Woensdag 4 Juli 1917
829U' Jaargang N°. 2299.
lie €l#rlog.
I
Antirevolutionair
Orgaan
voor «Ie ZaidIiollait<iscliê ©ai Keeuwiche Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
De grondslag van ons
Dorpsleven.
C. Alblas.
G. C. Biuggeman.
J. van der Slik Jz.
J. Vroegindeweij (aftr.)
BUITENLAND.
s enz.
9741
ng.
ïtten.
kken,
'END
12030
Dese Courant verschgnt elke» Woeüsdsg ea Zaterdag.
AdvertentiSa ISV2 oentper regel, Reclame» 25 per regel.
Boekaaakofidiglsg i Cent per regel.
©IssutaaaYrRges en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan
:R-
ore
ien.
14
wand-
utzuur,
len zeg-
re rkzame
lij, merk-
daar wel
ongeluk-
;zadigder
schieten
ien op't
bescheid.
3 immers
iw moge-
natig uit.
oolbroek
ester be
de werk
erwinkel.
ractische
gen en 't
tijd. Hij
:ie te blij-
>rave jon-
aan Hij
n de inkt
tijd.
jongens-
ur.
rvolgd
PoimeMentsprljs per drie aaandea fr. p. p» 50 €@at bij vooruitbetaliiag.r BOEKHOVEN Zonen,
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar l| SO MMELSD1JK.
Afzonderlijke nummers 5 Cent. veiesoom Mmotua. No. a.
kdTertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Yrgdagiaorgen IQ nr.
Alle «tuKkcn voor «3e Kedactie t»e«aens«s, Advertenties» eo werflere Adminlstra&iie franco toe te xesnefemaaii «Ie &)ia«rcve-f g
Wat is de eisch van alle Dorpsleven
Wat is zijn grondslag Waarop moe
ten Burgemeesters, Raadsleden, De-
meenteambtenaren, de' Inwoners, oud
en jong met hart en hoofd staan. Op
welk fundament kan elk Dorp tieren
Geestelijk en stoffelijk bloeien
Twee antwoorden zijn gegeven in
den loop der tijdenja alle eeuwen
door waren er maar twee opvattingen
in dezeneen Land, een Stad of Dorp
JÉKJ1 bloeien óf op 't Deugden- of op 't
*^3hgiefondauaent. De oude Liberale
partij en ook de huidige Vrijzinnigheid
heeft reeds een eeuw lang dat Deug
denfondamentgepropageerd en voor 't
Staats- en Dorpsleven aanbevolen. Niet,
dat ze de Religie zoo gram waren, maar
ze meenden, dat de Deugd een vasten
grondslag gaf voor alle leven, doch dat
de Religie, verbrokkeld als ze daar ligt
in allerlei kerken en kerkjes, een wan
kelbaren grondslag aanbood. Van Religie
waren de Liberalen niet vijandiggan-
schelijk niet; er zat nog veel van den
goeden zuurdeesum der Voorvaderen
in henvan hun voetspoor durfden ze
nog zoo spoedig niet afwijken'er wa
ren toen bij die Vaderen'tijdens't bloei
tijdperk der Religie krachten openbaar
geworden, zoo onloochenbaar groot en
sterker waren bij de Voorvaderen
Afealke historisch kranige feiten te con-
^Ptateeren, tot stand gekomen toen de
Religie in eere waser was bij de
Voorvaderen zooveel geestdrift, waar
digheid, ernst, macfyt en kennis geopen
baard, dat men zoo maar niet plots
met de Religie breken kon haar macht
en - kracht was door en door sterk ge
bleken, Jamen zag heden nog de
kracht der Religie onverbrokkeld en
ongedeeld, in de Roomschïe Kerk ovèr
't rond der Aarde haar beteekenis voor
't leven der volken was niet te looche
nen. >God, Nederland en Oranjeȟrde
en Recht* »Gezag en Vrijheid*Voor
•Huis en Altaar*Voor »God en Ko
ning* ^Plicht en Recht* zie dat waren
gevleugelde woorden ge worden overal
bekend en overal bemind; en uitvloei
sels van de Religieen steunsels voor
Land en Volk; voor Stad en gehucht.
Het voetspoor der vaderen te ver
laten was niet gemakkelijkmen had
de vruchten van den Religieboom ge
plukt en gegeten; ja! nog heden bloeide
hij, al was 't dan niet van jaar tot
jaar in rijken Meitooija, al was er
zelfs minder vrucht dan de bloesem
pracht wel liet verwachtenallerlei
voorjaarsvorst en kou en storm deed
wel eens den oogst tegenvallennoch
tans de Religie kon men in haar waardij
niet wegcijferen.
Vandaar dan ook, dat er ook door
die Liberale mannen eudtijds, in 1815,
b.v. een Zondagswet gemaakt is; maar
en dat teekent hun hartetoestanddie
begint met: »Alzoo wij in overweging
genomen hebben de noodzakelijkheid
om, op het voetspoor onzer godsdienstige
voorvaderen die daarop steeds den hoog-
sten prijs steldende plichtmatige viering
van den dag des Heeren en andere dagen
den Openbaren Christelijken godsdienst
toegewijddoor eenparige en voor de
geheele uitgestrektheid der Vereenigde
Nederlanden algemeen werkende maat
regelen te verzekeren» enz enz.
Let er nu op: Ze deden dat »op 't
voetspoor vanop 't voetspoor van
hun godsdienstige voorvaderendie
daarop >den hoogsten prijs steldenen
en 't moest plichtmatig zijn. De deftig
heid ligt er dik opmaar de ijskou van
't eigen Liberale hart komt je uit alle
woorden tegen. Op 't voetspoor van
Omdat de Voorvaderen 't zóó gewoon
waren, 't Zou dus nu ook wel goed en
nuttig kunnen zijn. 't Staat er alles zeer
deftig; taal uit den Regententijd maar
koud als een lijk. Er spreekt geen greintje
Religie nit; niets geen warm gevoel
voor God en zijn eeuwige ordinantiën.
Op '.t voetspoor der voorvaderenmaar
niet om 's Heeren wilom Zijns Woords
wil. Omdat Hij 't eischt Doch: 't is
goed; want onze Voorvaderen vonden
't ook goedbest zelfs.
En brave menschen kon je er mee
kweeken. Al was er dan geen Religie,
als 't volk dan maar braaf bleef, voorai
op Zondag, dien geliefden dag der gods
dienstige voorvaderen. De Religie een
ideemaar de braafheid en de vrome
plichtmatigheid een eerste eisch. De
Religie achterbaks, maar de Deugd en
Brave Hendrik voorop. Deugd nommer
één, en de religie nommer twee. Religie
en Kerkgaan was meer voor 't mindere,
onontwikkelde volk, Dat onontwikkelde
volk bleef daardoor wat rustigwerd
niet rumoerig; klaagde weinig en was
tevree de Religie was voor dat domme
volk een politiemaatregel, voor orde en
rust tegenover 't Kapitaalen zij, de
ontwikkeldede deftigede volkomen
eerlijk overtuigde en de te goeder trouw
zoo denkende Liberalen, gunden de
Religie aan de mindere klassen en
eischten de Deugd en 't Deugdenfon-
dament voor zich zelf op en die Deugd
gaf hun rust voor 't hart en genot in
't leven en maakte ze tot waardige
burgers, die in den goeden God en de
brave Deugd de voor hen niet bange
sterrensure tegemoet gingen; zonder
schroom gaan ze in, in 't dal der scha
duwen des doods.
Maar hoe bedrogen zijn zelfs deDeugd-
aanbiddefs uitgekomen, die 't Religie-
fondament verheten en op de Deugd,
als basis van alle leven, hun hope stel
den er in geloofden als in een kracht
die bergen kon verzetten, wat echter
't Geloof alléén maar kan.
In de harten de Deugd maar
losgemaakt van de Religie laat
ze 't luiden der kerkklokken niet, die op
roepen tot den dienst des Woords en der
Sacramenten.
In de Kerk de Deugd maar
losgemaakt van don Christus hoort
ge de grondwaarheden der Schrift, door
alle een wen beleden; besnoeien door
de Bijbelcritici.
In de Kunst de Deugd maar
losgemaakt van de Religie werd
't ethische opzij gezet en bleef >de Kunst
om de Kunst*, hoe walgelijk ook, het
wachtwoord,
In de Letterkunde de Deugd
maar losgemaakt van de Religie
werd de zelfmoord door liefde en uit
hartstocht niet zelden tentoon- gesteld.
Op 't Tooneel de Deugd maar
vraag aan de Liberale Tooneelcritici,
wat schunnige stukken worden opge
voerd. Vraag 't den Directeufen der
Theaters en Variétés en Bioscopen
Vraagt aan den Boek- en Plaathandel,
wat er achter de gordijnen ligt en waar
naat veel vraag is, waarover de Deugdza
men zelf 't hoofd met deernis schudden.
In 't Recht de Deugd, maar de mis
dadiger wordt ontoerekenbaar en krank
zinnig verklaardwordt zonde *zwaktè*
genoemden boosheid »overerviDg«
die mèdelijden verdientwordt schuld*
verzacht; en straf* ingetoomd.
In 't Sociale leven de Deugd, ma,ar
de Standen moeten weg de rijken moe
ten wegde Kerkelijke kracht óp den
werkman weg en 't Hard tegen Hard
is de leusstrijd en stakingen, maar
geen toenadering en samenwerking tus-
schen Arbeid en Kapitaal.
In 't Staatkundig leven de Deugd
als grondslag, maar de Staat is gods
dienstloos verklaardde Eedskracht
verzwaktde Kroon neergehaald en 't
Volk oppermachtig gewordende God
delijke wil in den Volkswil omgezet.
In de ScholenChristelijke en Maat
schappelijke deugden, maar bedreigd
van seconde tot seconde door de koud
heid der Neutraliteitsidee.
•X"
Deugd is uitstekend. En waren alle
Religieuzen maar waarlijk deugdzaam
Ons aller hart is zoo pijnlijk los van
God. Een sieraad en pronkstuk is ze
in 't menschelijk levenonmisbaar en
hoog te eeren en respecteeren bij ieder,
'tls adel der menschen. 'tls de goud
glans op de vleugelen, met welke 't
Leven in de schoone golflijnen opwaarts
stijgt, 't Is óók algemec ne genade nooit
genoeg te waardeeren. Maar, los van
de Religie, wordt ondanks die Deugd,
alle hooger leven losgewrikt en gaat
er de gloed uit, die de ziel aansteekt
tot hemelsche gedachten, woorden en
daden op alle levensterrein; die om Godes
wil, door 't Geloof, wonderen werkt in
allen levenskring, want de Religie alleen
vervormt de aarde en hervormt en
restaureert alles wat ze aanraakt, om
dat de religiverbinding, eenheid is met
Goden eenheid met God in Christus
is eenheid met den auteur van alle
levensgeluk en zaligheidóók hier op
deze aarde op elk levensgebied. Religie
trekt 't aardsche op naar hooger sfeer
en ontdoet 't van zijn onhebbelijkheden
De Religie blijve. 't fondament. En
daarom
Stemt Rechts
Eu de grondslag van ons Dorpsleven
zij steeds de Deugd maar vast aan de
Religie en de Kerk Bij de Deugd treedt
op de autonome, zelfbewuste, eigenge-
rechtvaardigde mensch, Bij de Religie
de Christus als Zaligmaker En 't ver
leden bewees het't Deugdenfondament
zonder Christus valt in stukken en
brokken er is geen huis op te bouwen
't is op zandgrond bouwen, wie daar
een woning zetten wil. Ons ethisch
dorpsleven kan niet buiten den Heiland
om. En hoog sta de kerk! Hoog haar
leer! Hoog haar daden! Om Jezus wil,
die ze stichtte. De Deugd alleen zet
alles op losse schroeven. De Deugd in
Eenheid met Christus leidt 't leven
langs zuiver spoor en maakt van een
jammerdal een poort des hemels; van
een - stroom des verderfs kristallijpen
wateren
Stemt Rechts
Stemming te Middelharnis.
Al is 't b z tten van een Riadsietel op
kleiae dorps-n geen wereldjchokkende ge
beurtenis; al s'aat zelfs ia Nederland geen
seconde het werk stil, als er in M ddel-
harnis of Herkingen een Raadsverkiezing
is; al zal selfs in de dorpen zelf groote
rust geve nden worden, hoewel in de pops
lende harten der candidaten onrust óf ze
voor den dienst goedgekeurd, dan afge>
keurd worden* door de po itieke doktoren,
die hun pols eens voelen, die zien, of ze
ook soms gebreken hebben of ze't geweer
kunnen hanteeren; of ze flink kunnen mar-
cheeren enz. Toch, al schokt de wereld er
niet vanom Raadze.tels strijden we, omdat
hier twee beginselen tegenover staan. Om
dat, althans in Middelharnis, een Gemeente-
program aan de orde gesteld is, dat de
Antirevolutionaire R ladsleden zullen hebben
af te werken. Een Gemeenteprogram, dat
de sympathie heeft van een zeer groot deel
des volks, naar ons allerwege ter oore
komt. We herhalen dit Program, omdat 't
die richting uit moet en in 1919, bij de
Evenredige Vertegenwoordiging, verant
woording zal gevraagd worden èn van de
Antirev. Raadsleden èa van de Vrijzinnig
heid, wat ze met dat Program, door de
Gemeente gewild, gedaan hebben, 't Pro
gram is.
1. 't Gebed in den Raad
2, Herbergsluiting op Zondag, zoover
de Rijkswet dit toelaat.
3. Herbergsluiting op Chr. Feestdagen,
zoo vroeg mogelijk; de sluitingsuren
door den Raad te bepalen in overleg
met de Herbergiers.
4, Scherp - politietoezicht op Westdijk
en Zandpad.
5 Beperking van 't aantal Slaaphuizen.
Of van het aantal gasten in die
Slaaphuizen Of Gemeentelijke Slaap
huizen.
6. Scherp toezicht op de „Bier-verlofs",
waar jenever getapt wordt.
7. Vervroegde winkelsluiting in overleg
met de winkeliers.
8. Eea betere Reinigingsdienst, 't Werk
is voor één man te zwaar.
9. Herziening der schoolgelden door
proportioneele schoolgeldheffiog. De
armen vrij. Voorts: een ieder betalen
zonder concurrentie met 't schoolgeld
op de Christelijke school welke
ergerlijke concurrentie al veel te lang
geduurd heeft en onpartijdihe benoe
mingen in de Commission voor 't On
derwijs en andere Stichtingen.
10. Getn benoemingen van ambtenaars,
die drankzuchtig zijn, en flinke be
zoldiging aan alle ambtenaar s en werk
lieden in dienst der Gemeentewant
de arbe der is zijn loon waardig.
11. Uitbreiding der gemeente met flinke
straten en plantsoenen; toezicht op
alles wat den Gezondheidstoestand;
vermindering van brandgevaaren 't
tegen gaan van besmettir g smiddelpun-
ten aangaat, want de mensch bestaat
'uit ziel en lichaam; en ook het
lichaam is schepping Gods ter Zijner
Eere.
12. Medeweikiag vragen van alle Par
tijen, alle Kerken, alle burgers tot 't
M ddelharnis Vooruit!] in geestelijk
en stoffelijk opzicht; in Landbouw,
Scheepvaart, Industrie, Middelbaar en
Lager Onderwijs; in Winkelstanden
Nering.
Voor dit program vragen we den steun
aller kiezers. Stemt dan op:
Ea probeeren om den Raad om te krij
gen. al zal 't Reu eainspanning kosten I
DE TOESTAND.
Het nieuws is eigenlijk voor zoo'n oorlog
maar sober en spoedig bijeengeraapt.
Op het Westelijk front het operatietooneel
waar beslissingen vallen moeten blijft on
rustig.
Een aanval, op grooten stijl heeft echter
in geen weken plaats-gehad.
Kleinere gevechten echter legio.
In de buurt van Loos zijn de Engeischen
weer eenige tientallen meters vooruitgekomen
De Duitschers geven 't als volgt toe
„Tusschen Fresnoy en Gravelles vulde de
vijand zijn aanvankelijk met zware verliezen
door ons artillerievuur ineenstortende aan
valsgolven voortdurend aan door versche
troepen in het gevecht te brengen. Na ver
bitterde gevechten van man tegen man, zet-
de Engeischen zich tusschen Oppy en den
windmolen van Gravelles in onze voorste
linies vast. Onze troepen hebben zich voor
treffelijk gehouden. De vijand heeft in den
goed samenwerkenden tegenweer, alsmede
in gevechten van man tegen man bloedige
verliezen geleden."
De gewone stijl van een verliesbericht.
De vijand heeft het dan gewonnen dat
geeft men toe, maar de eigen partij troost
zich met de bloedige verliezen die hij gele
den heeft.
Trouwens, er is hier nog 'n troost.
Terzelfden dage hebben n.l. de Duitschers
in een soortgelijk gevecht weer 'n succesje
op de Franschen behaald.
Ten O. van Cerzny 150 gevangenen.
In 't bosch van avocourt 400.
En op beide plaatsen een stuksken vóórfront.
Zoo blijft de oorlogsmolen malen en de
Dood, de groote onmeedoogenlooze mole
naar, krijgt zijn deel. 't Fransche front kort
in. Gedurig nemen de Engeischen er een
stuk van overwe moeten erkennen die zet
ten er hijn breede schouders onder straks in
bond met hun neven van de overzijde van
den Oceaan, nu zij weten met elkaar waar
't omgaatDuitschland moe genekt, de groote
wereldconcurrent.
Zelfs hun bondgenooten constateeren dit
met zeldzame openhartigheid.
Zoo schreef in de „Observer", een Engelsch
blad van 17 Juni, de militaire medewerker
„Op Frankrijk mag men niet al te zeer
meer rekenen. De Fransche troepen houden
ongeveer 30 Duitsche divisies vast en be
dreigen Hindenburgs zuidelijke flank met
omvatting, maar nadat zij het ernstigste deel
van het Duitsche offensief van het vorige
jaar het hoofd hebben geboden, is er niet
veel menschenmateriaal meer over."
Zoo spreekt men over 'n doodzieke
„Hij is er haast geweest; arme kerel!"
En dat land, dat volk, uitgeput en gedeci
meerd, dat wil nu niet alleen den Elzas
en Lotharingen terug hebben maar droomt
nog van uitbreiding met den ganschen linker-
Rijnoever of een flink stuk er van al
is dezer dagen met klem ontkend dat zulke
wenschen officieel reeds in tractaten zouden
vastgesteld zijn.
Arme bedrogen, opgezweepte natie 1
Van maand tot maand wordt zij gepaaid.
Eerst zou dit jaar de beslissing vallen.
Nu iS het wachten op Amerika.
En alsof dat niet genoeg is, gaan er thans
ook weer geruchten over hulp die Japan
bieden wilhonderdduizend man wil het
langs den Siberischen spoorweg naar 't O.
front zenden
©f dit gebeuren zal We betwijfelen het.
Japan trekt het goud naar zich toe, nu ook
al uit de Vereenigde Staten en sterkt zich
voor de toekomst, maar het zal wezenlijk
voor anderen de Europeesche kastanjes niet
uit den wereldbrand rapen gaanJapan is
niet gek; Japan is de incarnatie van den
geest der twintigste eeuweigen belang is
de eenige wet, het eenige recht, de eenige
moraal.
In China, is na een lange catastrophe het
keizerrijk weer hersteld.
Generaal Sjang Soen, het hoofd van de
militaire partij, heeft een bezoek gebracht
aan den president van de republiek. Hij heeft
zijn ontslag gevraagd en tevens meegedeeld
dat de Mantsjoe-Keizer Hoean Toeng weder
op den troon is gesteld.
V
Venizelos TriomfatorNa lang ge- ,-
schommel is het dan zoover gekomen dat
Griekenland de partij der Entente koos en in
oorlog met de groep der Centrale mogend
heden is gekomen.
Het voorloopige bewind te Saloniki, waar
van Venizelos aan het hoofd stond, was al
sedert jaar en dag in oorlog met de centralen.
Nu dat bewind de officiëele regeering van
heel Griekenland is geworden, is vanzelf
Griekenland in oorlog.
De Grieksche gezantschappen te Berlijn,
Weenen, Sofia en Konstantinopel, die in zoo
lang geen bericht uit Athene had ontvangen
(de vorige regeering mocht niet met haar
gezantschappen correspondeeren) hebben nu
dan toch eindelijk een mededeeling van hun
regeering ontvangen. Alleen zal deze mede
deeling, de eerstè na zoo langen tijd, tevens
voor langen tijd de laatste zijn. Ook was zij
niet rechtstreeksch, zij kwam door bemidde
ling van den Griekschen gezant in Zwitser
land en zij -was niet van bij uitstek opvroo-
lijkenaard. Maar daar die Grieksche gezanten
bij de middenrijken toch niet in verbinding
met hun regeering stonden, was hun ver
tegenwoordigende werkzaamheid al geruimen
tijd oneindig dicht tot het nulpunt genaderd,
zoodat er van betrekkingen, die door hun
terugroeping worden afgebroken, niet veel
sprake kan zijn.
Of Duitschland nog den oorlog zal ver
klaren, zooals men, volgens een Reuterbericht,
te Athene nu verwacht? vraagtjde „N.R.Ct.".
„Toen indertijd, einde 1915, de troepen der
geallieerden, van het schiereiland van Galli-