81e
mm
Tweede Blad.
Zaterdag 22 Januari 1916, No. 2148
Twee Bladen.
LAND- EN TUINBOUW.
VOOR HUIS EN HOF.
UIT DE PERS.
BINNENLAND
BUITENLAND.
PLAATSELIJK NIEUWS
INHOCSIGNOWSES
Dit nummer bestaat mt
Men verzoekt ons onderstaande op te nemen
en ter algemeene kennis te brengen
Mond- en Klauwzeer.
Daar is zeker geen onderwerp, waarover
op boerenbijeenkomsten in de laatste maan
den en weken meer gesproken is, en in boe-
renkranten meer geschreven. Ook buiten de
kringen van de direct belanghebbenden werd
meer dan gewone belangstelling getoond
voor gezegde veeziekte. Niet het minst bleek
dit het geval te zijn bij verschillende volks
vertegenwoordigers, hetzij deze zich vóór-
of tegenstanders toonden van de maatregel,
welke van regeeringswege werden genomen
ter bestrijding van het mond- en klauwzeer.
Of al de gesprekken, al de krantenartike
len, al de verslagen, al de redevoeringen in
deze tot het doel leiden, dat sprekers en
schrijvers beoogden, valt moeilijk te beoor-
deelen. Ook dit, of er meer eensgezindheid
kwam in de vaak uiteenloopende meeningen.
Maar met zekerheid kan worden vastge
steld, dat de belangstelling in zake mond
en klauwzeer met den aankleve van dien
veel en veel grooter is geworden, zelfs bij
de boeren in den ruimst mogelijken zin van
van 't woord.
En da's al veel gewonnen. Vele veehou
ders, speciaal de fokkers hadden al sinds
jaren een open oog voor de groote nadeelen
die 't mond- en klauwzeer ten gevolge heb
ben kan, doch de groote massa was daarvan,
schijnbaar althans nog maar steeds niet door
drongen. Dit nu wij hebben 't kunnen hoo-
ren en lezen dit nu is anders geworden
•n beter.
/t^t De eerste voorwaarde, welke noodig is om
^bij 't geven van eenig onderricht kans op
succes te hebben, de eerste voorwaarde daar
voor is in vervulling gegaan.
Er is belangstelling.
Dat van deze omstandigheid nu een nut
tig gebruik worde gemaakt.
Wij meenen goed te doen met vooral nu
alle veehouders, die wat meer dan gewone
belangstelling toonden in dezen, warm aan
te bevelen waakzaam te blijven en met on-
verflauwden ijver de meer „lauwe" collega's
te prikkelen in dezelfde richting. Want zon
der twijfel moet de groote kracht, waar het
geldt de bestrijding van eenige besmettelijke
reeziekte, uitgaan van de eerst belangheb
benden, de veehouders zelf. Zij moeten voe
len en doordrongen zijn van de buitenge
wone beteekenis van hun aller medewerking
in dezen. Onze deskundigen, heeren Veeart
sen kunnen „wenken" geven, zooveel ze wil
len, de boeren moeten opvolgen. En die zul
len dit eerst dan zooveel mogelijk doen, wan
neer ze van het nut overtuigd zijn.
't Is nu de tijd, ijverig te werken aan het
bijbrengen dier overtuiging. Met deze zijn
fAwe een heel eind verder op den goeden weg
zonder die overtuiging is van verder werken
weinig heil te wachten.
Hier volgen eenige wenken, die we in
aller aandacht warm aanbevelen, 't Is een
beknopt overzicht van de wijze, waarop naar
onze meening ieder veehouder zal kunnen
meewerken aan de bestrijding van mond- en
klauwzeer, of, wat meer nog zegt, aan het
voorkomen van de uitbreiding.
Wanneer in Uwe provincie of in de om
streken het mond- en klauwzeer zich voor
doet, neemt dan vooral de volgende regelen
in acht, indien ge uw veestapel op prijs stelt.
I. Laat niemand toe, noch in uw koestal,
noch in uw varkensstal behalve uw perso
neel, dat met de behandeling van uw vee
belast is.
Zelfs uw schoolgaande kinderen dienen uit
den stal geweerd, want vandaag spelen ze
in uw stal en morgen bij uw buurman.
Plaats zoo mogelijk bij den ingang van uw
stal het opschrift „Verboden Toegang".
II. Houdt voor u zelf en voor uw perso
neel, een kiel, broek, pet en klompen be
schikbaar, welke alleen in den stal en tijdens
de behandeling van het vee worden gedragen.
Reinigt, alvorens de behandeling van uw
vee te beginnen en na afloop daarvan uw
handen met zeep of creolinewater. De ge
woonte, dat de veehouders met hun stalpak
in de kamers komen en daardoor de smet
stof in de woning brengen b.v. op stoelen,
heeft al menigmaal aanleiding gegeven dat
de besmetting naar andere stallen werd over
gebracht.
Wanneer men zich eenmaal een als boven
aangehaalde manier van handelen als ge
woonte heeft gemaakt, kost deze geen bizon-
dere arbeid of moeite. Wanneer nu het gevaar
plotseling van nabij dreigt en men moet zich
dan dergelijke maatregelen eigen maken, gaat
het in den regel niet direct zoo het behoort
en zuilen ze veel meer moeite en zorg op
leveren.
III. Indien ge uw veevoeder ontvangt van
uwen leverancier, die overal komt, laat dan
uw voorraad nooit in den veestal opslaan.
Het beste zou zijn, dat het direkt in uw eigen
kisten of zakken werd overgestort, doch in
dien dit onoverkomelijke bezwaren oplevert,
bergt dan de ledige kisten en zakken steeds
op een plaats buiten den stal. Op deze ma
nier voorkomt men mogelijk dat, mocht de
ziekte uitbreken, de kisten en zakken enz,
direkt besmet worden. Mochten deze nu al
even voordat de ziekte ontdekt werd, weg
gehaald zijn, dan is de kans op overbren
ging van smetstof oneindig veel geringer dan
dat ze in de nabijheid van het vee waren
blijven liggen.
De voorzorgen moet ge dus nemen voor
anderen, doch bedenkt, dat die anderen, door
hetzelfde te doen uw eigen stal kunnen redden.
IV. Koopt in tijden van mond- en klauw
zeer, vooral wanneer ge een fokstal hebt,
Keen vee aan, afkomstig van markten of vee
handelaren. Al moge de nieuwe aankoop van
vee, indien niet beslist noodzakelijk, in uw
voordeel zijn, overweeg, alvorens aan te koo-
pen, welke belangen voor u het hoogste zul
len gelden, of die aankoop waard is, dat uw
eigen gefokte stal, welke ge zoo gaarne tracht
te behouden, in de weegschaal mag worden
gesteld. -
Het is waar, dat het aankoopen dikwijls
geen kwaad brengt, doch van de in 1915 ge
constateerde gevallen, waren tusschen 5 en
10 pCt. veroorzaakt door aankoop van vee
en waarom zou het lot u niet kunnen treffen
Hoevele veehouders die met tranen in de
oogen hun fokvee op die manier zagen weg
voeren, hebben dit te laat bedacht.
V. Indien ge uw melk verkoopt, zorgt dan
goed voor Uwe melkbussen. Denk er om, dat
ge uw zelfde bussen terug ontvangt, waarin
ge de melk hebt afgeleverd. Reinigt ze, voor
dat ge de melk hebt afgeleverd en nadat ge
de bussen terug gekregen hebt.
Dringt er op aan, dat uw melkontvanger
bovendien de bnssen nog met stoom of ko
kend water schoon maakt.
Voedert ge aan uw vee producten van zui
velfabrieken afkomstig, laat dan niet na den
leverancier van deze producten te doen weten,
dat gij bekend zijt met de thans geldende
wettelijke voorschriften in zake de verplichte
pasteurisatie er van. De Directie van de be
trokken zuivelfabriek zal zoo veel te meer
nauwlettend toezien dat de gezegde verplich
tingen worden nagekomen. De gevallen, in
1915 in Noord-Brabant, Gelderland enOver-
ijsel, waarbij tal van aan een dergelijke fabriek
aangesloten veehonders, hun veestapel door
het mond- en klauwzeer zagen aangetast met
de gevolgen van dien, geven een sprekend
voorbeeld van het gevaar.
Ook hier is het beter te voorkomen dan te
genezen.
VI."Gaat niet naar streken, waar de ziekte voor
komt, al zou het ook zijn, naar diegenen van
uwe familie of kennissen waar alles nog ge
zond is; de kans, dat ge smetstof op de een
of andere manier medeneemt is dan altijd
grooter, dan dat ge thuis blijft. Niet onmo
gelijk is, dat, waar ge heden waart en alle
vee nog gezond was, morgen de ziekte uit
breekt.
Breidt uwe naastenliefde niet uit, tot het
gaan zien van de zieke koe van uw buurman,
ook al lijkt het volgens hem absoluut op geen
mond- en klauwzeer, doch verwijs hem naar
zijn veearts en anders naar de Burgemeester
en zeg hem vooral, dat een boer die eenig
verdacht stuk vee heeft, hetzij rund of varken
of schaap, wettelijk verplicht is, daarvan
terstond aangifte te doen, en dat spoedige
aangifte vaak veel onheil kan voorkomen."
Dit zijn de „regelen", U ter opvolging aan
bevolen, de wenken, waarvan we ons voor
stellen, dat ze nuttig kunnen zijn.
Zijt ge 't niet geheel met ons eens, als we
zeggen, dat het te hopen zijn zou, dat ieder
veehouder in de aangewezen richting han
delde.
Zonder twijfel wel.
En wij houden er ons ook stellig van over
tuigd dat in dit geval volstrekt niet zooveel
wettelijke bepalingen noodig zouden blijken
als nu.
Met deze bepalingen, doch zonder een
ernstig streven der veehouders om mede
waakzaam te zijn en te doen, wat de hand
te doen vindt, zal veel minder bereikt wor
den dan zonder allerlei voorschriften, doch
met de hulp der veehouders.
Dat dit een ieder begrijpe, vooral ieder
veehouder en wel in de eerste plaats de
meer ontwikkelden onder hen.
Doch die begrijpen het immers wel
Wat dezulken echter niet allen schijnen te
begrijpen
Dat op hen de plicht rust om mee te hel
pen het de anderen duidelijk te maken.
Dit schrijven zij een prikkel, hen daartoe
op te wekken.
Er is nog veel werk aan den winkelZeer
veel
Vooreerst dient er geholpen aan het in
't leven roepen van nog ettelijke commissiën
van waakzaamheid.
Dan moet er voor gezorgd worden, dat de
Commissiën (en dit geldt ook van de reeds
bestaande) er niet alleen in naam zijn; er is
behoefte aan daden. Hare leden moeten niet
alleen waken; er is ook te werken; er moet
propaganda gemaakt worden.
Doel dezer propaganda moet zijnhet aan
tal van degenen, die heil verwachten van de
toepassing van „regelen" als we hierboven
aanhaalden, grooter te maken. Hoe sneller
het groeit, dat aantal, des te meer kans op
succes.
En wat wij ten slotte ook nog wilden
zeggen
Dat de zoogenaamde voormannen, dus zij,
die zeker de groote waarde van de toepassing
der „regelen" erkennen, dat die zonder uit
zondering ook een navolgenswaardig voor
beeld geven.
's-Gravenhage, 12 Januari 1916.
De Centrale Commissie,
v. Waakzaamheid (voor Zuid-Holland).
Mr. D. A. Kley (Voorzitter).
C. Bakker.
Mr. N. A. de Joncheere,
(Allen vertegenwoordigers van het Hoofd
bestuur der Holl. Maatsch. van Landb.)
J. van der Hulst.
G. D. van Leeuwen,
(Vertegenwoordigers van den R.K. Dio-
cesanenbond).
P. van Schouwen, (vertegenwoordiger van
de Flakkeesche Landbouwvereenigingen).
A. Stehouwer, (vertegenwoordiger v. den
Bond v. Fokveevereen. in Zuid-Holland.
Th. C. Wesselingh, (vertegenwoordiger v. d.
Provinc. Boerenbond in Zuid-Holiand).
Dr. A. A. Overbeek, Districtsveearts te
Rotterdam.
Dr. D. G. Ubbeis, Districtsveearts te Leiden.
A. Bos, Rijkszuiveleonsulent v. Z.-Holland.
A. A. Neeb, Rijkslandbouwleeraar v. Zuid-
Holland.
G. v. d. Molen, Secretaris.
Als middel tegen verkoudheid neme men
voor eenige centen gekristallseerd citroenzuur
en lost dit op in een glas warm water. Daar
mee neemt men driemaal daags neusbaden
d.w.z. snuift 3 maal daags van dit water op.
De verhoogde slijmafscheiding houdt weldra
op en het hoofd, dat eerst zwaar was van
de verkoudheid, voelt weldra verlichting.
-0-
Vrouwen en meisjes die aan hartkloppingen,
maagpijn, hoofdpijn of aanvallen van duize
ligheid lijden, moeten alvorens ze geneesmid
delen vragen, eerst eens probeeren het corset
uit te doen. Gewoonlijk is dan de kwaal met
een paar weken reeds verminderd.
-0-
Wees voorzichtig met Hulstbessen. Te
Haarlem werden in de vorige maand, met
Kerstmis, 2 kinderen, van 6 en van 3 jaar,
ernstig ongesteld: hevige braken, enz. De
dokter werd gehaald, zag het roode braaksel
en vroeg wat zij hadden gegeten. De kinderen
vertelden toen, dat zij van de roode bessen
van den hulstboom hadden, gegeten.
's Avonds stierf het meisje van 6 jaar. Het
jongetje van 3 jaar lag nog heel bedenkelijk
ziek toen het bericht ons vóór een paar dagen
onder de oogen kwam.
-0-
ONZE GEZONDHEID.
Knoflook als geneesmiddel.
De Oostenrijksche arts Dr. Marcoviki heeft
raet veel succes knoflook gebruikt als ge
neesmiddel bij gevaarlijke darmziekten. Hij
gebruikt het voornamelijk om een storing te
veroorzaken in de bacteriënontwikkeling in
den darm. Eerst schreef hij bij eenige gevallen
van chronische darmcatarrh de gewone knof-
lookknollen vóór, een tot twee knollen met
driemaal 0,5 salol dagelijks. Bij alle behan
delde gevallen verdwenen de onaangename
symptonen, de eetlust kwam terug, terwijl
niet de minste andere storing plaats had.
Verder behandelde Marcovici in het Ween-
sche garnizoenshospitaal veertig zware di-
senteriegevallen en gebruikte hiervoor een
preparaat gemaakt uit knoflookknollen, ge
droogd bij heel lage temperatuur. Deze wer
den tot poeder gemalen en 0,4 hiervan met een
tiende salol tot een tablet geperst. Dit pre
paraat had een bijzonder gunstige werking
op de disenteripatiënten. Ook 24 cholerage
vallen werden hiermee behandeld en wel
met zoo gunstig resultaat, dat de ziektever
schijnselen binnen 3—5 dagen verdwenen
waren. De reconvalescentie was kort en zon
der een volgende chronische darmcatarrh.
Het schijnt, dat de geneeskunde in dit pre
paraat een goed middel tegen darmziekten
gevonden heeft.
De spreuk: „Men leeft slechts eens in de
wereld", waarschuwt ons, goed beschouwd,
tegen dwaze stormen tegen onze gezondheid.
Buiten het leven is de gezondheid het
hoogste tijdelijk goed. De gezondheid moet
men boven alles waardeeren.
Maar helaas, de gezonde kent en acht haar
zoo weinig.
Hoezeer de zieke de gezondheid waardeert,
ziet men hieraan, dat hij gaarne alles ver
duurd, om de gezondheid terug te erlangen
-0-
Hoe moet men een konijnenhuid bereiden
ANTWOORD: Eerst 24 uur in het zout
zetten. Spijker verder de huid goed gerekt
op een plankje, met den vleeschkant boven
dan dagelijks insmeren met een mengsel van
gelijke deelen aluin en kamfer, tot het geheel
doortrokken is, gewoonlijk duurt dat ongeveer
10 dagen. Verder kloppen en kneden om het
soepel te maken.
-0-
Vallende ziekte. Wanneer iemand door
een aanval van vallende ziekte wordt getroffen
beproef dan vooral geen verkeerde dingen
om hem weer bij te brengen. Open hem niet
den mond en giet hem geen water in de keel.
Het beste is, om den lijder zoo rustig mo
gelijk te laten liggeh. Een Engelsche dokter
raadt aan den lijder gewoon op de linkerzijde
te leggen, waardoor in de meeste gevallen
een verrassend resultaat wordt verkregen. De
kramp houdt terstond op, de kleur van 't
gelaat keert terug en de ademhaling wordt
beter.
Teekenen destijds
openbaren zich naar alle zijden. Eiken dag
weer vraagt de moordende krijg onze aan
dacht en eiken dag bijna voegt nieuwe tee
kenen hieraan toe.
Oorlogen en geruchten van oorlogenaard
bevingen op verscheiden plaatsen, de dag
bladpers is er vol van.
Rapporten, die te Londen zijn ontvangen
maken melding van een wijd-uitloopenden
aardschok, die Vrijdagavond in Midland
heeft plaats gehad. Latere rapporten deelen
mede, dat in Matiock en Warksworth de
huizen schudden. Er werd echter geen schade
aangericht.
Een ernstige aardverschuiving had in de
Rhymney-vallei (Zud-Wales) plaats.
De wereld schokt en beeft. En dat niet op
plaatsen waar van oude tijden af het vuur on
der de aardkorst werkte, maar ook dè&r, waar
nimmer van aardbevingen gehoord werd.
Ook boven den grond woedt het vuur.
Uit Kristiania wordt gemeld
Zaterdagavond ontstond een brand in Ber
gen, die tot aan den morgen door woedde.
Het vuur breidde zich tengevolge van den
htvigen Noorderwind snel uit. Hoofdzakelijk
is de Handelswijk getroffende meeste pak
huizen met Koloniale waren verbranden.
De schade wordt op 50 millioen kronen
geraamdtelefoon- en telegraafgemeenschap
zijn verbroken; slechts is er nog telegrafische
verbinding met het station. Het is de groot
ste brand waardoor Noorwegen ooit is ge
teisterd; in Kristiania wordt voor de nood
lijdenden gecollecteerd.
Bij het vuur
voegt zich nu het water. Hooge watervloeden
als bijkans in geen leeuw gekend teisteren
menige plaats en brengen groote verwoes
tingen aan.
Hoe het in ons land ging de bladen
stonden er vol van. Maar ook buiten onze
grenzen leed men ontzettend. N. H. C.
De Rijndam op een mijn geloopen.
De directie van de Holland-Amerika-Lijn
deelt het volgende telegram mede, dat zij
van den gezagvoerder van het stoomschip
Rijndam heeft ontvangen
Dinsdagochtend 10 uur is het stoomschip
Rijndam op een mijn geloopen, waardoor het
voorschip werd beschadigd en ruim no. 1
vol water is geloopen. Het stoomschip ligt
nu te Gravesend.
De gezagvoerder van de Rijndam beves
tigd, dat er drie stokers zijn overleden.
De directie der Holland-Amerika-Lijn over
weegt, aangezien alle droogdokken te Londen
zijn bezet, het stoomschip, met toestemming
van assuradeuren, naar Rotterdam over te
brengen.
Reuter seint uit Londen:
Blijkens een Lloyds-bericht uit Gravesend
zit de Rijndam in de Theemsbocht bij Hig-
ham aan den grond.
(De direciie vermoedt, dat dit het gevolg
is van het vallende water).
Engelsche duikboot gestrand.
Van Schiermonnikoog wordt gemeld
Woensdagmorgen 4 uur is bij den ingang van
het Friesche Gat een Engelsche duikboot
gestrand.
Woensdagmiddag is de reddingsboot van
Schiermonnikoog er heen gegaan die terug
keerde met elf leden van de bemanning der
duikboot, onder wie enkele officieren. De elf
andere opvarenden van de duikboot zijn door
een Engelsche torpedoboot gered.
DE TOESTAND.
Montenegro Capituleert; ziedaar de eerste
eindbeslissing. Het heeft het opgegeven, de
wapens gestreken en zich overgegeven. Het
volk der zwarte bergen sluit een afzonder
lijke vrede met de dubbel-monarchie.
De hoogstbelangrijke tijding, dat dit land
zich van de entente aftrok, werd Maandag
middag van uit Weenen de wereld rondge-
tikt. Voor de Donau-monarchie een succes,
voor de bondgenooten een erg onaangenaam
bericht.
Na een korte, maar heldhaftige strijd heeft
koning Nikita het opgegeven.
Montenegro heeft in 1914 onmiddellijk de
zijde van de geallieerden gekozen, verwant
als het was aan de Serven. Maar veel last
heeft het tot voor korten tijd niet ondervon
den zelf deed het niet veel kwaad. Het zond
wat stroopende benden in Herzogewina en
noodzaakte de Oostenrijkers bij de Montene-
grijnsche grenzen een kleine legermacht te
houden.
Daar kwam langen tijd de oorlogsverkla
ring op neer.
Maar in October 1915 veranderde de situ
atie. De dag der afrekening kwam. De Cen
trale mogendheden hadden het tot dien te
volhandig gehad met Rassen, Franschen en
Italianen, zoodat Servië en Montenegro ge
heel op den achtergrond schenen te geraken.
Maar in den laten herfst barstte het onwe-
der los; Oostenrijksche-, Duitsche- en Bul-
gaarsehe legers rukten Servië binnen, sloegen
in een paar weken zijn leger uiteen en dreven
de rest over de grens.
Toen kwam Montenegro aan de beurt.
Generaal Köves heeft van Mackensen wel
geleerd dat men een geslagen vijand geen
rust moet gunnen.
In een oogenblik was de hoofdstad in zijn
macht en daarmede ongeveer alle artillerie,
200 kanonnen, 10000 geweren, een massa
munitie enz.
De Montenegrijnsche regeering week naar
Podgoritza, het leger week voor den over-
winnenden vijand.
Daar is een krijgsraad gehoudenblijkbaar
een korte want de nood drong. De Monte-
negrijnen konden, evenals de Serven, naar
Albanië vluchten; ze konden ook doorvech
ten, zonder hoop op succes. Maar het koos
den derden, openstaanden weg,
vroeg wapenstilstand
om over vrede te onderhandelen.
Dit is alzoo een ernstige slag voor de
entente.
Van Montenegro is het zeer begrijpelijk.
Het heeft z'n best gedaan, het stond op de
bres, maar het werd, evenals België en Servië
in den steek gelaten.
AI dagen lang richten de Engelsche bladen
de ernstigste verwijten tegen de entente,
maar vooral tegen Italië.
De „Times" vroeg o.a.Wat heeft de
Entente toch uitgevoerd in de Adriatische
Zee?
Scherp, maar waar; uit niets blijkt de
militaire onmacht der Entente beter dan uit
de geschiedenis van Servië, Gallipoli en Mon
tenegro.
En Italië, dat bij het behoud van de Lowt-
sen het grootste belang had, verontschuldigt
zich bij zijn bondgenooten met de opmerking
„Om Montenegro te redden was 300.000
man noodig geweest en ik kan geen 300
missen, want ik moet er op bedacht zijn,
dat een groot Duitsch-Oostenrijksch leger
Italië kan binnenvallen".
Maar voor de versterking van Montenegro is
anderhalf jaar tijd geweest.
Men wist dat dit komen moest, of ismen
in Londen en Parijs naïef genoeg geweest
niet met tegenslagen te rekenen
Men dacht recht uit naar Berlijn te gaan
om den vrede te dicteeren.
Hoe het zij, Montenegro capituleert eu dit
geeft een belangrijke wijziging op den Balkan.
De hoofdstelling der Montenegrijnen werd
beheerscht door twee puntenBerana in het
N. O. en de Lowtsen in het Westen.
Vooral die laatste stelling gold als een der
geduchtste van den geheelen Balkan.
Als een door de natuur geschapen reus
achtige vesting, verheft zich de Lowtsen bijna
loodrecht 1759 M. boven den spiegel van de
Adriatische Zee, den heelen omtrek beheer-
schend. Zelfs tot op zekere hoogte ook de
aan zijn voet gelegen Oostenrijksche vesting
Cattaro.
Hij was de trots aller Montenegrijnen, die
hem als een trouwen grenswachter vereer
den, en als een heiligen berg aanbaden, om
dat zij hun vaderland onder zijn bescherming
als onoverwinnelijk beschouwden. Van den
top wezen de bewoners den vreemdelingen
steeds glimlachend op de vestine Cattaro,
die daar beneden van uit de hoogte ge
zien zoo hulpeloos aan de mooie gelijk
namige bocht is gelegen, in het bereik der
vuurmonden, die Italië, de bondgenoot der
monarchie, ter bewapening van dezen berg
reus met de grootste bereidwilligheid ter
beschikking had gesteld. En toen de wereld
oorlog begon, zonden de Franschen nog meer
geschut, en tevens een afdeeling vesting
artillerie, met de opdracht, door den aanleg
van versterkingen op den top en tegen de
helling een offensief tegen Montenegro van
deze zijde onmogelijk te maken. En vele
Oostenrijksche officieren, die den toestand
in den omtrek van Cattaro goed kennen, ver
zekerden, dat zij inderdaad een bestorming
van den Lowtsen alsonmogelijkbeschouwden.
Berenna ligt aan de Lim en vormde met
de omringende bergen en de rivier een ge
ducht bolwerk in het N. O. Zonder Berranna
geen opmarsch in het eigenlijke Montenegro,
want de weinige goede wegen loopen van
daaruit.
De offensieve stoot tegen het koninkrijkje
der zwarte bergen werd tegen deze twee
punten gelijktijdig ondernomen. Heldhaftig
was de verdediging, onversaagd de bestor
ming.
En na een driedaagsch gevecht viel de
Lowtsen en de hoofdstad Cettinje, was alzoo
de slag beslist en Montenegro verloren. Wel
poogden de Montenegrijnen nog stand te
houden, maar het was tevergeefs.
De groote brand te Bergen.
Aan de berichten, welke de Noorsche bla
den publiceeren over den brand te Bergen,
ontleenen wij de volgende bijzonderheden
„De brand brak uit Zondagnamiddag om 5
uur in de Strandstraat en had terstond groo-
ten omvang aangenomen. Behalve door de
nauwe straten werd dit teweeggebracht door
de zich aldaar bevindende houten zolders
waarin brandbare stoffen waren opgestapeld,
terwijl een geweldige Noordwesterwind alle
pogingen tot blusschen verijdelde.
Te middernacht gingen het kunstnijver
heidsmuseum en de beeldengalerij te gronde,
alsmede het gebouw der brandweer. De vlam
men bereikten het Raadhuisplein, alwaar ech
ter het oude en nieuwe raadhuis en het hoofd
postkantoor gespaard bleven, doch vele scho
len, het nieuwe stationsgebouw, bijna alle
hotels en courantengebouwen werden ver
teerd. Eerst tegen den ochtend slaagde men
erin, verdere uitbreiding van den brand te
beletten, terwijl gelukkig de wind was gaan
liggen, zoodat het gevaar als afgewend kon
beschouwd worden.
Totaal waren duizend gebouwen in asch
gelegdde totale schade loopt in honderden
millioenen Kronen.
Slechts twee personen hebben het leven
verloren, ofschoon een vrij groot aantal meer
of minder ernstig gewond werd. Bijna alle
koloniale waren, die zich in Bergen bevon
den, zijn vernield. Stavanger heeft echter
reeds levensmiddeldn afgezonden en aange
boden voor de huisvesting van 4000 perso
nen zorg te dragen. Ook is hulp afgezonden
door Chrlstiania, hetwelk terstond bij het
vernemen van de ramp een afdeeling brand
weer per extra-trein afzond. Verder is ter
stond bijstand verleend door de aanwezige
troepen en het eskader, hetwelk eenige dui
zenden dakloozen wier geheel aantal op
20- tot 30-duizend wordt geschat uit de
stad zal brengen.
Vijftien jaren geleden heeft ook een brand
een stadsdeel van Bergen in asch gelegd,
maar had echter weinig te beduiden, verge
leken bij dezen, die een grooten slag heeft
toegebracht aan» den handel van geheel Noor
wegen, welks belangrijkste invoerhaven Ber
gen is en waar zich de grootste handelshui
zen des lands bevonden.
SOMMELSDIJK. Alhier zijn 25 personen
ingeschreven in het inschrijvingsregister der
Militie, lichting 1917.
Door een paar jongens werd alhier
een meikever gevangen. Zeker heel vroeg.
Op een nader vast te stellen datum
zal alhier in het hotel Spee een vergadering
worden gehouden van H.H. veehouders en
melkleveranciers. Bij die gelegenheid zal een
spreker optreden tot het houden van een
lezing.
MIDDELHARNIS. Donderdagmiddag had de
aangekondigde opening plaats van den nieu
wen winkel van Albert Heijn. 't Liep er zoo
druk dat de hulp der politie moest worden
ingeroepen om de orde te handhaven.
De Centrale Proeftuin veilde 1.1. Woens
dag 180 bloemkoolen, waarvan de le soort
de colossale prijs opbracht van 25 cent per
stuk. De knolselderij welke was ingezonden
bracht 10'/» cent per stuk op.
Naar men ons 'mededeeld heeft den heer
van Kassei, alhier, zijn woonhuis staande in
de ring onderhands verkocht aan den heer
Bakker van Sommelsdijk.
DEN BOMMEL. Vroege zomer. Op 17 Jan.
jl. is door dhr. W. Bakelaar een leeuwerik
waargenomen.
OOLTOENSPLAAT. Tot leden van het be
stuur der Antirevolutionaire Kiesvereeniging
„Nederland en Oranje" werden herkozen K.
Vermaat en P. C. v. d. Mast, en gekozen A.
Braber Cz. Tot afgevaardigde naar de Cen
trale te Middelharnis dhr. W. J. Donkersloot
Lz. en tot plaatsvervanger dhr. C. J. Oost-
dijk.
Hedennacht zijn op verschillende plaat
sen konijnen ontvreemd, op een enkele plaats
waren de hokken naar beneden gehaald. Van
dader of daders geen spoor, alleen meende
men de sporen van een hond waar te nemen.
Sollicitanten naar de betrekking als help
ster in de Openb. bewaarschool en in de
nuttige handwerken aan de Openb. lagere
school No. 1, kunnen zich voor 31 Jan. a.s.
aanmelden ter secretarie. In diensttreding zoo
spoedig mogelijk.
HERKINGEN. Lenteboden. Ofschoon slechts
een paar zonnige dagen ons te beurt gevallen
zijn is alhier reeds enkele malen door werk
lieden de leeuwerik omhoog zien stijgen.
Maandagavond e.k. te zes uur hoopt
de A. R. Kiesv. „Groen van Prinsterer" haar
jaarvergadering te houden in de zaal van
v. d, Velde waarin o.m. tegelijk de houding
zal worden bepaald aan te nemen bij de
komende tusschentijdsche Raadsverkiezing.
Ongewone toestanden worden thans
doorleefd. Deze week n.l. scheen alhier bij
niemand boeren- of roomboter verkrijgbaar
wat in dezen tijd voorheen niet is voorge
komen.
STELLENDAM. Jl. Dinsdag kwam het uit
gaande visschersvaartuig S L 29, schipper
A. Roon, even buiten de haven in aanvaring
met een visschersvaartuig van Moerdijk,
waardoor het vaartuig van Roon ernstige
schade bekwam. Het was de eerste maal
dat R. met een eigen vaartuig uitging!
Vorige week had een zoontje vanj. v.
d. B. alhier het ongeluk één zijner vingers
zeer ernstig te klemmen, tusschen een wind
molen.
De visschers van de garnalenhande-
laars firma C. Jansen en A. de Jager blijven
nog steeds staken. De kantoorblazers van
