Woensdag Mei 1917
828le Jaargang N\ 2281,
roor de Zuldhollaisdsefie en Keeuwiehe Eilanden.
BËB1CHT.
lil ie liet?
II© Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
ADVERTENTIEPRIJS
BUITENLAND.
BINNENLAND.
m s* p. t. Ki CeHt bii Toomitijetftiiiifr.; W. BOEKHOVEN Zonen, 1^2*25^ *2C£lU w ft*
SOMMELiSDUK.
12'/2 csnt per
Ook liet maai moeten we, zoo-
J#-de meeste bladen, door deze stij
ging laten vervallen.
De UITGEVERS.
Weer anderen hebben een ander be
waar. ChristelijkChristelijk ja maar
eeQ teert Algemeene Verzoening;
Oss© öoasast Teseehfiat elke» WGewdag m. Zaterdag.
UITGEVERS
Mvertestiia 12V2 mni p»s regel, SeeleaseE 25 pas segal.
Bidteeslaöd bij vcorsitfeefsIiKg f 4,50 p«f faas
AfessSerUjke aaissaers 5 Ceai
®sS®f@©a l!&t©&'®@asssa, 8.
ji Areata lettel ss Yignetiaa wosttea berskead aaar dg plaatsruimte dis ag beaiaas
AdverÉeatiëü ^orssa Ingewachfe tot Dinsdag- sa Vrgdagsaargsa 10 aar.
stuk&èn
«ie Me«I^.e.sle tsegteiastl, AsiTerlessifësi ee verdere Adnslalstrstle Irsne© t©e ie »eii«Se» &®ia tl© Ulêfrevew s.
Door de enorme stijging van papier,
inkt en andere artikelen zijn we ge
noodzaakt onze
iets te verhoogen en vanaf heden te
brengen op
O;
1
Zoodra ge met tegenstanders spreekt
blijkt bij hen twijfel aan de mogelijk
heid eener Christelijke Staatkunde,
Waarop baseeren ze die onmogelijkheid?
En dan zijn de antwoorden velerlei.
Er zijn er, die u wijzen op de praktijk
en u zeggen, dat 4 jaar regeeren van
't Kuijperkabinet en ó'/2 jaar regeeren
van 't Heemskerkkabinet praktisch
getoond hebben, dat ze geen Christelijke
politiek konden voeren en dat hun
pkomen voor den wille en 't recht
Hods h>r de politiek op fiasco in die
ongevefjg J jaren van ^Christelijk» re
geeren ïsuitgeloopen er was, zeggen ze,
in Kuijpers en Heemskerks optreden
niets specifieks Christelijkzooals Kuij-
per deed, deed zijn voorganger Borges us
zooals Heemskerk deed, deed zijn libe
rale ambtgenoot de Meester't was
van 1897-1901; van 1901—1905;
van 1905—1907 van 1907—1913 't
was alles hetzelfde. Was er bij Borge-
sius (18971901) iets Christelijks,
bij Kuijper dan óok. De Meester trad
in zijn Staatsbeleid niets minder chris
telijk op dan Heemskerk. Ergode
Staatslieden van Links, levend zonder
Bijbelsch licht, regeeren precies eender
dan die van Rechts, wel levend bij dat
Evangelielicht.
-S
Zij redeneeren dus uit de praktijk.
Maar anderen rodeneeren uit de
theorie en zeggen: Christelijke politiek
eischt de toepassing van christelijke
beginselen doch het Christendom
wordt zoo verschillend opgevater is
een Gereformeerd Christendom; er is
een ruimer Protestansch Christendom
er is een Roomsch Christendomer zijn
allerlei richtingen en sehakeeringen in
dat Christendomer zijn allerlei kerken
en kerkgangers hoe woudt ge
nu uit zoo'n allegaartje één zelfde
Christelijke Staatsleer en Staatkunde
opbouwen, Er zijn anti's; er zijn christ.
historischen er zijn Roomschenhoe
kunnen die nu samengaan, waar hun
christelijke beginselen toch nog alver-
schillen Hoogtens kunt ge 't bij zoo'n
mengelmoes brengen tot een Christen
dom boven geloofsverdeeldheidhoog
stens tot een zeker vaag, algemeen,
humanistisch politiek stelsel, dat dan
ten slotte toch op 't liberale staatsrecht
Ms twee droppelen water gelijkt, en
nat dus niet op »'t Woord maar op
ne Rede steunt.
de andere, dat de genade particulier
is, de een zoekt 't Middelaarschap
rechtstreeks en de ander door den pries
ter terwijl er toch ook onder de libe
ralen ook tal van menschen gevonden
worden die 't met den godsdienst en
de bekeering en de wedergeboorte en
de zonde en 't eeuwig leven hierna
maals volkomen met de »christenoru
eeus zijn, eu hun Heere en Heiland zelfs
bij den Doop en 't Heilig Avondmaal
plechtig belijden. Zoodanwaar in
allerlei klingen Jezus Christus wordt
erkend, hoe woudt ge dan een Christe
lijke politiek voeren tegenover 't Libe
ralisme
Hoe zit dit nu eigenlijk Och zeer
eenvoudig. Beginnen we met de laatsten.
Deze dwalen. Ze beroepen zich op
soteriologische beginselen, dxe deverzoe
ning en den vrede des harten raJcen, op
wat meer den verborgen omgang met
God aangaat en de persoonlijke verhou
ding tot Evangelie en Eeuwig wezen.
Wie zoo uitsluitend de Christelijke be
ginselen bestaat heeft nochtans een
verkeerden kijk op 't uitgangspunt der
Staatkunde, die met verzoening en vre
de Gods in 't hart weinig te maken,
heeft. De Staat is een instituut, dat
door tbekeoring, noch ontstaat, noch
voortleeft, noch verdwijnt
Maar ook de lui die over 't alle
gaartje der Christenen klagen die daar
uit besluiten, dat een zelfde Christelij
ke politiek absoluut onmogelijk is
dwalen, want niet het kerkelijk ver
schil geeft hier den doorslag. En Rome,
en Gereformeerden en Lutherschen en
Doopsgezinden en Hervormden van al
lerlei schakeering kunnen toch tot sa
menwerken tot één zelfde christelijke
politiek kom'en wamt, en nu zijn
we tot den eigenlijken grond gekomen
want noch 't hart, en noch de
kerk. maar het natuurlijke leven geeft
den doorslag bij de Christelijke politiek.
Hoe 't natuurlijk leven En dan
toch christelijke politiek,
Wel zekerHet natuurlijk leven
heeft bij alle volken een zeker cachet,
een zekeren norm. Is in de heidenwe
raid anders dan bij den Islam is bij
den Islam anders dan bij de Christelijke
staten. De gedoopte volkeren hebben
een anderen levensaard en andere le
vensgewoontenheel hun {natuurlijk
leven is van ander karakter, omdat
't op een anderen wortel stoelt. Eu
waaruit blijkt dat Uit de verhouding
tusschen man en vrouwjtusschen
ouders en kinderentusschen rijk en
armtusschen arbeider en patroon
tusschen overheid en onderdaantus
schen overheid en God
En waar nu de Nederlandsche Staat
eeu gedoopte Natie omvat; en er dus
een beslist, christelijk zegel op ons volk
ligt, daarom valt in politieken zin de
»belieering« weg en de »kerkvorm«
weg, maar blijft 't feit, dat de gedoopte
Nederlanders naar hun Oorsprong terug
moeten in alle natuurlijke levensver
houdingen.
Daarom kunnen *bekeerde« en on
'bekeerde kiezers; daarom kunnen ker-
kelijk-roomsche en kerkelijk-gerefor-
meerde staatslieden tot elkaar komen
daarom, omdat ze allen erkennen dat
de Nederlandsche Natie een gedoopte,
een Christelijke natie is en dat dus de
natuurlijke d i. politieke en sociale ver
houdingen tot den Christus, die den
Doop instelde, moeten teruggebracht.
Alle levensverhoudingen terug tot hem,
en er voor gewaakt door de kiezers en
de Staatslieden, dat ons Nederland
met zijn tweeduizendjarig christendom
niet wegzfnke 'naar 't heidendom,
maar zijn oude zegel behouden, dat
Christus en de Apostelen en de Kerk
vaders en de groote historische perso
nen op ons vaderland hebben inge
drukt We zijn een christelijk volk met
christelijke en niet heidensche grond
slagen in ons natuurlijk leven,
Gewisin nog dieperen zin wordt
dit natuurlijk leven óok bepaald door
de inzichten omtrent de bekeering en
de verzoening; omtrent de kerk; maar
dit neemt niet weg dat 't natuurlijk
leven een samengaan eischt en eischen
moet van alien, die den Doop erken
nen en mitsdien prijs stellen op behoud
van de Christelijke grondslagen onzes
volksgrondslagen, waarop rust't
gezag van man en huisvader't gezag
der ouders't gezag van den patroon
't gezag der Overheid; 't gezag Gods;
maar ookhun aller vrijheden.
En zoo'n Christelijke politiek is mo
gelijk En daarbij helpen de Kerken
de Christelijke Scholende Jongelings-
en Jongedochtersvereenigingende kies
verenigingen en de propagaudaclubs
allen oproepend tot getuigen, dat Ne
derland van ouds is een Christelijke,
gedoopte Natie.
Om die handhaving van alle Chris
telijk gezag moet zelfs de Oud-Liberaal
en Unie Liberaal en Vrijz, Democraat
en Sociaal Democraat meewerken, want
Nederland is geen Heidenland, maar
heeft een eigen Christelijk cachet, dat
niet zonder treurige gevolgen, verdoe
zekl kan worden. En daarom
Man en vrouwen dus een Christe
lijlce huwelijkswetgeving en scheidings
wetten enz.
Ouders en Kinderenen dus een
Christelijke schoolwetgeving en wetten
op de Ouderlijke Macht en Burgerlijke
rechten der ouders bij leven en na
sterven. Erfrecht. Begrafeniswet enz.
Patroon en knechten dus Christelijk
Sociale wetgeving en Eigendomsrecht.
Privaat en publiek recht.
Onderdaan en Overheid: Christelijk
staats en strafrecht.
Overheid en God Christelijk verhou
ding van Kerk en Staat, Zondagswet.
Zedelijkswetten enz.
DE TOESTAND.
We beleven weer de periode van afwach
ting wat al zoo vaak is gebeurt in dezen
oorlog.
Alleen ditmaal geldt het zoowel voorbe
reiding ten oorlog, als ten vrede Dit
laatste met het oog op de toebereidselen voor
een conferentie te Stokholm.
Op het Westfront is de tweede en ook de
derde groote aanval der Engelschen verloo-
pen en wederom is het woord aan het kanon
voor nieuwe aanvallen.
„De tweede en derde slag bij Atrecht"
zegt het Duitsche bericht „bloedt dood".
Het is overdrachtelijk bedóéld.
Maar we kunnen hier weer gerust naar de
letterlijke beteekenis teruggaannooit is de
wereldoorlog zóó ontzettend bloedig geweest
als op het front vóór de mysterieuse „Hin
denburg-linie".
Van 'tOostenrijksch—Itaüaanschegevechts-
terrein wordt ook vermeerderde actie der ar
tillerie en vliegdienst gemeld.
Het is daar trouwens ook Mei de geschikte
tijd voor gevechten in het gebergte.
De Italianen, wier offensief reeds lang ver
wacht werd, hebben Zaterdag een geruststel
lende mededeeiing openbaar gemaakt, waarin
wordt gezegd, dat het wel lang duurt, maar
dat het, eenmaal losgebroken, ditmaal een
doorslaand succes zal geven. Naar men weet,
is het inderdaad op Karstfront de situatie
zoodanig, dat de Italianen bij een voordeel
van eenige beteekenis, een goede kans heb
ben, Triëst ie bezetten. Intusschen meldde
gisteren een Weer.sche mededeeiing, dat men
aan Oostenrijkschen kant niet minder op den
toekomenden strijd is voorbereid.
Een moorddadige slag blijkt de strijd bij
Gaza, in het land der Philistijnen te hebben
opgeleverd. Zijn de Engelschen daar ten
tweede male teruggeslagen en het uitgebreid
slagbericht der Turken deelt o.m. deze bl-
zonderheden mede
„Het front van het centrum waar zich de
bloedigste faze van den strijd had afgespeeld
was met duizenden doode Engelschen bedekt.
In de heroverde loopgraven telden wij 2000 ge
sneuvelde Engelschen. In een vak van onder
geschikt belang iagen op hoopen 800 lijken,
in een ruim van 400 M.
Een gevangen genomen Engeischman ver
telde, dat van zijn bataillon drie dagen na
den siag zich slechts 16 man aanmeldden.
De overigen waren in den strijd gebleven."
Als een bizonderheid kan worden mede
gedeeld, dat generaal Mackenzen, naar be
richt wordt, benoemd is tot opperbevelhebber
der Turksche en Duitsche legers in Palestina
en Syrië.
VERSPREI DE BERICHTEN.
De opvolger van Bölcke.
Het vliegeskader von Richthofen heeft, zoo
als een Wolff-telegram bereids meldde, dezer
dagen zijn honderdste vijandelijk vliegtuig
vernietigd. Langzamerhand hebben de ver
richtingen van von Richthofen's eskader eene
reputatie verkregen, die den roep, die inder
tijd van den vroegtijdig omgekomen vliege
nier Bölcke uitging, evenaart. In verband
hiermede zij hier een en ander ontleend aan
een in de Köln. Ztg. verschenen feuilleton
van de hand van den correspondent van dit
blad op het Westelijk oorlogstooneel, over
een bezoek, dat deze aan het beroemde es
kader heeft gebracht.
Manfred, Freiherr von Richthofen is eerst
25 jaar oud en uit Schweidnitz geboortig.
Aanvankelijk was hij actief dienend Uhlanen-
officier, doch daar dc stelling-oorlog hem
weinig gelegenheid bood om ais cavalerist
op den voorgrond te treden, legde hij zich op
de luchtvaart toe. Aanvankelijk deed hij dienst
als waarnemer. Toen Bölcke tijdens den slag
aan de Somme een nieuwe vliegeskader vorm
de, nam hij ook von Richthofen daarin op,
die hij bovendien persoonlijk nader met de
vliegkunst vertrouwd maakte.
Da correspondent vertelt verder van de
groote vereering, die alle leden van het es
kader voor hunnen leider gevoelen, en van
de trots waarmede zij hem Richthofen's ver
blijf toonden. De wanden waren met herken
ningsschijven van neergeschoten vijandelijke
vliegtuigen versierd, terwijl vaardige handen
uit een buit gemaakte Gnomo-motor een licht
kroon hadden weten te construeeren.
Op een tot hem gerichte vraag antwoordde
Richthofen, dat de door hem verkregen re
sultaten niet aan een bijzondere taktieic door
hem gevolgd moeten worden toegeschreven.
Een eerste vereischte is, dat men zijne ma
chine volledig beheerscht, doch de kuststuk
ken, waarop sommige vliegeniers zich plegen
toe te leggen, zijn naar Richthofen's oordeel
niet van het minste practische nut.
„Of hij zich na zoo'n inspannende vlucht,
niet zeer opgewonden gevoelde" informeerde
de man van de Köln. Ztg. nog in den loop
van het gesprek. „Neen antwoordde Richt
hofen dat kan ik absoluut niet zeggen.
Wel ben ik na een zwaren dag, als ik een
paar maal in de lucht ben geweest, dood-op,
en ik verlang dan van harte naar mijn bed."
Amerika en de oorlog.
Volgens een radio-telegram uit Washington
aldus meldt de Berl. Lok. Anz. gaf de
minister van oorlog de hernieuwde verzeke
ring, dat het doelloos was, thans een Ame-
rikaansch hulpkorps naar Europa te zenden.
Een Engelsch oordeel over den
Duitschen vliegdienst.
De bekende publicist West F. de Wend-
Fenton bespreekt in het Engelsche weekblad
„The World" het feit, dat de Duitschers in
staat zijn geweest een zeer omvangrijken te
rugtocht uit te voeren, zonder dat de Brltsche
legerleiding dienaangaande tijdig inlichtingen
had verkregen. De schrijver meent, dat de
oorzaak hiervan gezocht moet worden in dc
omstandigheid, dat de Duitschers hunne te
genstanders oogenblikkelijk op het gebied der
luchtvaart verrede baas zijn. In de eerste plaats
munten de Duitsche vliegmachines door hunne
voortreffelijke hoedanigheden uit boven de
Engelsche vliegtuigen, terwijl zij zoo sterk
in aantal zijn, dat van eene daadwerkelijke
versperring van het luchtruim kan worden
gesproken. Deze barrikade wijkt alleen, ten
einde de Engelsche vliegeniers te kunnen
omsingelen door een of andere handig uitge
voerde tactische manoeuvre waarbij het groote
aantal Duitsche machines wederom aen rol
van beteekenis speelt.
Met betrekking tot de groote verliezen, die
aan den Engelschen vliegdienst werden toe
gebracht, zegt de schrijver, dat zelfs indien
de Duitsche berichten dienaangaande over
dreven zijn wat echter door de Britsche
legerleiding niet werd aangetoond de ver
liescijfers nog in hooge mate onbevredigend
blijven. De oorzaak hiervan schuilt voor een
deel in het feit, dat de Engelsche vliegdienst
duizende machines heeft doen aanschaffen,
waarvan de practische gevechtswaarde in
geenen deel bewezen was. Niet alleen zijn
dientengevolge enorme sommen gelds ver
kwist, doch een massa kostbare tijd en arbeid
is verloren gegaan met de constructie van
minderwaardige vliegmachines.
De schrijver critiseert verder de bestaande
rivaliteit, tusschen de R.N.A.S. enhetR.F.C.
welke slecht tot gevolg heeft gehad, dat geene
der belde instellingen het hoogste heeft kun
nen bereiken, en hij bepleit vervolgens den
overgang van het personeel der R.N.A.S. ten
bedrage van 23,000 man, die voor het grootste
deel werk van geringe beteekenis verrichten,
naar het Roy ai Flying Corps.
Ontploffing in een arsenaal.
Volgens een bericht uit Parijs aan de „Neue
Züricher Nachr." had in het arsenaal te Tou
lon een ontploffing plaats, waarbij 17 mili
tairen, waaronder eenige officieren, gedood
werden.
Samenzweering tegen de Revolutie.
Aan de „Berl. Lok. Anz." wordt uit Kopen
hagen geseind, dat te Petrograd twee «amen-
zweringen ontdekt werden, die een herstel
van het oude régime beoogden.
GETORPEDEERDE SCHEPEN.
ENGELSCHE.
Vellore 4926, Warren 3709, Spithead 4697,
Imperial 4648, Benheather 4711, Hindustan
3692, Powkafan 6117, Sylvia, Lord Scar
borough, Gibraltar, Lord Kitchener, Rato,
Maggie Ross, Vine Branch 3442, Petrige 1712,
Tumooti 2616, Torrington 5597, Torot 3066,
Kittervake 1860, Siberien 3500, Rosalind 6535,
Cairnhill 4981, Maria, Rockester Carple, Pre
cedent, Brotertoft, C. Y. 568 (geen tonnemaat.)
FRANSCHE.
Cybelle 154, Perce, Roland, La Dinker-
cuolse, Maria Celene.
NOORSCHE.
Solstad 4300, Dicto, Camilla 2456, Konfs-
kang 380, Tiskar, Sneepervek, Fremad,
Ranoik 10.000, Star, Gama, Boski, Tjeldi,
Paris, Vilja, Sylfieku, Glenlora Polikarp.
1TALIAANSCHE.
Tensiro 2632
RUSSISCHE.
Hesperus 2231.
SPAANSCHE.
Hilga, N. I. hord.
DEENSCHE.
Gurre 1866, Union, H. B. Linneman, Ac-
tracea.
PORTUGEESCHE.
Argo 1505, R. C. Rikmevs 7500, Garainka
2763.
ZWEEDSCHE.
Ester 2632, Antalanta, Amanda.
De cijfers achter de namen is tonnemaat.
Beperking van verbouw van gewassen.
De minister van landbouw, nijverheid en
handel heeft bepaald
le. In elke provincie wordt ingesteld een
provinciale commissie belast met het toezicht
en de controle op de maatregelen tot beper
king van den verbouw van gewassen inge
volge art. 7 der Dlstributiewet 1916 (Cultuur
commissie)
2e. Tot leden dezer commissie worden
benoemd
voor Zuid-HollandJb. van der Koogh, te
Middelharnis, tevens voorzitter, A. van der
Linde, te Oostvoorne; P. S. Oudewater, te
StrijenJ. H. van der Torren, te Gouda; F.
V. Vaistar, te NaaldwijkTh. C. Wesseling,
te Hazerswoudetot advizeerende ledenA.
A. Neeb, rij kslandbouwieeraar, te Rotterdam
K. Wiersma, rijkstuinbouwleeraar, te's-Gra-
venhage; K. Volkerz, rijkstuinbouwleeraar,
te Lisse.
