De Oorlog.
Woensdag 1 Maart 1916
318te Jaargang N°. 2159.
A ntirevo hition air
Orgaan
voor de Zuidliollandsclte en Zeeuwselie Eilanden.
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN.
Oude Vriendschap.
BUITENLAND.
Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie Maanden is. p. p. 50 Cest.
Buitenland bij rooraitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
urraiBYBB i
SOMMELSD1JK.
feletooB Mereora. H®. 3.
Advertestië® 10 oei» por regel en 8/s staal, Eeeiaasai SO per régel.*
Boekasitkoxdiging Cent 'per rsge! es
lïieaitaaavrages ®n Dienstianhiedisges 50 Oent pst plasteisg.
Groot© lettere en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die zij bssiae
AdvertentiSn worden ingewasht tot Diasdag- en VrijdagiEorgea s»?
%iïe nlukkr.n voor «Ie iteiiaetse bestenai. Advertenfi^n e«* «-«rrssere tdmiiiliiirntsr te «enisles® «aaa «des® UImsv*"»*
Een dichter zong eens:
Geen nieuwe vriendschap, die vóór
[de oude gaat;
De tijd dooft véél, maar kan niet
[alles dooven.
Het trouwe Hart komt altoos weder
[boven
En staaft zijn aanzijn door de trouwe
[Daad.
Zoo is het in 't persoonlijk leven. Van
jong af geweven banden kunnen verslappen
t door dat beider wegen uiteengegaan zijn;
'hj -Sro°ie afstanden tusschen Nederland en
Amerika kunnen den glans der vriendschap
doovenbetrekkingen, eereposities, ambten
handelsbelangen, alle gewoon aardsche din
gen, van huwelijk, kindertal, huiselijke zor
gen, druk arbeidsveld: het zija allemaal
beweegredenen, waarom oude vriendschap
tanen, afnemen, verdonkeren kan. Als een
wolk die de zon bedekt, (maar daarom is
de zon nog niet van 't firmament en is haar
schittering en gleed niet verdwenen) zoo
ook is elke aardsch beslommering een scha
duw op het vriendt chapsleven. Maar zooals
diezelfde wolk mildeu regen uitgiet op een
dorrenden akker en 't kwijnend leven weer
doet blaken van frischheid en tinteling van
groei; zoo ook kan een wolk van aardsche
bekommernissen, over de oude vriendschap
een milden regen van belangstelling, liefde,
.jreegevoel en waarachtige deelneming wek
ken.
Laat een oud vriend, een goede kennis
Uwer jeugd, U een doodsbericht zenden van
zijn vrouw, zijn kind, zijn vader; laat hij
U per brief iets weten hoe hij na lange
jaren zijn eindelijk doel bereikt heeft, of is
mislukt in zijn loopbaan; betreurt dit of
beweent dat: maar gewis en zekert ge leest
zijn brief tweemaal, driemaal, nog eens en
nog eensen Uw trouwe Hart gaat open
het gaat sneller kloppen en een stuk van
je vroeger leven met hem, gaat als in eenoog
wenk je voorbij, de herinneringen worden
levendiger, de oude tijd gaat als in omme
zien je ziel beroeren en de Daad wor
stelt op uit de mengeling van gedachten en
den wirwar van voorstellingen uit vroeger
dagen en je grijpt naar je penmoet 't
dan naar je beurs en hij tal getroost
worden, en geholpen, die goeje kerel van
je jeugd. Eu de pen spat niet, en de stijl
stoot niet, en de taal stokt nietmaar Het
Hart vloeit zijn Liefde uit en üaar troont
een Daad van Trouw, van hulp, van edele
sympathie voor dien allerbeste Uwer jeugd.
De tijd dooft veel, maar kan niet
[alies dooven.
Het Trouwe Hart komt altoos weder
[boven
En staaft zijn aanschijn door de
[trouwe Daad.
Zoo slaat de religie, zóó t Geloof zoo
de vijandschap tegen 't Geloof «en Band,
die wel eens verslappen kan door allerlei
oorzaken; maar als de nood aan dm man
komt gevoelt men den ouden vriendschaps
band, gevoelt men eensgeestes te zija,
spreekt 't Hart tot 't Hart, is er onmiddelijk
ziele-oontact, evenals twee wolken vol ehc-
triciteit elkaar naderen na gloeiend heeten
en verzengenden dag, om tegen en over
elkaar schuivend den bliksem af te flikkeren,
die mensch en dier met eerbied vervult.
Zoo werkt de band des geloofsder Re
ligie; den Band aan God. Want Band aan
God is band aan Zijn Volk aan Zijn Woord,
aan Zijn Wet, aan Zijn Koninkrijk. Band
•au God is band aan Zijn vrinden die met
U ook op het terrein van het Staatkundig
leven de eeuwige ordinantiën van Zijn hei
ligen Wil willen doen triomfeeron.
Die Band des Geloofs verbindt alle Anti
revolutionairen. Ook op ons eiland. Een in
Geloof. Een in hoop. Een in de liefde. Een
in erkentenis, dat geen Natie leven en her
leven zal, tenzij dan op den grondslag van
Zijn Woord en Getuigenis, Zijn Wet en Zijn
Vermaan.
En door dien Band der liefde saamgebon
den, gaan we met 's Heeren hulp den te
genstander tegemoet. Het trouwe Hart komt
weer boveD; en een Daad van overgave
aan onze beginselen, aan Zijn Woprd, leidt
tot een overwinning.
Het Hart komt weer boven. De oude liefde
gaat weer groenen als de spar tot in lengte
van jaren. De oude Band gaat weer ver
kwikken, niet, nooit .meer, knellen. Wat
vergeten was door het woelig leven: Die
Band aan onze partijl aan Zijn Woord 1 't
komt weer als een zoete herinnering van
oude, fonkelende liefde uit ouden tijd,ente
ziel beroeren.
En we zweren hou en trouw onder het
vaandel onzer beginselenen we steunen
elkaar; en we sporen elkaar aan tot het
offeren van al onze vermogens op 't altaar
van liefde voor Zijn Woord, Zijn Naam,
Zijn Zaak, Ons Vaderland, Onze Partij. Zoo
komt het trouwe Hart tot een trouwe Daad,
die vruchten dragen zal ook dezen zomer.
Weer 't stakingsrecht aan 't spoor.
Ieder herinnert zich nog de brutaliteit
der S D A.P. in haa anarchistischen aan
slag op den Staat en jare 1903 Toen
socialistische Vakv.' enigingslui op de
perrons enz. delakeas it deelden. Zegingen
er prat op:
't Heele raderwerk staat stil
Als onze hand dat wil
Maar de roekelooze daad duurde maar
kort. Het stakingsrecht op spoor en tram
werd ze door de Wet-Kuyper-Loeff ont
nomen. Zij, socialisten, zouden waarlijk den
wijzer van den Tijd achteruit gezet hebben
en ons weer teruggevoerd naar de bar-
baarschheid van het Vuistrecht; naar den
wilden onbeschaafden tijd, toen de roof
ridders zonder vorm van proces het land
afstroopten en vrees en verschrikking brach
ten aan de stille burgers van Stad en Laud
Voor zoo'n tijdrekenkundige fuut was het
Kabinet Kuyper niet te vinden en het staken
op spoor ea tram werd met straf gedreigd.
Doch de Socialisten voelen zich. Dezer
dagen schreef het Volk:
Het is door Kuyper en Loeff in 1903
dertig jaar terug gezet, toen zijn sta
kingsrecht werd vernietigd. Op den
duur zal de Ned. arbeidersklasse zich
hierbij niet kunnen neerleggen. Eenmaal
zal met haar hulp het spoorwegperso
neel weder het recht verwerven.
En het Weekblad der Ned. Vereen, vam
Spoor- en Tramwegpersoneel schreef:
Wanneer Kleerekooper (soc. Kamer
lid) cu eens wat forschere klanken deed
hooien, dan weten wij niet alleen, dat
zij weerklanken vinden ocder het per
soneel, maar dat lij ook volkomen in
overeenstemming zijn met de positie
we ke onze Vereeniging thans inneemt.
Ea dat nieuwe geluid moge niet als
een bedreiging cpgevat worden, het
kan in ieder geval opgevat worden als
waarschuwing, dat niet ten eeuwigen
dagen het personeel zich belemmering
van bewegingsvrijheid, willekeur en
verwaarloozing zijner belangen zal of
kan lat n welgevallen.
De ongunstige toestanden moeten dus
niet door scheidsgerechten worden wegge
ruimd; de spoorwegmannen zulleri der eigen
rechter zijn net als in 1903 Met al de
treurige gevolgen voor hen daaraan ver
bonden.
Waarom den tijd achteruit gezet? Men
deed beter te blijven roepen om beter arbi
trage en zou er dan geen gehoor te vinden
zijn?
Staking op het spoor of tram kan de
Staat niqt dulden. Dat is de maatschappij
op haar kop zetten. Dat is anarchie.
Bijbelverspreiding op Flakkee.
Er is ook op ons eiland een afdeeling
vaa 't Ned. Bijbelgenootschap, dat ten doel
heeft Bijbels te verspreiden. Verleden week
waren aftredend ds. Emmen (van den Bom
mel) en burgemeester Bosschieter (van Stel
lendam). In hun plaats zijn benoemd ds.
Hoogendijk van Stellendam en burgemeester
Baumann van Oude Tonge.
Deze vereeniging is in 1814 gesticht,
maar op 't oogenblik maakt ze een critie-
ken tijd door tengevolge van den oorlog.
Het drukken kost veel meer geld dan vroe
ger en de vraag is gedaan door dea heer
L, J. van Wijk op de afdeeling te Hilver
sum, of de bijbelverspreiding wel door zou
kunnen gaan en zelfs dus de zendiug daar
onder niet lijden zou.
Het zou ontzettend jammer zijn indien
de Bijbelverspreiding door gemis aan geld
moest worden stopgezet. Zelfs voor Neder
land zou dat al een geestelijk nadeel zijn.
Want men kan wel overgeestelijk rede
neeren, dat ieder een Bijbel behoort te heb
ben, hoe duur ook maar in de steden
waar thans in vele huizen geen bijbel is
let men daar in die heidensche kringen juist
op een dubbeltje ei een cent, waar t den
Bijbel betrof. Ea er zija ook andere kringen
met heidensch, waar men zeer schaarsche
inkomsten heeft door allerlei droeve om
standigheden.
Daarom zou 't wenschelijk zija, dat er
óók voor dat Bijbelgenootschap, indien er
geld-gebrek is door den oorlog, een natio
nale Collecte gehouden werd De Bijbel is
Gods Woord en dat te verspreiden is natio
nale roeping. Is nationale eere. Oaze Staat
is een Christelijke Staat, waarin in alle orga
nen den Naam van God nog niet uitge-
bluscht is.
Ons Volk is nog in zijn meerderheid een
godsdienstig volk al ziet men ook inzin
king en kwijning in allerlei kringen.
En daarom mag de Bijbelverspreiding nooit
stopgezet.
Misschien kunnen ds. Hoogendijkea Bur
gemeester Baumann daaraan een handje
helpen. Zij zijn toch bestuursleden der af-
deeliDg en hebben dus een ernstige taak te
vervullen. Gods Woord in elk ge tin.
DE TOESTAND.
De geweldige slag om Verdun, waar wij
zoo plotseling voor zijn komen te staan woedt
nog steeds met dezelfde hardnekkigheid voort.
Te laat om nog onder telegrammen opge
nomen te worden bereikten ons de berichten
dat het fort Douaumont, een der buitenste
van de vestinggordel Verdun in Duitsche
handen is gevallen.
Hoewel dit bericht door de Fransche tele
grammen is tegengesproken nochthans hou
den de Duitschers hardnekkig vol dat het vast
in hun bezit is.
Parijs meldde in zijn laatste berichten
„Ten Noorden van Verdun zijn de Fran
schen in den loop van den nacht voortgegaan
hunne stellingen te versterken.
Geen veranderingen op het aanvalsfront
ten Oosten van de Maas, waar overvloedig
sneeuw gevallen is.
Geen nieuwe poging van de Duitschers
tegen den Hielheuvel, noch tegen den Pe
perheuvel.
Gisteren tegen het einde van den dag een
krachtige aanval van de Duitschers in destreek
van de hoeve Haudremont, ten Oosten van
den Peperheuvel. Deze aanval werd gebroken
door het vuur der Fransche kanonnen en
machinegeweren en door hun tegenaanvallen.
Een andere niet minder hevige poging van
de Duitschers in de streek van het bosch van
Ardaumont, ten Oosten van Douaumont, had
voor hen niet meer succes.
In Woevre is de bevolen terugneming van
de Fransche voorposten ten uitvoer gelegd
zonder dat de minste hindernis van de zijde
van den vijand werd ondervonden.
Sedert het begin van den aanval bij Ver
dun heeft het agentschap van Wolff zekere
soberheid in acht genomen in zijn mededee-
lingen. Ondertusschen dient op eenige bewe
ringen te worden gewezen, die de feiten
spoedig hebben weerlegd.
Zoo hebben bijvoorbeeld den vijf-en-twin
tigsten om 2 uur des middags de Duitsche
draadlooze telegrammen de inneming van
Champneuville gemeld. Champneuville was
echter heden nog steeds in Fransche handen.
Op dienzelfden dag heeft een draadloos
telegram gemeld, dat 10,000 gevangenen in
handen der Duitschers waren gevallen. Op het
oogenblik bedraagt het totaal aantal gevan
gen Franschen ternauwernood de helft van
dit getal.
Den 26sten Februari om 8.55 des morgens
verklaarde Wolff: „Het pantserfort Douau
mont, dat de Noordoostelijke hoeksteen is
van de hoofdlinie van de permamente verde
digingswerken van Verdun, is gisteren mid
dag door het 24ste Brandenburgsche infan-
terieregement stormerhand genomen. Het fort
is stevig in Duitsche handen."
Nu heeft ten eerste het fort Dauaumont
geenszins de beteekenis, die de Duitschers
er aan toeschrijven. Het is gedurende de eerste
maanden van den oorlog gedeclasseerd en er
was geen kanon en geen infanterist in.
Ten tweede is het fort zoo weinig stevig
in Duitsche handen, dat de Franschen op het
oogenblik vóór (en avant) het fort Douau
mont zijn."
Tot zoover het Fransche bericht. Daar
tegenover zegt Berlijn
„Op het westelijk gevechtsterrein hebben
zich op verschillende punten van het front
levendige artillerie- en mijngevechten afge
speeld.
Zuidoostelijk van Yperen werd een aanval
van de Engelschen afgeslagen.
Op de hoogten aan den rechter Maasoever
probeerden de Franschen vijfmaal achtereen
met versche troepen het pantserfort Douau
mont terug te veroveren. Zij werden bloedig
teruggeslagen. Ten westen van dat fort
hebben onze troepen thans ook Champneu
ville en den Hakheuvel veroverd. Zij baanden
zich een doortocht tot aan den zuidrand
van het bosch, noordoostelijk van Bras. Ten
oosten van het fort namen' zij met een
stormaanval de uitgestrekte versterkingswer-
ken van hardaamont.
In de Woëvre-vlakte komt het Duitsche
front al vechtende vooruit in de richting
van den voet der Lotharingsche heuvelen.
Voor zoover er thans berichten zijn inge
komen, bedraagt het aantal ongewonde ge
vangenen bijna vijftien duizend."
De berichten over en weer zijn, zooals te
merken is elkander tegensprekende. Moet
het hier met Verdun gaan als het eenmaal
ging met Luik in Augustus 1914
Natuurlijk is er thans weer stof te over
van dit front. Deze slag wordt in Duitsch-
land blijkbaar van groot gewicht geacht.
Zoo schreef het Berl. Tageblatt.
„De Fransche militaire schrijvers hebben
Verdun de best aangelegde, onneembare
vesting genoemd. Eerstdaags zal men echter
misschien kunnen lezen, dat Verdun verouderd
en van geringe beteekenis was. Douaumont is
altijd als het sterkste deel van de vesting
beschouwd en is door zijn ligging inderdaad
de hoeksteen van het Noorderfront. Van het
middelpunt van de stad Verdun is het juist
een Duitsche mijl verwijderd. Het staat op
het hoogste punt van een heuvelrug, die
zich van de Maas af in Noordoostelijke
richting uitstrekt, zich daar ter plaatse bijna
200 meter over den omtrek verheft en dezen
over grooten afstand beheerscht. Het reus
achtige blok van pantserstaai en beton ligt
in puin.
Een tweede fort, niet ver van Douaumont
verwijderd, ging door één zwaar projectiel,
dat het van boven af door alle verdiepingen
heen tot in de munitiekamer doorboorde,
evenals indertijd het fort Loncin bij Luik,
de lucht in.
De organisatie van den aanval op het
Noorderfront van Verdun was op zichzelf
een meesterstuk. Arbeid van ongehoorden
omvang moest eerst in volslagen verborgen
heid worden verricht als de strijd tegen de
„onneembare" stellingen zou gelukken. Af
standen, die de zware artillerie buiten de
spoorwegen om moest afleggen, waren door
het aanhoudend slechte weer en den toe
stand, waarin dientengevolge de wegen ver
keerden, tot een groote moeilijkheid. Hon
derden menschen moesten eerst de noodige
verbeteringen aan de wegen ten uitvoerleg-
gen. Verder was het moeilijk om goede
fundeeringen te maken, waarvan de nauw
keurigheid van het geheel afhangt. Hoe
fabelachtig juist daarop werd geschoten, is
thans bekend. Het gelukte blijkbaar ook de
telefoonverbindingen van verschillende waar
nemers voor de artillerie te vernielen, want
de artillerie van Verdun bleef dikwijls op
zeer gewichtige oogenblikken zwijgen en
kwan soms te laat, Gisteren was geen vuur
van artillerie te hooren. De gevangenen
waren het er over eens, dat het in het vuur
van de Duitsche artillerie niet om uit te
houden was, ze waren blijkbaar verheugd
uit die hel verlost te zijn.
Wat we nu verder van dit gevechtsfront
denken
Er valt zeer weinig van te zeggen. De Duit-
scher is van nature zeer zwijgzaam. Wanneer
zij werkelijk een aanval op Verdun, als ves
ting, doen, en dat valt haast niet meer te
betwijfelen, dan zijn hun aanvallen bij Iperen,
in Artois en in de Vogezen niet veel meer
dan schijnaanvallen geweest waardoor zij" de
aandacht der Franschen van hun werkelijke
bedoelingen hebben afgeleid. De groote troe
penbewegingen, waarvan wij onlangs schre
ven, concentreerden zich dus om Verdun
waar nu met een krijgsmacht van meer dan
600.000 man wordt aangevallen. Zoo zien de
Franschen het.
De Duitschers zeggen, dat zij de sterke,
voor hen hinderlijke veldstellingen wilden
veroveren. Die zijn bij eersten stormloop in
hun handen gevallen.
Maar direct daarna, werd van beide kan
ten een geweldigen strijd met zw&kr geschut
ingezet, wat er op wijst dat er op meer is
gerekend dan alleen het veroveren van veld
stellingen.
De slag woedt op een front van 40 K.M.,
ter weerszijden van de Maas, en draagt in
alles het karakter van een forsche bedreiging
van Verdun.
Dit front loopt- ten Noorden van vier rijen
Maasheuvels die Verdun beschutten. Het land
is overdekt met omgekapte bosschen en be
staat uit laagbegroeide heuvels, die door kron
kelige en van alle kanten ingesloten dalen
worden doorsneden.
Dit geheele terrein is nagenoeg in Duitsche
handen gevallen.
We moeten verder afwachten hoe het ge
vecht zich verder ontwikkeld. Zie vooral even-
jueele telegrammen.
Ook van den JBalkan kwam telegrafisch
nieuws, wat trouwens te verwachten was.
Durazzo, de hoofdstad van Albanië door
de Italianen verdedigd, is gevallen.
„Hedenmorgen, aldus het Weensche bericht
van 27 Februari, hebben onze tro:pen Durazzo
bezet. Reeds gistermorgen was een van onze
kolonnes in het vuur van de Italiaansche
scheepskanonnen over de Noordelijke land
tong voorwaarts gedrongen. Zij kwam in den
den loop van den dag over het meer op 6
K.M. ten Noorden van Durazzo. De over de
Zuidelijke landengte gezonden troepen wei
den aanvankelijk door het scheepsgeschut
van den vijand in het vooruitkomen belem
merd.
Niettemin gelukte het aan talrijke afdee-
lingen om wadend en zwemmend en op vlot
ten de brug ten Oosten van Durazzo te ver
meesteren. De daar geposteerde italiaansche
achterhoede werd bij de schemering verdre
ven en het gelukte aan een van onze batal
jons de stad binnen te komen."
Voor Italië een bittere pil. Het moet met
leede oogen aanzien dat Oostenrijk, zoo lang
zaam aan de door hem zoo vurig begeerde
kusten der Adriatische Zee bezet.
De oorlog valt Italië niet mee. Het heeft
tot heden meer verloren dan gewonnenaf
gedacht nog van de vreeselijke offers aan
bloed, die het aan de Isonzo bracht. Er zul
len nog zwaardere offers moeten gebracht,
en wat biedt het verschiet?
Winnen het de Centralen, dan daalt Italië
tot een mogendheid van den tweeden rang.
En wint het de Entente, dan wordt Italië de
slippendraagster der Entente, een soort vasal-
staat daar is geen ontkomen aan.
Men verbaast zich over zooveel kortzich
tigheid.
V
De Engelsche mailboot Maloja (12,400 ton)
is ter hoogte van Dover gezonken. Naar ge
zegd wordt is zij op een mijn geloopen. Om
trent het lot der opvarenden zijn geen nadere
bijzonderheden bekend. De Maloja was op
weg naar Bombay en had 57 passagiers be
nevens de mail aan boord.
Er zijn reddingsbooten op de plaats des
onheils aangekomen.
Een jaar duikbootoorlog.
Men schrijft aan de N. R. Ct.
Zooals bekend is werd op 4 Februari 1915
door de Duitschers meegedeeld; dat de duik
bootoorlog, als maatregel van weerwraak
tegen de Engelsche blokkade- of uithonge-
ringspolitiek op 18 Februari zou beginnen.
Hieronder volgt, voor zoover wij de ge
gevens uit tal van dagbladen hebben kunnen
nagaan,JJhet resultaat van een jaar duikboot
oorlog.
In totaal zijn getorpedeerd geworden 670
schepen, waarvan 611 handelsschepen en 59
schepen, tot de oorlogsvloot behoorende.
Van deze 670 schepen waren 439 Engel-