voor de Zuidhollandsclie en Zeeuwsehe Eilanden.
Woensdag 16 Augustus 1616
Antirevolutionair
818le Jaargang N°. 2207,
Orgmmn
IN HOC SIGNO VINCES
officieel gedeelte.
W. BOEKHOVEN,
LAN1Ö - ER TUINBOUW.
UIT DE PERS.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag es Zaterdag,
Abonnementsprijs per drie ■aasden tc. p. p. 50 Ceat bij vooruitbetaling,
Buitenland bij vooruitbetaling 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
BITGEY13
SOMMELSDIJK.
®©ï©f©©a JtateirwMeusa. Mo. 8.
Advertsntlëm 10 Ceut per regel es J/8 maal. Bedsmes 80 per regel.
Boekaankondiging 5 öeut per tegel ©a lj3 maai
Bienstaanvrages ea Dienstaanbiedingen 50 Cmt pas plaatsing.
Groots letters ea vignettes words® berekend naar de plaatsraisita dia s§ beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Yrgdagmorgan 10 trar.
Alle stokken voor de Redactie bestemd, Advertenfiëia en verdere Administratie' franco toe te zenden aan den Uitfrever.
ij die zich nu abonneer en, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
0e teekenen des Tijds.
Z
Openbare kennisgeving.
PLAATSELIJKE BELASTINGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente Sommelsdijk maken bekend, dat
gedurende vijf maanden, van 12 Augustus
1916 tot en met 11 Januari 1917, ter gemeen
te-secretarie voor een ieder ter lezing liggen
afschriften van de volgende kohieren
le. Het kohier van schoolgeld voor het
lager onderwijs over het 3e kwartaal 1916
2e. Het suppletoir kohier no. 1 van den
hoofdelijken omslag voor het dienstjaar 1916en
3e. Het suppletoir kohier no. 1 van de
hondenbelasting voor het dienstjaar 1916.
Sommelsdijk, 11 Augustus 1916.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
Secretaris, Burgemeester,
Iz. GEELHOED. BOUMAN.
Men moet met blindheid geslagen
zijn, om niet te zien, dat God de Heere
bezig is te blazen in de dorre doods
beenderen, die sinds een kwart eeuw,
op onze Nederlandsche erve lagen uit
gespreid. Maar ook in Frankrijk, ook
in Duitschland, ja, waar niet in West
en Midden-Europa, is er een opwaken
Cder Religie na de Materialistische wereld
en levensbeschouwing, die jaren lang
de harten van tienduizenden in gloed
en vuur zette; afgedacht nog van de
geopende deur in Engelsch- en Oost-
Indie; Japan en China.
En wel wordt er in alle Kerken ge
klaagd, dat er zoo weinig „persoonlijke
toebrenging" is tot den Heilanddat
er zoo weinig bekeerd worden, dat er
zoo weinig gehoord wordt „Uit de diepte
roep ik tot U", maar anderzijds mag en
kan niet ontkend, dat het verlangen naar
religieus leven, naar zekere mystieke
wijding en verteedering des harten, naar
een weer hunkeren naar geestelijke in
drukken en gemeenschapsleven met een
Hooger wezen, toch ook thans waarge
nomen wordt ia kringen, waar 't eertijds
scheen of het Materialisme en het In
tellectualisme alle geestelijke gedachte
vermoord had.
Het was mr. Troelstra, de leider der
S.D.A.P., die bij het uitbreken van den
oorlog het erkende, dat de Socialisti
sche partijen een groote fout hadden
gemaakt, door te zeer te letten op den
materialischen kant van het levenin
een Volk, (want de proletariërs van
Duitschland gingen ten strijde met hun
Kapitalisten, die ze in de fabriek ver
vloekten) leeft meer dan de vraag naar
het stoffelijke. Op den bodem, ook van
het Socialistisch hart, ligt de trek naar
ideale goederen als Vrijheid en Onaf
hankelijkheid en Vaderlandsliefde en
Saambinding met zijn eigen volk; de
nationale gedachte was sterker dan de
internationale en zij, die zich zoo gaarne
Vaderlandsloozen noemden, onderwier
pen zich voor dat Vaderland aan de
strenge tucht en de strengste orders,
gewillig den dood tegemoet gaande voor
Keizer en Vaderland.
Dat was een omkeer in de denkroute
der S.D.A.P.
Meer nog. Hoe ook de S.D.AP. door
haar historisch-materialisme met recht
mag genoemd worden de partij des
ongeloofs, waar zij in deze Marxistische
grondstelling de Godsidee prijs geeft en
alle geestelijke opbouw der Maatsshappij
slechts toeschreef aan de zichtbare
dingentoch mag niet ontkend, dat er
door die partij, vlak tegen Marx in,
een stroom gaat, in de bedding van een
religieus socialistisch-verbond, tot heden
toe, nog niet zoo vuile wateren bevat.
Zekerdat socialistische religieuse
leven is geen kerk «levenhet staat
grootdeels tegen de kerk, als conser
vatieve* macht; het kent geen 37 ge
loofsartikelen, noch Canones van Dordt;
noch kerkrecht, noch kerkleer, noch
kerkvorm, maar is Evangelisch, voor
zoover dit woord als Blijde Boodschap
van opheffing uit Socialen druk mag
gebezigd worden. Ook door hun Waar
heid* willen zij den proletariër »vrij«
maken.
Het Materialisme ligt te sterven. De
geest herneemt hare eereplaats.
Het Intellectualisme, meenende de
Openbaring te kunnen missen, voelde
zich koud en ijzig worden en greep naar
Hoogere Gedachten.
Beide dachten, dat ze de wereld ver
overen zouden, en ziede wereld moe
en mat, zoekt naar rust aan de borst
der Religie en vraagt naar geestelijk
manna om zich te voeden,'t pessimisme
had de denkers en zoekers te pakken,
omdat ze niet vonden wat ze zochten,
doch ziede vleugelslag van het Geloof
wordt alweer gehoord.
En op het terrein der Kerk en op
dat van den Staat, op dat der Opvoe -
ding en der Kennis worden allerlei
stemmen beluistert, die de neutraliteit
en het modernisme moe zijn, men wil
weer een grondslag, een houvast, een
object, een zekerheid en vastheid, een
steunsel en stut voor het ledig hart.
De Teekeneu des Tijds wijzen op
een ommekeer. De Geest Gods zweeft
weer over de wateren van onverschil
ligheid of menschenvergoding. Maar dit
stemmen we ook toeVoor wie het
leven alleen bestaat in bekeerd worden
en de rest van geen waarde beschouwt,
voor zoo een is de tijd niet gelukkig.
De weg naar Damascus telt weinig
voetgangers.
En in ons kleine Nederland? Een
strijd om gewetensvrijheid op 't terrein
van 't Lager en Middelbaar en Hooger
Onderwijseen strijd in de Scholen om
't opvoedkundig beginsel naar de H. S.
te handhaven of om van de politieke
en pedagogische neutraliteit verlost te
worden door oprichting van eigen Scho
len, zij 't dan ook niet op positief
Ohristelijken grondslageen strijd in de
Ned. Herv. Kerk om de belijdenis der
vaderen te handhaven tegen modernis
me en dobberend ethische gevoelens
een strijd in de arbeiderswereld om zich
naar de eischen der H. Schr. ook soci
aal te gedragen tegenover de mannen
van den klassenstrijdeen strijd over
de wetenschap, om ze te doen uitgaan
van of rusten op de Gereformeerde be
ginselen tegenover eene wetenschap, die
waarlijk meent, dat zij in haar uit
gangspunt vrij iseen strijd in den
Staat over de Christelijke grondslagen,
waarop 'tStaatsgebouw rusten moet;
over een Godswil tegenover een Volks
wil een Goddelijke soevereiniteit tegen
over een Volks- en Staatssoevereiniteit;
een Christelijke Overheid tegenover een
Neutralezwart tegen Rood.
Alles is in beweging. De geesten slui
meren niet, maar botsen.
Wat zal 't einde zijn? We staan pas
aan 't begin. De naaste overwinningen
kunnen nog aan den vijand zijn, als
de belijders van 's Heeren Naam zich
niet vast aaneensluiten maar toch, de
laatste overwinning is voor 't volk Gods.
De Eindtriomf is aan den Christus;en
in 't Het is Volbracht lag de zekerheid,
dat eenmaal de Religie, waarvan Chris
tus 't middelpunt is, hemel en aarde
tot in alle hoeken, doordringen zal en
de Wereld en de Kerke Gods in heilige
sieradiën, leven en bestaan zal.
Al was er in Nederland geen Sociale
kwestie, toch zouden hart en hoofd
volop stof hebben om al hun krachten
te wijden aan de twee op den voor
grond tredende vraagstukken, die ons
Vaderland bij allen, welke meeleven,
ter oplossing worden aangeboden.
ZekerOok de Koloniën eischen onze
volle aandacht in haar sociale en eco
nomische ontwikkeling; in haar gees
telijk leven bij Islam en Heiden-Chris
tendom; in haar toekomstige verhou
ding tot China en Japanin haar de
mocratie bij de vertegenwoordiging in
Raden als zelfstandige organen enz.
Zeker! Ook de Defensie vraagt do
spanning aller gedachten, nu reeds
hier en in Indiestraks als de oorlog
voorbij is; als de Algemeene Dienst
plicht een voldongen feit wordt en de
financiën een woord van geducht ver
mogen zal blijken te worden.
ZekerOok de Staatkunde vraagt
belangstelling in de groepeering van
partijen, met of zonder de huidige an
tithese in 't Algemeen Kiesrecht, Vrou
wenkiesrecht, Evenredige Vertegenwg.
uitbreiding der parlementsbevoegdheden
inzake Oorlogsverklaring en Vredeslui
ting uitbreiding der bevoegdhèdeu der
Kroon in zake Algemeene Maatregelen
van Bestuur zonder controle van 't
ParlementStaatsbevoegdheden na den
oorlog, als de maximumprijzen en de
distributies zullen moeten ophouden, en
't ingrijpen in de Bedrijven zal moeten
worden gestaakt. Enz.
ZekerOok de Zedelijkheid vraagt de
onophoudelijke aandacht, waar 't Gezag
kwijnt in gezinnen en in de Maatschappij,
zoo goed als in den Staat; waar de
Zondagsrust en Sabbatsheiliging in 't
geding zijn; waar de Drankduivel nog
zijn verwoestingen aanricht; het Too-
neel en de Kunst en de Bioscope aan
critiek onderworpen zijn in hun realisme
en ondermijning van 't Christendom.
Gewis! hoofd en hart hebben rijke
stof om niet te verarmen, maar toch
is en blijft de hoofdschotel van ons
dagelijksch menuKerk en Schooldie
twee zijn de vraagstukken, afgedacht
natuurlijk van den oorlog, die de zin
nen onzer menschenkinderen bezig houdt
bij nacht en bij dag.
De Kerk! En de gedachten verme
nigvuldigen Alsof je tegen een berg
opkijkt. De Kerk, niet zooals ze zich
in Frankrijk, Duitschland, Engeland,
Rusland openbaart, waar ze ook in
den waren zin des woords een strij
dende* Kerk is; maar zooals ze zich
in Nederland voordoet.
We stippen maar enkele punten aan
de stof is veel omvattend
a. de Herv. Kerk als belijdende Kerk
of Synodale Genootschapskerk.
b. de ingediende Modus Vivendi met
zijn Gemeentekerken.
c. de strijd tegen 't Modernisme en
de Ethischen.
d. de opleiding der theologische stu
denten door Staatskatheders of aan
vullende leerstoelen voor de Dog
matiek door den Bond van Geref.
predikanten.
e. de Socialisten in de Kerk en op
zoek naar Kerkgebouwen.
f. de reorganisatie in de H. Kerk.
g. de zilveren koorden of de Staats
subsidies,
h. de Vrije Kerk in den Vrijen Staat.
i. nieuwe uittreding uit de Kerk na
1834 en 1886
j. herziening der Grondwet, van art.
171 over de Kerkgenootschappen.
k. erkenning van den eandidaatsbul
der Vrije in de Herv. Kerk.
De School! We stippen maar weer
aan
1. De Vrije School regelde Openbare
aanvulling bij 't Lager Onderw.
2. De strijd om 't opvoedkundig be
ginsel tusschen de Scholen onder
ling neutraliteit tegenover confes
sie
3. De strijd voor Vrije Middelbare
Scholen.
4. De strijd voor 't Vrije Hooger On
derwijs.
5. Opheffing van de theologische fa
culteiten.
6. Inkrimping van 't getal Universi
teiten.
7. Alschaffing van 't recht van den
Staat om theolog. professoren te
benoemen.
8. Eeu herstel van de dogmatiek, waar
voor nu Godsdienstwetenschap in
de plaats is getreden.
Is 't veel gezegd, als we van proble
men spreken. Een menschenleeftijd is
er mee gemoeid, eer deze zaken in orde
zijn. In orde, d. w. z. opgelost zijn in
Gereformeerden zind.i. in antirevolu-
tionaren zin d i. in den zin van Recht
voor aJlen, zonder StaatsvoorkeurZoo,
dat de Eere Gods er door verhoogd
't siunenleveh in de Natie er door wordt
verkwikt de tweedracht gefnuikt en
de onderlinge samenwerking tegen de
booze machten wordt versterkt.
De druiven waren zuur.
Wit is uien aan de sijde der Concentratie
toch lief jegens 't coopromis van minister
Lely insake de verzekering Talma en de
staatspensieneericgJe sou zoo zeggen, oj
ze de verzekering Talma met. liefde bejegent.
Of er geen haast 8 jaren bitteren strijd
tegen Talma achter den rug liggenen of
er ook na zijn optreden niet te vuur ea te
zwaar tegen geageeid is. Nu moet de strijd-
bijl begraven en Talma's wetgeving aange
past aan de Oaderdomsbedeelmg ad 2 gid.
Van waar die mildheid van bejegening?
Omdat de Concentratie door de Eerste Kamer
aan het verstand is gebracht, dat haar po
litieke tinnegieterij en volksverlakkerij sinds
1907, op het volk geen den minsten invloed
heeft uitgeoefenddat haar aktie getn anderen
grondslag had dan kiezersfokkerij.
Eq door de uitspraak der Eerste Kamer
is de concentratie mak geworden als een
1 im.
Onbekwaam om Talma's wetgeving te
vernietigen, is ze nu bezig er zich bij aan
te, passen.
De druiven bleken te zuur! Eu de Coa-
cerstratievos droop af.
Zij ook voor rechts,
Het Ned. onderwijzersgenootschap heeft,
nooit den indruk gemaakt, dat 't ook maai
iets voor de rechtsgelijkheid vaa openbare
met bijz. school gevoelde,
't Kan verkeeren.
Haar uitspraak is gevallen, dat se onder
goede waarborgen, voor de Chr. school
vraagt, wat de openbare bezit.
Al was er een contrabeslissing gevallen
de toekomst zou er toch niet door gewij
zigd zijn. Een wereldschokkende gebeurtenis
is die vergadering dan ook geenszins ge
weest.
Maar we vermelden het, alleen ter wille
der Curiositeit, hoe de geesten ook hier den
geesten onderworpen zijn.
Op de'lijst van goedgekeurde Gewassen,
(Zaaigranenkeuring 1916), in Zuid-Holland
komen voor
Gebr. M. en J. Joppe Sommelsdijk, Wil-
helminatarwe.
A. A. Mijs Sommelsdijk, Wilhelminatarwe,
Schokkererwten en Zegehaver.
Jac. van der Koogh Middelharnis, Wilhel
minatarwe.
A. Koesse Middelharnis, Wilhelminatarwe.
j. Timmers Middelharnis, Wilhelminatarwe
H. van Es Middelharnis, Wilhelminatarwe.
Jb. Joppe Stad aan 't Haringvliet, Wilhel
minatarwe.
D. van Weel Herkingen, Wilhelminatarwe,
Schokkererwten, Mansholthaver I en Ila
A. van Es Dirksland, Wilhelminatarwe.
J. Lodder Cz. Goedereede Wilhelminatarwe
en Schokkererwten.
D. Lodder Mz. Goederbede Imperial I en
Wilhelminatarwe
J. Tanis Goedereede, Wilhelminatarwe.
C. A. Vogel Goedereede, Wilhelminatarwe.
F. den Eerzamen Goedereede, Wilhelmina
tarwe.
P. Voogd Goedereede, Wilhelminatarwe.
C. Lodder Goedereede, Wilhelminatarwe.
J. Mastenbroek Ouddorp, Petküser rogge
en Wilhelminatarwe.
Wed. M. Padmos Ouddorp, Wilhelmina
tarwe.
M. P. Hage Zuidland, Wilhelminatarwe,
Zegehaver en Schokkererwten.
C. van Beek Heenvliet, Schokkererwten.
A. Braat Hekelingen, Wilhelminatarwe,
Z. W. gerst Petküser rogge en Schok
kererwten.
J. Braat Hekelingen, voor Zegehaver en
Wilhelminatarwe.
W. van Noort Hekelingen, Wilhelminatarwe.
We lezen in het Friesch Dagblad onder het
hoofdje
Steeds verder.
Wéér iets verder afgegleden
Wéér ons eeuwenoud, door God ingesteld
christelijk huwelijk, waarbij man en vrouw el
kaar naar Gods ordinantie voor het léven
„trouw" beloven, iets verder uitgerafeldDe
heer Ihigenholtz vroeg, of zij die een zoo
genaamd „vrij huwelijk" hebben aangegaan,
óók voor hun „gezin" den duurte-toeslag
krijgen.
Daarop heeft de minister geantwoord:
„Voorzoover in enkele bijzondere ge
vallen mijn tusschenkomst werd ingeroe
pen, is steeds beslist, dat ingeval bij on
derzoek blijkt, dat ongehuwden hun volle
inkomsten aan een gezin besteden, zij op
uitbetaling van den duurtetoeslag aan
spraak hebben."
Volgens dézezienswijze wordt dus de
„vrije samenleving", die men heden begint,
morgen ontbindt, naar welgevallen
met het wettig, ook als zoodanig door de
overheid erkend, huwelijk op een lijn gesteld.
Ondanks al de kwasie-hóógmoreele praat
jes van zulke bijzithouders, acht ieder die
in der waarheid voor God en menschen „ge
trouwd" is, zich hierdoor diep beleedigd.
Niet wijl wij beter zijn
Och, dat willen we wel erkennen, dat wet-
tig-getrouwden èn samenhokkers, als ze alle
te zamen komen onder het licht van Gods
Wet en van het zevende gebod, zij voor God
ook alle te zamen verdoemelijk zijn.
Beter achter we ons waarlijk niet
Maar wel komt al wat in ons is,ertegen
op dat het opvolgen van eigen, vrije ideeën,
met het zich onderwerpen aan de instelling
Gods op één lijn wordt gesteld.
En dat op zoo slinksche wijze!
Alsof het hier 't zelfde geval was, dat zich
kan voordoen, wanneer een volwassen zoon
zorgt voor 't gezin van zijn moeder, die
weduwe werd Daarbij vernederend voor
den Staat.
In 1915 leeft de marineman Z. met Bertha
Zóó te zamen en krijgt dat gezin den duur
tetoeslag. In 1916 mag Bertha voor haar kindje
uit werken gaan en heeft Z. met Lina Dus
een „vrij" huwelijk aangegaan en ziet,
de Overheid geeft hem nu weer voor dit
gezin den „duurtetoeslag".
Zoo raken wij, langzaam maarzeker, steeds
meer op paganistische wegen verdoold.
En vraagt men tenslotte of de vrouw en
de kindertjes dan onder den toestand lijden
moeten Neen. Laat de man trouwen en al
les is in orde. Zich-vrij-willen-houden om de
moeder zijner kinderen aan haar lot over te
laten, kunnen wij geen eerbiedwaardig begin
sel meer noemen, waarvoor de Overheid zou
moeten op zijde gaan
