ggste jaargang N°. 2301. isvoer ot f 16.- 122, voor <le %HidhoIIand§elie eri ZèeuwscSte Eilanden. De Oorlog. Woensdag 11 Juli 1917 !R,= I Antirevo lu Orgaan IN HOC SIGNO VINCES i. v. d. Slik. Uit de Pers, f30.- SELD 0. 0. Bruggeman. BUITENLAND Inbevelend, delharnis ;TEN m IH VA Js.ÊN ,0uddorp" ïaar ÉÉN DN en dat 10567 izen naam 9 jaren koopt. Abonnementsprijs per drie maanden fr, p. p. ©G Ceat bij vooruitbetaling. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar Afzonderlijke nummers 5 Cent. W. BOEKHOVEN Zonen, Geeft >rt tot ;kten. JÏÏWEBIJ on No. 1910. 10022 randeerd, ICHT EN RHEU- I MIDDEL ZOEKT VER KWALEN, LESCH ANKER I VAN 55or80i INWflUVINS* IS VERMINÜt 'fJNEN 1 ÏTHEKEÜ! BESLIST] ïLLEPTi/M fPPAKKINS s ux leden tegen gelden op te- 7&n niet-leden. dagelijks wor- i der leden van ren: 12 en 26 |8 uur, in het Ouddorp. Kassier, IBiMJGCE te prijzen Deze Courant verschijnt eiken Woensdag se Zaterdag UITGEVERS SOMMELSDlJt. VeleSooM Is6ere®esa«. 8 iwfüès 2V2 «ent per regei, keoiame» 25 .jas «m* Eoek&aaknndiging Gast per ragal. "'^eMiaBsavragen as Biensta&nbiedingei 50 Oent per plaatsing, route lettere es vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die m r>*8i».*» worden mgewaeh* to' Oiusdasr- in Vriidacnaorr»! «stuk #**-»• «»•>- «S* «s<a*i». a«ï «"rrfcwSBt»"' «Ss-sT* <fe «SBSa rff-l«$.^39 i%4*. De vrouwen onzer herbergiers. Dat de herberg-luiting op Zondag een konsjentie vraag is. wordt door niets klaar der bewezen dan do >r 't sehoone feit, dat in ons dorp Middelharnis de meeste vrou wen der herbergiers 's Zondags ter kerk gaan. Namen noemen past niet, maar als wij 's Zondags opgingen met de onsen t.en huize des gebeds, zagen we die vrouwen ook gaan ter kerk, en bleek uit dien kerk gang dus, dat Hij ook de vrouwen en moe ders een juist inzicht schonk in de hooge waardij van den Dag des Heeren en der religie, die 't hart opwaarts voert uit 't gerammel der biljartballen naar die eeuwige sfeer van liefde en genade, De vrouwen m izer herbergiers naar 't Huis des Gebeds: is er ooit voor de Rechtsche kiezers een machtiger bewijs geweest, dat de herberg- sluiting tot aller konrjentie spreekten dat hoezeer wij allen, mannen en vrouwen, vol gebreken zijn, en eiken dag door onze ge dachten, woorden en werken ons pad be derven, er toch op den bodem van 't hart deze goddeiijkke gedachte ligt; Gedenkt den Sabbatdag, dat gij dien heiligt; de vrouwen der herbergiers erkennen de waarheid dezer belijdenis. Vertolken en propageeren voor vriend en vijand: Wat de Rechtschen willen inzake herbergsluiting is op Zfn Woord gegrond want, vrouwenzelf loopt ge uw herberg uit én de kerk in. Jal 't Rjchtsche beginsel is goed, staat in het Woord, dit voor de dorpspolitiek ons fundament is. En daarom vrouwen; vraag uwen mannen, dat ze stemmen voor wat in uw geweten leeft; dat ze stemmen op onze 2 candidaten: 0. C. Bruggeman. J. v. d Slik» De herbergsluiting in de historie. Onze Overheid is verplicht voort te gaan op t pad onzer Vaderen. Waarom kwam de Zondagswet tot stand De bekende wet van 1 Maart 1815 Omdat de toenmalige Minister van Bum..zaken, de heer R>ell noodig achtte, wat vroeger tijdens de Repu bliek door de Provinciën was geregeld toen, in 1815 in één Nederlandsche v-et saam te trekken. Op 5 Aug. 1796 besliste de nationale vergadering (7 jaar dus na de groiteFrar- sche Revolutie) dat alle plakkaten en Re solution uit het oude stelsel der vereeni- ging van Kerk en Staat geboren, zouden worden gehouden voor vernietigd. Vernietigd alle plakkaten op 't herb-: rg- b8ioek op Zordag; en plakkaten op tal van uitspattende zonden die ook in de oude dagen bedreven werden. Plakkaat van 7 October 1531, door Kei zer Karei V »Kaarle, by der gratiën Gids Roomsch >Keyser enz. enz. Dat voortaan niemandt »van wat state offe conditie by ly 'hem »en vervordere of presumere Luyden in ■»Taverne te zetten (Tav -herberg) op de »Sondagen en de Heylige dagen by der 'Heyliger Kercke geboden, noch ouck >aldaer te gaen drincken in lyde van »der hooger Misse of van Vesperen, op »de verbeurte tsestigk grooten Vlaerrs »by den geenen en de elck n van hen »die contrarie doen souden. Plakkaat van Prins Willem v. Oran j a, 1583 »Dat voorts ooek niemant, ten ware «reysende LnyaeD, hem en vervoordere »op eeoige Sounedagen ofiB.diagen on- »der en gedurende de Predicatie. soo »voor ais naar den noenen eenig Volck »te zetten oft hem te laten vinden in »eenige Herbergen aid i er te siiten dnn- ekenspelen, oft andersinds yet te han teren. noch ook te kaetsen, klossen, rollen spelen, klappen, tierenende »se- «beeren in de Kaatsbanen, Herbergen enz. Besluit van 21 Mei 1691 »Dat den openbaren Godsdienst op de3 ®e,®n Heyligen dagh meer 9n meer v. 8esctloiiden eu nog alderuieest Innnkon selt6E van Drinckgelagen, be- van Drinckhuysen, waer uyt dan volgen dronkenschappen, t« ysschen >speelen, kyvagien ende vechterijen, sdoonaangs vermecght met vloeken, las teren ende andere ouordrlijkheden meer der (en die zonden moesten wor den tegengegaan, omdat 't in de vroegere plakkaten verboden was.) We zullen geen andere plakkaten meer- noemen hoewel er nog vele te citeeren, waren. Zulke plakkaten echter vervielen in 1796 en Minister Raeli, maakte daarvan de algemems Zondagswet aangepast aan den toenmaligea tijd, waaronder ivij nu nog Itven en waarin ook reeds de vrijheid is aan banden gelegd. Lees slechts art. 3 dier Zondagswet van 1 Maart '1815 »Dat gedurende den tijd voor da open- •»bare godsdienstoefening bestemd de deu gen der herbergen en andere .plaatsen, >alwaar draDk verkocht wordt, voorzoo- >ver dezelve binnen den besloten kring »der gebouwen liggende zijn, zul- »len gesloten zijn en dat ook gedurende »dienzelfden tijd, geenerhande spelen het - »tij kolven, balslaan of dergelijke mogen >platts hebben. In onze Zondagswet ligt dus reads een dfu-engsluiting en ligt dus reeds een dwang om er uit kte blijven Naen waarlijk! da Ned. burger is niet vrij ten opzichte van herbergbezoek en jenever koop of verkoop. Denk ook om art. 1 aangaande de hoe veelheid jenever die een herbergier mag verkoopen (benedèn 10 Liter) om artikel 4 over 'i aantal vergunningen, om aan art. 7 enz. Wat zegt art. 7 der drankwet, 1. Bij plaatselijke verordening kau de Gemeenteraad onvermindird zijn bevoegdheid krachtens art. 136 der Ge meentewet a. enkele wijken buurten of straten aanwijzen, waarin vergunningen niet verleend mogen worden b voor enkele wijken enz. een mand- mum vergunningen aanwijzen, (hoe veelheid.) c. uren bepalen waarin de herber gen gesloten ruoeten zijn (b v. s avonds 10 uur tot 's morgens 5 uur) d. d gen i epalen, waarin de herber gen öf ueu heelen dag öf enkele uren moeten ge:-loten zijn En art. 135 der Gemeentewet g^eft steun aan dit drai kwetart. want aan de plaats. Overheid is in dat art- 135 het recht ge geven om verordeningen te maken in 't belang der orde, zedelijkheid en gezond heid*.. De plaats. Ovtiheid icag Uus ten verordening maken om de h rbergen weg ts houcen uit de een of andere buurt ;om die herbergm te sluiten op dien en d en dag op dat en! dat uur en maar een kleine stap behoeft ze te zetten om met de wet in de hand, de sluiting op Zondag te golasten Het Schoolgeld. In het strooibiljet der Vrijz. Kiesvereen. te Middelharnis stond een vergissing. Er sttnd Met nadruk wonschen onze leden ech ter te wijzen op 't gevaar, dat dreigt voor groote gezinnen met kin.dereu in de s-hooljaren, wanneer leden in den ge meenteraad gekozen worden die de schoolgelden zullen opdrijven. De kieaers hebben verleden week al bij de stemming uitgesproken, dat ze di9 ver gissing van t Vrij.;, strooibiljet inzagen; want 't ging flink Recbtsmaar we willen er toch nog even op terug kome Ons stanapunt is: Een ieder betale naar pro portie; de rijken 't meest; de gegoeden iets minder; de armen een kleinigheid; de arm sten niets. Elk jaar gaan onze ïïaie-collectai.ten in October ons dorp in; bijua van huis tot huisi en de ervaring, die ze dan opdoe i over 't schoolgeld, dat op de Opeub. scnool betaald wordt) is soo pijulijk, dat ze zich slag op slag moeten e geren. t Is schrijver dezes herhaaldelijk voorg-komen, dat hij, op propaganda zui de voter de Chr. schooi moest hooren: ik ben niet in den H. Om slag aangeslagen en ik betaal'geen school geld maar als ik aangeslagen word,, stuur ik mijn kinderen naar de C'itr school. We laten nu dat „aanslagbeginsel dier mei.schen voor wat t is; 'tis t, ouse niet; maar we herhalen slechts wat we op onze ptopagandareisjes ontmoeten. Eu das waren en zijn geen groote gezinnenje mocht en mag er ia'huis komen, zoo ordelijk en net en welvarend. Zoó is nu ce foef: men .slaat ze niet aan in den H Omslag, al kannen ze zeer wel een kleinigheid b-dalenen dan siju zenog vrij van schoolgeld ook zoo komen ze van de gemeentelasten af. Er zijn kin deren op oe Ck'. school gekomen, die daar 'tdubbsle betalen van wat ze op deOpenb. school gaven. Zóó is 't j ,ar in jtar uit al geweest. Mag dit nu soo maar doorgaan; en dan sal elk Kezer .zengenneen, daar zit on recht in; zóó zijn de gemeentelasten een zijdig verdeeld eu geeft men de Chr. school door de macht van 'tgeld, geen kans om sich te ontwikkelen En oas antirev. standpunt is: vrijheid van geweten voor allen! en de gemeente moet ook aan de Chr. school eenzelfde kans geven tot uit breiding en ontw kheling al3 aan deOpenb. school. De voorwaarden voor den groei en bloei der Openb. school en der Chr. school moeten gelijke staan en een Gemeenteraad moet de voorwaarden, waar ze ongelijk zjn in 't inantieelegelijk maken. On-se beginselen verschillen, maar de Riadmoet de Openb i-chool niet voortrekken door de kracht van 't.geid; dat is onrecht. Ei we eischen recht Recht door de Rijkswet op 't Lager Onderwijs, maar ook recht door de Schoolgeldverordening in ons dorp. We haten alle onrecht.Ieder verdedige zijn beginsel op schoolterrein. Maar de Echoolgeldheffhg moet gelijk rijn en geen stormram tegen 't Chr. onderwijs. STUIT BiSCMTS! De slaaphuizen in Middelharnis. Er moeten natuurlijk slaaphuizen zijn; eenvoud.ge kooplui, ea dito, dito, moéten gelegenheid hebben om te slapen; 't zijn óók meur eken, die hoe soms gezonken in en poel van misère nochtans zijn beeld drager - Gods d i menschen en geen dieren. n ook tot d ze vaak o, gelukkigen, pcvria's der MaRsehappij, ga-R on e ontferming uit, omdat wij Anti's >ijn om Jezus wil die 't gexx kene niet wegt'apte; endia oss in Ziju algemeene genade voor zoo n in- siokiug behoedde. Ea 't is e door deze ontferming over ellendigen, èi tervooiko- aii g van straatrumoer, vloekkabaal, drink gelagen, vechtpartijenbier zuip an dat zelf s op Zon'dag door een vollen handwagen met bierkru ken uit Sommei-dijk wordt bevor derd ei aangemoedigd, dat w.e vragen om strenge controle op eie huizen metlevens- elleuc'e en droukemm-tooceëlen waarvan zelf-geenigea onzer inwoners reeds de aan trekkingskracht gevoelen door riet nader te. noemen oorzaken. Er móet controle wazen. Wie komen daar, most de eerste vraag zija! Zijn kooplui, óf sjappies. Aan een fatsoenlijkekoopman, mits werkeljlc koopman, hoe arm ook, moet nachtverblijf gegeven; maar de sjap pies moeten er uit. Kr uit óók die daar komen alleen om er te zwelgen en die in Middelharnis of Sommelsdijk wonendeze schepsels hebben hun eigen tehuis; 'dair hooren ze, «u niet ia tea slaaphuis met damesbediening midden in den nacht. Een tweede vraag met 't oog op bu en- gerucht, tirai dgevaar, reinheid eu be-met- tmg is: hoeveel mogen.er ziji En óók: hoe 1-g.ïen ie da*f? Air varkens in éér hok, of als menschenzijn 'tdaar kweek plaatsen van wellust en heerscht er, zeifs bij aTmóe r og zekere properheid en orde ouder dat volkje. Wordt dat bevorderd door den nuurJnr en verhuur er? En b halve de vraag: Wie raag vaneen s'aaphms gebruik maken; êu hoeveel <i\o&en er, meegerekend de huisgenooten van den huurder in aoo'n w< ning vertoeven niet 't o g op brand en gezondheid; is er neg etn derde vraag: Reeft de politie dag en nac'ut t recht van toeücht én oefent ze dat uit Mag de nachtpolitie wel eens kij ken in zoo'n huis, wat er aan ;t handje i en hoe daar 't bier in stroomen wordt gedronken 7 als de herberge 1 geslot-n moetè zija volgens de politieverordening? Kan de verhuurder niet d >or de politiever- ördenii g gedwongen worden om na aan- zegüiog door de politie zijn huurder op stiait te «Aten, dat huls aan zoo'n huur der te ontzeggen, dan komen er bij zoo veel woninggebrek, huizen leeg; al was 't er maar een of twee. In ééu woordMenneerse is die slaap- huitenrommel moe. Daar dient een end aan te komen'. Er moet orde geschapen worden in dien bandelooten troep Slaaphuizen moe ten er tijn voor fatsoenlijke kooplui en fatsoenlijke venters of leurders; maar 't fcchorum moet er uit; 't dorp uit; en er nooit meer in. Menneerse moet wel een cen trum zijn van vooruitgang en nobele actie op alle gebiedmaar voor allerlei schorre morrie: neen, daar staat ons dorp te hoog voor! Meuneerse vooruit; maar niet door allerlei soepies Stemt Gelukkig verloop. De mijnwerkerstaking in Limburg h?d een gelukkig verloop. De „misdadige'woeling" van leidinglooze sociaal-democraten en lei ding-schuwende anarchisten is gebroken. Dat zulks voor het grootste deel te danken is aan het verantwoordelijkheidsbesef der Christelijke arbeiders, verheugt ons zeer. Zon der hen zou ons volk de dupe van het mis dadig spel geworden zijn. Thans heeft de nieuwe kolenwinning ge lukkig slechts gedeeltelijk en voor korten tijd stilgestaan. Nu was dit thans wel te voorzien. Heelde publieke opinie was tegen dit anarchistisch avontuur gestemd. Steun was er van geen enkele zijde gekomen, v En de leiders zelf waren er verlegen mee. In het „Volk" deed de secretaris van het N. V. V. hopelooze pogingen met groote woorden en weinig feiten om de staking te verdedigen. Maar men voelde de zwakheid van het betoog in iederen regel. Op minister Posthuma was toen alle hoop gevestigd. Ter wille van het landsbelang moest en zou de Minister ingrijpen en den arbeiders was dit Voorspeld. Doch er gebeurde niets. Natuurlijk niet. 't Was geeïl staking om lotsverbetering maar om den modernen bond er boven op en de Christelijke organisatie er onder te brengen. Noodgedwongen moesten de heeren toen wel naar den Minister. Waar ze natuurlijk vriendelijk ontvangen werden, doch feitelijk niets meer hoorden, dan de Christelijke bond reeds van de direc ties wist. En toen was het uit. Toen moesten de heeren retireeren. Deden wat ze konden om den schijn te redden, doch zonder succes. Ze zouden zonder hen niet meer aan het werk gaanzoo hadden zé den geïnterneer den plechtig beloofd. Maar in hun holle motie leest men er niets van. Hun invloed op de massa was weg. De krachtproef is mislukt. De Christelijke orga nisatie is niet onder den voet geloopen. Het snoode plan is gelukkig in duigen gevallen. N. H. Crt. DE TOESTAND. De onbezonnen aanval der Russen begint te verloopen. De eenige, de Regeering trouw gebleven generaal Broesiloff, is het offensief begonnen om daardoor zijn Regeering, die het zoo benauwd kreeg, te redden. Verleden week Zondag en Maandag waren kritieken dagen, want de nihilisten hadden monster meetings belegd. Er moest een overwinning worden behaald,of het ergste stond te vreezen. De storm begon, regiment na regiment, divisie na divisie werden tegen de Oosten rijkers opgejaagd, onder aanvoering was Fransche en Engelsche officieren. Vijftien maal renden de republikeinen te gen de Oostenrijksche stellingen en verover den drie loopgraafiinies en één dorpje, op een front van een uur gaans. Toen was de kracht verbruikt, de verliezen enorm, zooals nog nooit tijdens dezen oorlog. Geheele re gimenten zijn tot den laatsten man wegge maaid, maar het doel was bereikt; er was een succes behaald, men seinde een groot aantal gevangenen, de regeering was gered en de Entente, die heel dreigende eischen had gesteld, was voldaan. Maar Broesiloff heeft de overtuigiug kun nen krijgen, dat de Engelsche inlichtingen praatjes zijn; het oostelijk front bestaat nog en is een strategisch gebouw, dat zelfs met een woesten stormloop niet omver te rennen is. Men had de arme Russen wijsgemaakt, dat zij ér maar zoo doorheen konden sjou wen, want de Duitscher had alle reserves naar het westen overgebracht Wel is, de strijd nog niet afgeloopen, maar als nu eens géén overwinning wordt behaald, wat zal dan in Rusland gebeuren Een tegenaanval der Duitschers ontnam de Russen de behaalde terreinwinst. „De hervatting van het Russische offensief, aldus wordt ons van Duitsche .zijde gemeld, dat met eene bijzbnder groote krachtsinspan ning gepaard ging, heeft voor den aanvaller slechts geringe voordeelen opgeleverd, die in geen enkel opzicht van strategische be- teekenis kunnen worden genoemd, en die dan ook in geenerlei evenredigheid staan tot de offers, waarmede zij werden gekocht. Zooals de Russische legerleiding zelf heeft erkend waren de geleden verliezen buiten gewoon hoog. Wanneer men de verschillende overwegingen, die tot het weder opnemen der vijandelijkheden kunnen hebben geleid nader onder de oogen ziet, dringt zich van zelf de onderstelling op, dat dit offensief niet ondernomen werd op eigen wenschder Russische legerleiding, of omdat de voor- loopige regeering dit met het oog.op den binnenlandschen toestand noodig oordeelde. Integendeel is men eerder geneigd tot de conclusie te komen, dat hieraan veeleer een krachtige druk van de zijde der Entente ten grondslag ligt. Als bewijs hiervoor zou alleen reeds het feit kunnen gelde», dat achter de Russische infanterie groote afdeelingen ca- vallerie waren opgesteld, wier taak het zou zijn troependeelen, die soms neiging tot wij ken mochten toonen, met geweld voorwaarts te drijven. De toestand aan het oostelijk front kan dan ook voor de Centrale mogendheden zeer bevredigend worden genoemd. Het offensief kwam niet zooals beweerd werd on verwachts, en men had dan ook reeds uit voerige toebereidselen weten te treffen. Intusschen is het opmerkelijk, dat nu het meer en meer blijkt, dat eene militaire'over winning voor de Entente niet in het verschiet ligt, deze op eene andere wijze tot haar doei tracht te geraken. Zoo worden tegenwoordig in verschillende neutrale landen op uitge breide schaal geruchten verbreid omtrent binnenlandsche moeilijkheden in Duitschland, en de kans op een afzonderlijken vrede met Oostenrijk. Dat deze geruchten allen grond missen behoeft geen betoog." Op verschillende plaatsen hebben de bom men werpende vliegtuigen hun afgrijselijk werk weer voortgezet. Tegen half tien Zaterdagochtend kwam een sterk vijandelijk luchfsmaldeel, waarschijnlijk uit twee gedeelten bestaande, boven het eiland Thanet en aan de oostkust van Essex. Na bommen op Thanet te hebben geworpen, begaven de vliegtuigen zich in de richting van Londen. .Zij volgden den noordelijken Theemsoever. Zij naderden Londen uit noord oostelijke richting, veranderden toen hun koers in noordelijke en westelijke richtingen trokken over Londen van het noordwesten naar het zuidoosten. Op verschillende plaatsen werden bommen op de hoofdstad van Engeland geworpen. Het aantal vliegtuigen wordt op 20 geschat. Het afweergeschut en de Engelsche vliegtui gen vielen de vijandelijke vliegers aan. Volgens de laatste opgaven zijn tengevolge van dien aanval 37 menschen gedood en 141 gewond. Aan den mond van de Theems is er nog een vliegtuig geveld. De luchtaanval op Londen wordt uit Lon den gemeld, was de grootste die er nog is geweest. Het was een merkwaardig schouw spel. De vijandelijke vliegtuigen naderden langzaam als in plechtigen optocht, zich symmetrisch voortbewegende. Ze staken heider tegen de lucht af en leken een vlucht groote merels. Het was of ze den hagel van granaten, die rondom barstten, met minach ting bejegenden. Ze vlogen in gesloten gele deren en zeer aag. Alleen de binnenste vliegtuigen wierpen bommende buitenste vervulden de rol van beschermers. De vijand bleef slechts twaalf tot vijftien minuten boven de City. Hij legde buitenge wone vermetelheid aan den dag. Door zoo laag te vliegen, liep hij het grootste gevaar. De straten waren op dat uur vol menschen. Toen de eerste kanonschoten werden gehoord, kon men nauwelijks gelooven, dat de vijand naderde. De afweerbatterijen schoten goed

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1917 | | pagina 1