar ontvangen. De prijs der schoenen is
vastgesteldvoor hooge schoenen van man
nen op 28 francs, voor vrouwen op 23 francs
lage schoenen voor vrouwen op 19 fr. 50,
hooge schoenen voor jonge meisjes en jon
gelieden op 22 fr. 25, hooge schoenen voor
jongeren op 18 fr. 50 en kinderschoenen op
15 fr. 75.
Naar wij in de „Temps" van 15 Sep
tember lezen, hebben de eigenaars van de
rue Richard-Wagner in het 16e arrondisse
ment van Parijs beslist, dat die straat in het
vervolg den naam rue Albèric Magnard, naar
een Franschen musicus, zal dragen.
Naar wij in de „Financial Times" van
13 September lezen, had het uitvoerend co
mité van den bond van mijnwerkers van
Groot Britanje den 12en een onderhoud
met den Engelschen kolencontroleur, in ver
band met den eisch der mijnwerkers, om
eene verhooging van hunne loonen te ver
krijgen tergroote van 25% van het tegen
woordig loon. De eisch berustte, naar wij
in het blad lezen, in hoofdzaak op de ver
hoogde kosten van het levensonderhoud.
Het spreekt wel van zelf, dat wanneer de
eisch wordt ingewilligd, of ook maar gedeel
telijk word ingewilligd, de prijs der Engel
sche kolen aanmerkelijk zal stijgen.
Een Reuter telegram aan de „Financial
Times" uit Washington van den 12en Sep
tember bericht, dat, volgens mededeeling van
het landbouwbureau, de schade, welke door
den vorst en de koude van den laatsten tijd
veroorzaakt was, in Noord Dakotah op 300/°
van den graanoogst geschat werd, in Wis
consin was de schade nog grooter en ver
wachtte men, dat tusschen 30 en 35o/° van
den oogst vernietigd zou zijn, terwijl in
Michigan de schade geringer was, maar toch
altijd nog 10„/° bedroeg. Ook de gewassen
in de lage landen van Indiana en Ohio had
den zwaar geleden.
Naar den 15en September uit Buenos
Ayres aan de „Times" geseind wordt, duur
den de arbeldersonlusten in Argentinië voort.
In de provincie Santa Fé heerschten toestan
den die niet ver verwijderd waren van anar
chie. De spoorwegbeambten waren bezig een
gezamenlijk program op te maken, waarin
hunne eischen zouden belichaamd worden
en dreigden met eene algemeene staking.
Uit Washington wordt aan de „Matin"
geseind, dat in de Nederlandsche schepen,
die Wilson het uitvaren belet, 80000 ton
graan is geladen. Dit graan is ontkiemd en
bedorven.
Eu nog zijn er menschen, die in Amerika
den kampioen zien voor recht, gerechtigheid
en .de kleine naties!
De „Daily Mall" eischt in haar nummer
van 17 September de invoering van een ge
dwongen rantsoeneering. Het blad schrijft
„Lord Rhondda heeft ons gewaarschuwd,
dat er niet genoeg voedsel meer is, om ons
t
