Zaterdag 20 November 1915
30ste Jaargang N°. 2130.
voor «Ie ZiiidliollaiMlMcli© Zeeuwiche Eilanden.
Tweede Blad.
II© Oorlog.
2
Antirevolutionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN,
Drie Bladen.
LAND EN TUINBOUW.
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
PRIJSRAADSEL.
PLAATSELIJK NIEUWS
GEMEENTERAAD
Deze Courant versohgnt eiken Woensdag en Zaterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent.
Buitenland by vooruitbetaling f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
SOMMELSDIJK.
Advertentiën 10 Cent per regel en */s maal. Reclames SO per regel.
Boekaankondiging 5 Cent per regel en maal.
Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing,
Qroote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die af} beslaan.
Advertentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
%lle «lukken voor de Hedaetie Uesfemd, Advertentiën ese verdere Administratie traneo toe te zenden aan den Uitgever.
Dit nummer bestaat uit
Prijsraadsel.
Bureau „Maas en Soheldebode"
SOMMELSDIJK
I
ÜITGSVBK
Telefoon IatercoMM. So. t
Schuimaarde.
In aflevering 11 van het Tijdschrift der
Ned. Heide-Mij. wordt door W. de aandacht
gevestigd op de meststof schuimaarde. Nu
de door de haverziekte veroorzaakte kalk-
j vrees wat begint te verminderen, en zelfs
weer gesproken wordt over ziekten, die haar
oorsprong vinden in gebrek aan kalk, meent
de schrijver dat het zijn nut kan hebben
eens te wijzen op de zeer belangrijke, maar
bij velen weinig bekende schuimaarde.
Schuimaarde is een bijproduct der suiker
fabrieken. Hier wordt het suikersap verkre
gen door uitlooging van de stukgesneden
bieten. In dat suikersap komt de opgeloste
rietsuiker voor, waarom het te doen is, maar
bovendien worden daarin aangetroffen in
bieten aanwezige oplosbare zouten en zuren,
en zelfs eiwitten uit de doorgesneden cellen.
Uit het suikersap moeten de zuren, zouten
en eiwitten verwijderd worden. Daartoe
wo rdt aan het sap kalkmelk toegevoegd.
Er ontstaan dan onoplosbare kalkzouten,
door verbinding van zuren met de kalk, en
verbindingen van kalk met suiker. Kalk en
suiker moeten natuurlijk weer gescheiden
worden.
Dit geschiedt door in het met kalkmelk
gemengde suikersap koolzuur te leiden.
Koolzuur met kalk geeft koolzure kalk, die
onoplosbaar is, en de suiker komt dus weer
vrij en gaat in oplossing.
Daarna wordt het suikersap verwarmd
de eiwitstoffen stollen, de vloeistof wordt
gefiltereerdde schuimaarde blijft op de
filters achter.
De samenstelling van schuimaarde is zeer
verschillend. Naar het gemiddelde van ver
schillende analysen berekent W. dat in 20000
K.G. (op zware gronden wendt men per
H. A. in den regel veel meer aan) zit:
5000 K.G. kalk,
40 stikstof,
200 phosphorzuur
40 kali
Dat is zooveel phosphorzuur als in 12 baal
stók, en zooveel kali ais in 3 baal kainiet.
Neemt nu aan, dat van de stikstof maar
de helft of minder in werking komt, dan is
dat toch nog een niet te verwaarloozen
hoeveelheid.
Wie derhalve zijn grond met kalk moet
bemesten en over schuimaarde kan beschik
ken, doet verstandig deze stof te gebruiken.
Het best is de schuimaarde in groote
hoopen op het land te brengen en deze zoo
mogelijk met stroo, riet, biezen of andere
losse, organische stoffen te vermengen.
De schuimaarde droogt dan uit en wordt
ïporeus, en laat zich daarna op den akker
gemakkelijk verdeelen. Verder kunnen de
grootere stukken door rollen fijner verdeeld
'worden en kan de aarde door ploegen en
■eggen goed met de bouwvoor worden ver
mengd.
Natuurlijk wordt een en ander zeer be-
•vorderd door de schuimaarde den winter
-over op het land te laten liggen. Een heldere
worst zorgt dan voor het murw worden der
Muiten.
In het noordwestelijk deel van Overijsel
is het mond- en klauwzeer weer uitgebroken.
Daar vindt men keurige en groote vee
stapels en het is daarom geen wonder, dat
door de boeren daar krachtig haast met
geweld geprotesteerd is tegen het afma-
kingssysteem.
Naar aanleiding daarvan schrijft het Friesch
Dagblad de volgende driestar
Mond- en Klauwzeer.
Heden, Dinsdag, zal dan de Min. van Land
bouw met boeren uit de praktijk samenspre-
ken over de regeeringsmaatregelen ten op
zichte van het mond- en klauwzeer.
'tHad véél eer al moeten zijn.
Is het toch eigenlijk nietbijna idioot,
dat in zulk een belangrijke kwestie dealler-
eerst-belanghebbenden maand na maand uit
geschakeld blijven en er op hun stem even
weinig wordt gelet als op 't geblaat van de
koeien, die worden afgemaakt?
Enfin, 'tzal dan nu zijn.
En van harte hopen we, dat dit onmee-
doogende afmaak-systeem aanmerkelijk kunne
worden verzacht of ook geheel afgeschaft.
Ongeoorloofd dunkt het ons, in het afge-
trokkene, niet, immers dan zou een Chris
ten zich er, wat schade er ook van kwam,
tegen moeten verzetten.
Maar toch kunnen we zeer zwaar laten
wegen en kunnen we begrijpen den weerzin
onder ons boerenvolk tegen een stelsel, dat
voor één zieke koe ook de vijftig gezonde
bij den strot grijpt en ze afmaakt.
Als uiterste noodmaatregelkan het
misschienverdedigbaar zijn. In den
uitersten nood zeiden onze vaderen albeter
verdronken land dan verloren land en lieten
ze de zee los over de malsche weiden.
Maar 't is hier zoo heel anders I
Onze boeren zijn er volstrekt niet van over
tuigt, dat de tongblaarnood dat afmaakoffer
eischt. Ook staan zij zeer twijfelzuchtig te
genover de vraag of zulke offers laat ik nu
maar zeggen, „rendabel" genoeg zijn om ze
zelfs van gewoon economisch standpunt te
kunnen verdedigen. Als zelfs de watervogels
de smetstof kunnen overbrengen, gelijk men
in ons gewest onderstelde, dan mag men in
't eind het gansche dierenrijk wel afmaken.
Dan is de ziekte zeker verdwenen.
Nogeens wij oordeelen niet.
Ons ontbreekt daartoe de volheid van ge
gevens.
Maar voor ons boerenvolk hopen we, dat
er eindelijk wegen en middelen gevonden
worden om de gevreesde ziekte krachtig te
bestrijden, zónder het kostelijke gezonde vee
te verslachten tot een hoop lillend vleesch.
DE TOESTAND.
Nog steeds ziet het er voor de Serven
treurig uit. Hun toestand is thans zóó
De hoofdmacht der Serven staat nog steeds
in oud-Servië, ver ten westen van Nisj. Een
kleinere legermacht hebben zij in Zuidelijk
nieuw-Servië, met Monastir als steunpunt en
dat legerdeel heeft min of meer de hand ge
reikt aan de Fransche hulptroepen.
Maar intusschen hebben in de laatste dagen
de Bulgaren de weg tusschen Noord- en
Zuid-Servië versterkt, zoodat er steeds min
der kans op is, dat de Servische hoofdmacht
naar 't Zuiden ontkomt.
Daarom tracht deze hoofdmacht zich nu
in een langzamen en ordelijken terugtocht
naar Novi Bazar en Albanië te redden en
hoopt aldaar door de entente over San Gio
vanni di Medua van levensmiddelen te wor
den voorzien. Op den terugtocht blijven de
zware kanonnen in de modder steken, waar
door die in handen hunner tegenstanders
moeten vallen.
't Is een zware, zware gang
In den winter, in het ruwste deel van den
Balkan.
Eenmaal in Montenegro en Albanië wil het
Servische leger dan een guerilla gaan voeren.
Ook het Zuid-Servische leger trekt zich
terug. De ontruiming van Monastir is in
vollen gang. Alle landskassen, en voorna
melijk de kassen van de tabaksregie zijn naar
Saloniki overgebracht. Ook de archieven der
regeering en die der consuls zijn daarheen
gebracht.
Dit zuidelijke leger kan moeilijk anders
terugtrekken dan over de Grieksche grenzen.
En de vraag die Europa in spanning houdt
is wat Griekenland d&n doen zal.
Niet gerust zijn de Engelschen in Grieken
land, ondanks de verzekering hunner bladen,
dat het met de expeditie-troepen naar wensch
gaat. Zij weten wel beter. Al die verhalen
over gunstige gevechten en „voortdurende
vorderingen", over zware verliezen aan de
Bulgaren toegebracht en veroverde berg
passen, dat is allemaal voor de lieden in
het vaderland, om den moed erin te houden.
En bovendien moet ook de eer van het
vaderland worden opgehouden 1 Men kan
toch zoo maar niet toegeven, dat hetEngel-
sche Zwarten-legertje niets beteekent? Dat
men geen goede kaarten heeft waardoor ge-
heele troepen verdwaalden in bergen?
Wat zou de Duitscher wel zeggen, als hij
zulke bekentenissen in de Engelsche pers
las
Maar inderdaad is het veel erger. De En
gelschen te Saloniki zien de donderwolk wel
hangen boven het Baboena-gebergte waar
zij graag doorwilden, maar dat door een
sterk Bulgaren-leger is bezet.
Als binnenkort de Centralen met Servië
klaar zijn, komt als een lawine heel de
krijgsmacht der Bulgaren door die Baboena-
passen. En wee dan de Entente-troepen, als
ze dien stormloop niet kunnen weerstaan.
Griekenland verstaat zijn neutraliteit
dit in aansluiting van ons vorig overzicht
thans zóó dat het beide partijen door zijn
land laat trekken, maar worden ze terugge
slagen, dan moet het ze gewoonweg inter
neeren.
Dit zint Engeland natuurlijk niet.
Maar dat ze die mogelijkheid zien aan
komen bewijzen zelfs de Engelsche bladen
meer dan voldoende.
Griekenland bevindt zich, aldus de N. R. Ct.,
in een moeilijk parket. De vorige regeering
wilde aan de zijde der entente ten strijde
trekken. De tegenwoordige regeering wenscht
tegenover de entente welwillend neutraal
te blijven, maar haar voorgangster was
reeds een eind den weg opgegaan, die zij
niet wenscht te betreden. Nu zit zij met de
lastige erfenis van de landing in Saloniki,
en heeft daarover met de entente verschil
van meening gekregen. Want Engeland heeft
90 Grieksche schepen belet uit te varen en
Frankrijk verhindert uit Marseille den uitvoer
van goederen voor Griekenland bestemd. Er
worden dus in onderling overleg dwang
maatregelen tegen Griekenland genomen. De
entente heeft het op den Balkan vroeger
met beloften geprobeerd. Of de dwangmaat
regelen, te elfder ure genomen, meer uit
werking zullen hebben valt af te wachten.
Waarover het geschil gaat valt slechts te
gissen. Uit de Engelsche en Fransche bladen
zou men opmaken, dat het de kwestie geldt
van de houding door Griekenland aan te
nemen tegen Servische troepen in de eerste
plaats en ook tegenover troepen der gealli
eerden, bij geval die op Grieksch gebied
worden teruggedreven.
De n entente zegt, noch onze troepen, noch
die van Servië mogen in dat geval worden
geïnterneerd, dat is de rechtstreeksche con
sequentie van het toelagen van de landing
in Saloniki, en zij eischt daar stevige waar
borgen voor. Welke weten wij niet, maar
het is te begrijpen, dat de Grieksche regee
ring huiverig is, ze te geven. In het geval
dat de geallieerden op Grieksch gebied te
ruggedreven worden, zijn de Centralen aan
de Grieksche grens overwinnaars en zal
Griekenland ook met hun standpunt rekening
hebben te houden, hetwelk natuurlijk ave
rechts tegenovergesteld is aan dat van de
entente.
Duitschland heeft immers bij herhaling te
gen het toelaten van de landing geprote
steerd. Het geval is moeilijk, en de Grieksche
regeering zit tusschen twee vuren.
VERSPREIDE BERICHTEN.
De gezamenlijke buit in Servië behaald,
wordt op bevel van generaal von Macken-
sen, aan de Bulgaren overgelaten. Zulks heeft
te Sofia, volgens de Neue Freie Presse, een
uitnemenden indruk gewekt.
Men schrijft aan de N. R. Ct.
De Duitsche manschappen, die totnogtoe
dienst deden als wachters langs onze Oost
grens, zijn voor het grootste gedeelte naar
het front gezonden en door andere grens
wachten vervangen.
Voorloopig verlof.
Nader meldt men ons, dat met ingang van
25 dezer ook aan de leden van het kader
der landweerlichtig 1908 een voorloopig
(klein) verlof zal worden verleend, althans
voor zooveel zij dit zelf wenschen.
Tegelijkertijd zal aan het nog in werke-
lijken dienst zijnde dienstplichtig kader der
landweerlichtig 1907 en aan het eventueel
nog in die omstandigheden verkeerende land
stormkader zulk een verlof worden verleend.
Aan eiken landweer-verlofganger wordt
toegestaan, nadat hij met verlof is vertrok
ken, desgewenscht weer onder de wapenen
terug te keeren. Hij, die terugkeeit, mag eerst
na weer ten minste één maand onder de
wapenen te zijn geweest, opnieuw met ver
lof vertrekken.
De oplossing van ons prijsraadsel No. 1
was
Geldgierigheid is de wortel van alle kwaad.
De gelukkigen waren
Mej. A. Donkersloot p/a L. Donkersloot
Ooltgensplaat Prijs no. 1. Een prachtig por
tretalbum op nikkelen standaard.
M. L. Boekhoven Sommelsdijk. Prijs no. 2.
Een etui met pastel.
Jenneke H. v. d. Wende Hd. Middelharnis.
Prijs no. 3. Johs. H. Been. St.Nicolaasvertel-
lingen, gebonden.
J. Lugtenburg Secretarieweg Dirksland.
Prijs no. 4. Liön Cachet. Afrikaansche Jon
gens, gebonden.
L. v. d. Ham Dirksland. Prijs no. 5. L.
Penning. Voor Vrijheid en Recht, gebonden.
L. v. d. Vlugt Fz. Stellendam. Prijs no. 6.
Fannie Eden. Wonderbare Leiding, gebonden.
M. van der Ham Cz. onder Sommelsdijk.
Prijs no. 7. Een keurige vloeidrukker.
H. R. M. J. van Es, Hoogvliet. Prijs no. 8.
Chr. Dickens. In Londen en Parijs, gebon
den.
M. J. Eelderink Herkingen. Prijs no. 9. Een
rood lederen zakportefeuille.
Trijntje Kats Sommelsdijk. Prijs no. 10.
Een Keurige Poesie Album.
Voorts ontvingen wij goede oplossingen van
J. v. d. B, A. F. D, M. G, M. K, S. R,
M. K, J. G, allen Sommelsdijk.
L. V, F. B, M. v. d. W, D. D, J. G, M. v.
W, Middelharnis.
J. K, J. v. d. St, H. K, M. D. K, Stad a/'t
Haringvliet.
E. A. v. d. M, C. St, L. Sch, H. V, G. A.
v. R. W. B, den Bommel.
C. K, Ooltgensplaat.
P. C. v. D, A. R, te Oude Tonge.
S. K, te Nieuwe Tonge.
A. J. v. E, te Dirksland.
E. A. Sn, te Herkingen.
P. S, en M. G, te Melissant.
N. v. d. N, A. L, en R. W. P. Tr, te Stel-
lendam.
J. T, te Overschie.
D. G. L, te Cortgene.
C. K, te IJmuiden.
A. J. M. 't H, te Driebergen.
Enkelen hadden nog in dichtmaat dit
prijsraadsel aangedikt waaronder Jenneke H.
v. d. Wende Hd. te Middelharnis welk versje
we hieronder laten volgen.
Om het geheel wat op te luisteren, geef
ik u het volgende, vervaardigde gedicht
cadeau
Zuinigheid en vlijt,
Bouwt huizen als kasteelen,
En wie het geld niet mijdt,
Met alle aardjuweelen.
Pass' op dat deze deugd,
Die wel is goed te keuren,
Vooral ook bij onz' jeugd,
Ons niet gaat medesleuren
Tot, waar de wortel ligt,
Van al het aardsche kwaad.
Want gierigheid is licht
Een misvrucht van het zaad,
Door velen daar gezaaid,
Waar 't immer wortel schiet,
Want dikwijls wordt gemaaid,
Een hopeloos verdriet.
Beoefen dus deez' deugd,
Reeds in uw prille jeugd.
Maar reik aan oud en arm
Ook aan de school en kerk,
Tegelijk met kwistig arm,
De zegen van uw werk.
Mooizoo Jenneke. Zij het een voorbeeld
voor anderen.
De prijzen kunnen aan ons bureau afge
haald of worden desverkiezend na toezen
ding van f 0,15 als postpakket toegezonden.
En nu no. 2.
Mijn geheel wordt dezer dagen 26, 27,28,
29 bekend gemaakt, ook als advertentie in
dit nummer en geen wonder 8, 9, 39, 24,34,
36, 31, 25 15, 32 met 5, 35, 7, 15, 9,22,
11, 12, 13, 16 bezig zijn 1, 4, 15, 37, 25, 39,
19, 25 te 23, 31, 38, 4, 12, 14, 32, 19, 25.
Daarom 21, 19, 17, 17, 31, 25 wij voor 1.
18, 2, 34, 4, 12, 13, 39 van 30, 4, 10, 18,
35 6, 3, 35 21, 11, 36, 8, 25 allerlei
1, 18, 2, 34, 4, 12, 13, 39.
Speciaal voor de oplossing van dit prijs
raadsel geven we extra St.-Nicolaas Cadeaux,
daarom moeten oplossingen ingeleverd zijn
niterlijk op 6 December a.s.
Oplossingen worden dus ingewacht vóór of
op6 December a.s., en denk er om, geen orders
of boodschappen in den brief tegelijk inslui
ten en op de envelop zetten:
SOMMELSDIJK De door den heer Burge
meester uitgekeerde militie- en landweerver
goeding over de maand September zijn door
den heer Minister van Oorlog goedgekeurd
Het uitgekeerde en goedgekeurde bedrag
beloopt thans in totaal f 13790,50.
De militie-plichtigen der lichting 1916
dezer gemeente G. van Driel A. Faasse A.
Hoogzand en C. Kieviet zullen op 17 Decem
ber a.s. te Rotterdam worden ingelijfd.
MIDDELHARNIS. Van een aardappelput in
den Oostpolder, zijn van den landbouwer A.
Struik een hoeveelheid aardappels ontvreemd.
Door de politie is een onderzoek ingesteld.
Het onderhoud van de tramhaven is
aangenomen door den heer van Dongen uit
Dordrecht voor f7772.
DIRKSLAND. De draineerder B., Donderdag
in de vroegte opWeg naar het werk, reed met
de fiets in een wagenspoor, met het gevolg
hij er af tuimelde en in een volle sloot te
recht kwam. Een droog pak was dus hard
noodig.
HERKINGEN. De heeren E. Doornhein en
L. Kardux, beiden dienstplichtigen der lich
ting 1916, zijn op 18 Dec. a.s. opgeroepen
zich ter indeeling bij hun garnizoen aan te
melden.
Door Ged. Staten dezer Provincie is
aan de Prov. Staten vergadering voorgesteld
op de door de Afdeeling van het Groene
Kruis voor Herkingen en Omstreken gedane
aanvrage om alsnog eenige subsidie te ver
krijgen, afwijzend te beschikken, zoodat het
Bestuur van genoemde Vereeniging zich
eerlang genoodzaakt zal zien, opnieuw po
gingen te doen, gelden te verkrijgen ter
instandhouding der alhier bestaande Wijk
verpleging.
Op de voordracht ter benoeming eener
secretaris dezer gemeente zijn door B. en
W. de navolgende personen geplaatst: No.
1 A. Munters, tijdelijk secretaris alhier en
No. 2 G. C. Voorsluis, Ambtenaar te Kin
derdijk, gemeente Nieuw Lekkerland.
Deze week geraakte de vrachtrijder J.
B. van hier met hit en kar beladen met kal
vers door het schrikken van den hit onder
de gemeente Dirksland in de sloot. Behalve
dat de kalvers zich al zwemmende een goed
heenkomen konden zoeken kwamen zoo hij
als den hit er zonder letsel af, evenwel ta
melijk veel materieele schade aan het tuig
nalatende.
Dit jaar zullen alhier, met de zeer wei
nigen die nog worden verwacht, ongeveer
6V2 millioen K.G. suikerbieten aan de haven
zijn gebracht.
Bij het verlaten dezer gemeente had
een der kinderen van schipper R. het onge
luk tusschen de kamraden der lier te gera
ken, zoodat drie vingers ernstig werden ge-
kwetsuurd. De schipper zag zich genood
zaakt te blijven liggen om geneeskundige
hulp in te roepen.
MELISSANT. De melkprijs is in deze ge
meente verhoogd en gebracht van 8 op 10
cent per liter.
In deze gemeente wordt nog slechts
door 5 gezinnen Regeeringsbrood gegeten.
B. Keizer, dienstplichtige lichting 1916
zal Vrijdag 17 December te Rotterdam wor
den ingelijfd.
STELLENDAM. Thans is door den Raad
van Beroep te Rotterdam beslist dat het gar-
nalenpellen (thuispellen) geen ^verzekering-
plichtig bedrijf is; dit naar aanleiding van
een door den garnalenhandelaar A. de Jager
alhier ingediend bezwaarschrift.
Dinsdag werd door schipper B. v. d.
Ree blazer SL. 24 een mijn gezien in de na
bijheid van Hellevoetsluis. Dadelijk gaf hij
hiervan kennis aan de marine autoriteiten,
waarna de mijn tot zinken werd gebracht.
Woensdag bracht het s.s. Sphinx vlak naast
de haven ook een mijn tot zinken.
HELLEVOETSLUIS. Dinsdagmorgen werd
een mijn drijvende gezien op het Haringvliet.
Nadat er vier schoten vanaf Hr. Ms. „Shpinx"
op waren gelost, werd zij daardoor onscha
delijk gemaakt en zonk.
BRIELLE. Uit Indië in Nederland aangeko
men 3 kisten en 1 pak Ethno-grafica voor
het Tromp-museum hier ter stede.
VERGADERING van den Raad der
Gemeente Ouddorp gehouden op
Woensdag 17 November voormid
dags 9.30 ure.
Afwezig C. van den Klooster en H. Tanis.
Opening der vergadering door den Voor
zitter de Burgemeester met het voorlezen van
het gebed.
