voor de Zuidliollaitiisefte en ^eenwüelie Eilanden.
lie On r log.
Woensdag 28 Februari 1916
Antirevo l
30ste Jaargang N°. 2157.
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
LAND- EN TUINBOUW.
VOOR HUIS EN HOF.
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
W. BOEKHOVEN.
I MeastaaKtragen en Dienstaanbiedingen 50 Oen* per pi&atsing.
Rile staRRen voor Oe imeoafJie besieuia, Aavertentien e» verdere m- den SJiMr*
ij die zich nu abonneeren, ont
vangen de nog in deze maand
verschijnende nummers gratis.
Deze Cowraai verschijnt eiken Woensdag en SEatertüg.
ibOGBmatsprije per drie ssaanden Se. p. p. 50 C®si
Btaltenland bij TOOruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nnsamers 5 Cent.
SJIïeSTSB
SOMMELSD1JK.
Teietoon IaterconM. Ha. SS.
Ij Aémztm&Uêsi 10 ««ut pes ssg«; m maal, lieeiaBsee 10 per ïöRei.
Boekaankondiging i Cms p&i regel sn */s maai.
Groote letters en vignetten worden bekkend naar de plaatsruimte die sg besla»»,
4dTOftenti§B worden tngewaobt un Oinadag- 00 Vrgda^aior^a
Z
Ouddorp. Oude Tonge. HerkJngen.
Op den pa;tijuag doelde men ons mede
dat niet alleen Ouddorps kiesvereeniging,
dood was (dit was den volke vóór den Partij
dag al in een Plaatselijk Nieuwe op zeer onbe
holpen manier en op voor vele kiezers aldaar
grievende vrije wijze meegedeeld door den
Ouddorpschen correspondent, maar ook dat
in Oude Tonge de harp aan de wilgen hing.
Nu is er voor Oude Tonge eenige ver
ontschuldiging ni. gebrek aan localiteit wat
échter maar een heel kleine verontschuldi
ging kan zijn; want dit willen we onsen
vrinden daar wel meedeelen; als wij in ons
dorp geen localiteit konden krijgen, dan
maakten we onzen zolder of ons kalverhok
in orde; maar vergaderen zouden we, zoo
zeker en gewis als er een zon aan de lucht
staat.
Laten we die broeders eens wat vertellen
over Herkicgen. In 1901 hebben we daar
eens gesproken op een dorschvloer; en te
midden van onze rede begonnen de kalvers
te zingenbè bè. Maar de rede ging voort
en fatsoenshalve begonnen die bees
ten eindelijk der bek dieht te houden. We
willen'maar zeggen als er ambitie is is er
ook wel een lokaal. Dan maar op zijn beurt
in eigen woniog. Moeder de vrouw, zal dat
zeker wel best vinden. Ais ze meeleeft en
dat doet elke antirev. vrouw, dan staat ze
haar mooiste kamer nog voor een bijeen
komst af, en dan zet ze een >bakje< met
ren koekje erbij; wat drommel 1 wou er geen
Rïesv. kunnen zijn, omdat er geen lokaal
rj. Ala de ziel maar by de party is en bij
de beginselen is, dan komt er wel een lokaal.
Broeders van Oude Tonge! Die Kiesv.
moet et weer gauw komen, hoor! Dat gaat
zoo niet. Dus maar in een herberg, dat doen
ze, gelooven we, in Herkingen ook, En aan
dat kleine nest van een dorp kan ieder an
tirevolutionair dan toch maar een puntje
zuigen; daar zitten flinke lui voor onze
zaak, al vergaderen ze in een herberg.
Over Ouddorp kwam 't bericht in, dat er
eene nieuwe Kiesv. komt. Een Kiesv., die
geen Setels doet verloren gaan, maar ze
wint; zulke boodschappen hooren we graag.
De kiezerslijsten in Ouddorp, enz.
Hoe staat het nu van Ouddorp tot de
Plaat met de kiezerslijsten Van Ouddorp
vernamen we, maar 'tzal wel onwaar zijn
dat er van onze zijde totaal niets aan die
lijst gedaan is.
Ze hebben de kiesvereen. maar opge
doekt en van de rest trokken ze zich nie
mendal meer aan. Wat verantwoordelijk
heidsgevoel bezielt die menschen voor onze
partij! 't Is reusachtig.
De boel afbreken, maar tot opbouwen
niet in staat; want juist de kiezerslijst is
de opbouw. Die moet dezen zomer beslis
sen.
Van andere dorpen kwamen gunstige
berichten in, en dat is noodigwant 't zal
op Flakkee eea strijd worden op leven
en dood. De vrijzinnigheid, ieder spreekt
er over, houdt zich doodstil; maar het is
de stilte die een storm voorafgaat. En eer
we een paar maanden verder zijn, zal je
op ods eiland van de vrijzinnigheid wel
wat anders hooren.
o Wee, wie zich door den schijn laat
bedriegen.
Nu willen we eerlijk zijnwe vreezen
dien vijand niemendal, mits maar op het
heele eiland de oOgen open zijn tot Juni
toe.
Niet inslapen 1 Maar wakker. Op den loer
naar de bewegingen die ze maken in elk
dorp en in hun Pers.
En als dan heel Piakkee, als antirev
partij, zijn plicht verstaat van nu af aan,
dan komt 't best terecht. We gaan ten
minste niet opzij voor dat geroep van
Staatspensioen, en nog veel minder voor
hun gevraag om Vrouwenkiesrecht.
Plakkee's arbeidersstand kan zijn premie
best betalen en hij is er ook toe bereid
En met het vrijzinnige Vrouwenkiesrecht
spotten de mannen en vrouwen op de kaai
en op do boeken der straten.
De vrijzinnigheid zal wel met ander wa
pentuig moeten komen om zieltjes te win
nen, Maar waarmee? Ze hebben niets dan
de vrijzinnige »beginselen.« Maar kiest dan
liever de socialisten, want bij hen spelen
de vrijzinnigen leentje buur.
Een rooie of een liberaal't is lood om
oud ijzer
Biddag der Geref. Kerken.
Uit de Bladen heeft ieder kunnen verne
men, dat er bij de Geref Kerken een drang
des harten is geboren om in deze sombere
tijden 's Heeren aangezicht publiekelijk
met de Kerkleden te zoeken.
Een heerlijke en uitnemende gedachte.
Want wie oogen heeft om te zien, wordt
't bang te moe. Men mag er overheen le
ven; in koude onverschilligheid alle3 aan
staren zóó reeds door 't materialisme zijn
aangegrepen, dat men voor 't geestelijk
leven in hemel en aarde totaal geen oog
meer heeft: maar wiens hart nog door geen
ijskorst is omgeven, hoort toch Gods voet
stappen ruischen op 't pad der volken
hoort den gang des Heeren ook in Neder
land. Dreigend is de natuur; verscheurend
en verwoestend treden de elementen op;
verschrikkingen zijn er rondom en van
verre, nationaal en internationaal; een spra
ke des Alterhoogsten is hoorbaar m 't uit
blijven van vrede, terwijl de gansche we
reld er naar snakt. Oproeren en ongeregeld
heden breken uit; verzet tegeu aardsche
machten; hongersnood staat voor de deur
in sommige landstreken der aarde.
En verootmoediging, neerbuigennergens.
Daarom is 't goed, dat in de Kerken
weer een bidstond wordt gehouden, 't Is
goed. 't Is dringende plicht.
Maar de Nederlands che Regeering, libe
raal als ze is, trekt zich van dit alles niets
aan. De Ministers gaan hun ouden sleur,
maar God aan te roepen; een Biddag, een
Nationale Biddag te houden: dat is dien
heeren te min. Zooveel is God niet waard.
Voor erwten en boonen en regeeringsmais
zorgen ze, zoo goed en zoo kwaad als 't
dan gaat; maar om den Allerhoogste te
vragen om uitredding: och neenl dat stuit
de heeren tegen de borst; dat strookt niet
met hun Vrijzinnigheid,
't Is wel treurig om met zoo'n Kabinet
opgescheept te zitten.
Maar de tijd nadert, dat we er verlost
van zullen raken.
Nog één jaartje ia 1917dan zijn we er af.
Coöp. Exportslachterij.
De Coöp. Exportslachterij is tot stand ge
komen. De bedoeling was oorspronkelijk om
eerst in Maart 1916 een beslissing te nemen,
doch de totstandkoming is door drang
van de leden-varkenshouders vervroegd. Ge
regeld treden nieuwe leden toe. Evenwel
zoo lezen we in het „Fr. W." zijn er ook
hier nog kat-uit-den boom kijkers genoeg.
Dat is steeds zoo. Bij coöperatie op elk ge
bied zijn er menschen, die anderen de kastanjes
uit het vuur laten halen, of dezen soms
tegenwerken, om later, als de zaak goed
gaat marcheeren, mede de voordeelen te
plukken.
De „voorzichtige" menschen maken het
voor de anderen, die kloek hun schouders
onder het werk zetten, zooveel te moeilijker.
De Vereeniging zal nu breeder opgezet
worden, dan eerst het plan was. Men heeft
bij het maken der Statuten rekening gehou
den met de mogelijkheid, dat men niet enkel
varkens, doch ook schapen en kalveren, mis
schien zelfs runderen, zou gaan slachten,
„leder lid verplicht zich door zijn lidmaat
schap tot levering van zijn slachtvee, voor
zoover dit door het Bestuur wordt gevraagd",
luidt een bepaling der Statuten.
Niemand hoeft hierin echter een schrik
beeld te zien, dat het Bestuur bijv. morgen
aan den dag zal zeggen„Geef hier dien
stier en dat vette vee, de Vereeniging zal
die voor U verkoopen I" Eerst kome de var
kens export voor mekaar, dan ga men verder.
Voorloopig zoo is het plan slacht men
alleen nuchtere kalveren en wrak vee voor
de worst.
Er is dus geen reden om zich ongerust te
maken. Trouwens: wat gedaan zal worden,
hebben de leden zelf tejbeslissende meer
derheid beslist. De Vereeniging is er voor
het gemeenschappelijk belang der leden, en
voorts voor het algemeen belang van den
landbouw.
Mededeeling van het Rijkslandbouwproef
station te Goes.
Den afgeloopen zomer waarschuwde de
Directeur van het Proefstation te Goes, Dr.
J. C. de Ruyter de Wildt, de landbouwers,
dat Chilisalpeter verkocht werd tegen hoogen
prijs, welke Chilisalpeter bij onderzoek
weinig of geen salpeter bevatte, doch een
ruw kalihoudend zout was, nog grootendeels
uit keukenzout bestaande, gemengd met
geen of weinig Chilisalpeter. Tevens werden
de analyseresultaten vermeld van eenige
monsters van zulke zoogenaamde Chilisal
peter, hetwelk geleverd was door den zich
noemende „Rotterdamsche Kunstmesthandel"
te Rotte, dam, waarvoor optraden J. C. Klein
en A. A. de Roode, zich schrijvende Joh.
Klein of Johan Klein (Kleijn) en Lex. A. de
Roode of Lex. A. de Rhode of Lex. A. de Rohde
Abrahamson of Lex. Abrahamson, welke per
sonen ook handel dreven als de firma Klein
en Abrahamson.
Aangezien de heer de Ruyter thans ge
bleken is, dat door voornoemden Klein
wederom een handel in kunstmest wordt
gedreven onder den naam Joh. Klein J.zoon
te Rotterdam, waarvoor door hem o.a. ge
drukte prijscouranten worden verspreid,
meent hij in 't algemeen belang niet te
mogen nalaten alle landbouwers ernstig te
waarschuwen om geen handelsbetrekkingen
aan te knoopen nog met genoemden Klein
noch met personen zich noemende de firma
Klein en Abrahamson, noch met Moret,
waarvoor genoemde Klein zich ook heeft
uitgegeven.
Hij voegt er aan toe, dat het woonadres
van genoemden Klein is Hofdijk 66, terwijl
deze persoon een magazijntje heeft in de
Vriendenlaan 35a te Rotterdam.
Kalk voor het lichaam. Er wordt veel kalk
uit het lichaam afgevoerd en er is aanvulling
van deze hoeveelheid door voedsel noodig.
Zal dat in voldoende mate plaats hebben dan
moet aan de volgende voorwaarden worden
voldaan
le. de hoeveelheid kalk moet niet te ge
ring zijn
2e. de darmwand moet niet de geschiktheid
bezitten om in voldoende mate kalk door te
laten
3e. de cellen moeten in voldoende mate de
kalk opnemen (assimileeren)
4e. in de urine moet niet te veel kalk wor
den afgevoerd.
Als aan al deze voorwaarden wordt vol
daan, dan is iemands „kalkhuishouden" nor
maal.
Men kan moeilijk weten, of men een zui
nige kalkhuishouding heeft. Het gaat daar
mede als met voedselopname in het algemeen:
de een heeft veel de andere weinig noodig.
Dit hangt samen met: le. het vermogen van
de spijsverteringsorganen om de spijzen in
voldoende mate te verteren2e. de geschikt
heid van de darmwand tot doorlating van
kalk; 3e. Het assimileervermogen van de cel
len. Laat een van deze factoren te wenschen
over, dan heeft men veel voedsel noodig.
De hoeveelheid kalk kan ook te gering zijn.'
In streken met kalkarm drinkwater komt
het verschijnsel van slechte kiezen veelvul
dig voor. Bij jeuking van de huid wrijft men
de gansche huid stuk en de huisarts staat
dan voor een raadsel. Een weinig calcium
doet het gevoel verdwijnen. Ook bij inspui
ting van anti-diphthiritisch serum ontstaat
vaak uitslag, dat men met calcium bestrij
den kan. Ook winterhanden en wintervoeten
zijn met calcium te bestrijden.
Als het blijkt, dat iemand te weinig kalk
ontvangt, dan is dat aan te vullen b.v. door
calcium bij het drinkwater te voegen.
Het hoogste kalkgehalte vindt men in koe~
melk en kaas.
(Uit een voordracht van Prof. dr. H. J.
Hamburger.)
—o—
ïnkoopen van vischsoorten. De beste tijd
van inkoop van vischsoorten.
Kabeljauw van Nov. tot Maart.
Schelvisch van Nov. tot Febr.
Tong van Mei tot Dec.
Bot van Mei tot Dec.
Schol van Mei tot Dec.
Elft van April tot Juni.
Spiering van Nov. tot Febr.
Baars van Juni tot Jan.
Tarbot van Maart tot Dec.
Snoek van Aug. tot Oct.
Bakbokking Nov. (duur.)
Bokbokking Febr. tot April (goedk.)
Schotsche haring komt in Mei.
Holl. haring komt in 't laatst Juni,
Paling en aal van Mei tot November,
Garnalen het geheele jaar.
Zalm het geheele jaar.
o—
Bladgroenten bevatten weinig eiwit,veten
koolhydraten, maar zijn onmisbaar bij onze
voeding door de groote hoeveelheid planten
zuren en zouten, die er in voorkomen. Daar
deze stoffen voor het grootste deel opgelost
zijn in het vocht uit de groente, is het aan
te raden dit vocht zoo min mogelijk verloren
te laten gaan en het dus op de groente te
laten verkoken.
Het meest geschikt is het om deze groenten
te stoomen.
-0-
Niet te veel vleesch. Het overmatig gebruik
van vleesch wordt allengs minder, evenals
het misbruik van alcoholische drankende
menschen beginnen hoe langer hoe meer te
begrijpen, dat groenten en vruchten, voed
zaam en gezond, een eereplaats verdienen
op onzen disch. Zij die aan sport doen, heb
ben sedert jaar en dag begrepen en onder
vonden, dat melk, limonade en chocolade
heilzamer zijn voor spieren en zenuwen dan
alcohol.
Menschen die den middelbaren leeftijd na
deren, kunnen ruimschoots volstaan met ééns
per dag weinig vleesch te nuttigen.
Voor jichtleiders wordt rood vleesch uit
den booze geachthun wordt voorgeschreven
uitsluitend wit vleesch, kip, kalfs- en varkens-
vleesch te gebruiken, ook geen bouillon of
soep te nuttigen, getrokken van rundvleesch.
-0-
Vruchten uit het Zuiden. Het „Wiener Frem-
denblatt" verklaart: De citroen is de parel
der vruchten. Deze vrucht, gerijpt onder de
Zuiderzon, reinigt het bloed, werkt heilzaam
op de slijmvliezen en klieren. Voortdurend
en matig gebruikt, hersteld citroensap afge
storven weefsels, (grijze) plekjes in de slijm
vliezen. Gunstig werkt citroensap op de bloed
vaten, op rheumatische- en jichtaandoeningen.
Vijgen en dadels zijn voortreffelijke voe
dingsmiddelen hun heilzame werking ver
minderd door het conserveeren der vruchten.
De korreltjes van versche vijgen zijn onscha
delijk, van gedroogde kunnen zij verstoppend
werken op lever en nieren.
Zacht is de werking van sinaasappelen;
ook die ageeren gunstig op de slijmvliezen.
Opservator.
De „Kunst van vloeken".
Als een der zegeningen van dezen oorlog
roemt de Engelsche schrijver Rudyard Kipling
een der mannen met wie onze moderne we
reld dwéépt, dat hij zoo krachtig bevordert
„de kunst van vloeken".
In een publieken brief, tot een Franschen
vriend gericht, schrijft hij o.m.
„En dan heb ik gemerkt, dat de „kunst
van het vloeken" weer op zee is hersteld.
Als ik je weer eens spreek, zal ik je 'ns
een verhaal vertellen van de vloeken, die
een Fransch kapitein, hij werkte bij Hel
goland met onze schepen samen tegen
dat eiland heeft uitgebraakt. Ze op schrift
stellen durf ik niet, maar ik moet erkennen
dat de Engelsche marine niet langer het
monopolie bezit op vloekgebied. Met „ont
zag" en „eerbied" hebben de Engelsche
matrozen geluisterd naar het taaltje, dat
aan den mond van je landgenoot onsnapte
Ik ben dankbaar, dat ik dezen tijd van
fut heb mogen beleven, en langzamerhand
begint die er bij ons ook wel in te komen"
We voegen er niets aan toe.
Het spreekt genoeg voor zichzelf,
't Is ons piet te doen, nu speciaal een
Engelschman ten toon te stellen, maar om
een voorbeeld te geven van den ontzettend
verruwenden invloed van den vreeselijken
krijg.Fr. Dagbl.
DE TOESTAND.
Het laat zich wel begrijpen dat de geheele
Entente-pers als om strijd jubelt over het
belangrijk succes dat de Russische wapenen
bij en in Erzeroem behaalde.
Met Erzeroem is een stad van 40,000 in
woners behalve de groote vesting, behalve
het groote wegen knooppunt en zeer waar
schijnlijk ook de proviandplaats der Turken,
in handen der Russen gevallen.
't Is ongetwijfeld een oorlogsfeit van den
eersten rang, zegt de Times. Het kon op geen
gunstiger tijdstip komen.
De overzichtschrijver van het F. D. zegt
niet zonder ironie „De Entente leeft er wat
van op".
Na zóóveel tegenslagen sinds 1915: hier
en ginds en overal, is de inneming dezer
stad een hoopvol teeken tegen het voorjaar!
Ingenomen door de Russen.
De Russen, op wier offensief tegen de
„centralen" in 't begin van den oorlog ten
onrechte zoo groote verwachtingen waren
gebouwd, en van wie men niet wist in hoe
verre zij zich van de slagen, in 1915 ont
vangen, hadden hersteld. Dat blijkt dan toch
in alle geval al zoo ver te wezen, dat zij,
althans in den Kaukasus, tot een forsch offen
sief in staat waren, zonder dat op het hoofd
terrein van den strijd eenige verzwakking is
merkbaar geworden.
Het is en blijft een wapenfeit, waarop het
Russische leger met volle recht trotsch zijn
mag.
Feitelijk is 't in vijf dagen geschied.
En de bijzonderheden, die thans openbaar
komen, bewijzen wel dat Nicolaj Nicolaje-
vitsj, ondanks zijn onspoed van het vorige
jaar, werkelijk een veldheer is van beteekenis.
Nadat alle voorbereidende maatregelen ge
nomen waren, werd er een schijnbeweging
volvoerd om de Turken in den waan te bren
gen, dat de Russen voornemens waren de
vesting van het Zuiden uit te omsingelen.
Tegelijkertijd werd in de kuststreek te water
en te land met groote kracht tegen den
uitersten linkervleugel der Turken opgetreden.
Vervolgens nam een blzondere vechtkolonne,
voornamelijk uit Siberiërs samengesteld, de
kammen van den Deemloe Dag.
Deze kolonne verloor men eenige dagen
uit het gezicht, gedurende welke zij blijkbaar
bezig was zich een weg door het land te
banen.
Te midden van sneeuwstormen en bij 50
tot 60 graden vorst verschenen deze troepen
op den Goedzjabogazpas, zich een weg ba
nend naar Erzeroem van het Noord-oosten
uit. Zij naderden van twee richtingen, het
fort Karagoebek omsingelend. Hier schijnen
de Syberische troepen den beslissenden slag
te hebben toegebracht door de forten Kara
goebek en Tafta van achteren te nemen.
Als een wervelwind stormden daarop de
Siberiërs Zuidwaarts achter de Dovaboioen-
forten om. Binnen 24 uur hadden ze alle
forten door aanvallen uit het Westen (de
forten waren zonder uitzondering op aanval
len uit het Oosten ingericht) genomen.
Wel een schitterende prestatie.
En natuurlijk rijst daardoor bij de „bond-
genooten" de hoop, dat straks in de lente,
bij het algemeene offensief op 411e fronten,
de inneming van Erzeroem zal blijken ge
weest te zijn het praeludium van de volle
dige zegepraal.
Hun lust tot onderhandelen zal thans ge
ringer zijn dan ooit.
Erzeroem was niet een typisch Turksche
antieke vesting, want sedert 1910 zijn Duit-
sche officieren voortdurend in de weer ge
weest om haar te versterken. Het was trou
wens een van de mooiste natuurlijkste ves
tingen ter wereld.
Zij telde achthonderd vuurmonden.
Turksche keurtroepen verdedigden haar.
Geen wonder, dat figuurlijk gesproken, over
de halve wereld, die de Entente gehoorzaamt,
de groote klokken luiden I
Alom in het Oosten zal dat geluid wor
den gehoord en zelfs generaal Townshend
in Mesopotamië, die nu al zooveel weken
aan de oevers van de Tigris opgesloten zit
als 'n muis in den val, zal 't geluid verne
men en moed vatten.
■V
Op het Westfront boekten de Duitschers
weereen klein succesje aan het Yserkanaal, ten
Noorden van Yperen, is een Engelsche stel
ling over een frontbreedte van ongeveer 350
M. stormerhand genomen. Alle pogingen van
den vijand om in nachtelijke aanvallen met
handgranaten zijn loopgraven te heroveren,
zijn verijdeld. Dertig gevangenen zijn in hun
handen gebleven.
Ten Zuiden van Loos hebben zich levendige
gevechten ontwikkeld. De Duitschers zijn tot
den rand van een mijntrechter doorgedrongen.
Ten Zuiden van Hebuterne (ten Noorden
van Albert) hebben in een gunstig voor hen
afgeloopen klein nachtelijk gevecht eenige
Engelschen gevangen genomen.
Ook hebben de Duitschers blijkens het
bericht uit Parijs na een hevige beschie
ting j.l. Zondag getracht het Yserkanaal bij
Steenstrate over te steken. Enkele afdeelin-
gen zijn daarbij in den Franschen loopgra
ven gedrongen doch volgens dit bericht weder
terstond verjaagd. Bijzonderheden ontbreken
geheel en al. Dit valt uit het heele gerumoervan
het Westpunt wel op te maken dat het offen
sief dat hier te wachten staat, wat eerst
daags staat te gebeuren, geweldig zal zijn.
Iets wat de wereld nog nooit heeft aanschouwd.
