Zaterdag 2 September 1916.
818te Jaargang N°. 2212.
voor de Zuidhollandüclie en Zeenwiche Eilanden.
Eerste Blad.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
1 prosrlair R. C. F. i LEE-Mooncn,
LAND- EN TUINBOUW.
IMmesaeataprljs per drie Maanden ft. p. p. 50 Cefifi bij vooruitbetaling.
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar
Afzonderlijke nummers 5 Ceat.
1 Advertsitiëa 10 cent gsr regel en maal, Beelamea SO per regel,
1 Eockeankoadlginz 5 Cent por regel en */g maal*
W. BOEKHOVEN. |®leas$»aim,ag©a en ÜMenat&anbiedingen 50 Oent per plaatsing.
SOMMELSD1JK. I Groots letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan;
®©ïe«®o» Intercom». SS®. 9. j idverteatlëii worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nur.
Alle §tiaK*Len voor «Ie ffcedactie Oeslend, Advertentien ess verdere Adigslaiaaeragge froraeo See Ce zennSen wn den Uitgever.
DINERS 60 cent hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
Mei door ieder aanbevolen adrea.
OP OEN UITKIJK,
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
is dat half werk
Van Socialistische zijde, hetzij men zich
noemt Christen-Socialist zooals Enka, of
ds. de Ligt, of ds. de Jong, of wie ook;
dan wel of men dat woord «Christen» weg
laat als Troelstra en de zijnen, steeds doen
ze ons het verwijt: Gij anti's! Cij Chr.
HistorischenGij R.KatholiekenGij bour
geois of burgelijke partijen wil slechts re
formeeren in den Staat. Wij, socialisten
willen revolutioneeren. Gij, burgelijke refor
matoren, doet maar half werkGij laat de
fundamenten der Maatschappij gaaf; wij
ondermijnen ze, breken ze op en bouwen
nieuwe. Gij burgelijke hervormers 1 knutselt
wat aan den muur eu 't dak en aan bint
eu spar; gij pleistert hier, en verft daar,
eu geeft soms zelf een betere verkapping,
wanneer 't al te hard gaat leken en drui
pen en gij noemt dat deftig: Sociale actie, of
Sociale wetgeving. Uw partijpolitiek, uw
vakorganisaties: 't is alles op reformatie
aangelegd; maar onze Socialistische poli
tiek en onze moderne socialistische vak
organisatie is op afbreken aangelegd en
op 't 'puin dan een nieuwe maatschappij,
Gij bourgeois! reformeert op rotte grond
slagen en daarom zult gij uw doel, n.l. ver
betering van 't levensgeluk der menschen
nooit bereiken.
Doe als wij. zegt de Socialist en neem
je spa en schop en delf; delf flink diep,
opdat de Kapitalistische Maatschappij weg-
zinke. Kom bij ens, en houd op met uw
pleisteren met looze kalk; want 't is ons
te doen, en se komt, om een Socialistische
maatschappij met een Recht voor Allen en
Brood naar behoeften.
Wij, bourgeois! kunnen aan dat Socia
listisch verzoek niet voldoen. Ons werk is
en blijft Reformatie, en niet Socialisatie.
We gaan nog niet met spa en schop en
bijl en houweel aan 't werk, maar houden
de grondslagen gaaf. En waarom? Omdat
we, teneerste, van die socialistische fun
damenten nog geen helder begrip hebben
ze moeten rusten op den ondergrond van
't Algemeen Belang, op 't Alles voor Allen 1
zegt ge. In orde, maar onze Bijbel spreekt
op elke bladzij van zonde, en zonde, en
weer zonde, en altijd zondeZal dit booie
menschelijke hart uw mooie Alles voor
Allen niet tot een bespotting maken dag
in dag uit? Maar, ten tweede, is reforma
tie dan niet altijd gewenscht? Blijft op
knappen» van een huis geen dagelijksche
noodzaak Half werk is dat niet. 't Is
goed, 't is best werk zelfs, zoolang je geen
nieuw woonhuis hebt. En trouwens, velen
uwer Socialisten, gaan toch ook sinds ja
ren den reformatorischen weg op. Gij noemt
datrevisie of herziening Gij noemt u dan
revisionist, 't Kan ons minder schelen, hoe
gij 't noemt: öf reformatie öf revisie, maar
laat dr. Kuyper dan reformator zijn, mr.
Troelstra een revisionist: ze ontmoeten
mekaar op 't Binnenhof en vragen beiden:
Betere levensvoorwaarden! Meer ruimte
aan den levensdisch voor den man op de
hei, en de vrouw op klompen.
Half werk? wel neen! maar alleen een
dwaas gooit zijn oude schoenen weg, voor
er nieuwe zijn. Dus doorgaan! al meer re
formeeren! dat blijft onze leus. Christen
democratisch in hart en nier en het
slechte Conservatisme in den kop gedrukt,
maar Ontwikkeling op de basis der Gods
openbaring. Evolutie ook voor den niet-
kapitalist, op den bodem der Revelatie.
V De grondslagen veranderen van zelf.
Spreek je met of lees je een socialist,
dan houdt hij twee dingen staande; ten
eerste, dat de Kapitalistische Maatschappij
zich zelf dood maakt; zich zelf hoelangs
zoo meer onmogelijk maakt; hoelangs zoo
meer topzwaar wordten dat dus eigenlijk
een Socialist heelemaal niets behoeft te
doen dan kalm den tijd afwachten, dat alle
grond, alle fabriek, alle spoorlijn, alle han
delsvloot, alle oorlogsmateriaal, alle machi-
ueneen in handen komen van den Staat,
wel doet hij een ietsje om die verwording
der Maatschappij een handje te helpen bv.
Sl^S8861}8^'1, d°or werkstakingen, door
nationale nationale broederschappen,
vrouwenbeweging, kooge daggelden, pro
testen in de Kamer; meetings voor alles en
nog veel meer; adresseeringen voor dit en
adressen voor wat auders enz.hij doet dus
wel een ietsje, terwijl de conservatieven
eea nietsje doen: maar zegt hij, 't geeft
alles een beetje. De Vakbeweging leert onzen
mannen wel orgaciseerende klassenstrijd
doet se wel wat harder schelden op 't Ka
pitaal en de „Opvreters"; de adressen en
protesten en manifesten maken de oogen
van de lui er voor open, dat wij, Socia
listen, flinke kemphanen zijn en bijzonder
lijk de aandacht op ons laten vestigen;
hoeveel lawaai we wel maken en welke
eieren we wel leggen; maar 'tis alles toch
maar, goed bekeken, een onbeduidend ietsje.
De Grondslagen der Maatschappij wor
den eigenlijk ondermijnd door de Kapita
listen zelf; door hun monopolies, trusten
en kartels, coöperaties en geld- m6t hypo
theekbanken, en wij Socialisten zullen
eenmaal de vruchten in omen schoot zieu
vallenwant door 't Algemeen Mannen- en
Vrouwenkiesrecht worden wij, Roojen, baas
in al de Parlementen over heel de wereld
dan zetten we de boel om, al is 'tniet op
één dag; en dan worden de Rooje Parle
menten de bezitters; en die zullen dan 't
zaakje wel verder opknappen Dan is 't alles
voor allen. Dan wordt er uitgedeeld naar
arbeid en behoefte en geestesgaven, maar
de armste krijgt nog een goed portie, als
't er maar is.
En ten tweede houdt de Socialist staande,
dat die Nieuwe Tijd niet meer zoo ver af
kan zijn. Het socialistische paradijs daalt
al neer.
En wij antirevolutionairen hooren al dat
gepraat, wat komen »zal< en komen «moet»
geduldig aan. Gaan voort met reformatie,
en wachten de daden des Heeren verder
af. Hij regeert.
Nieuwe legervorming in Indië.
Door de Regeering is op 12 Aug. 11. in
gediend een wetsontwerp met zegge één
artikel, dat nochtans van groote beteeke-
nis is voor Indie. Art. 113 van 't Regle
ment op 't beleid der Regeering van Ned.
Iodie, vastgesteld bij de Wet van 2 Sept.
1854 staat gewijzigd te worden. Op het
oogenblik luidt het zoo:
De ingezetenen zijn verplicht om op
den voet, reeds bepaald of nader te
bepalen, deel te nemen aan de schut
terijen of andere gewapende vereeni-
gingen, welke door den Gouverneur-
Generaal noodig worden geoordeeld tot
bewaring van rust en orde. Algemeene
verordeningen bepalea, welke ingeze
tenen, bij de schutterijen ingelijfd, kun-
neu geroepen worden om mee te wer
ken tot de handhaving van het Ned.
gezag in Indie.
Ieder glimlacht natuurlijk! Iu Indie, eu
dat in dezen woeligeo tijd, xiju nog schut
terijen, die hier iu ons Moederland al jaren
tot het verledeae behooren.
Bovenstaand artikel moet, bij aanneming
door de Kamers, voortaan gelezen worden
Op den voet, bij algemeene veror
dening te bepalen, zijn de ingezetenen
verplicht mede te werken tot bevor
dering van rust eu orde, en wanneer
zij Ned. onderdanen zijntevens tot
handhaving van het Ned. gezag in
Ned. Indië.
Men merkt 't groote verschil. In 1854:
schutterijen voor rust en orde; en voorts
de vrijwilligers of «kolonialen» tegen een
vijand, die moest onderworpen of terug
gedreven. In 1916: ook ingezetenen als In
dische nationale militie, net als in Neder
land tegen den Japanees of Engelschman,
of welken invaller ook komen mogen, op
geroepen.
Die verandering is dringend noodzakelijk
geworden, schrijft de Minister in de Mem.
van Toelichting, In de eerste plaats omdat
de werving van vrijwilligers niet zooveel
oplevert en steeds duurder wordt.
Iu de tweede plaats om te kuuuen ko
men tot verhooging van de weerkracht van
Indie. En in de derde plaats is de invoe
ring van den dienstplicht het eenige mid
del om te komen tot opheffing der schut-
Hotel Mestawr&ïit
„HET GOUDEN HEM".
tJedenspte UoerensÉeiger 03A63B
Direct nabij de Hcofdeteeg,
BS®*»©!"*!!»!»,
f 1.25, f 1.60 en f 1.75
Tel. No. 1532. Aanbevelend,
In 5 van de Memorie verklaart de
Minister het standpunt der Wet, als hij zegt:
In beginsel behoort de dienstplicht te rus
ten op hen, die den Staat van Nederlander
bezitten en op de Europeanen, die nit an
deren hoofde Nederlandsche onderdanen
zijn. Echter zal ook aan de Ned onderdanen
van niet-Europeeschen landaard de dienst
plicht opgelegd moeten kunnen worden,
aangezien het streven der Rsgeering er op
is gericht om bij het toebedeelen van rech
ten en verplichtingen geen onderscheid te
maken tusschen Nederlanders en hen, die
uit anderen hoofde Ned. onderdanen zijn,
onverschillig tot welken landaard deze
laatsten behooren; terwijl in 8 de mede-
deeling wordt gedaan, dat 'tniet veel geld
zal kosten, omdat er geen nieuwe kazernes
noodig zijnen het vrijgekomen geld door
niet-werving zoo ongeveer evenveel is als
de kosten voor de nieuwe miliciens.
Het ontwerp zal wel niet veel tegenstand
ontmoeten. In elk geval zal 't niet zooveel
stof opjagen als 't andere wetsontwerp van
17 Augustus. Men wete, dat er te Soera-
baja militaire opstandjes zijn geweest;
schepelingen der Marine hebben er samen
gerot en sommigen zijn naar Holland ge
stuurd. Om die oproerigheden op de Indische
vloot te straffen, is ingediend ook een
wetsontwerp met 1 artikel:
Wanneer vijf of meer schepelingen
samenrotten om in vereeniging hun
plicht te verzaken, worden zij, behou
dens ieders verantwoordelijkheid voor
de door hem bedreven feiten, gestraft
met militaire gevangenisstraf van ten
hoogste vijf jaar.
Door dit artikeltje komt de Bond van
Minder Marinepersoneel aan de orde; de
oorzaken van den geest van opstand; de
behandeling der schepelingen; de organi
satie en actie van dien Bond in Indie.
Er zullen gewis harde woordea vallen
in de Kamers én over de Marine èu over
de schepelingen. Daar zal aan weerskanten
wel schuld zijn, dunkt onsèn bij Marine
èa bij schepelingen. Maar 't Gezag
moet gehandhaafd, en wat on der dat volkje
niet deugt, moet er maar uit.
De Alhambrabioscoop op Zondag te
Nieuwesluis.
Iu de Brielsche krant stond op 27 Aug.
een advertentie, dat de Alhambra, ook op
Plakkee bekend, te Nieuwesluis op Zondag
27 Aug. een groote bioscoopvoorstelling zou
geven nl. de Geheimen der Wildernis. Dat
teekent Nieuwesluis en zijn moderne bevol
king
Dat is geen eeresaluut voor den Burge
meester van Nieuwesluis. Dat wijst op een
kanker in 't kerkelijk leven te Nieuwesluis.
Dat zal den heer Schalekamp drijven tot
dubbele actie in zijn Evangeiiesatiearbeid.
Zijn stuk in deEilandeabode, zijn medidatie
over Ef. 2: 8: want uit genade zyt gy
zalig geworden, door 't geloof, en dat niet
uit u, het is Gods gavewenschenwewel
dat alleNieuwesluizers lazen waar hij schrijft
Buigt U dan voor Gpd ter neer, en
smeekt, dat de Heere, door de genade
werking Zijns Heiligen Geestes U aan u
zalf ontdekken moge, opdat ge nog als een
boeteling in 't stof, om genade moogt
leeren roepen, eer't eeuwig te laat zal zijn.
Dat is een woord voor ons persoonlijk.
Voor Anti's en Christ. Hist, en Katb,
Voor ieder, die daar nog maar henen leeft
ronder genade, als een wereldling,
Dit is een woord voor Nieuwesluis en
zijn moderne menschen, die van genade
niets willen weten, omdat ze Jezus, den
Zone Gods, miskennen,
Jezus, Zone Gods is voor een modern
maar een zeldzaam godsdienstig genie d.i.
een mensch, in wien het religieus besef
dermate diep ontwikkeld was, dat hij, als
mensch zich voorstelde maller innigste ge
meenschap met God te leven. Daarom ook
is Jezus een voorbeeld voor eiken moder
nen. En 't is de toeleg van iederen waren
modern om net als Jezus te komen tot dien
innigen godsdienstigen band, die de Jezus-
mensch voelde. Jezus, zeggen ze, voelde
zich kind van zijn Vader, aanhankelijk, ver
trouwend, met Hem één. En zoo wil ook
een goed modem één zijn met zijn Vader
diens kind, liggend aan zijn Vadernart.Hun-
.ner is Jezus geen God, maar een uiting,
een drang een krachtige liefdesopenbaring
voor God. Maar Jezus is hun niet een Za
ligmaker, niet de tweede persoon in't God
delijk Wezen; geen Verlosser, geen Goël,
geen Immanuël, slechts braaf mensch.
Maar zou Jezus op den Sabbat, als hij
dan (op modern standpunt,) met zijn God
zoo in innige mystisk leefde, den Sabbat
misbruikt hebben, die Zijn God gebood te
eeren en af te zonderen.
Of is 't Modernisme te Nieuwesluis zelfs
aan die zoete mystiek gespeend.
Van zeggen tot doen
Wat is die afstand vaak groot!
Er is nu al vele jaren lang in ons vader
land gezegd, dat de Huishouding-van-Staat
eenvoudiger en vooral ook zuiniger moet
worden ingericht, want dat het anders een
maal vastloopt.
En waarlijk niet ten onrechte
Vóór 1914 was 't een „opgaande tijd".
't Best kon men dat zien aan de gewone in
komsten des Lands, die elk jaar maar weer
stegen.
Eerst werd er al ruim geraamd.
Maar bij 't eind van 't belastingjaar bleek
dat de inkomsten ook die ruime raming nog
weer met ettelijke millioenen overschreden
hadden.
Om er jaloersch op te zijn
Een eenvoudig mensch zou zeggen dat er
in zulk een toestand sprake kan zijn van
overhouden, in elk geval van aflossing der
vroegere schuld.
't Mocht wat, gij simpele ziel
In al die vette jaren is dit steeds weer het
resultaat geweest, dat de uitgaven nog snel
ler stegen dan de inkomsten, zoodat er steeds
grooter tekorten ontstonden, die men nu zien
moet op alle mogelijke manier gedekt te
krijgen.
Juist nü waar we toch al midden in de
oorlogslasten en oorlogskosten zitten.
En hoe dat zoo wel kwam
Och, omdat er soms roerend mooi in de
Kamer en door de Pers over zuinigheid kon
worden gepraat, maar omdat tevens nie
mand ooit den moed had den grooten stap
te doen, die leidt van zeggen tot uitvoering
déhrom.
Integendeel scheen en schijnt het wel, als
of Pers en Publiek, Kamer en Regeering,
hebben saamgezworen, om met elkander en
in onderlinge concurentie 's Lands uitgaven
steeds op te drijven.
Van alle kanten werd aan dat touwtje ge
trokken.
De ouderwetsche liberalen zorgen wel dat
er altijd weer meer uitgegeven wordt voor
de School: lagere middelbare en hoogere
school.
De Rechterzijde waakt er dan op haar
beurt weer voor, dat de bizondere school
ook krijgt, zooveel dit mogelijk is, wat voor
de openbare wordt toegestaan.
Elke partij op haar beurt komt geld vra
gen voor sociale maatregelen en de Socia
listen leggen er nog eens,extra de zweep
over, altijd hooger biedende dan voorgesteld
wordtbehalve als zij zelf hier of
daar in de regeering gekomen zijn!
Met het ambt krijgen zij 't verstand
Moet dit nu zoo blijven?
Laten we het anders vragen.
Kan dit straks zoo blijven
We leven thans in den oorlog, abnormaal
't staat eenigzins te vreezen, dat dit door
den langen duur van den krijg wat vergeten
wordt.
Maar straks komt de ommekeer.
En dan zal men 't is niet dadelijk, dan
toch zoo langzamerhand, rare dingen zien
gebeuren, en is voor ons „neutralen de gou
den tijd onherrroepelijk voorbij 1
Nü geven de mogendheden maar uit.
't Is oorlog 't moet zeggen ze.
Maar komt de vrede, dan zitten ze met
hun schuld.
't Volk des lands is verarmd.
Zware lasten zullen jaren drukken.
De koopkracht onzer afnemers is door den
oorlog voor jaren verlamd en zij zullen ner
gens tegenopzien als 't geld hun belangen
te bevorderen en eigen land te laten voort
brengen, wat tot dusver door Nederland
werd geteeld en ingevoerd.
Daar staan wij dan
Oude markten verloopen.
Nieuwe zijn niet zoo dadelijk te verove
ren Neenik wil niet noodeloos een
somber beeld van de toekomst ophangen en
onze vaderen hebben wei voorheeter vuren
gestaan, ook in den oeconomischen strijd,
maar licht denke men daarover toch niet.
Gaan wij dan hier in ons vaderlandsch
huishouden op den ouden voet dóór, nu
dan kan 't een rare tijd worden.
Op den ouden voet
Men moet dit goed begrijpen. Ik wil aller
minst aanraden, om ook maar eene noodige
uitgave achterwege te laten en door „noodige"
uitgaven versta ik even goed allerlei sociale
maatregelen, ais b.v. versterking van Leger
en Vloot.
Ik wil ook niet zeggen dat tot nog toe 't
geld in weelde versmeten werd.
Maar 't had en heeft er soms wel iets van
alsof de Staat leeft naar de zegswijzewie
't breed heeft, Iaat 't breed hangen.
En dat juist mag niet.
Wij hebben het krap.
En elk die met den Staat in aanraking komt
op wat wijze ook dient zich daar goed van
te doordringenkrap.
't Oud-Hollandsche spreekwoord zegtMen
moet tering naar de nering zetten, en dat
geldt ook voor den Staat.
Wij kunnen de uitgaven niet blijven op
drijven
De Tweede Kamer heeft nu al vele dagen
lang niet anders gedaan, dan al maar nieuwe
belastingen behandelen.
Nu voelen we die nog niet.
't Staat ailes nog op papier
Maar als we straks al die nieuwe belastin
gen betalen moeten, zullen we anders pie
pen.
En dat is dan nog maar tijdelijk
Maar we kunnen in de toekomst de be
lastingen niet blijvend in de hoogte jagen
Er is tenslotte een grens.
En de Anti-revolutionairen zullen wèl doen
als ze eens ernst gaan maken met het be
trachten der noodige zuinigheid in de huis-
houding-van-Staat.
Opeens kan dat niet.
Verreweg de meeste uitgaven berusten op
wettelijke bepalingen en kunnen daardoor
maar niet zoo ineens worden ingehouden.
Doch men wake tegen uitbreiding.
't Kan soms zoo zonderling gaan.
Terwijl men pingelt of allerlei lagere amb
tenaren met 25 of met 50 pop zullen ver
hoogd worden, ziet men soms hoogere met
2 a 300 gld., ja met vijfhonderd tegelijk naar
boven gaan.
Maar dat tusschen haakjes.
Laten de onzen van een behoorlijke bezui
niging in de Staatshuishouding de noodige
studie en late daarna de noodige propaganda
voor maken.
Wellicht is er straks oor voor.
Tot nog toe had 't meeste succes, wie
maar tegenover de kiezers op de royaalste
wijze riemen sneed van andermans leer.
Misschien brengt daar de Oorlog verande
ring in, en gaan de massa begrijpen, dat
een zuinige regeering in den Staat evenveel
waard is als een zuinige huisvrouw In 't gezin.
In elk geval, 't lijk ons plicht.
Inzonderheid ook voor onze partij.
Zij heeft van kind af niet in de weelde
geleefd en zij zette thans ook in dit opzicht
de traditiën der vaderen voort, die de we
reld verbaasden door hun eenvoudige le
venswijze en hun zuinig beheer!
UITKIJK.
De Reorganisatie van het
Proefstationwezen in Nederland.
In den loop van de laatste drie jaren is
een reorganisatie van de Nederlandsche Rijks
landbouwproefstations tot stand gekomen.
De landbouwer heeft er weinig van gemerkt,
men heeft noch critiek noch waardeering doen
hooren. Daarom heeft Dr. Hissink, Directeur
eener afd. v. h. Proefstation te Groningen,
tot voor kort te Wageningen, het noodig
geacht bekendheid aan deze reorganisatie te
geven. Hij deed dit op de Algem. Verg. der
G. O. Mij. v. L. 25 Aug. te Nijmegen ge
houden,
