Woensdag 29 Augustus 1917.
328te Jaargang N°. 2815.
itrserinp.
lie Oorlog*
M=\
Antirevolutionair
Orgaan
OS
JSS.
Adelaar''
VIN ETA
IN HOC SIGNO VINCES
iiig Ie
iciens,
IIJK 357b
voor de KtaidliollandseJae en Keeuw§ehe Eilanden.
iELO.
c h a p p e n.
;h-Nieuwland.
dmachines,
3ei
Onze Tweede Kamer in
oneere.
•b
5, boven
lef. 6161.
prijzen.
ons.
dbrillen voor
rift
Uit de Pers.
BINNENLAND.
BUITENLAND.
[EN,
Molenstraat 12-14.
iverkoop voor Mid-
s en Omstreken
inden
HiIQst. 10832
EN, SCHAGEN,
)E.
Dese Courant versohgnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per dri® Kaanden fr. p. p. 50 Cernt bij vooruitbetaling.
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
W. BOEKHOVEN Zonen,
SOMMELSD1JK.
Advertentiëu 12oentper regel, Reolaase* 25 per regel.
Boekaankondiging i Cent per regel.
i Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Oent per plaatsing.
Sroote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zg beslas»,
t AdvertentiSn worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrgdagmorgen 10 uur.
Alle gfrafcfeesi voor «ie Mteanaefie bestemitl, Advertentlën eo verdeire Administratie franco loe te zenden aan de Uitgever
ere. Telephoon 4.
rdaai. 12G°1
fBELEN.
In moderne MEUBELEN
|es, Ameublementen in
i en glazen, l elken Stijl-
voor f 95.
fen tegen de concur-
12448
iERICHl 183Ö.
s noodig hebt en over-
enwinkel vanaf
adhuissteeg,
len, Matrassen enz.
Reclamastel: Kapok-
ia Kapok 22 gulden,
rde Veeren en gewaste
ers van Bedden boven
een EXTRA CADEAU.
9748
lerken.
iloeg-en.
n.
N,
1KRANEN.
UITGEVERS
Veletooi Infereomi. Blo. t.
Zondap
*ste
Over ons parlement wordt geklaagd.
Maar de breuk zit dieper dan men
soms vermoedt Er zijn er, die zeggen,
dat er te veel advocaten in zitten, 't Is
onwaar Er zitten wel een aantal »mr,«
in de Kamers, maar dat zijn geen ad
vocaten deze practici zijn er maar 9
en de andere >mr,f zijn ambtenaren in
allerlei sociaal werk, en weten van de
advocaterij weinig of niets' af. Er zijn
immers op Flakkee ook mannen met
,>mr.«, die geen advocaat zijn. Er zijn
wel «mr die midden in Landbouw
zaken zittenb.v. mr. Foreest, 't Kamer
lid voor Alkmaar. De ontslapen Voor
zitter der 2e Kamer, mr. Borgesius, zat
in 't Levensverzekering bedrijf Mr Rut
gers, Kameriid voor Hilversum, is Bur
gemeester.
Men moet dus niet zeggen't zit in
de Kamer veel te vol met advocaten.
Neen, de oorzaak zit anders. Er zijn
er, die zeggen, dat 't uitgebreider Kies
recht de oorzaak der oneere is; door
dat uitgebreider kiesrecht kwamen er
allerlei gewaagde en onvoorzichtige can-
didaturen van volksmenners, meetings
redenaars, maar met weinig geestver
mogens die candidaat werden omdat
ze goed van den tongriem gesneden
waren, maar wier geestelijke inhoud
ijl was als do luchtcomedianten der
luidruchtigheid, onder de schutte van
een paar verkiezingsagenten. Acteurs
op 't politieke tooneel, die hun rel wel
buiten de Kamer kunnen spelen, maar
in de Kamer voor nog geen halfwas
">pzien, Degelijke lui meden
;uur, maar de parasieten
er daarna op en omheen, en
den buit. Degelijke geleerden
aan de studeertafel, maar de
hansworsten in 't politieke steekspel
sprongen vooruit.
Ook in dé beschouwing over de scha
duwzijde van 't uitgebreider Kiesrecht
zit een groote kern van waarheid, maar
de oorzaak der oneere der Kamers zit
elders
worden
de cp
vlogen
kregen
bleven
fiffecten 860*
Wat is dan de fout? Wij zijn door
't Liberaal beginsel in 't ongezonde Par
lementaire moeras terecht gekomen, 't Is
van 1848 af 't streven der Liberale
partij geweest om de macht van't Par
lement uit te breiden. Denk maar eens
om de historische woorden«ornament*
«vliegwiel*, waarmee de Kroon bedoeld
werd; waarmee bedoeld werd de min
dere waardij der Kroonhaar minder
waardigheid tegenover 't Parlement.
Natuurlijk; dit verstaat ieder; Parle
menten zijn ér alle eeuwen door, in
alle werelden geweest, onder verschil
lenden vorm en met onderscheiden
bevoegdheden. Ze moeten en moesten
er wel zijn, om der zonden wil. Een
Koning met zijn dienaren zijn ook maar
menschen en kunnen in de volksver
langens zich gansch zeer vergissenja,
ze kunnen tyrannen zijn«bloedzu gers«,
despoten enz. en daarom moet er een
Parlement zijn, hetzij één of twee ka
mers, waarin een Koning't «Tot hiertoe
en niet verder* wordt toegeroepen ja,
desnoods verbannen of onthoofd of
afgezworen.
Parlementen moeten er dus zijnKroon
én JVolk zijn twee machtendie niet
met elkander laten sollen. Ieder zijn
plichten. Ieder zijn rechten.maar omdat
de Vorsten aan'tlangste emd van 't koord
trokken en steeds zich een overwicht over
't volk en zijn afgevaardigden aanmoe
digden, is er in plaats van dat eeuwen
oude Parlementaire stelsel een Consti
tutioneel stelsel geboren. Niet zonder
revoluties en bloedstorting achter de
barricadenniet zonder moord op de
Overheden Nochtans er kwamen Uon-
stitutie's of Grondwetten vroeger wei
nig bekend, waarin de rechten en
plichten van 't Parlement omschreven
werden doch die van de Kroon ook.
Dan was alles in orde, zegt ge. Als
de Kamers weten, wat ze doen en laten
mogen volgens art. dat en dat der
Grondweten de Kroon weet dit ook
dan is er altijd evenwicht; nooit over
wicht noch bij de Kroon, noch bij de
Kamers.
Toch, vergist ge u. Want eerstens:
er waren nu eenmaal Kamers en toen
't oogenblik van samenwerking en be
grenzing en bepaling van wederzijdsche
rechten van Kroon en Kamer aan de
orde kwam, poogden de bestaande Ka
mers zooveel mogelijk naar zich toe te
trekken en zoo weinig mogelijk aan de
Kroon te latenvandaar dat woord
«ornament of versiering*. De Kamer
trok zoo lang aan 't koord, dat zij de
baas werd in 't Land en de Koningin
maar een versiering.
Was nu 't Liberaal beginsel voor
stander geweest van de Goddelijke Soe
vereiniteit, dan had men 't Gezag, van
Gode afgedaald, ook in zijn rechten
volkomen geëerbiedigd om Gods wil;
dan was de Kroon Kroon gebleven
regeerster en soevereinemaar 't Li
beraal beginsel is de Volkssoevereiniteit
dat is't volk is baas en God staat
er buiten. Natuurlijk, bij zoo'n idee
denkt ieder om de Volksmachtom
zijn eigen macht, en laat men de Kroon
toekijken; knabbelt men van de Ko
ninklijke macht wat af en voegt dat
bij de Volksmacht, Zoo wordt de Ka
mer zeer machtig, doch de Kroon on
machtig een figuur, een schaduw, die
men zoo gauw mogelijk kwijt wil, want
zoo'n figuur kost nog telken jaar een
paar millioen aan de Schatkist, wegens
«salaris* en «onderhoud van paleizen*.
Maar tweedons er waren niet alleen
Kamers van oudsher, maar er was iu
deu Staat ook geen derde macht boven
Kamers èn Kroon om heide te beletten
te ver te komener ivaren Kamers èn
er was een Kroonandere machten wa
ren er niet om de Kroon te stutten of
de Kamers te bedwingen dan 't
besef aan 't Goddelijk recht jegens de
Kroon maar dat Goddelijk recht
werd juist in de Liberale partij mis
kend en ontkend. Dus had de Kamer
't honk vrij. Ze werd de baas. Ze kreeg
overwicht. Ten nadeele der Kroon. Om
dat er geen rem was.
Zoo was dus 't Parlementaire Stelsel
wel in een Constitutioneel stelsel ver
ander^, doch de Constitutie gaf aan 't
Parlement 't haasschap. Oudtijds: de
Vorst liefst zonder Kamers! Nu: de
Kamers liefst zonder Vorst en zij met
hun 150 de chef.
Zoo kwam de oneere. Zie maar: de
Kamers eigenden zich të veel macht
aan, omdat 't Volk baas moest zijn;
gevolg't parlement vervalt in behaag
zucht der kiezers en dus in albemoei
zucht met alle sociale leven tot op de
peuterigste «volksbelangen* toe; gevolg:
verdwijning der twee partijen, maar
velerlei splitsing in partijtjes of fracties,
voor »elk wat wils« die maar kiezer
iseen warenhuis van belangen en
beginselengevolg prutscandidaten, die
de Causerie in plaats stellen van een
degelijke Kamerrede, en den molen doen
malen, maar er komt geen meel; ge
volg; om zijn kiezers te behagen ob
structiedistrictsbelangen schandaal
zittingen op effect en volksgunst en
volkshoera's berekendde Kamer een
Volkstribune niet omdaar de Natie te
behartigen, maar om 't volk toe te roe
pen «Hoor je me weldat ben ik, die
zoo spreekt; gevolg: de Handelingen
der Kamers tellen 3000 bladzijden, on
leesbaar, ongenietbaar, vol met rede
voeringen, maar daadzaken van ge
wicht, een heel klein beetje.
Zoo is 't in heel Europa.
Daarom spreekt men ook van 't ban
kroet van 't Parlementaire stelsel en
hoopt men dat 't A. K. en't Vrouwen
kiesrecht verbetering zal brengen.'t Zal
niet zoo zijn. 't Wordt nog erger
tenzij er stevige coalities komen, die aan
de losbandigheid en loslippigheid een
teugel aanleggen tenzij er een
besef komt, dat er allerlei dingen van
socialen aard best zonder inmenging der
Kamers groeien en tieren kunnen door
eigen initiatief en eigen volkskracht
tenzij de Kamer weer zelfstandigheid
krijge om de dreigende kiezers los te
laten en naar eigen eer en geweten de
Nationale belangen te behartigen, zon
der aanziens des persoons tenzij
't besef weer doordriuge, dat er een
Hoogere Macht is boven Kroon en Volk,
die aan elk zijn ordinantiën heeft ge
gevenaan elk zijn eigen machtaan
elk zijn eigen plicht en roeping, d,i. de
Kroon, Kroon de Kamer tot toezicht
't Volk tot onderdaande Maatschappij
bij eigen initiatief voorwaarts
De staf des Broods.
Het ziet er niet rooskleurig uit.
Nóg laat de Overheid ons, ons brood,
maar lang kan 't zoo niet meer duren.
Om op de wijze als totnogtoe te kunnen
broodeten, moet er in ons vaderland, tus--
schen dezen en den volgenden oogst een
150.000 a 200.000 ton tarwe uit Noord- of
Zuid-Amerika worden ingevoerd, anders loopt
het mis.
Kan er niets worden ingevoerd, dan zouden
we voortetende als thans geschied in Maart
of April geheel zónder brood zitten.
Men voeltde Regeering kan niet lang meer
op zien komen spelen. Als zij niet spoedig
zekerheid krijgt van invoer, dan moet èn het
rantsoen aanmerkelijk verminderd, èn de
samenstelling van het brood, door toevoeging
van gerste- haver- en boonenmeel nog weer
aanmerkelijk gewijzigd worden.
In dezen stand van zaken heeft de Regeering
een dringend beroep gedaan, met name op
de meergegoeden, die zich meer variatie in
de voeding kunnen verschaffen, om zoo weinig
mogelijk brood te eten
't Is een verzoek van de Overheid.
Dat echter door ons, in dezen zoo ernsti-
gen tijd, nog nauwkeuriger dan een bevel be
hoort opgevolgd te worden, voorzoover we
daartoe ook maar eenigzins in staat zijn.
(Fr. Dagblad.)
Het graan en de branderijen.
Over dit onderwerp schrijft de heer R.
Bécude aan de Nieuwe Apeldoornschc Crt.:
Terwijl in Amerika door het Huis van
Afgevaardigden met 365 tegen slechts 5
stemmen een wet is aangenomen, welke het
vervaardigen van bedwelmende dranken uit
voedingsmiddelen of vruchten verbiedt, wor
den in ons land, ddt zijn tekort aan granen
uit Amerika moet aanvullen, ontzaglijke hoe
veelheden graan op deze wijze verknoeid.
In de eerste vijf maanden van dit jaar werd
door de branders voor f 1.700.000 méér ver
werkt dan in het afgeloopen jaar.
Zoo men 1/a der bevolking van Nederland
tot de roggebroodeters rekent en men dan
voor toeslagkaarten 214.286 H.L. telt, kome
men bij ons tegenwoordig rantsoen tot Z'/j
millioen H.L. voor een vol jaar. Nu wordt
er in Nederland in een normaal jaar 5
millioen H.L. rogge verbouwd, dus juist het
dubbele van de hoeveelheid, welke thans
aan het Nederlandsche volk wordt verstrekt.
Waar is nu die andere helft?
Maar onze Minister is wijs en laat de
branders goed betalen en heeft zoo pas weer
den prijs van de rogge van f 595 gebracht
op f 654 per last. Indien men nu den last
op 30 H.L. rekent, maakt dit alzoo een prijs
van bijna f 22.— per H L. De boeren krijgen
f 12.60, dus er schiet een lief winste over
om bij te passen voor de brooddistributie.
Op de vraag, Of hierdoor wezenlijk geholpen
wordt, kan slechts geantwoord worden „van
de wal in den sloot", want bij een prijs
stelling van 9 ets. het porrd en een rantsoen
van 6 ons per dag was ons volk veel goed-
kooper en beter af dan nu het ter aanvulling
pannekoek moet bakken van gruttenmeel, dat
34 cent het pond kost, en olie vanf 1.15 per
liter. Gevallen waarin men in één week voor
bijna f 7.— gruttemeel verbruikte, zijn mij
verscheidene bekend.
Reken nu eens verder, wat de boer voor
zijn rogge krijgt en wat hij zelf voor andere
surrogaten als veevoeder moet betalen. De
boer krijgt f 12.60 per H.L. van 70 kiio, doch
moet voor 70 kilo varkensvoeder (ra, ra wat
is dat?) f 36.— betalen, terwijl de bran
ders in Schiedam per H.L. betalen f22.—
voor rogge, f 19.— voor gerst en f 16.—
voor mais. Zijn deze prijzen voor een boer
niet om van te watertanden?
Maar de Minister is wel wijzer dat hij
het niet aan de boeren afstaatdie menschen
voeren het toch maar aan de beesten op!
Neen, dan is het maar beter om het aan de
branders te geven; die kunnen er een pro
duct van maken, dat de menschen tot bees
ten vervormt.
Gij allen, die eenigen invloed hebt, 't zij
als persoon, of als bestuurslid van eenige
vereeniging tot behartiging van het volks
belang en inzonderheid gij landbouworgani
saties, allen die het wel meent met uw land
en volk, protesteert tegen deze dwaasheid
van hooger hand. Zoo de wijsheid niet van
bovenaf wil komen, welnu dat ze dan van
onderen naar boven gestuwd worde, ons
land en volk tot zegen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Goederen uit Amerika.
Reuter seint uit New-York:
Ongeveer zeventig Nederlandsche schepen
die in Amerikaansche havens liggen, hebben
toestemming gekregen, hun ladingen naar
Nederland over te brengen, op voorwaarde,
dat Nederland 270,000 bushels Amerikaansche
rogge zal invoeren in België.
Distributieregeling voor boter.
De Minister van Landbouw, Nijverheid en
Handel heeft bepaald, dat de,distributierege
ling voor boter, vastgesteld bij zijn beschik
king van 19 Juli en opgenomen in de Stct.
van 21 Juli, op 1 September in werking zal
treden. (St.ct.)
Vliegtuigen en bommen.
Zaterdagavond laat en Zondagmorgen zijn
er weer vliegtuigen boven Zeeuwsch-Viaan-
deren geweest, waaruit bommen zijn gewor
pen.
Zaterdagavond omstreeks half twaalf werd
te Oostburg, na een korte beschieting van
Belgisch gebied, het geronk van een vlieg
machine gehoord, welke zich naar het Wes
ten verwijderde. Kort daarna werden er twee
ontploffingen gehoord. Uit deze vliegmachine
moeten twee bommen geworpen zijn nabij
Cadzand. Gistermorgen halfzeven werden er
vijf hevige ontploffingen gehoord.
Nabij Cadzand, onder de gemeente Retran-
chement, zijn vlak achter het duin aan het
Zwin vier groote kuilen ontstaan. Daarachter
in een veld met bieten, liggen twee zeer
diepe kuilen, in een stoppelveld een groote
en een kleine kuil, daarachter in een weide
nog een groote kuil. De bommen zijn zeer
kort na elkaar geworpen, zoodat de knallen
der ontploffingen ineen vloeiden.
Tot welke nationaliteit de vliegers be
hoorden, kon men niet zien. Er zijn verschil
lende stukken van de projectielen gevonden.
Geen persoonlijke ongelukken. De schade
aan de te veld staande gewassen toegebracht,
beloopt ongeveer f 100.
Er schijnen in 't geheel tien bommen ge
worpen.
DE TOESTAND.
Het onzinnig, onverantwoordelijk moorden
houdt aan. Onzinnig en onverantwoordelijk,
want de Entente-regeeringen weten dat zij
de reeks „schitterende overwinningen" nog
wel een eeuw zullen moeten voortzetten,
voor zij den Rijn bereiken. Eiken dag bericht
generaal Haig: „al onze doeleinden zijn be
reikt".
Dat klinkt geweldig. En meg grijpt naar
een groote kaart, om te zien wat er toch
wel op dien veeibevochten grond van oud-
Vlaanderen gebeurd mag zijn. Die Engelsche
staf doet 't nu toch maar kranig, al heeft die
dan ook geen militaire opleiding gehad denkt
men.
Men zoekt, men tast, maar het is voor een
buitenstaander finaal onbegrijpelijk welke
doeleinden bereikt zijn, dat de Engelsche
staf er zoo verheugd over is. Men mag toch
niet aannemen, dat de bevelhebber over een
zoo geweldig leger als het Engelsche, al te
vreden is wanneer een boerderij, drie slooten
en een bruggetje veroverd zijn ten koste van
eenige duizenden jonge levens.
De slag in Vlaanderen is intusschen weer
ontbrand.
Het Duitsche bericht er het volgende van
Na de vruchtelooze partieele aanvallen der
laatste dagen gingen de Engelschen gisteren
tusschen Langemarck-Hollebeeke opnieuw
over tot een algemeenen grooten aanval, dien
den geheelen dag tot laat in den nacht aan
hield en tot zware gevechten leidde. Op vele
plaatsen vielen zij met gebruikmaking van
versche troepen tot 6 maal toe op onze linies
aan, steeds werden zij door onze dappere
troepen in een hardnekkig handgemeen terug
geworpen. Van de talrijke tanks, "die den
vijand de doorbraak onzer stellingen moge
lijk moesten maken, werd een aantal door
ons vuur vernield. Behalve op 2 plaatsen ten
O. van St. Juliën en aan den straatweg lepe-
ren—Meenen zijn onze voorste loopgraven-
linies op het 15 K.M. breede front geheel
behouden gebleven. Hedenmorgen, na een
kort trommelvuur op Lens, werden vijande
lijke afdeelingen weder teruggeslagen.
Maar nieuwe gevechten begonnen, daar en
bij Lens, waar de Engelschen nu vlak tegen
aan liggen.
Woensdag bracht de keizer een bezoek aan
de in Vlaanderen strijdende troepen.
Na velen de hand gedrukt en woorden van
dank te hebben toegesproken, hield de Kei
zer een rede, waarin hij de strijders van het
Westfront den groet der kameraden van het
Oostfront overbracht. Na er op gewezen te
hebben, dat Engeland de hoofdvijand is, dat
Engeland zijn bondgenooten steeds opzweept
tot haat en strijd tegen- Duitschland, zei hij
,,'t Is dus Engeland dat nedergeworpen moet
worden en wij zullen doorvechten tot Enge
land er genoeg van heeft".
De slag bij Verdun, zoo schitterend door
de Franschen ingezet, is Dinsdag niet voorU
gezet, maar Woensdagmorgen begon de storm
loop opnieuw en weer drongen de Franschen
hier en daar iets vooruit. Het aantal gevan
genen is daar tot 7000 gestegen.
De felste slag woedt ongetwijfeld in de
Aipen. Het is niet te beschrijven, hoe vree-
selijk geweldig de strijd daar woedt. De Ita
lianen berichten ervan:
„Sedert drie dagen woedt de veldslag aan
het Isonzo-front, van den Morte Nero tot aan
de zee. Men strijdt op een front van bijna
75 K.M. en geen enkele veldslag had ooit
plaats op een tooneel met zoo veel verschei
denheden wat den vorm en de terreinmoei
lijkheden betreft: de steile hellingen van de
bergen rondom 't bekken van Tolmino, de
kale, bijna loodrecht opstijgende wanden van
den Monte Santo, de terrasvormige hoogten
ten Oosten van Gorizia, de naakte rotsen en
de hoogvlakte van de Karst, met zijn gewel
dige traptreden, zijn ravijnen, zijn terrein
plooien, de bastions van het machtige bol
werk der Hermada.
Ontzettend sterke steunpunten, onderling
verbonden door een onafgebroken reeks veld
werken, bijna overal drievoudig, hier en daar
zelfs viervoudig aangelegd, versterken het
Oostenrijksche front, en talrijke sterke divi
sies infanterie verdedigen dezen machtigen
gordel van veldwerken, gesteund door een
zeer krachtihe artillerie.
Volgens waarnemingen welke wij konden
doen, zijn er ongeveer 2000 stukken geschut
van ieder kaliber opgesteld op 't aanvals
front van 60 K.M., d.w.z. dat er op iedere
30 meter een kanon komtl Dit zijn natuur
lijk slechts de uitgevonden kanonnen, want
ieder uur ontdekken wij weer andere.
Tegenover deze onmetelijke vesting, tegen
over deze ontploffing van artillerie en troe
pen, die het geweldig voordeel van het defen
sief hebben, d.w.z. van te kunnen strijden
zonder zich te verplaatsen en zonder de stel
lingen te verlaten, weike in de rolsen zijn
uitgehouwen en kunstig en met de grootste
zorg zijn aangelegd, welker toenaderingswe
gen bovendien door de reeds lang van te
voien ingeschoten kanonnen worden be-
heerscht, stellen Wij sedert drie dagen het
ontzaglijk vuur onzer artillerie-massa's, den
heldenmoed en het élan onzer kranige infan
terie.
Tegenover deze verdedigingslinie der Oos
tenrijkers, stelden de Italianen zooals nu be
kend wordt, niet minder dan 6800 kanonnen,
waarbij 1500 Engelsche en Amerikaansche
van 38 en 40 cM. Dat is op elke 8 Meter
een vuurmond.
