Woensdag 6 September 1916
81sts Jaargang N°. 2218.
voor de Zuidhollandselie en Zeeuw§elie Eilanden.
De Oorlog.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
Nog eensde Beestenboel
op Oost-Voorne.
BUITENLAND.
Deze Courant versohijnt eiken Woensdag en Zaterdag*
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent bij vooruitbetaling.
Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
W* BOEKHOVEN,
SOMMELSDIJK.
treïefoo® IctercoMH. No. S.
Advertentiën 10 Cent per regel en */s arnaal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en </8 maal.
Biensta&nvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
AIBe stukken voor de Meetaetie tiestemd, AdvertentSën e» verdere Administratie franco toe te zenden aan den ïi'itirever.
UITGKYEB
Van ds. Poldervaart ontvingen we
een Ingez. stuk. In de Gooische Krant
fChr. Hist.) en in De Ploeg (S. D. A. P.)
wordt er over geschreven. Het Inz. stuk
luidt aldus:
Oostvoorne 31 Aug. '16.
Aan de Redactie v/d Maas- e n Scheldebode.
„In hoe signo vinces."
M. H.
Eerst heden kwamen mij de nummers
van 12 en 19 Aug. j.l. van uw blad in
handen en met verwondering en veront
waardiging nam ik kennis van den inhoud
van 2 artikelen over Oostvoorne, aan u w. s.
toegezonden, maar door u opgenomen.
Onbegrijpelik is 't mij, dat dergelik,
minder waardig geschrijf in 'n blad, dat
zich Christelik noemt wordt aanvaard.
Heef de Redactie wel van te voren ken
nis genomen van de inhoud dezer artike
len, of zich de moeite getroost de toestan
den te O. te onderzoeken, voordat zij der-
gelike beschuldigingen door haar verant-
woordelikheid dekte.
Zeer zeker veel is er te O. vooral in 't sei
zoen, waaraan ieder weldenkend mens aan
stoot zal nemen, maar is de redactie zo on
wetend, dat 't hen onbekend is, dat niet de
inwoners van O. maar de talrijke bezoekers,
de z.g. dagjesmenschen uit Rotterdam en
Brielle hoofdzakelik, hier die door uw me
dewerker zoogenoemde „beestenboel" ver
oorzaken.
Bedektelik wordt de schuld van alles ge
geven aan de vrijzinnigen te O. en de
schrijver meende, dat 'n kern moest op
staan die o.a. de predikant eens de gecs-
like nood op 'l hart zou binden.
Daardoor wordt indirekt de predikant
verweten daar nog geen oog voor te heb
ben en wat de beschuldiging aan 't adres
der vrijzinnige betreft, deze is al te onge
rijmd, om er in er ernst diep op in te gaan.
leder eerlik mens voelt de onwaarheid,
die er in opgesloten ligt. Handelden wij even
laag als nu de onbekende schrijver, dan
stelden wij tegenover die beschuldiging 't
feit, dat 't grootst aantal bezoekers juist uit
plaatsen komen, waar derechtzinnigen verre
overwegend zijn, of wij wezen op andere
badplaatsen. Maar wij gevoelen, dat dit
valsch zou zijn en deze wapens rekenen
wij niet tot de onze.
Maar wij zullen verder kort zijn.
Dit echter, wensen wij de Redactie nog te
herinneren, dat ondergeteekende 12 dagen
predikant te O. was, toen uw nummer van
19 Aug. verscheen. Toch durfde men de
vraag te stellen, kan Ds. Poldervaart, dit
voor zijn Qod verantwoorden, dat 't daar
in zijn gemeente zo naar toe gaat." Dit
wil ik zelfs niet nader kwalificeren.
Ieder uwer zal toch bij enig nadenken 't
lage van 'n dergelike insinuatie inzien. Dat
is verdachtmaking van de ergste soort, en
wanneer de Redactie dit in haar courant
niet herstelt, dan geef ik haar de raad eerst
de eigen was eens te doen en de hand in
eigen boezem te steken en zich zelf te
vragen, of zij wellicht zouden behoord heb
ben tot de 10 rechtvaardigen te Sodom
waarop de schrijver dezer lasterlike stukjes
zinspeelt.
Deze onbekende schrijver zal ons wel
steeds onbekend blijven, en 't is misschien
ook in overstemming met zulk geschrijf
in 't duister te werken.
Eindigen willen wij met de vraag, waar
om uw courant wel bij zeer vele te O.
verspreid is, maar hoewel er zulk een
persoonlijke aantijging in stond, de pre
dikant te O. er geen ontvangen heeft.
Ook dit is niet de schoonste wijze van
handelen. Wij zullen afwachten wat de
Redactie verder als Christenen menen te
moeten doen.
J. P. C. POLDERVAART,
Ned. Herv. predikant te Oostvoorne.
De «Gooische Courant* schrijft:
Oostvoorne op Zondag.
Met instemming las ik eenige weken ge
leden het door U uit de „Maas- en Schelde
bode" overgenomen stukje over bovenge
noemd onderwerp. Inderdaad is er niet te
veel gezegd, het is een beestenboel, 'k Wil
niet oordeelen, doch het komt mij voor, dat
het schuim van Rotterdam door boot en tram
dan hierheen wordt overgebracht om het
mooie Oostvoorne te verpesten, om leelijk te
maken, wat God zoo mooi maakte. Het ge
joel van straatliederen weerklinkt dan alom
en men haalt eerst weer ruimer adem als die
„feestvierende'' menigte weer ia vertrokken.
Doch dit is niet het doel van mijn schrijven.
Dit is veeleer U op een tegenstelling te
wijzen.
In het donker schitteren de sterren.
Als het donker wordt, doordat Satan de
zijnen verleid tot de ruwste uitbarsting der
zonde, schittert het licht van Gods genade.
Ook in Oostvoorne.
Niet overal heerscht daar de zonde.
Op Zondag kan men er zich ergeren, maar
Gode zij dank ook gesticht worden.
Helaas in de Kerk niet. Het Kerkje is mooi,
schilderachtig, doch de waarheid wordt er
niet in verkondigd.
Maar er is een kleine Evangelisatie.
Een heerlijk werk wordt daar verricht. De
heer Van Drunen gaat daar voor en predikt
er met jeugdig vuur.
Het is eene Evangelisatie, die uitgaat van
de Confessioneele Vereeniging. „In en voor
de Ned. Herv. Kerk is de leus." Haar vurigste
wensch is, dat zij overbodig mag worden en
weer in de Kerk de waarheid worden ge
bouwd.
Zal dat doel ooit worden bereikt
God weet het, maar voorzoover wij het
kunnen beoordeelen, is men er nog ver van af.
Oostvoorne telt 2400 inwoners, bijna allen
Hervormd en in de Evangelisatie komen er
des zomers 40 a 50. Des winters denk ik
minder.
Doch dat maakt het er zoo huiselijk, zoo
echt gezellig, men voelt zich broeders en
zusters in de verstrooiing. En als men el
kander in de loop der week tegenkomt,
onwillekeurig groet men elkaar en fluistert
„weer iemand uit de Evangelisatie".
Zij het mij vergund mede uit dank
baarheid voor wat daar werd genoten
op deze keerzijde der medaille te wijzen.
Ook in Oostvoorne kan men des Zondags
een goed woord hooren en als men dan
des middags ver van het rumoer der me
nigte in de stilte van bosch of duin het ge
hoorde nog eens overdenkt, dan mag men
het Jacob nazeggen: „De Heere was aan
deze plaats."
W. v. RAALTEN
Oostvoorne, 29 Aug. 1916.
De Ploeg schrijft:
Beestenboel te Oostvoorne is het op
schrift van een artikeltje in de „Raas- en
Scheidbode" van 12 Aug. jl.
Wij moeten eerlijk zijn en volmondig
erkennen, dat 't hier wel eens schandelijk
toegaat. De schuld daarvan ligt evenwel
niet bij de badgasten noch bij de inwoners,
doch moet gezocht worden bij het daagjes-
publiek, dat overdag aan het strand den
boel opschept en waartegen de politie on
machtig staat, wijl ze zich op geen enkele
degelijke politie-verordening kan beroepen,
om de doodeenvoudige reden, dat na
1800 zooveel 1850) geen verordening
meer is gemaakt, een der vele staaltjes
van de flinke werkkracht des burgervaders
en het dag-bestuur onzer gemeente.
Wat echter aangaat de concerten, die
door de hotelhouders worden gegeven en
de feestjes, aan de kinderen bereid in het
feestgebouw, verschillen wij met 't ge
noemde blad van meening.
Ja, de' menschen gaan nu eenmaal niet
allen Zondags ter Kerk. Er zijn er zelfs die
liever een stukje muziek hooren, dan het
gepreek van dominé. Die vrijheid, o „anti
revolutionair orgaan", zult ge een zeker
deel van 't menschdom moeten latenGij,
die moord en brand schreeuwt over „ge
wetensvrijheid", tast dan ook die van
anderen niet aan. Overigens is het zeer
verklaarbaar o.i., dat de menschen niet
naar de kerk meer gaan. De invloed van
een twintigeeuwsch christendom bleek te
zwak zelfs om de beestenboel aan de fron
ten te voorkomen of te doen ophouden
Daarbij vergeleken valt de Oostvoornsche
„beestenboel" geheel weg
Wij begrijpen inderdaad niet, hoe dat slag
van lui zich met andermans zaken durft
te bemoeien, waar ze toch in de allereerste
plaats hun eigen tuintje dienen schoon te
houden. Waar tot op heden nog veel aan
mankeert.
V*
Al deze bovenstaande stukken leggen
getuigenis af, dat we in onze artikelen
over Beestenboel niets te veel hebben
geschreven, 't Is er Zondags een schan
daal. Een »verpesting" schrijft de heer
W. v. Raalten. «Schandelijk" zegt de
Ploeg. En de schuld ligt em bij de «dag
jesmenschen", zegt ds. P.niet bij de
badgasten, noch bij de inwoners, maar
bij 't «daagjespubliekc, dat overdag aan
't strand «de boel opschept", beweert
de Ploeg,
En dan wijst de Ploeg op een poli
tieverordening van 't jaar 1850, die
niets waard is. De heer van Raalten
ziet een vonkske licht in de Evange
lisatie van den heer van Drunen. En
ds. Poldervaart deelt ons mee, dat hij
nog maar 12 dagen predikant was en
dus totaal onschuldig aan de rommel
zoo.
-*
*k
Ds. Poldervaart trekt 't zich met pijn
aan, dat le geen krant gestuurd is, en
2e dat de vrijzinnigheid, en hij, die er
pas 12 dagen was, de schuld krijgen.
Laten we onze meening zeggen over
den inhoud van zijn Ing. Stuk. En die
is ongunstig. «Verontwaardigd" heeft
hij naar de pen gegrepen en is daar
door geheel onnoodig bitter geworden.
Want noch in ons artikel van 12 Aug.
noch in dat van 19 Aug. is er ook maar
't minste aanleiding om zoo te schrij
ven als hij doet. Niemand in Nederland
is zoo dwaas, om van een prediker te
eischen", dat hij in 12 dagen de droeve
toestanden op een badplaats zal ver
anderen en we zeggen 't hier zeer
duidelijku, predikerging in dezen
vrij uit! In geen 12 dagen kunt u door
middel van Burg. en Weth.doormid
del van de publieke opiniedoor mid
del van Stoombootmaatschappijen en
Tramdirectiede treurige toestanden
door die dagjesmenschen veroorzaakt,
veranderen. Niemand heeft u dat ge
vraagd niemand heeft u eenig verwijt
gedaan in dezenmaar wel.ïs en wordt
u nog gebedenoch, zoek gemeenschap
met alle moderne en orthodoxe men
schen met ieder, die zoo'n toestand
haatom een eind. te krijgen aan zoo'n
beestenboel. Is dat te veel van u ge
vraagd, als prediker van Oostvoorne
En als u zegtze komen uit Brielle
en Rotterdam, uit orthodoxe plaatsen
dan moeten ds. Bremer en ds. Erdman
die schoen maar aantrekken als die
hen past, maar dat raakt ons niet
Hoofdzaak is en blijft, daj; er saam
werking kome tusschen allerlei Oost
voornsche en Brielsche menschen om
paal en perk te stellen aan de baccha-
naliën. Brielsche en Oostvoornsche gees
telijke arbeid met de macht eener krach
tige politieverordening kan ontzaglijk
veel nut stichtenen waar 't badsei
zoen aanstonds sluit; dan de winter
komt, is er in die 6 of 7 maanden tijd
te over om saam te beraadslagen, wat
te doen.
In hoe signo vinces zegt ds. Polder
vaart. Ja, in 't teeken van't Kruis van
Golgotha. In dat Kruis door den Christ-
geloovige aanvaard als drager van een
Lijdenden Middelaar; drager van den
Christus Triumfator en ConsolatorOver
winnaar ook van de pestige lucht aan
Oostvoorne's strandTrooster ook, wan
neer de moeilijkheden in zwaren strijd
moeten worden overwonnen. Ook Con
solator voor een modern prediker.
En daaromIn hoe signo vinces, d.i.
In dit teeken zult ge overwinnenDoch
óók voor u, dominee Nil desperandum
Deo daceWanhoopt niet, want de
Heere leidt.
DE TOESTAND.
Het groote Fransch-Engelsch offensief weer
begonnen ziedaar het belangrijkste en
voornaamste nieuws van het Westfront.
Na een betrekkelijke stilstand aan de Som-
me en het offensief met aanvankelijk succes
hervat. Ziehier de berichten die ons be
reikten. Parijs zegt:
„De Engelschen en Franschen hebben ten
N. van de Som me een overweldigenden aan
val ondernomen en de Duitsche stellingen
over een front van 6 K.M. tusschen Maure-
pas en de rivier vermeesterd. Zij liepen den
vijand onder den voet en namen de dorpen
Le Forest en Clery en ook belangrijke loop
graven.
Een tegenaanval van de Duitschers zakte
met zeer zware verliezen in elkaar. De vij
and kon, ofschoon hij zeer sterk in getal was
den stormloop der geallieerden niet weer
staan, die aile doelen, die zij zich gesteld
hadden bereikten.
Wij vermeesterden ten N. van het dorp
Le Forest alle Duitsche loopgraven langs
den Weg van Le Forest naar Combles tot
aan de buitenwijken van deze laatste stad.
Eveneens vermeesterden wij alle vijandelijke
stellingen tusschen Le Fores en Clery en
overschreden ook op tal van punten den weg
iusschen deze twee plaatsen.
De Duitschers werden bij hun met groote
strijdkrachten tegen de stellingen ten Z. van
Le Forest ondernomen tegenaanvallen door
ons vuur aangetast en in wanorde terugge
slagen. Tal 'van dooden bleven op het veld
achter en 2000 gevangenen in onze handen.
De totdusver getelde buit omvat 12 kanon
nen en 50 machine-geweren.
De Duitschers hebben bij Verdun onze
stellingen bij Vaux en Chapitre hevig aan
gevallen. Zij werden herhaaldelijk terugge
slagen maar kregen ten slotte voet in een
uitspringend gedeelte van de stelling waar
de verwoede gevechten voortduren.
De Franschen vielen de Duitschers ten O.
en ten N.W. van Fleury aan en namen ver
scheidene loopgraven en een gedeelte van
den hoogterug die van Fleury naar Thiau-
mont loopt."
Ook Berlijn erkent hier zijn nederlaag als
de Duitsche staf seint
De gisterenochtend begonnen aanvallen van
de Engelschen en dc Franschen in het Som-
me-gebied leidden lol een slag van groote
uitgestrektheid en verbittering.
Ten N. van de Somme speelden zij zich af
op een bij benadering 30 K.M. breed front
van Bauniont tot aan de Somme. Ondanks
herhaalde stormloopcn van den vijand aan
weerszijden van de Ancre en vooral op Thiep-
val en ten N.W. van Poziéres, behielden onze
wakkere troepen, onder bevel van generaal
von Stein en Marschall, hunne stellingen en
heroverden door een snellen tegenaanval hèt
tijdelijk verloren terrein bij de hoeve Mouquet,
ten N.W. van Poziéres, en voegden den vij
and zeer zware verliezen toe.
Meer naar het Oosten hield onze sterke
artillerie den vijand in de stormstellingen.
Pas 's nachts gelukte het hem, in hetbosch
van Fourreaux voort te rukken. Hij werd te
ruggeslagen.
Na een voorbereidingsvuur, dat alle muni-
tieverbruik totdusver overtrof, ontbrandde de
strijdtusschen Ginchy en de Sommeen woedde
daar voort tot in de late uren van den nacht.
In heldhaftigen tegenstand hebben de dap
pere troepen van de generaals v. Kirchbach
en v. Fassbender aan den in de volkomen
stukgeschoten eerst stelling binnengedrongen
vijand eiken voet gronds betwist en in hun
tweede verdedigingslinie den stoot tot stil
stand gebracht.
Guillemont en Forest zijn in de handen
van den vijand.
Ten Z. van de Somme gelukte het, daar
gelaten het vak ten Z.W. van Barleux, onze
artillerie de aanvallen van de Franschen te
gen te houden. Bij Barleux ten aanval samen
gebrachte troepen werden bloedig afgeslagen.
Rechts van de Maas mislukten pogingen
van de Franschen om het werk van Thiau-
mont en ten Z.O. van Fleury aan te vallen.
Bij de kloof van Sonville is na zorgvuldige
voorbereiding een in onze linie uitspringende
hoek van de Fransche stelling van den vij
and gezuiverd, 11 officieren en 490 man wer
den gevangen genomen. Herhaalde tegenaan
vallen zijn afgeslagen.
In den nacht van 3 September hebben lucht
schepen van leger en marine met zichtbaar
goed succus dc vesting Londen aangevallen.
Een van onze schepen viel in het vijandelijke
vuur.
In een luchtgevecht zijn op 2 en 3 Sep
tember in het Sommegebied 13, in Champagne
en bij de Maas 2 vijandelijke vliegers neer
geschoten. Kapitein Bochlcke, die zijn 20sten
tegenstander buiten geveeht stelde, de luite
nants Leffers, Fahlbusch en Rosenkranz heb
ben aan die successen een groot aandeel.
Door verdedigingsvuur zijn Sedert 1 Sept.
in het Somme en Maasgebied 4 vijandelijke
vliegtuigen naar beneden gehaald.
Op 2 September richtten aanvallen van
Fransche vliegers in het gebied van de ves
ting Metz onbeduidende schade aan. Door
verscheidene bommen zijn 5 menschen ge
kwetst en is aan eenige gebouwen schade
berokkend.
Het tweede belangrijke nieuws is dat de
Bulgaarsche en Duitsche troepen, terwijl de
Rumeenen in Zevenbergen opereeren, de Roe-
tneensche grens, in de nabijheid van de Zwarte
Zee zijn overtrokken.
De richting van hun opmarsch staat lood
recht op de lijn Silistria—Baltsjik, en hun
aanval geldt dus in de eerste plaats het vroe
gere Bulgaarsche gebied, dat zij na den Bal
kanoorlog bij den vrede van Boekarest aan
de Roemeniërs hadden moeten afstaan. Ter
wijl de Bulgaren den steun van Duitsche
troepen hebben, zullen de Roemeniërs op
dit operatietooneel de hulp van de Russen,
die van Reni uit de Dobroedzja waren inge
trokken, krijgen. Daar zullen dus de Russen
en de Bulgaren voor het eerst slaags geraken.
Ook valt nog te vermelden, als gebeurte
nis van bijkomstige militaire beteekenis een
toch van Zeppelins naar Londen, waarbij ter
voldoening der Engelschen, het hen eindelijk
gelukt is, een Zeppelin neer te schieten.
Het avontuur, dat Londen gisternacht heeft
meegemaakt aldus Londen is onverge
telijk, hoewel alles in twintig minuten voor
bij was. De nadering van de aanvallers was
stelselmatig aangekondigd. De lucht werd
met zoeklichten afgezocht toen er in de verte
een gedreun als van donder werd waargenomen.
Een afzonderlijk koersende Zeppelin werd
weldra onder zoeklicht genomen en toen
volgde er een uitbarsting van kanonnen van
ver en dichtbij. De Zeppelin stortte voor be
schutting op de dichstbijzijnde wolk aan en
toen volgde er enkele oogenblikken van dra
matische spanning. Geheel Londen scheen
voor vijf seconden te baden in het licht van
een schitterende zonsondergang. Iedere toren,
schoorsteen, telegraafpaal stond voor een
oogenblik duidelijk afgeteekend.
Daarna pikzwarte duisternis. De Zeppelin
werd van dichtbij gevolgd door vliegtuigen,
waarvan men de spokige vormen kon onder
scheiden in het licht van de zoeklichten. Een
ooggetuige in de onmiddelijke buurt van de
plaats waar het vliegtuig neerstortte, geeft
een levendige beschrijving. Dc Zeppelin viel
met den neus voorover, met verschrikkelijk
gekraak. De hitte van de vlammen was ge
weldig. Het wrak brandde fel gedurende vier-
en-een half uur, terwijl de patronen van de
machine-geweren voortdurend ontploften. De
omstanders stortten massa's water over het
wrak uit en zochten naar menschelijke over
blijfselen. Het eerste wat zij vonden, liggen
de naast een machinegeweer was een stuk
goud passement, dat op ijzingwekkende wijze
vast zat aan een verkoold stuk menschelijk
vleesch. Het waren de overblijfselen van den
gezagvoerder. Alle stukken van menschelijke
lichamen, hoofden, rompen, ledematen zijn
zorgvuldig verzameld en in een hoek van
het veld onder een dekkleed nedergelegd.
Griekenland heeft de eischen van de En
tente in hun geheel aangenomen. De con
trole van de Entente over het post- en tele-
graafverkeer is Zondag begonnen.
De ellende der Russische soldaten.
Een soldaat van het 37ste Siberische re
giment schreef aan zijn kameraad een brief,
die in Duitsche handen is gevallen en inte
ressante onthullingen doet over het lijden en
de stemming onder het Russische leger. Wij
ontleenen het volgende er aan
Aan den Narotsch namen wij
1200 Duitschers gevangen, maar verloren zelf
12.000 man. De loopgraven zijn bij ons zoo
gebouwd, dat wij, zoolang er sneeuw was,
koude leden, doordat de schuilplaatsen geheel
te kort schotennu, bij de intrede van het
natte weder, staan wij tot aan de knie in de
modder, men kan liggen nog staan. Over de
verplegingjschrijft men liever niet, dunne kou
de soep en twee pond zuur brood, dat is ons
menu voor 24 uur.
Ik fantazeer slechts welk
een ontberingen, lijden en ziekten aan één
stuk door, en sterven zou men toch niet gaar
ne. Nu begint in den mensch het instinct
van zelfbehoud op te komen. De geneeskun
dige hulp bestaat uit heel minieme middelen
kinine, rizinus-olie en jodium, dat is de ge-
heele apotheek. De zieke mensch loopt zoo
lang, tot hij neervaltMenigmaal
brengt het iemand tot vertwijfeling, vooral
wanneer men den geheelen nacht tot aan de
kniën in de modder op post heeft moeten staan.
Men trappelt te vergeefs voordurend, om
zich te verwarmen. De stemming hier in het
leger is onverschillig Iedereen, hoe het ook
komen moet wil slechts in leven blijven, om
het resultaat van dezen grooten oorlog te zien.
Niemand schuwt gevangenschap of verwon
ding, om naar huis te komen. Het blijft
ieder hetzelfde, of de Duitschers Narwa en
het geheele district bezetten of dat de Rus
sen het houden. Ik persoonlijk koester den
zelfden wensch. Die heldenmoed en die geest,