Woensdag 23 Augustus 1916.
BP1® Jaargang N°. 2209.
voor de Knidhollandsche en ^eesiw^elie Eilanden.
He Horlog.
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
BOEKHOVEN,
„Zijn wortelen van onder".
LAND- EN TUINBOUW.
UIT DE PERS.
DRANKBESTRIJDING.
BUITENLAND.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Katerdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent
Buitenland bij vooruitbetaling ƒ4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
by vooruitbetaling. J "W„
SOMMESLiSDIJK.
Advertentiën 10 Cent per regel en */s maal. Reclames 20 per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en */t maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing.
Croö'ie letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij beslaan.
Teïefooa iMteveoasaet. Mo. S. Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 nar.
Alle stukken voor «Ie fitedactle feesteend, Advertentiën eis verdere Administratie Branco toe te zenden aan den Ulijg-ever.
ij die zich nu abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
Eenmaal sprak een oud-testamentisch
profeet 't uit, dat de Verbondsgod den
Amoriet verdelgd had, wiens hoogte
was als de hoogte der cederen, sterk
als de eiken; maar Hij had zijn vrucht
van boven verdelgd en zijn wortelen
van onder.
Hij had de vrucht verdelgd, omdat
Hij den, wortel verdelgd had. Want 't
is uit den wortel, dat de boom of plant
opschiet. De wortel aangestoken, maar
dan is de vrucht ongaaf. Kwijnt de
wortel door gebrek aan meststof, door
te veel aan droogte of regendoor in
secten of ongedierte de wortel gaat
ten onder, en de vrucht blijft uit.
vrMaar is de wortel goed, dan is de
ucht goed. Van den wortel hangt
alles af. Hij is het levensbeginhet uit
gangspunt; hij slorpt de levenssappen
op en voortgestuwd in stam en tak
geven ze aan de vrucht, die schoonheid
van kleur en die zoetheid van smaak.
Zijn wortelen van onder!
Nooit mag in ons Politiek leven ge
vraagd wordenWie en wie is die man
Wie staat daar vooraan Wie achter
af Wie is die persoon
In den politieken strijd zoeken we
naar de wortelen van onder,
Een Franach spreekwoord zegt't zoo
afdoend: Ce'qu'on voit et ce qu'onne
voit pas", d.i wat men ziet en niet
ziet; en op wat men niet ziet, heeft
men in de allereerste plaats 't oog te
vestigen; op de wortelen van onder.
Want daaruit is de uitgang des levens.
Wat gaat er in uw onzichtbare hart
om? Wat voor levensbeginsel kiemt
daar? Wat produceeren uw onzichtbare
hersenen, als ge nadenkt over God
boven u, God in u, God rondom u?
Wat is uw levensbeginsel, als de wor
tel van onder
Zijt ge Antirevolutionair Dan is de
wortel van onder, levende uit de Open
baring Gods; dan is die Openbaring,
naast de Natuur, naast de historie van
uw eigen leven, dat uwer Natie en der
Volken, door uw rede bijgestaan, welke
tracht te ordenen en te rangschikken
en in verband te zettendan is die
wortel gezond.
Want er is geen gezonde wortel, die
niet tiert in den humus van de Heilige
Schrift. Uw woord is mij een lamp voor
mijnen voet en een licht op mijn pad,
zoo sprak de oude zanger. En hij heeft
het èn als herdersjongen, maar ook als
Koning ervaren.
Daarom bestrijden we het Liberalisme
en 't Socialisme.
Niet de belijders. Maar hun politieke
belijdenis, als den wortel van onder
hun uitgangspunt.
Neen! niet »den zondaar, vallen we
aanmaar »de zonde*.
En de edelste liberaal, en de nobelste
socialist (en ze zijn er genoegzullen
we ten strijd uitlokken; omdat, zijn
wortel van onder niet deugt. Zijn uit
gangspunt is de Rede, los van de Schrift.
Evolutie is zijn machtwoordgeen Reve
latie. Ontwikkeling, ontwikkelingook
die begeert de Antirevolutionair. Hij
snakt er naarHij smeekt er om, want
ontwikkeling is meer Vrijheid, meer Ge
luk, meer Recht, meer Menschenwaarde,
opklimmen tot de volmaaktheid en be
naderen den geopenbaarden Raad Gods.
Doch ontwikkeling op een goeden
wortel van onder! Ontwikkeling wil
de Vrijzinnigheid Ontwikkeling wil de
Socialist! Maar nooit op den grondslag
der eeuwige Godsbeginselen. Buiten
Gods Raad om.
Los van God den Vader en Zijne
Schepping. Ja, waarlijk, de Zijne.
Evolutie, ontwikkeling van Staat en
Kerk, School en gezin; van maatschap
en individuvan Kunsten Wetenschap
van Vrijheid en Gezag; maar onge
bonden aan 's Heeren Woord. Niet bij
Revelatie, niet bij Openbarings getuige
nis. Maar bij de Natuur alleenbij de
Rede alleen. Los van Eeuwigen Raad
en Eeuwige ordinantiën, los van de
eindelijke Toekomst onzes Gods.
En daarom ook is er een klove, on-
dempbaar, tusschen de Rechter- en de
Linkerzijde, daar waar die Revelatie,
die Godsopenbaring in 't gediDgkomt,
die altijd en overal tegenover Gods
werk de verlammende werking der
zonde plaatst, haar afbraakzin.
En wanneer komt die niet in geding.
Eens zong een dichter;
Op den bodem aller vragen
Ligt der Wereld zondeschuld.
En Schaepman, de R. Kath. poëet,
sprak zoo schoon:
En viel ook de menschheid, zoo laag
[en zoo diep
De ziel is weer vrij door 't Kruis.
Dan gevoelt ieder Antirevolutionair,
dat zondeschuld* en Kruis* voor
hem zijn de wortelen van onder, waarop
zijn politieke daden alléén opschieten,
zijn politie ideeën tieren.
In dien Staat is zijn Godeischt die
God zijn Recht, maar ach, die zonde!
O vreugd, dat Kruis.
Die wortelen van onder kent de libe
rale en socialistische Staatsman niet.
En omdat zijn wortel niet deugt, deugt
zijn politieke vrucht niet. Er is geen
politiek-met-goede-vrucht mogelijk zon?
der bewustzijn van Zondeschuld* en
»Kruis«. Want de zonde verwoest een
Staat, en alleen 't Bloed van Golgotha
reinigt dien Staat.
En voor elk individu en voor de Natie
geldt 't, wat Schaepman zong:
Maar de mensch is geen stof slechts.
[Een hoogere kracht
Doorgloeit en doortintelt zijn borst.
Als een heldere straal door den
[donkren nacht,
Breekt de geest door de zinlijke
[korst.
En 't raadsel des levens wordt
[lieflijk en zacht
Voor hem, die zijn binnenst door-
[vorscht.
Dat binnenst, maar verlost, maar
verlicht door den H. Geest, is de Wor
tel van onderis de geest, maar be -
wust van 's werelds zonde en ver
zoenend Kruis, en die twee lossen het
raadsel des politieken levens op, van
alle leven; ook dat der Kerk; der
School, der Maatschappij.
Die twee genereeren de Antithese
tusschen de Rechter- en Linkerzijde;
die twee beheerschen de wortelen, van
onder en dies de vrucht van boven. En
eens komt de verdelging van »Moab«,
als de Voleinding er wezen zal.
»Zijn wortelen van onder* op alle
terrein. Maar dit in ons slotartikel.
(Slot volgt.)
TJITGBYEB
Z
Toewijzitigs-Commissie voor veevoeder.
Bij Kon. Besluit van 11 Aug. is ingesteld
een Toewijzings-Commissie voor Veevoeder,
gevestigd te 's Gravenhage, waarin zitting
hebben een 9-tal personen, .betrokken bij den
handel of den landbouw, met mr. H. J. Rink
als secretaris. Voorts kunnen in deze Com
missie op uitnoodiging van den Voorzitter
zitting nemen in één of meer leden der
plaatselijke Veevoederbureaux (zie hieronder)
van elk bureau echter niet meer dan éèn.
Vrijdag 11 Aug. werden deze Commissie en
Bureaux door den Minister van Landbouw
geïnstalleerd. ZExc. wees op de voortdurend
grooter wordende moeilijkheid om voldoende
veevoeder te krijgen en de daardoor ontstane
noodzakelijkheid, om het vraagstnk van den
veevoederaanvoer en de veevoederdistributie
krachtig ter hand te nemen.
Zal er een hoeveelheid granen en veevoe
der binnenkomen, die voldoende mag worden
geacht voor de behoefte van thans, dan zou
dit naar schatting moeten zijneen totaal
van 3.000.000 ton per jaar, welke hoeveelheid
voor zooverre ze er te krijgen is, thans ge
heel in Noord- en Zuid-Amerika moet wor
den gekocht.
Niettegenstaande de moeite, welke de Re
geering zich bij het aankoopen geeft, is zij
toch niet zeker, dat er voldoende veevoeder
zal binnenkomen, aangezien in de laatste
weken de schepen met veevoeder op hun
reis naar Nederland geen vrije vaart hebben
gevonden.
Ten aanzien van binnenlandsche productie
van veevoeder kan hel volgende worden op
gemerkt
Verbouwd worden hieraanrogge, gerst,
haver, boonen, tarwe: 931.000 tons, welke
hoeveelheid, zooals uit bovengenoemde in-
voercijfers blijkt, slechts voor een klein deel
in de bestaande behoefte kan voorzien.
Verder komen als veevoeder nog in aan
merking de hier te lande grootendeels uit
buitenlandsche grondstoffen vervaardigde
veevoederkoeken, alsmede de afval van som
mige industrieën.
De groote moeilijkheid is nu, te zorgen,
dat het veevoeder zoo regelmatig mogelijk
en in verhouding tot de behoefte over de
verschillende land- en tuinbouwbedrijven
wordt verdeeld.
In het vervolg zijner rede ontwikkelde de
Minister het door hein ontworpen plan, om
in dc behoefte aan veevoeder zoo regelmatig
en goed mogelijk dc gegevens te verschaffen
om te kunnen beoordeelen, welke verhouding
er tusschen den veestapel en het aanwezige
en mogelijk te verwachten veevoeder moet
bestaan.
De nieuwe organisatie komt in hoofdzaak
hierop neer:
Centrale punten voor de verzameling van
inlandsch graan en voor de beoordeeling van
aanvragen.
In de navolgende plaatsen waar zich de
graanhandel concentreert, worden „veevoe
derbureaux" gevestigd, welke worden samen
gesteld uit vertegenwoordigers van hande
laren, landbouw- en molenaars organisaties.
Deze bureaux strekken hun werkzaamhe
den uit over de provinciën achter .bedoelde
plaatsen genoemd: Amsterdam voor Noord-
Holland Groningen voor Groningen, Drenthe;
Leeuwarden voor Friesland Roermond voor
LimburgRotterdam voor Zuid-Holiand,
Noord-Brabant, Zeeland; Utrecht voor Utrecht;
Zwolle voor Gelderland, Overijsel.
Elk veevoeder-bureau wijst een harer leden
aan om als gedelegeerde zitting te nemen
in de toewijzingscommissie voor veevoeder.
Elk veevoeder-bureau houdt kantoor in het
hierboven daarvoor aangewezen centrum
voorziet zich van het noodige personeel en
zorgt voor de uitvoering van alle werkzaam
heden welke het volgens deze „organisatie"
zijn opgedragen.
Ontvangst en opslag van inlandsche granen.
Het inlandsche graan, aangekocht door de
Regeering wordt naar één der zeven boven
bedoelde centra gezonden, waar, voor zoover
de aanwezige broodcommissie met deze zaak
niet reeds belast was, het veevoeder-bureau
het met behulp van de georganiseerde han
delaren ter plaatse in ontvangst neemt, den
prijs naar gelang van de kwaliteit nader
vaststelt, het verschuldigde betaalt en het
graan doet opslaan in pakhuizen of lichters,
De bureaux geven aan het Rijksgraanbu-
reau dagelijks op, welke hoeveelheid zijn
ontvangen en afgeleverd, zoodat de voorra
den bekend zijn.
Mais, lijnkoeken en buitenlandsch graan.
De voorraden mais, lijnkoeken en buiten
landsch graan, zijn onder beheer van het
comité van graanhandelaren te Rotterdam en
van de commissie voor den graanhandel te
Amsterdam. De voorraden zijn dagelijks bij
het Rijksgraanbureau bekend.
De veehouders kunnen hun bestellingen
opgeven aan één handelaar of één aankoop-
vereeniging; de veevoederbureaux, die ze
ontvangen, zenden ze door aan de Toewij
zingscommissie in Den Haag.
De Commissie treedt in het algemeen niet
in de beoordeeling van de juistheid van elke
afzonderlijke aanvrage, maar oordeelt of de
veevoederbureaux de door haar te stellen
algemeene regelen ten aanzien van de kwan
titeit hebben in acht genomen.
Zij kan in gevallen, waar dit haar noodig
voorkomt van hare zijde controle doen in
stellen. Haar staan daarvoor op verzoek alle
gegevens der veevoederbureaux ter beschik
king. Zij ontvangt van het Rijksgraanbureau
opgave van
le. de hoeveelheden inlandsch graan, die
van uit elk bovengenoemd centrum kunnen
worden verdeeld
2e de hoeveelheid mais, lijnkoeken en
buitenlandsch graan die te Rotterdam en/of
te Amsterdam kan worden verdeeld.
Toewijzing.
Zij wijst aan elk veevoederbureau een per
centage toe, dusdanig dat iedere aanvrager
zooveel mogelijk op gelijken grondslag kan
worden bediend en maakt dit aan de bu
reaux bekend.
Ingeval de voorraad inlandsch graan van
een der veevoederbureaux niet toereikend is,
maakt zij aan dit bureau bekend van welke
plaats de alsnog benoodigde hoeveelheid kan
worden betrokken.
Ten aanzien van de mais en lijnkoekenen
het buitenlandsch graan maakt zij aan de
Veevoederbureax bekend van welke plaats
de toegewezen hoeveelheid en welke soort
aldaar kan worden geleverd.
Verdeeling over de aanvragers.
De veevoederbureaux verdeelen de hun
toegewezen hoeveelheden over de aanvragers,
zij stellen voor eiken aanvrager vast, welk
kwantum hem kan worden geleverd en waar.
Zij reiken dan de aanvragers toewijzingsbil
jetten uit. C. B.
„Voor Vaderland en v. Raalte."
't Gaat niet meer.
De fut is er uit en dc fleur is er af, als
ge den klaagzang hoort, dien het bekende
Kamerlid voor Hoorn, de heer W. J. E. H.
M. de Jong, in het Vaderland aanheft.
Dc heer de Jong, die ook het ambt van
eere-voorzitter der vrijz. propagandaclub be
kleedt, heeft gepoogd door zijn tooverwoord
het in den vrijzinnigen kring te doen tinte
len en leven.
Het nakroost van Thorbecke werd in be
zielende wegslepende taal opgeroepen tot
een kruistocht: Vóór van Raalte, tegen de
Wilde.
Peter van Amiens-de Jong, fier troonend
op zijn grauwtje zou in hoogst eigen persoon
de nieuwe legerscharen ten strijde aanvoeren.
Zaterdagavond werd in een der bovenzaal
tjes van het café „Hollandais" op de Groen
markt een der schitterende wapenschouwin
gen gehouden, in het vrijzinnig kamp zoo
welbekend. De bloem van den vrijzinnigen
adel was er vertegenwoordigd. „Hoofden van
geslachten" waren uit alle deelen der stad
vol krijgsmansmoed ter heirdag opgekomen.
Ge ziet ze daar in bonte rijen aan uw oog
voorbijgaan. Voorop de generalissimus voor
dezen veldtochtde HoogEd. Gestr. Heer
W. J. E. H. M. de Jong.
Ziet ze daar komen I
Secretarissen van kiesvereenigingen, pro-
pagandaclubs en wat ge aan edels nog be
denken kunt.
Hedenmorgen verscheen de eerste procla
matie van den aanvoerder der nobele ridder
schaar.
„Zaterdagavond hebben we het huisbezoek
flink kunnen regelen."
Hoort ge in dit kloeke woord niet reeds
den triumfkreet, geboren uit het onwrikbaar
besef van de victorie die komt!
„Flink kunnen regelen."
Maar hoe wordt deze rijke verwachting
op zoo schitterende toekomst plots wreed
verstoord.
Hoe wordt het al tot spel der fantasie.
Want wat vernemen we
O, schrik!
We hooren getallen omtrent het aantal
strijdbare mannen, bij wie de aangeheven
strijdkreet weerklank heeft gevonden.
We kunnen bijna niet verder schrijven.
Durven we die cijfers noemen?
Zullen we onze lezers niet doen verbleeken
van schrik?
Maar laat ons moed vatten.
Men spreekt ons van duizenden
NeenVan honderden dan Ook dat niet.
Welk een opluchting! Maar dan toch zeker
van tientallen?
Lezer, ontzet u niet. Zelfs de meervouds
vorm van „tiental" schijnt hier ongepast.
Volgens betrouwbare mededeelingen ver
schenen op die Zaterdagavond-meeting wel
10 menschen. 't Kan ook zijn dat er
11 waren. Zelfs 13 zou mogelijk zijn.
„Wij hebben het huisbezoek flink kunnen
regelen.
Verstaan we thans den diepen zin dezer
woorden N. H. Ct.
VET EN OLIE.
Duit8chland gevoeld thans pijnlijk het te
kort aan vet en olie, omdat deze voedings
middelen hoofdzakelijk uit het buitenland be
trokken worden en de invoer belet en be
lemmerd wordt door den vijand.
Met echte Duitsche naarstigheid en vol
harding wordt daar nu onderzocht, hoe zich
voortaan in dit opzicht meer van het buiten
land onafhankelijk te maken. Op een verga
dering, die 12 Maart j.l. te Karlsruhe gehou
den werd en waar de vraag aan de orde
was, hoe de Gemeenschap tot de goedkoop
te en de besparing van voedingsmiddelen
kan bijdragen -werd er eerst op gewezen, dat
de bijna 4 milliarden ponden gerst en 5,4 mil-
liarden ponden aardappelen, die in Duitsch-
land ieder jaar tot jaar jenever of tot
bier verbrouwd worden, veel beter gebruikt
konden worden tot veevoeder; dan kreeg
men meer vee dus meer boter, meer kaas,
meer melk en meer vet.
IN FINLAND,
dat onder Russische overheersching staat, is
bij het begin van den oorlog een soort al
coholverbod geldend geworden. Wel is dit
niet zoo streng ais in Rusland zelf omdat
bier en wijn, mits in groote hoeveelheden
tegelijk, verkocht mogen worden; maar sterke
dranken en likeuren zijn verboden, en op de
niet verboden dranken is zulk een sterke
oorlogsbelasting gelegd, dat een half fleschje
bier in een Finsche restauratie ongeveer 70
centen kost. En alle prijzen zijn naar ver
houding zoo hoog. Kiandestiene drankaan-
maak komt bijna niet voor, omdat zulk een
overtreding der verbodswet gestraft kan
worden met 4800 gulden boete of drie maan
den gevangenis.
Een en ander heeft tengevolge gehad, dat in
het zoo matige Finland nog minder gedron
ken werd. Dr. Matti Helenius, die hierover
een brochure schreef, schat het verbruik per
jaar en per hoofd thans op nog geen hee-
len liter.
Niettegenstaande de oorlogsduurtc der le
vensmiddelen nam de welstand van het volk
toe. De pandjeshuizen hebben veel minder
te doen. Het aantal bekeuringen wegens
dronkenschap daalde in 24 steden van 20.987
in de maanden Augustus—December 1913
tot 4937 in dezelfde verbodsmaanden.
Hierbij moet men in aanmeking nemen,
dat de mannelijke bevolking van Finland
niet onder den Russischen dienstpicht valt
dus thuis eet en drinkt.
DE TOESTAND.
Nog steeds duurt de slag op het West
front voort, zonder wijziging van de toestand.
Fianschen, Engelschen en Duitschers doen
aanval op aanval zonder de minste verande
ring in de frontlijn te bewerken.
Zooals de Duitschers op hun vroegere nu
verloren eerste loopgraaf toepasten, zoo
doen zij ook weer heden in de nieuwe.
De Duitschers groeven zich toen met hun
maxims diep in den grond in, zóó diep, dat
er geen granaat bij komen kon. Kwamen
dan in de ure van den stormloop de vijan
den aanzetten, dan heschen ze zichzelf mét
hun moordtuigen naar boven en openden
een vernietigend vuur. Elke mitraileuse moest
dan door de aanvallers afzonderlijk worden
bestormd, of omgeslopen en dat hield ge
ducht op.
Met eiken dag werd natuurlijk de verhou
ding gunstiger, omdat de Duitschers man
schappen en artillerie van alle kanten lieten
aanrukken.
Thans vreest hun bevelhebber blijkbaar
niets meer en is hij van de Somme-linie
zeker.
Hij geeft toede mogelijkheidvan kleine plaat
selijke successen.
De Engelschen en Franschen hebben er
alles op gezet, om hier een schitterende
overwinning te behalen en zullen zeker hun
pogingen nog niet opgeven.
Maar de Duitschers vreezen hen niet.
De Franschen, zeggen zij, vechten met
groote dapperheid, maar zij beginnen uitge
put te raken. De Engelschen zijn veel meer
„versch", hun millioenenleger is nog maar
kort in den strijd, doch zij misssn de ge
oefende aanvoerders.
Beiden zullen dóórzetten
Maar over korter of langer tijd, zoo oor
deelt het Duitsche opperbevel aan de Sonrme,
zal de tegenstander moeten begrijpen, dat het
