31*M Jaargang N° 2246,
Toor tie SGuidhollaiidscIie en Zeeuwsclie Eilanden.
Eerste Blad.
Zaterdag 30 December 1916
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
rij.
W. BOEKHOVEN,
„Vergset ze niet, 't is
God die ze u bewees."
LAND- EN TUINBOUW.
„HIT GOUDEN HEMT".
I Bropriütair R. C. F. i i LEE-Moqm
UIT DE PERS.
■ijs
'40
or
r0ET
i)
1.
SN
OUD EN NIEUW.
Vergeet de weldaden uws Gods
niet bij de uitvaart van 't Oude
jaar. Vergeet ze niet als't Nieuwe
voor U intreedt. Zekerook 1916
is voor den één geweest een tijd
van voorspoed en voor den ander
een tijd van zware beproeving
voor den één om te lachen en
voor den ander om te weenen
voor den één om rijk en verrijkt
te worden en voor den ander om
te verarmenmaar de rijke loopt
gevaar den Gever alles goeds voor
bij te gaan en zijn meerdere in
komsten aan 't Geluk der Tijden
toe te schrijven, terwijl de arme
gevaar loopt bij allen druk te ver
geten, dat er nog honderden gansch
verbeurde weldaden en getrou wig
heden Zijns Gods geweest zijn,
waarover hij roemen en prijzen en
danken mag.
En daaromdie lachen en die
weenen„Vergeet zijn weldadig
heden niet; 't is God, die ze u be
wees".
Zorgwekkend zijn nog de toe
standen van Europazorgwekkend
en kommervol de omstandigheden
van voedselvoorziening in ons
Vaderland en donkere wolken han
gen boven Neerlands erve, als
de aangeboden vrede geweigerd
wordt; het jaar 1916 was vol van
broodzorgen, zelfs voor hen, die
bezitters worden genoemd en nog
veel meer voor de duizenden, die
met een beperkt en bepaald in
komen hun gezin met eere willen
handhaven maar nog is ons Land
niet in oorlog gewikkeldde neu
traliteit is nog niet geschonden
en is nog geen bloed onzer zonen
op ook maar een slagveld gevloeid.
En daarom bij broodeloosheid
zelfsbij levensnood in groote
steden bij gebrek en veel te kort
bij zorgwekkende toekomst en
moeilijkheden Vergeet de welda
digheden uws Gods nietnu niet
en in de toekomst nietwant Hij
en Hij alleen is 't die ze u bewees.
Er zijn klachten over druk in
industrie en scheepvaarter is
bangheid, dat de landbouw zijn
hoogtepunt in rijkdomverwerving
reeds bereikt heeftdat er gewel
dige neerslag komen zal in alle
economische en sociale levenklach
ten, die de lofliederen over ver
worven schatten nu reeds over
treffen maar 't Staatsleven zonk
geenszinds in en met name ervoe
ren de Chr. Scholen zoo groote
gunste dat de blijdschap denjam-
m r 1 vf V^ns overtrofeen rechts
gelijkheid is verworven tusschen
Jtiijz. en Openbaar onderwijs, die
de harten der tienmaalduizenden
hristenen verkwikte en voor de
toekomst van 't Christelijk On
derwijs en dies voor de geestelijke
behoeften onzes Volks de schoon
ste vruchten dragen kan. Daarbij
uit de Kieswet een grof onrecht
weggenomen en 't volk mondig
verklaard door een bijna finaal
Kiesrecht om voor zijn belangen
bij den Troon op te komen. En
daaromzij er klachte, en is er
terecht voor vreeze plaats, dat de
gulden tijd voorbij is en de zwarte
honger dreigtKoningin en mi
nisters en Parlement deden aller
lei zeer nuttig werk voor de toe
komstige tijden en 't was God de
Heere, die ze daartoe in staat stelde
en onze wetgeving verrijkte en de
Schoolstrijd finantieel .oploste en
ruimte aanbood voor rijkere ont
wikkeling. En daaromvergeet
ze niet 't is God die ze u bewees.
Ons politieke leven op Flakkee
sluimerde niet. Droef was 't af
sterven van onzen onvergetelijken
Vegtel, maar zijn plaats is inge
nomen door een medestander, die
naast zijn oudere collega's in de
Staten de belangen van ons Eiland
waardig en met kennis van zaken
behartigen kan.
Onze antir. pers werd ook nu weer
krachtig gesteund door de partij
en wel „zuchtten" de machines maar
't was van geen smart, 't Flak-
keesche politieke leven aan de
Rechterzijde was een leven van
eenheid bij verscheidenheid, van
eendracht en roijale samenwerking
bij de Statenstembus. Daarom de
zoo schoone overwinning en daarom
ookVergeet ze niet, 't is God,
die ze u bewees.
Zoo dan gaan we de toekomst
tegemoet met een trouw geheugen
aan wat de Heere bij allerlei smart
ons en de onzen en ons Volk en
onze partij in 1916 heeft bewezen
en met de bedeVergeet oris niet,
o God Gij die de muschjes voedt,
de leliën kleedt, vergeet uw men-
schenkinderen nooit, die zooveel
hooger staan, Geef vrede, o Ko
ning des vredes En bewaar ons
voor aanvallen van den vijand.
Verhef onze ziel tot U. En stroome
in Uwe Kerk den rijken vloed
van Uw genade, die de akkers van
ons burgerlijk en staatkundig leven
heerlijk besproeie tot eere Uws
Naams en uitbreiding Uws Konink-
rijks
»«tt«rdSaasi.
DINERS 60 cent en hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
en,
en,
eu-
ille
ee-
an
a
'69
4NG.
ver-
dvrij.
rden,
cende
prijs-
Vul-
>elen
lie
S
ss
1
13
sis.
wm-
leel.
18a,
'0
€t.
Ct.
reen
Qs
ss
la
16
i-
i-
n.
te
:n
[J.
Déze Courant verschijnt eiken Woensdag en Saterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden is. p. p. 50 Cent by vooruitbetaling.
Buitenland bij TOOmitbetaling 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
nmnTBiB
SOMMFJ iSDÏJK.
'IfeSeSooa latereeran. Mo. 9.
Mvertentiën 10 Cent per reget en saaal. Reclames SO per -cyan
Boekaankondiging 5 Cent per regel en 4/8 mm.1
Menstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die as tmslaae.
Advertentiën worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrijdagmortren 10 uur.
Alle stiiRfcen voer «ie 8®e«ï&etle bestemd, Ativertensién ea» verdere Administratis© iranco t«#e ie «.enden nun dew t iijee%«->«
Het Scheuren van Grasland.
Het scheuren van grasland is een zaak,
waarop vooral thans meer dan in normalen
tijd, de aandacht der landbouwers gevestigd
mag worden. De Minister vraagt een groo
teren verbouw van landbouwproducten, spe
ciaal van granen en peulvruchten, teneinde
voor de voeding van mensch en vee zoomin
mogelijk afhankelijk te zijn van het buiten
land. Nu treft het wel ongelukkig, dat juist
nu wij meer dan ooit op onze eigen productie
aangewezen zullen zijn, minder mest dispo
nibel is, lang niet voldoende zelfs voor een
normalen, laat staan voor een buitengewonen
oogst. Door wijziging van het bouwplan,
waardoor wij met onze productie meer dan
te voren zullen gaan in de richting der teelt
voor eigen behoefte, moeten wij in de eerste
plaats aan die mestbehoefte tegemoet komen.
Maar verder kan dit ook door scheuring van
grasland. Hierdoor krijgen we in rie zode
Motel Mest&ur&at
Gedempte Boerensteiger 63A, 63B
Gireot nabij de Hoofdnteag,
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel. No. 1532. Aanbevelend.
Hei doer teder aanbevolen «dre«.
heel wat plantenvoedsel, voornamelijk stik
stof, welke in den vorm van kunstmest thans
zoo duur betaald moet worden in de voor
de te verbouwen producten gereed komende
bouwvoor.
Sommige graslanden zullen veeleer bestemd
dienen te worden voor den verbouw van
hakvruchten, namelijk dezulke, welke door
onkruiden en minderwaardige grassen sterk
bezet zijn. De te^lt van hakvruchten laat een
doeltreffende bestrijding toe. Op zulke ge
scheurde gronden kan men in het derde jaar
haver verbouwen als dekvrucht met gras en
klaver, in een doelmatig mengsel als onder
gewas. Aldus heeft men dan een nieuw
grasbestand verkregen van betere hoedanig
heid en goeddeels vrij van onkruiden.
In de „Mededeelingen" van het Centraal
Bureau van het „N. L. C." No. 50 wordt
ook op het nut van graslandscheuring in
dezen tijd gewezende voordeelen zijn zoo
als we zeiden, meer voedsel, inzonderheid
voor menschelijk gebruik, en, naar evenredig
heid, een geringer behoefte aan kunstmest
stoffen. Landbouwers, die hun grasland niet
kunnen missen, omdat zij toch reeds te weinig
hooi winnen, geeft het Maandblad den raad
om voor het volgende jaar eenjarig gras-en
klaverland aan te leggen. Hiertoe zou b.v.
een deel van het bouwland met succes ge
bruikt kunnen worden. Men zaaie hiervoor
onder haver, rogge, gerst of tarwe het vol
gende gras en klavermengsel per H.A.
8 K.G. Italiaansch raygras,
3 Fransch raygras,
3 Beemdlangbloem en
10 Roode Brabantsche klaver.
Waarom nu juist de genoemde drie
grassoorten Omdat deze reeds het eerste
jaar veel massa geven en tevens een hooge
voedingswaarde bezitten.
Waarom dit mengsel boven enkel klaver
verkiezen Om de volgende redenen
1. Dit gras- en klavermengsel kan vroe
ger worden gemaaid dan klaver alleen
want in een gunstig voorjaar geeft
dit reeds met half Mei een flinke snede
hooi
2. Dit gemengd hooi is gemakkelijker
droog te krijgen, heeft een hoogere
voedingswaarde en wordt door het
vee liever gegeten dan klaverhooi;
3. Zoo men klaver alleen zaait deze
minder goed aanslaat of gedeeltelijk
uitsterft, dan krijgt men op de leege
plekken onkruiden of slechte grassen,
waardoor de opbrengst en de kwaliteit
van 't hooi zeer verminderen;
4. Bij een nat voorjaar zakt de klaver
spoedig naar beneden en gaat onder
rotten, waardoor de voedingswaarde
van 't hooi zeer vermindert, terwijl
bij genoemd mengsel dit nadeel ge
ringer is, daar hier het geheele gewas
beter overeind blijft;
5. De tweede snede van klaver wil wel
eens minder goed gelakken, terwijl op
goeden grond of bij flinke bemesting
voor mislukken van bedoeld mengsel
geen gevaar is;
6. Klaverhooi krijgt men moeilijker droog
zelfs op ruiters en men verliest bij 't
hooien veel blad, dat juist de meeste
waarde heeft.
Gaat men dergelijk éénjarige gras- en
klaverland goed bemesten, zoo geeft het heel
wat meer opbrengst dan oud hooiland. Bo
vendien is dit hooi van puike kwaliteit, mits
men niet te laat gaat maaien, wat overigens
ook nadeelig is voor het opnieuw uitschie
ten der grassen en klavers. Heeft men 's
winters een kalk,- phosphorzuur- en kalibe
mesting gegeven, dan is gieren na de eerste
snede vooral aan te bevelen. Na vijf 4 zes
weken kan men zoodoende weer opnieuw
maaien, mits het weer wat meewerkt.
In 't najaar gaat men 't éénjarig grasland
weer scheuren. De zode levert ook hier heel
wat plantenvoedsel voor een volgend gewas,
hetgeen bij de duurte en schaarschte der
kunstmeststoffen in den tegenwoordigen tjjd
niet uit het oog mag worden verloren.
C. B.
Rietmeet.
De schaarschte van veevoeder heeft in
Duitschland vooral, maar ook hier te lande
het ontstaan gegeven aan een veevoedernij
verheid, waaraan men te voren niet zou heb
ben gedacht. De nood maakt vindingrijk en
doet vervangingsmiddelen vinden, welke bij
gebleken bruikbaarheid en deugdelijkheid
den veehouders natuurlijk zeer welkom kun
nen zijn. 't Spreekt van zelf, dat de fabrikant
zijn eigen belang op het oog heeft e« niet
dat van den veehouder; daarom dient deze
voorzichtig te zijn, opdat hij niet bekocht
worde 't zij door de ondeugdelijkheid der
waar of door te hoogen prijs. De lezer heeft
wellicht al gelezen, dat we in ons land ook
een „rietmeelfabricage" hebben gekregen,
en zal zich misschien hebben afgevraagd,
welke waarde rietmaal als veevoeder heeft.
De „Veldbode" is hieromtrent aan 't snufte-'
len gegaan. De Redactie vond, dat het ge
middeld gehalte van Rietmeel is: 3.1 pet.
ruw eiwit, 0.85 pet. rundvet 40 pet. zetmeel-
achtige stoffen en 40 pet. ruwvezel. Het riet
in verteerbaarheid gelijkstellende met het
harde speltstroo, waarmee het zeker niet te
kort wordt gedaan, berekent het blad de
zetmeel waarde van rietstroo op 11.9 K. G.
hoogstens. De zetmeelwaarde van middel
matig hooi is 31, van klaverhooi van goede
kwaliteit 32, van haverstroo 17, van winter-
roggestroo 10.6, van bonenstroo 19.2, van
erwtenstroo 16.2, van wintergerststroo 10.7
K. G. per 100 K. G. voeder. Dit ter verge
lijking, waaruit we zien, dat het riet onge
veer evenveel waard is als wintergerststroo.
Mits de dieren het willen vreten en als het
absoluut vrij is van schadelijke zwamsporen
en moederkoren. Voedert men riet met deze
zwammen, dan bestaat gevaar voor verwer
pen, koliek en darmontsteking. Met rietstroo
als voeder moeten de veehouders meent het
blad zich het hoofd waar niet breken,
en het malen daarvan moeten zij, evenals
het hierbij geproduceerde meel, maar aan
anderen overlaten. Van riethooi, d. w. z.
van riet, gemaaid voor den bloei, is het ruw-
eiwitgehalte heel wat hooger en het ruwvezel-
gehalte heel wat lager dan bij rietstroo. Geen
wonder: klaverhooi is ook heel wat anders
dan klaverstroo. Het zou daarom misschien
voor bezitters van rietwatei plassen en der
gelijke, waarin riet groeit, overweging ver
dienen, om den volgenden zomer dat riet af
te snijden, als het nog groen is en vóór
den bloei, om het dan te hooien of er wel
licht persvoeder van te maken.
De „ondernemende" raenschen, die nu riet
hebben opgekocht en rietmeel willen gaan
fapriceeren, zullen wel vertellen, dat het
rietmeel meer voedingswaarde heeft dan het
riet als zoodanig; ten minste als zij het riet
meel als rietmeel willen plaatsen en het niet
verkoopen aan menschen, die anders ook
wel weg weten met gemalen grondnoten en
koffledoppen. Is rietmeel gezond en even
verteerbaar als stroo, en als dan de dieren
het eten willen, en het geen schadelijken
invloed op de spijsvertering uitoefent, is het
voor hen, die doodverlegen om voeder zijn
tegen den tegenwoordigen hoogen strooprijs
berekend, wellicht f5— per 100 K.C. waard.
We hoorden echter zegt de Redactie
van de gevraagde prijzen heel andere noten
krakendaaromveehouders, oogen open
en handen in den zak, opdat die van anderen
er uit blijven I
Nader meldt het blad nog, een monstertje
gezien te hebben, dat er werkelijk op 't oog
blank en ook overigens niet kwaad uitzag;
het voelde niet zeer scherp aan„als de
dieren het vreten willen en als het onder
zijn waren naam verkocht wordt tegen een
prijs, die in overeenstemming is met de
voederwaarde, is er natuurlijk niets tegen
om het te gebruiken. Wellicht is het een
goed opruimingsmateriaal voor melasse".
C. B.
Het Ned. Landbouw-Comité.
De reorganisatie van het Ned. Landbouw
Comité is nog steeds hangende, evenals die
van het Centraal Bureau van dat Comité. In
't vooruitzicht is gesteld een fusie van dat
Comité met de Kon. Nederl. Landbouw ver-
eeniging, terecht door den heer Westerdijk
(Gr.) den dubbelganger van het Comité ge
noemd. Die reorganisatie en die fusie hebben
heel wat voeten in de aarde. In de vergade
ring van 6 Sept. j.l. heette het nog eens
dat de leden spoedig zouden worden bij
eengeroepen om te komen tot één nationale
goed ingerichte, op democratischen leest
geschoeide centrale vertegenwoordiging van
den Nederl. Landbouw, 't Wordt nu rond
weg erkend de Voorzitter, de heer Lint
horst Homan heeft zich in dien geest al
meermalen uitgelaten dat het Comité niet
beantwoordt aan zijn doel, dat het niet is
de vertegenwoordiging van den landbouw,
dat op de vergaderingen van het Comité
niet de inzichten van den Nederl. landbouw
worden weergegeven.
Niettemin en in dezen voor den land
bouw zoo hoogst moeilijken tijd is het wel
een zeer bijzonder en tevens betreurenswaar
dig verschijnsel wil het „N. L. C." bij
iedere gelegenheid als de vertegenwoordiging
van onze landbouw optreden en wordt het
ook als zoodanig door de Regeering be-
«chouwd, althans erkend. Ieder zal moeten
toegeven dat dit niet in den haak is, en dat
de ontstemming hierover in landbouwkringen
zeer rechtmatig is.
Wij gaan geheel accoord met de strek
king van het hoofdartikel in „De Boeren
stand" van 15 Dec. waarin we o.m. het vol
gende lezen:
„Eén enkele organisatie is noodzakelijk,
één lichaam moet den geheelen landbouw
omvatten. Maar dan dient dat lichaam te
bestaan uit eleftienten, die niet alleen volko
men op de hoogte zijn met de toestanden,
maar ook met den boer samenleven, met hen
raadplegen. Geen elementen die ter vergade
ring met een eigen meening komen, dikwijls
geheel tegenstrijdig met die van den boer
(denken wij hier aan het Afmaaksysteem).
Geen elementen, die met Lodewijk XIV zeg
gen, toen hij bij den vrede in 1713 over de
Nederlanders sprak: „Wij handelen bij U,
over en zonder U".
Wij zijn ten zeerste benieuwd naar die
reorganisatieplannen en wij hopen dat ze
eerstens aannemelijk zijn-en tweedens, dat
zij zullen leiden tot een ware vertegenwoor
diging van den landbouw. Steeds is geble
ken en vot ral in dezen oorlogstoestand, hoe
noodig de regeering een lichaam behoeft,
dat de werkelijke boeren vertegenwoordigt,
een lichaam dat niet van boven af, doch
van onderaf wordt samengesteld.
Mocht het zeer spoedig tot stand komen,
ja zoo mogelijk vóór de eerste algemeene
vergadering, die naar wij vernemen in de 2e
helft van Januari zal worden gehouden.
Over het afmaaksysteem is beweerd, dat
de helft der Nederl. veehouders er tegen en
de helft er voor is.
Wie hebben de uitspraak gedaan De
heeren leiders van provinciale landbouwor
ganisaties. Wij durven beweren, dat een
overgroote meerderheid dier leiders een eigen
meening hebben verkondigd, niet zijn afge
daald tot den boer, was dit wel zoo, dan
zouden zij een heel andere ervaring hebben
opgedaan.
Van den invloed, dien het Ned. L. C. heeft
op de regeering, hetzij terecht of ten on
rechte, moet gebruik worden gemaakt om
het gehate ontwerp, waarbij wordt bepaald,
dat de veehouders zelf de kosten moeten
dragen, voortvloeiende uit de bestrijding van
mond- en klauwzeer, weg te krijgen.
Het is een groote onbillijkheid tegenover
de boeren, een onhoudbare last, wanneer de
minder gunstige tijden zijn aangebroken, die
zeker zuilen komen.
Maar bovendien is de regeering niet ver
plicht tegenover een stand die met opoffering
van kosten en inspanning het Nederlandsche
volk zulke groote (diensten in oorlogstijd
heeft bewezen Mag van zulk een stand nog
meer geplukt worden, dan nu reeds is ge
daan en zal worden (denk aan de belastingen
en de hooge aanslagen).
Die gewenschte invloed van het Ned. L. C.
op de regeering zal eerst dan ten gunste van
landbouw werken, wanneer het oordeel is
gehoord van onder af. C. B.
Mr. P. J. Troelstra en de
grondwetsherziening.
Aan den leider der S. D. A. P. mag de
lof niet onthouden worden met al zijn ga
ven en talenten de zaak van 't algemeen
kiesrecht en van de onderwljsbevrediging
met alle kracht gediend te hebben. De kro
niekschrijver van de N. Prov. Gron. Ct.
schrijft over Troelstra als triumfator en geeft
daarna zijn beschouwing over de komst van
't Algemeen kiesrecht.
Troelstra triumfator.
Zij zien hem, zijn volgelingen, en mis
schien teekenen ze hem ook wel alzoo,
als een overwinnaar gezeten op een strijd
wagen, die getrokken wordt door de over
wonnenen Tijdeman, Borgesius, de Beau
fort, Lohman, Kuijper.
Ze zien hem, een modernen Adoni-Be-
zek, die de 70 verslagen koningen, met
afgeslagen duimen, onder zijn tafel had,
oplezende de kruimpkens, die vielen van
's meesters disch.
En zij roemen de bescheidenheid, waar
mee hij geniet van zijn zegepraal. Hoe
kalm hij was in de ure van zijn triumf.
Welk een zelfbeheersching hij toonde,
waar de vreugde toch spatten mocht uit
