ordt EN I. S" )LS. Zaterdag 8 Juli 1916 8rte Jaargang N®, 2196 voor de Zufdhollandscite en Zeeuwsche Eilanden, Eerste -Blad. OP OEI UITKIJK. I m Antirevo Orgaan IN HOC SIGNO VINCES lage dnuti Ook voor ons. Op en liriaf aan d§, v. d. Kooij t® Ouddorp; ïoorz* der led, Ilerv. Kiesï, aldaar. ets. 9746 B96 SOMMELBDUK. Alle stokken voor de üedoetie bestemd, Advertentseo 00 verder®. Adnss**a&tr»tar arnwae® toe te zenden aan den (JUvever. Hotel Restaurant - DINERS 60 csïs! ea hooger. LOGIES MET ONTBIJT Tel No. 1532Aanbevelend, ,g- tN.Xe. W i. |die m. m, en in gawi* plm. ïs.eoe LM® bo*8?s. 335 idol- en L v. psïlg ledeis em. 9741 bekend als 9 Dsae Courant verschijnt elkea W©@H34lig @a Saterdag. ^.beBMemeaitsps'tii p®r drie saaaHdsa ft. p. p, 50 by vooruitbetaling. Buitenland b|j ?©©rnitbeMing f 4,50 per J&ar ifzonderlijlie nummers 5 Cent.' üitgïïyh i - W. BOEKHOVEN. ®©aef®@a B»t®ffe®saEs. H». 8. AéverteHttSss 10 «sat per regel es mmü» Beolasaes 80 per regel. lSi?lT»»©k@3sdigiEg I Qfeni per regel en V# aanl. MesatswrrageB m BleistaanbiedlsgeM SO Oeat par plaatsing. Groote istters 011 vigastian worden taekeatl naar de plaatsruimte dis sij beelasr MvartentiSffl worden rageyaeftt tot Dinsdag- m Vegdugmorgm .tfl nar. De Roomsch-Katholieke briefschrijver in »De Tijd», gewagende van den uitslag der verkietingen, om alle beginsellooze hulp troepen de deur uit te wiisen maar alleen en uitsluitend te steunen op eigen beginsel, schrijft ook dit kosteiijk woord, dat wij met zoo groote instemming lazen: Alleen zij, die uit hun geloof leven zyn de mannen, op wie wij in vreugde en bij verdriet; bij voor- en tegenspoed rekenen kunnen. Aan hen en aan ons zelve bewijzen wij daarbij, ook als de verkiezingsuitslagen ons tegenvallen, den besten diensteen dienst voor de eeuwig heid. Neenl de antirev. partij heeft er geen behoefte aan te steunen op Liberalen, die meenen, dat ze bij ®ns hun effecten kunnen conserveeren. De antirev. partij heeft geen plan om de kiezers op te zweepen tegen de S. D. A. P., om daarmee Rechtsche en Linksche brandkasten te verzorgen, want de antirev. partij weet zeer goed, dat er onder don vierden stand, al is dit op het oogenbiik op 't Platte Land niet zoo erg, veel te kort is. zoogoed als onder den klei nen burger- en Middenstand. Ze weet 't zeer goed, wat 't Kapitalisme aandurft, en dat de werkman nooit naar boven komt, dan door eigen organisatie en eigen kracht. Maar wij hebben alben te steunen op ons Geloof; uit ons Geloof te leven. Wat ia dat Geloof? Voor ons en voor den Roomsch-Katholiek is dat precies 't&eifde, omdat 'tgeen kerk recht, raaar kerkleer geldt. Dat Geloof is 't vast vertrouwen, dat er een God is, die de draden der wereldhis torie spint, en wiens voetstap ge ruischen hoort op 't pad der Voikerengeschiedenis, alle eeuwen door. Dat Geloof is de vaste overtuiging, dat op alle terrein des levens, en dus ook op dat van den Staat, mei. dien God almachtig en a'om tegenwo- "dig, moet worden gerekend; Hij erkend; Hij gsëurd en Hij aangeroepen moet worden, en dat ons persoon3- en gezinsleven; ons Schooi en Kerklevenons maatschappelijk en na tionaal leven gericht moet rijn op de Eeuwig heid; gericht op den Oordeelsdag wanneer wij rekenschap sullen afleggen van onze daden. Ons Geloof, dat is, dat dit laven maar een voorportaal is der oneindigheid; een doorgang naar eeuwig wel of wee. En dat de Staatslieden van Nederland geroepen zijn ons Volk dat voor te houden, en alle Wet en ordonnantie te richten naar da Wet van Hem, die 't Recht is, de eenige Bron des rechts. Uit dat Geloof leeft een Christen. Met dat Geloof staat of valt hij. Staat hij tegenover Socialist en Vrijzinnigheid. 't Ging kleine sus» net als Hanna. Ze zat voor 't maal, maar at niet. Eu vader, die er halverwege de tafel erg in kre8g. zag wei aan 't trillen van haar wimpers en hat trekken harer lippen, hoe zij op haar kleine-meisjes-manier bitterlijk bedroefd was van zielé en hoe 't kinder leed al haar trek had overkropt. Vader heeft een vaag vermoeden Hanna had een tegenpartijdige, die haar tergde vanwege haar kinderloosheid natuurlijk zouden de kindersmartjes van vijfjarig hummeltje daar niet mee te vergelijken zijn, maar is ook leed ten slotte niet een betrekkelijk begrip en moet een vossesnuit voor een kuikentje niet even schrikkelijk zijn als een tijgermuil voor een mensch? Vader werpt 'n vluggen blik op Piet Die zit met onversadigbaren jongens- honger te schransen en slaat geen oog van zijn bord af, hoewel het voelbaar is, dat iets ongewoons de tafelorde drukt. Toch houdt bij dat niet uit en vóór hij zijn bord half leeg heeft kijkt hij, kwasie-verbaasd 9P zóó schutterig, dat ook de on ervaren toeschouwer merken moest, dat hij 'n rol speelde. »Piet komt straks even bij mij!» zegt vader kalm. sik?» i3 do antwoord-vraag, op veel te verwonderden toon uitgebracht. Zeker! Jij bent Piet niet?» Tegen die logica weet Piet niets in te brengen ja, bij heet Piet hij vergenoegt zich dan ook een gezicht te zetten als van Vondels svermoarde ocnoo- seiheyt» en met een theatraal gebaar de schouders op te halen, den onschuldige spelende, die zich aan de overmacht on derwerpt. sEa jij poes, eet jij nu maar!» Dat laat kleine zus» zich geen tweemaal zeggen. Ze heeft inderdaad grooten trek en nu vader de zaak maar in handen ge nomen he ft, komt alles terecht; op haar vader heeft se 't zelfde vertrouwen, dat Naöai had op B;as: »die man zal niet rusten, tenzij dat hij heden dete zaak vol eind hebbel» 't Is inderdaad 'n merkwaardige zaak. Die de kinderhoofden en de kinderwereld geheel vervult! - Een zaak ook, die menig opvoeder reeds in moeilijkheden heeft gebracht. 't Kort begr p laat zich gauw vertellen. Piet heeft makkers bij zich te spelen gehad, gisteravond in den tuin en nadat iiet eerst een poos goed gegaan was, heb ben zij zich als lage kwajongens laf aan gesteld en. een kikvor ch, dien zij gevan gen hadden, wreed geplaagd en gemarteld, zooals knapen van dien leeftijd, zonder na denken of barmhartigheid, soms kunnen doen. »Zus» had daar even bij gestaan. Op haar teer en kinderlijk gemoed had, wat zij zag een grooten indruk gemaakt. Op dien leeftijd ia de fantasie zeer sterk en zij voelde 't leed, dat dit arme beest werd aangedaan, alsof se 't zelf ia haar eigen lichaam ondervond; se verplaatste zich geheel in den toestand van dat arme dier; ze kon van wat ze gezien had slecht slapen en 's morgens, ua lang praten er, pressen, onder hevig snikken, was 't er dan alles aan moeders borst uitgekomen, wat ze wist. Moeier had het vader gezegd. Deze, verontwaardigd, heeft daar straks Piet ter verantwoording geroepen, hem een geduchte schrobbeering gegeven een krasse straf opgelegd ea met de roede gedreigd als bij aich weer, om de terminologie van den Spreukenschrijver te gebruiken, als een »godd loose" aanstelde. Piet zweeg en nam de straf aan, Maar nu even voor eten, heeft hij op zijn beurt kleine zus» onder handen ge nomen, do eenige die het feit kon hebben uitgebracht en heeft hij ai de fiolen van rijn toom over haar hoofd uiigegoten. Niet omdat hij straf opliep. Och: hij liep wel eens sneer tegen ds lamp en daar laat een flinke jongen zich niet aan kennen. Maar zij heeft geklikt. Wat >de< groote misdaad is in 't kin derlijk gemeenschapsleven. Dat moet hij haar afleeren. Dat is hij als broer aan haar verplichtWat moet er van terecht komen wat ongelukkig leven zou zij hebban, als se 'n volgend jaar naar school gaat en daar dan klikte. Hij heeft haar overstelpt met verwijtin gen en haar met allerlei krasse kinderbe dreigingen verschrikt, als ze 't' weer waagt iets uit te brengen. >Klikspa n!" heeft hij haar gescholden. En zus heeft zich ellendig gevoeld. Eén woord kan zoo vreeselijk zijnl Wat onder de Germanen een eerloos- verklaarde was; wat onder de arbeiders een onderkruiper is, dat is in de kin derwereld de klikspaan De melaatsche uit den kring! In den grond der zaak werkt hier een nobele drift achter en ligt er een lofwaar dig idee aan ten gróndslag, om nl. den eigen kring zuiver te houden en er geen onwaardige elementen in op te nemen. Maar sooals 't altij 1 gaater speelt ook iets zondigs onder, ora nl. den eigen kring een machtsmiddel te bezorgen, waardoor eigen kwaad ongestraft blijft. Klikken is ongetwijfeld kwaad. l DTKD'Ï Gedempte Boerensteiier 63A, 6<1B Street neSrij ds Boofdsteeg, f 1.25, f 1,50 an 1,75 1 ppriStair R, C, F, i i LEE-Moonen. Slet do©r ieder- aanbevolen adres. Het moet in onze kinderen bestraft. En vooral moeten we uiterst voorzichtig zijn met die strooptongige lieverds en met die brave, zoete jongens die 't echt o soo naar vinden, dat se dit of dat zeggen moeten; die hun rolletje verfijnd weten te spelen, schroomvallig v,n woordje ea nog een woordje laten vallen en achteraf spijt huichelen, dat ze toch trog weer me.r over hun tong hebben laten glijden dan se van plan waren geweest Wacht u voor hen e®, mijd ze 1 Over hèn zij i dus opvoeders en k aderen 't wonderwel eens en hun oordeel is in die geval vrijwel eererlei. Ook ia t geval van „kleine zus" komt er wel ovei een stemming. De meeste van onze jongens aijn wel voor een beroep op hun gezond verstand vat baar. „Geloof jij nu werkelijk, Piet" vroeg vader trouwhartig, „dat ons lieve, kleins dirg dat verteld heeft met hef doel om jou d'r in te laten loopen Nu eerlijk gesegd dat niet! Piat hield reel te veel van haar en zij van heen „Welru. dan weet jij toch ook wel, dat hei dan geen ki kken isl Je weet hit van Dolf Rut d"e a'u moeder te lijf ging, om cexsten voor de bioscoop ie hebben als jij daar bij was geweest, waf zou jij hebben gedaan?" ,,'k Had 'm op a'n kokkerd geslagen, dal-ie blauw sag," zogt Prat met flikke rend oog. „Jawel, maar als jij 't nu uit de verte had gezien er? hij was weg eer je er bij kwam, zou jij daar dan over zwijgen om dat je anders 'n klikspaan soudt zijn? Daar bad Piet niet van terug Maar met zus maakte hij 't gauw goed vader3 woord had hem wel geraakt. De lastigste gevallen zijn echter, als vader of meester, modder of juf een on derzoek .nstelt naar ean of ander verkeerde zaak of kicdermiadaad ea dan den een of ander, of verscheidenen na elkaar, oproe pen om getuigenis der waarheid af te leggen. Wie dan zegt, wat hij weet, heet in der kinderen mond onverbiddelijk een klikspaan. En de „hold" is bij, die zwijgt en er als 't uioet zware straf om verdraagt. Redeneeren helpt hier niet veel. Kinderen verstaan nog soo weinig van de rechtsverhoudingen in de groote-men- schen-maatsehappijIn hun kinderrepubliek heerschen eigen, ingeschreven wetten en nu is dit het moeilijke in de opvoeding, dat óók in die wettea de zonde bedervend voortvreet. Toch moet men, soovéél het kan, den kinderen een kind zijn en bea als 't maar immer mogelijk is de zware keus bespaven om te kieren tusschen zonde regen 't ne gende gebod, zwijgende waar ze tot spre ken worden opgeroepen en tusschen 't goeu zij even erg als kwaad voelen, zij 't vaak tea onrechte: klikken. Hoofdvraag is of de verhouding tusschen kinderen en opvoeders is, wat se zijn moet. Zoo ja dat heeft een plechtige oproep die in sobere woorden aan God3 alwetend heid herinnert, dat de schuldige sich bin nen eea bepaalden tijd vrijwillig aan den opvorder bekeud miken zal en de inlich tingen geven, die uitanderenmond geklik» zouden heeten, yaak een goede uitwerking. En dat is eeu zedelijke overwinning, die ge niet licht achten moet. UITKIJK, Weleerwaarde Heer Wanneer wij ons publiekelijk tot U rich ten, als Voorzitter der Herv. Kiesvereen. ta Ouddorp, is dit nochtana niet volgens eenige opdracht der Centrale Antirev. Kies v., ons verleend, noch door eenig verzoek harerzijds tot ons gericht, maar is dit lou ter een private aangelegenheid onzerzijds, waarvoor wij alléén verantwoordelijk zijn; maar eea verantwoordelijkheid gedragen door do liefde voor 't antirev. beginsel en behoerscht door de zucht om vóór de Ka merverkiezing van 1917 alle hindernissen en beletselen weg te sien genomen, eaaile onheilig vuur te zien gedoofd, dat de geest van verdraagzaamheid en Rochtscbe saam- hoorigheid thans doet kwijnen, omdat uit Uwe kiesver. de Gereformeerden absoluut zij a uitgesloten en uitgestootea door art. 2 van Uw Statuut. Maar daarbij voegen we nog een vier tal redenen. Ten eerste. We richten ons publiekelijk tot U, omdat daarin iigt opgesloten de in nige begeerte om Ouudorp ais lid onzer Cea- tralo onvoorwaardelijk te mogen bijschrij ven, wat,waarschijnlijk thans op ernstigen tegenstand sluiten zouopdat alzoo aan de geheele Antirev. Partij rekenschap kan gegeven worden, waarom, zij 't met spijt en teleurstelling, Uwe Kiesver., geen ge meenschap mat ons organisme hebbenkaa, Ten tweede. We richten, ons publiekelijk tot U, omdat er tusschen U en mij reeds ofücieuse briefwisseling over die aansluiting heeft plaats gehad vóór de Statenverkiezin gen, in welke vetrouweiijke correspondentie we ons standpunt tegenover Uwe Kiesv. heb ben uiteengeret, en toen reeds U hebben ver zocht art. 2 van 't Statuut bijna geheel te wijzigen. We geven U bij dezen 't recht onsen brief te pubheeeren, opdat elk anti rev, in Oud dorp wete, maar ook'eik Rechts man van Flakkee, wat we in sake de po litiek èn de Kerk èn de aansluiting bij onze Centrale denken, en hoe we elke kerkelijke kiesver, beschouwen niet met de dwaze pretentie dat een ander nu eens welen moet, hoe wij desa verhouding tus schen Staatkunde en Kerk verstaan, waat wie sou een eenvoudig houthakker en wa terputter uit 't dorpskern Gibeon als gids bat-oeven in een Piakkeesche omgeving,sco rijk bedeaid met hoogstbekwame voor- en voerlui, als er op onze 18 dorpen zijn maar om met U een publiek debat aan te gaan, opbouwend en leerzaam voor ons allen niet 't rainst voor ons self die gaarce luistert naar mannen van universitaire studie al verschillen se van ons in prin cipe op 't terrein van Kerk en Staat en School. Ten derde. We richten ons publiekelijk tot U, omdat we eea historie doorleefd heb ben waaraan Uzichspiegelenkanen die ons nog huiveren doet, als W9 aan de ontke tende hartstochten denken op den beruch te avond van 21 Dac. 1904, toen een paar politkke gelukzoekers en tevens kerkelijke tinnegieters onso plaatselijke kiesv. te Middelharnis in vuur en vlam setteden door in de kiesver. hun kerkelijke belijdenis te daponeeren als program onzer kiesvereeaiging, en met haast ruwe vuis tenkracht onze kiesv. wilden drijven op den Kerkistischen weg. Toen is een motie aangenomen, die we letterlijk uit de no tulen overnemen. Dit staat in die notulen Door den heer wordt voorge steld, namens de kie :-v. in 't eerstuitko- mend nummer van de Maas- en Schelde- bode te doen plaatsen, een motie, waarin verontwaardiging zal worden uitgedrukt met 't stuk in Vooruit en wordt gepro testeerd tegen de poging om 't verschil van inzicht in zake >de Kerkdienst baar te maken aan scheuring en schei ding van mannenbroedersdie één zijn in de belijdenis van Gods iSouvereini- teit op 't terrein van 't politieke leven. Met algemeen e stemmen verklaart men zich voor deze motie. De vergadering werd zonder dankzeg ging gesloten. Wie soo'n historie doorleefd heeft, hui vert voor kerkelijke actie in een kiesver- eeniging; want se scheurt en scheidt, wat bijeen behoort Die historie is 12 jaar geleden hier afgespeeld en in Middelharnis zit er de schrik nog in voor sulke kerke lijke onruststokers. Ten vierde. We richten ons door ons Orgaan tot U, publiekelijk, omdat U mede redacteur zijt yan de E landenbode., een Blad, dat sinds zijn oprichting soo flink voor de Rechtsche beginselen heeft gestre den zoo krachtig de bazuin heeft geblazen voor de Rechtsche Statenleden hier en op Voorne en Putten, dat we U en de mede redacteuren Ds. Hoogendijk, De. Addink, Ds, Bremer, Ds. Erdman en Ds Feenstra met den heer Schslekamp gaarne nog wat nauwer leerden kennen en waardeeren, wat alleen mogelijk is door de behandeling van het politieke vraagstuk, waarover 't iu onsen meeningstrijd met U gaat, door middel van de Maas- en Scheldebode, waarin wij or.se politieke meaning zullen uiteenzetten, en door de Eilandenbode, waarin U dat kunt doen. Ea waar Ds. Bremer in de Bode geschre ven heeft dat ieder redacteur van u zevenen slechts voor zijn eigen artikel verantwoor delijk is, zagen we gaarne dat U dan in de Edandenbode uw verdediging der Her vormde Kiesvereeniging met Üw naam onderteekendc, waat onze strijd gaat nu niet tegen de E landenbode, maar tegen Uw politieke inzichten sooals die te Ouddorp in den naam HervormdsKiesvereeniging ie voorschijn treden. Hat blad De Eiiandenböde brengen we een familiegroet, en we drukken U als mederedacteur van dat orgaan, als man van Rechts de broederhandmaar eerst moet dat „Hervormd* naast „Klesverseni- gieg* tusschen ons worden weggenomen, dan zijt ge onzer één. Ea is 't daarom niet heel goed met volkomen publieite.t e kaar tegemoet ta treden? Met de uitsluitende bedoeling om elkaar te vinden na ernstige discussie. Niet om te twisten: daarvoor laenen wij ons niet. 't Gaat om de zaak. if. X Waar we au de vier redeaen hebban op gegevea. waarom we deze zaak publiekelijk wen3ehöb te bespreken, komen we tot U met de volgende vragen, op den man af: le. Indien U Rechts is, waaraan nie mand na Uwe actie bij de Statenverkiezin gen twijfeltop grond van welke politieke belijdenis of politiek program weert U de Gereformeerden uit Uw Kiesvereeniging f Is U antirevolutionair; de Gereformeerden te Ouddorp zijn 't niet minder. Wordt 't antirev. program door U en de Gerefor meerden ouderteekend, dan is de uitsluiting dier Gereformeerden onverantwoordelijk en roekeloos, hatelijk en onwaardig. Is U in den grond der «aak Christelijk HistorischI in orde! noem Uwe Kiesv. dan ooa Christelijk Historisch. Morgen aan den dag is er dan een Antirevolutionaire naast de uwe en dan kan er op alle terrein samenwerking ziju in vredige coalitie. Maar nog eens: Zeg dan ruiterlijk: onze Kiesv. is Christelijk Historisch Dan hebban we houvast aan U. En 't politieke leven zal er moe gebaat zijn. omdat dit altijd bij eerlijkheid gebaat wordt. 4; Is U antirevolutionair, maar vijand van Rome, en dus anti-papist; en «ijt U dus tegenstander van de nationale Coalitie Ro- me-Dordt, zooals die over gansch Nederland samenwerkt, samen strijdt, en vreugd en smart der verkiezingen samen draagt; 'tsij zoo; maar is dat dan een reden, om de Ouddorpsche Gereformeerden en Doopsge zinden uit uwe kiesvereen. te weren; deze meoschen gunnen U Uw anti-papisme van heeler harte, en se kunnen U dat gunnen, omdat noch in Ouddorp, noch op Flakkee, ooit een R.-Kath Staten- of Kamerzetel door de R.-Kath. zal worden begeerd. Uw anti-papisme is een theorie die aangaande Ouddorp en Flakkee. aan U zelf, maar aan niemand anders, zware nachtmerrie berok kent. Practisch is Uw anti-papisme van f n

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1916 | | pagina 1