L
141.
!EF
paar
s
Woensdag 15 November 1916
318t® Jaargang N*.
foor de Zuidhollandsclie en Zeeawiche Eilanden.
fuut
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
ieksn,
eg tos-
hen.
Helvoet
3.
W. BOEKHOVEN.
De twee uitersten.
LAND- Ei TUINBOUW.
PUTTEN®
een goede
assstellesi
Sn, Franco
10697
lïgeii.
rstraat 38,
10142
gen van
10594
dag van
MEIJDE.
^bonneasantspr^e per iris taaamdss fr. p. p. 5® fes,! bij voorwïtbetaling.
initeffilaiid bij vooniltbetaliffig f 4S50 pos par
Afzonderlijk© auamers 5 Ceat.
10852
gesorteerde
t waaronder
n den oogst
fituurtaarten
m van smaak
spoedige en
i of met de
mbevelend.
30 cents
ij Ij Ere
imtoor,
ffecten.
ïgatiën.
n gelden
t te stellen.
öese Gouiant verschijnt ®lk©a WOQïisdstg m Is&teïdag.
STTQ1T1B
SOMMELSD1JK.
Veleflwm lat©*®®»*». 3!®.
IAdv©rtest!§i I© «sant per wgai en 3/a nul. Beelaaes 10 pes regel.
Beétauukmilglig 1 Cteni p©r rqpl m 4/g snaai,
j Biesataafflwagea en BieKstaafiMefiiagesa 50 Gaat per plaatóBg.
@soot© letters en vignetten worden berekend naas de plaatsruimte die ag beslaan
1 Advertentiën worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrgdagiaorgen 10 aar.
Alle stnfefeen wam' «2© l&eelffiefJe bestemd, Ad ver ftentlên eis verdere Administratie franse® fo>© te asegadegis »»bi den gJit^eveir.
Behalve bij alle Boekhandelaars heb
ben de volgende Heeren zich gaarne
als agenten voor dit Blad willen belas
ten met het aannemen van abonne
menten en advertenties
>k.
Hellevoetsluis
Nieuw-Helvoet
Nieuwenhoorn
Oudenhoorn
Zuidland
Simonshaven
Spijkenisse
Hekelingen
Geervliet
Abbenbroek
Zwartewaal
Vierpoldeis
Brielle
Rockanje
Tinte
J. v. d. Ham Jz,,
Hellevoetsluis
A. Tuk.
S. de Hoog.
W. v. d. Linden.
C. Mol Gz.
G. H. Moree, Metselaar
Moreé, Metselaar.
P. Visser.
B. Voogt.
W. Stiirm, Achterdijk.
H. de Vos Cz.
D. Rijpstra,
P. Boutkan.
Bij wien men eventueele bestellingen
op Drukwerken, Visite- en Ondertrouw-
kaarten, enz. of veranderingen van
adressen kan opgeven.
De prangende duurte allerlei artike
len in ons Vaderland en niet bet minst
de Landbouwproducten brengt sinds
den Oorlog in bijzondere mate naar
voren bet Individualisme der Oude en
het Collectivisme der Nieuwe, Socia
listische School. Het Liberalisme is van
huis uit de meening toegedaan geweest,
dat een Staatsbemoeiing de levenskrin
gen in bun sociale actie doodt en dat
bet 't beste ware de maatschappelijke
werkzaamheden geheel aan het individu
over te laten, omdat elk individu, veel
beter dan de Staat, zijn eigen plicht
begrijpt, zijn eigen doel heeft, zijn eigen
belangen kan verzorgen. Ieder mensch
weet zelf 't beste wat hem past en met
welke wapenen hij den strijd des levens
strijden moet om in dat groote tournooi
(steekspel) de zege weg te dragen.
In dat beginsel ligt een machtige
waarheidhet is een feit, dat elk schep
sel zijn eigen energie dan't best exploi
teert als geen dwangbepalingen, geen
wettelijke remtoestellen hem beletten
tot volle ontplooiing over te gaaneen
rem verlamt eigen kracht en eigen ini
tiatief maar hoe lofwaardig het
Selfbelp ook is er is belaas door
de zonde der zelfzucht een lijklucht over
die Waarheid heen gestreken en
dat mooie beginsel van „uit eigen kracht
naar hoven" is door de zonde der zelf
zucht geworden een wegstooten, een
wegtrappen van wat zwak is en steun
niet ontberen kon.
Om zelf te rijzen, moet een ander
dalen. Hoe lager loon, hoe langer dag
taak voor den werkman, des te meer
winst of te minder verlies voor den
patroon; en zoo kreeg men het stelsel
der uitbuiterij, van vrouwen en kinder
arbeid, van moderne slavernij in de
fabrieken.
Erkennende en zelfs huldigend de
mooie gedachte, die aan dat individu
alisme, aan die persoonlijke sociale vrij-
heid, aan dat Help-je-zelf, ten grond
slag lag, moest anderzijds dat stelsel
fiasco maken toen de stoom en nieuwe
machinerien haar glorieuze entree deden
in onze groote stedende Werkman
werd machinedeel en de concurrentie
hield de machine blank, maar maakte
den arbeider zwart van armoe en grauw
van haat.
Toen trad het Collectivisme op met
zijn blijde boodschap: alle goederen ge
meen met de oorlogsverklaring aan het
Privaat bezit en het Kapitaal, de werk
man voortaan geen verlengstuk van de
machine, maar medebezitter, bedrijfs-
genoot, niet de machine zou hem voe
den, maar hij zou door napluizing hoe
veel er jaarlijks mocht geproduceerd
worden, de machine voeden.
Nog worstelen deze twee stelsels van
Individualisme en Collectivisme om den
voorrang en in deze oorlogsdagen zien en
hooren we het gekletter der economi
sche wapenen. De Staat en de Distribu
tie voeg die twee gedachten bijeen,
en ge ziet den Socialist, die m aar roept
om Vader Staat, dat hij toch ingrijpe,
beter ingrijpe om voor kommer en honger
te vrijwaren; daartegenover duizenden
anderen, die al die Staatscirculairen
over grauwe erwten en bruine boonen
uitspotten en de Staatsmachine onmach
tig en onbekwaam verklaren om 6
millioen menschen te verzorgen zonder
in zeer groote mate de hulp van den
Boer en Middenstand in te roepen. Op
den Boer zelf, op den Middenstander
zelf vestigt men het oog en deze (want
overal is zonde der eigenbaat) onder
controle van den Staat.
De producenten, de voortbrengers
klagen over den dwang. En toch, zonder
productie geen voedsel. Geen wonder
daarom, dat men zich nu wel onder
werpt, omdat het moet, maar men met
de plannen rond loopt, om, als de oorlog
maar voorbij is, zich te vereenigen. De
boeren dingen naar een agrarische partij
en landbouwspecialiteiten wil men in
de Kamers, de Middenstand wil zijn
Kamerleden, de arbeiders zoeken meer
kracht en macht te krijgen in de Volks
vertegenwoordiginghet Collectivisme,
Vader Staat, verliest krediet, en het is
of ieder in het individualisme weer
heul zal zoeken, men gaat zich zelf
worden.
En tochnoch het oude stelsel, noch
het nieuwe zal baten, noch nu noch
in de toekomst. Het eenige goede stelsel
is het antirevolutionaire, dat Staat en
Maatschappij en IndividuStaat en
Overheid en Onderdaan op de juiste
plaats zet en een eigen terrein aanwijst.
Het antirev. standpunt mijdt de
twee uitersten. Van het individu wacht
zij veel, maar vraagt voor den zwakke
Staatsbescherming. Van den Staat eischt
zij geen Vaderlijk toezicht, maar con
trole, waar het kwaad kan uitbreken.
Van de Maatschappij vraagt zij krach
tige organisatie om daardoor èn het
Individu ten hand en ten voet te zijn,
maar ook den Staat een instrument te
wezen om zijn wetten te helpen vor
men en uitvoeren.
Noch het Individualisme, noch het
Socialisme is ons stelsel, maar weder-
keerig hulpbetoon van Staat enlndividu,
van Individu en Maatschappij, van Maat
schappij en Staat.
Ook hierDraagt elkanders lasten
Het Afdeelirigsonderzoek.
Als den groote, generals verkiesing na
dert, Eooals in 1917,,is'teen vaste gewoonte
om de balans van 't Kabinet op te maken.
Vanself is er thans, sinds 1914 de oorlog
uitbrak, een seer bijsondere toestand inge
treden, zoodat 't Kabinet niet in alle op
zichten zoo'n kritiek mag erlangen, als in
gewone omstandigheden geoefend zou wor
den. Toch mag beoordeeling niet uitblijven
en in 't Voorl. Verslag is dan ook een en
ander te lezen over de wijze waarop men
't Regeeringswerk in den laatsten tijd heeft
te zien gekregen.
Algemeen werd de Buitenlandsche poli
tiek der Regeering geprezen en men waar-
<Jee? de het ten zeerste, dat zij tegenover de
oorlogvoerende Mogendheden onse rechten
en belangen met kracht en waardigheid had
verdedigd; maar tegen het Binnenlandsch
beleid van 't Kabinet werden verschillende
grieven ingebracht.
Welke grieven waren er dan? Ze zijn:
Het Kabinet had zich aangediend als een
extra-parlementair Kabinet, maar in wer
kelijkheid gedraagt het zich naar de wen-
schen van de groepen der Linkerzijde. Na
't uitbraken van den oorlog had men ook
vertegenwoordigers van de Rechterzijde in
in 't Kabinet moeten opnemen, waardoor
dit 't karakter van een Nationaal Ministe
rie sou hebben gekregen en de eenheid des
Volks zou zijn versterkt.
Hoewel extra-parlementair heeft 't Ka
binet toch ter hand genomen eene Grond
wetsherziening met hare wijziging van ar
tikelen 80 en 192, te meer on voor sichtig nu
de internationale positie van ons Vaderland
met den dag ernstiger wordt en men Diet
verstandig handelt de fundamenten van zijn
huis te verbeteren op 't oogenblik dateene
overstrooming dreigt. Eet wa3 in de eerste
plaats de taak der Regesricg geweest te
zorgen voor de Defensief, voorde Volksvoe
ding en ds Pinantien; daarnevens had sij
kunnen werken aan de Laerplicht- en Wo
ningwet; bij al deze zaken had sij de me
dewerking van beide Kamers kunnen er
langen maar zoo trad de Regeering nist op
ze voerde uit 't vrijzinnige program van
1913 en verloor daarmee den naam van
extra-parlemeatairZe werd nu een dood
gewoon strijdkabinet, dat zich tegen de
Rechterzijde plaatste.
Hoe had dit kabinet de wetten-Talma
bejegend? Ze voerde se niet uit en bleek
een rem te rijn voor wetten, die reeds in
't Staatsblad staan, wat gansch niet getuigt
voor eerbied eener we'.
Ook met de Begrafeniswet wordt op on
behoorlijke wijs de hand gelicht, getuigde
de Lijkverbranding, die toegelaten wordt
tegen de strekking en bedoeling der Wet
op 't Begraven, in.
Niet krachtig genoeg treedt de Regeering
op tegen 't vloeken en 't uitvloeken in
't leger, aanstoot heeft ze gegeven door geen
Bededag te willen uitschrijven; ontstem
ming was geboren over de beslissin
gen van de Ministers van Binneal. Zaken
en van Waterstaat omtrent de gehuwde
ambtenaressen, die in functie blijven; ge-
ergerd had men zich aan de beslissing van
den Minister van Oorlog, die vergoeding
geeft aan personen welke in concubinaat
leven (vrije tiefde, hokken).
Men betwijfelde of de Regoering wel ge
noeg deed voor de doode strijdkrachtener
was een idee of met name de artillerie
niet ten achter was; en men vroeg met
groote belangstelling hoe 't stond met den
aanmaak van ammunitie en de aanschaf
fing van geschut; ook hoe 't nu stond met
de verdediging van Indie en wat er van 't
Indische vlootplan kou of zou terechtkomen.
Tegenover de Vakbonden hadden de Mi
nisters van Oorlog en Marine een seer ver
schillende houdiDg aangenomen; de eerste
stond mild en vrijgevig er tegenover, maar
de laatste en ook de Opperbevelhebber volg
den tegenover den Bond van minder Mari
nepersoneel en dien van Zeeaiüiciens een
gansch ongeoorloofde methode.
Van verlichting van den druk der mobi
lisatie is wel in de Troonrede gewag ge
maakt, maar tot heden merkt men er nog
niets vanen als de oorlogstoestanden bui
ten ons van dien aard zijn dat de-mobili
satie niet kan plaats hebben of ook niet
meer verloven kunnen worden uitgereikt:
waarom dan in de troonrede zulke niets
zeggende, hoewel blijmakende regelen in
gevoegd. Gaarne zag men dan ook wat
meer openhartigheid aangaande 's Lands
toestanden bij 't Kabinet; of de gevaren
nu werkelijk nog van zoo'n beangstigende
beteekenis zijn.
Ook over de Distributie en 't groot aan
tal daarover handelende circulaires aan de
Burgemeesters werd geklaagd; hoe ze zoo
vaak gewijzigd worden en soms verwarring
stichtenover deze Distributie, de Commis
sies, de iedea, de Minister enz. werden vaak
bittere op- eu aanmerkingen gemaakt; wer
kelijk te veel om se hier in egn korte plaats
ruimte op te nemen. Trouwens, wie heeft
onder onze burgers den moed om met alles
in te stemmen, wat de Distributieactie tot
stand brengt. Maar men vergete ook niet;
't is een reuzenarbeid!
En voegen we als slot er nog aan toe,
dat ook 't Finantiewezen over de tong ging.
Beta len, Sijmenis een hard gelag.
De hoenderfokkerij voor den
Landbouwer.
De bekende heer R. J. Mansholt, bekend
vooral door de op zijn boerderij toegepaste
veredeling van landbouwgewassen, deelt in
het November-numtner der V. P. N. zijn
voornaamste ervaringen mee op het gebied
der hoenderfokkerij. Door de vele natuurlijke
voordeelen, welke een boerderij aanbiedt,
kunnen de eieren nergens goedkooper gepro
duceerd worden. Evenwel stelle men zich
geen winsten voor, als wel worde voorge
spiegeld, van 2 a 3 gulden per stuk. Voor
kleine toornen, bij zorgvuldige verpleging,
mag dit een enkele maal het geval wezen
maar houdt men er een grooter getal, 100 of
meer, en houdt men rekening met uitgaven
voor hokken, werkloon en rente van bedrijfs
kapitaal, dan komt men tot andere cijfers.
Toch kan men, meent de schr. ook bij too
rnen van 200 a 300 losloopende kippen, bij
rationeele behandeling, op een jaarlijksche
zuivere winst vati f 1.— A. f 1,50 rekenen. Door
goede verpleging moet men dan echter zor
gen ook eieren te hebben in herfst en winter
en de voordeel en welke een boerderij aan
biedt zooveel mogelijk benutten.
Reeds een kleine 20 jaar geleden toen de
heer Mansholt wat meer aandacht "aan de
kippen ging schenken en een kleine boek
houding aanlegde, had hij er een 100-tal van
1 tot 3 jaar. Ze werden betrekkelijk goed en
geregeld gevoerd, echter alleen met heel
graan. Ze gaven gemiddeld per stuk even
over de 100 eieren, niet al te groot van stuk
het voordeel per kip bedroeg ongeveer f 0,70
De broedeieren werden zoo maar uit de ande
ren, genomen, alleen moesten ze greot zijn
en goed gevormd.
Er werden ook nogal kuikens geboren
waarvan de moeder zichzelf gezet had. Over
het geheel werden 't voorjaar en den zomer
genoeg eieren verkregen, maar in den herfst
en 's winters te weinig. Broedschheid bij de
kippen kwam, vooral in den zomer, veel
voor; besmettelijke ziekten echter nimmer.
Later werden des voorjaars de beste hennen
welke in 't jaar te voren reeds gemerkt waren,
afzonderlijk gehouden, om de broedeieren
te leveren. Elk jaar werden ook eenige stellen
raszuivere broedeieren aangekocht van rassen
welke als nuthoenders werden opgegeven,
teneinde fokhanen te verkrijgen bij de eigen
kippen en tevens deze rassen te leeren kennen
en met de eigene te vergelijken. Levende
dieren werden nadat hiermede eenmaal zeer
slechte ervaringen werden opgedaan, nimmer
aangekocht, met het oog op hei binnenhalen
van besmettelijke ziekten.
De heer Mansholt houdt nu drie jaargan
gen, elk van plus minus 70 stuks, in den
herfst worden de oudste jaargang verkocht
terwijl in Maart en April een 150 kuikens
uitgebroed worden, waarvan de helft als be
staande uit hennen, ervoor in de plaats treed
De overtollige jonge haantjes worden verkocht
als ze ongeveer een kilo zwaar zijn. In den
herfst en 's winters worden hier ook betrek
kelijk veel eieren verkregen, in't geheel wor
den 25 26,000 geraapt, per kip 120 a 140.
Door de langjarige verbetering van het ras
zijn ze1 zeer groot van stuk geworden ge
middeld (van geheele hoenderstapel weegt
een ei tegenwoordig 63 gram, of 16 op 1 kilo
De eieren worden geregeld aan een melk
inrichting geleverd en brengen 10 pet. meer
op dan op de markt; (Bestond er te Groningen
gelegenheid tot verkoop bij gewicht waar
aan dringend behoefte is dan zou het
verschil nog grooter wezen).
De kippen worden uitsluitend op eierpro-
ductie gefoktals zoodanig mogen ze nimmer
broedsch worden. Daar echter de kuikens
geheel door kippen uitgebroed worden wordt
een gedeelte speciaal als „broedkip" gefokt.
Vroeg in 't voorjaar worden de foktoomen
uitgezocht en gaan elk afzonderlijk in een
vervoerbaar hok, het vrije veld in. De eieren
zijn op deze wijze steeds zeer goed bevrucht.
De eerste 2 a 3 weken kan men ze echter
niet gebruiken Wijl te voren meerdere soorten
hanen bü den troep liepen.
Het benoodigde voer wordt geheel uit de
boerderij genomen; alleen wordt 's winters
watmais en vleeschmeel aangekocht en des
voorjaars wat rijst voor de kuikens. In 't
geheel wordt pl.m. 120 H.L. graan vervoerd,
meest tarwe en haver, verder gerst en wat
erwten.
Of nu eiken landbouwer is aan te raden,
zoo'n getal hoenders, te houden? Volstrekt
niet. Ook de pluimveehouderij vereischt al
tijd een zekere mate van kennis en ervaring.
Waar deze kennis aanwezig is en de voor
waarden eenigszins gunstig zijn (watbosch-
en groen land om het huis, de mesthoop op
een niet al te winderige plaats,geen
last van de burendaar breide men gerust
zijn fokkerij uit.
De nachtverblijven laten over 't algemeen
alles te wenschen over, zelfs, dat op vele
boerderijen de kippen er niet eens opwillen,
maar 's nachts haar toevlucht zoeken op
landbouwwerktuigen, in de hanebalken (de
naam wijst het reeds aanmet 't gevolg
dat ze alles bevuilen en natuurlijk tot me
nige krachtige verwensching aanleiding ge
ven. Dit alles is niet noodig.
Als het hok goed is, niet te donker, vol
doende ruim en vrij van ongediertegevoe
len de dieren zich behagelijk en denken er
niet aan een andere plaats op te zoeken. De
stokken moeten alle op dezelfde hoogte lig
gen (anders willen ze alle op de hoogste
plaats zitten), op plm. 40 c.M. van elkaar
en los, niet vastgespijkerd. Ze moeten niet
te smal wezen, daar dan het borstbeen inge
deukt wordt't beste zijn z.g. reeplaten, de
scherpe hoeken er een weinig afgenomen.
Nog goedkooper is ze te zagen uit een hal
ven duimsplank. Het houtwerk bestrijke men
met carbolineum steenen muren moeten ge-
gekalkt worden; daardoor krijgt het hok een
lichter en vroolijker aanzien. Carbolineum,
dat ook overigens in de boerderij nogveel
te weinig gebruikt wordt, is in de hoender
fokkerij van zeer groote waarde, doordat het
ongedierte, mijten en vlooien niet opkomen
laat. De intensieve reuk hindert de kippen
zeer weinig.
Een goed nachthok alleen is echter niet vol
doende en nu komen we aan een punt dat
op de meeste boerderijen alles te wenschen
overlaat, n.l. een ruimte waar de dieren bij
slecht weer kunnen worden gevoerd en voor
al, waar ze 's winters bij aanhoudende vorst
ongestoord kunnen rondscharrelen en bewe
ging nemen. Vóór alles moet men zorgen
ook eieren te hebben in herfst en winter,
en met een dergelijke ruimte kan men bij
goede verpleging ook met bijna wiskunsti
ge zekerheid er op rekenen, maar wanneer
niets aanwezig is, dan een ondoelmatig nacht
hok, waar langs steeds heen en weer geloop
van personen en vaak openstaande deuren,
blijft eierleggen feitelijk een geheel tegen
natuurlijk iets in den winter natuurlijk
achterwege. In zoo'n loopruimte brenge
men in den winter een flinke laag kaf en
strooie hierin een paar keer per dag wat
graan.
Ook kan men den dieren geheele graan
schoven voorleggen, spoedig zullen ze de
laatste korrel eruit hebben. Het kaf, of wat
dan ook, moet natuurlijk soms vernieuwd
worden. Versch drinkwater, groenvoer en
fijne of gebroken zeeschelpen mogen niet
ontbreken ook fijn grind, wanneer de kippen
langen tijd moeten worden opgesloten, is be
slist noodzakelijk. Zoo eenigszins mogelijk
brenge men ook in een hoek, achter een paar
planken een hoop droge aarde aan, om als
zandbad te gebruiken.
Nu is, bij de tegenwoordige bouworde der
boerderijen, jammer genoeg een en ander
niet altijd gemakkelijk aan te brengen. Wel
zou er bij het daarstellen van nieuwe ge
bouwen om gedacht kunnen worden, maar
hoe zelden ziet men dat!
Waar echter, zooals hier, door opoffering
van een paar varkenshokken of zoo iets, een
geschikte ruimte verkregen kan worden, late
men dit niet na. Waar ook dit niet kan, zou
de heer M. er de voorkeur aan geven, op
het erf of tegen de schuur aan, een afzon
derlijk en doelmatig gebouw voor de kippen
te plaatsen, Zoo'n gebouw kan zeer goed
van hout worden opgetrokken, het gedeelte
dat als slaapplaats gebruikt wordt, kan van
dubbele wanden worden voorzien of wel
met riet worden bekleed. Ook bij de strengste
vorst is dit voldoende om de temperatuur
boven het vriespunt te houden.
Het voer en het voederen. Voor den land
bouwer is het aan te raden steeds zooveel
mogelijk zelfverbouwde producten te voeren,
men is dan steeds verzekerd van goede kwa
liteit en bespaart de dubbele vracht. Het
voeren van heel graan alleen, zooals men
nog vaak ziet, is niet voldoende, tenminste
niet in het winter-halfjaar. Men moet dan
één keer per dag en wel 's morgens voeren
in den vorm van aangemengd meel, zoogen.
weekvoer. Door het ontbreken van wormen
en insecten moet dan ook het eiwitgehalte
