voor ite Zuldliollandselie en Zeeuwsche Eilanden.
Zaterdag 18 November 1015.
30ste Jaargang N°. 2128.
Antirevo
Orgaan
Eerste Blad.
IN H OC SIGN O VIN CES
Evenredige vertegenwoor
diging.
„HET GOUDEN HEET",
LAND EN TUINBOUW.
Does Courant veraohgnt eiken Woensdag en Saterdag.
Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 ösat.
Buitenland bij TOOrnitbetallng f 4,50 per Jaar,
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
W. BOEKHOV EN.
SOMMELSD1JK.
BieBstunvragea m HienstaanbiedingeK 50 Gent per plaatsing.
&zoote letters ©u vigmafctea vrordem berekend naar d® plaatsruimte die m o&*&&
idvegtentiën worden ingewacht tot Dinsdag- en Vrgdagm^g^sa 10 smr.
Alle stnhken voor de Redactie oesftesnd, Advertentlën en verdere Administratie tr&neo toe te aeenden asn den Uitgever.
Hotel Restaurant
Gedempte Boereneteiger 63A, 63B
Rotgeirdaisi.
DINERS 60 cent ea hooger.
LOGIES MET ONTBIJT
1 E. 0. F. I i LEE-IöGHBB.
Met door iéder aanbevolen adres.
OF OEN UITKIJK
üiïSfSTJB
Telet«M>sa lansreoaua. Me.
Adverteatiën 10 eest per regel en maal. Beelamea 10 per regei
Booka&nkomdigiag 5 Cteat per tegel sa %mml.
r ivei
(Slot.)
Alle partijen verlangen naar verandering
van kiesstelsel. Niet alleen naar uitbrei
ding van 't aantal kiezers, maar ook naar
een andere manier van stemming en zetel-
verdeeling. Daarom staat er in 't Antirev.
am, art 11: (1878)
Opdat de Staten-Generaal in de natie
wortelen; deze het volk niet sleehts in
naam vertegenwoordigen, en in hun
saamstelling niet langer een krenking
van het recht der minderheden opleveren,
eischt zij de invoering van een ander
kiesstelsel en ter voorbereiding daartoe,
verlaging van den censes.
En op de bladzijden 203— 205 in de Toe
lichting staat de Evenredige Vertegenwoor
diging in grove schets uitgewerkt.
De Roomsch-Katholieken schreven op 3
Mei 1909 als bijvoeging in hun politiek
program
„invoering van gezinshoofdenkiesrecht
met evenredige vertegenwoordiging.
De Liberele Unie heeft op haar program
Evenredige vertegenwoordiging en
^■stemplicht behooren te w rden ingevoerd.
vDe Vrij-iiberalen hebben op hun program
„Een grondwetsherziening achten wij
gewenscht, die evenredige vertegenwoor
diging, alsmede 't k esrecht voor vrou
wen mogelijk maakt".
De Vrijt. Democraten hebben op hun
program
.Invoering van algemeen kiesrecht voor
.mannen en vrouwen, met toepassing
.van 't beginsel van evenredige vertegen
woordiging".
De Sociaal-Democraten hebben op hun
program
.InvoeriDg van algemeen direct enkel-
.voudig kiesrecht voor mannen en vrou-
,wen met Vertegenwoordiging der min
derheden".
De Christen-Socialisten
„Herziening der Grondwet ter invoering
„van algemeen, enkelv., rechtstreeksch
„kiesrecht voor mannen en vrouwen en
Evenredige vertegenwoordiging"
Alle partijen zijn dus van de noodzake
lijkheid eener nieuwe manier van Verkie
zing overtuigd en de Staatscommissie voor
Evenredige Vertegenwoordiging heeft dat
ook nader uitgewerkt.
Er zijn drie stelsels om de minderheid te
gemoet te komen. Het stelsel ter Vertegen
woordiging der minderheden; het stelsel
van Partijvertegenwoordiging en dat van
de Persoonlijke Vertegenwoordiging. Ons
bestek laat niet toe om deze 3 stelsels hier
te behandelen, maar de bedoeling van alle
3 is, en men berei' t dat doel ook, om de
minderheid aan de haar rechtens toekomen
de xeteis te helpen.
Er komen nog verschillende vragen bij
te beantwoorden, waaraan we ook hier
geen plaats kunnen verleenen; maar dit
etaat vast: als de stemming is afgeloopen
en de uitslag is een dag twee, drie daarna
bekend, kan niemand der kiezers klagen:
ik heb voor niets gestemd. Zijn stem zal
invleed hebben en dit is in de evenredige
Vertegenw. 't mooie.
Maar de berekening gaat niet met de
helft plus één. De Wet stelt een vast stem-
Jttingscijlet vast. Zijn er ICO distrieten en
miliioen stemmen uitgebracht, dan is 10
duizend 't vast getal. Wie dat cijfer haalt
is gekozeu. Maar ook met de stemkaarten
wordt anders gehandeld. Thans blijft men
maar doortellea net zoolang dat het laat
ste biljet klaar ia, en' de bovenste candidaat
er dan soms in plaats van 10000 wel 12
of 13 duizend zou kunnen krijgen. Zoo
gaat 't bij de E V. niet. Heb je de 10000,
dat vaste cijfer, gehaald, dau zijn de andere
stemmen op dien eersten candidaat voor
hem van nul en geener waarde. Zoodra
dan de 10000 en eerste kaart afgelezen
wordt, en al staat dan de eerste candidaat
weer boven aan, dan krijgt hy toch niet
die hem toekomende stem, maar No. 2 op
de lijst krygt dan die stem.
Dat noemt men „overdragen".
Kies quotient en overdracht zijn de twee
nieuwe namen, die bij de E V. vooral te
pas koien.
Laten we ons echter met de methode
niet langer vermoeien. Er zijn zooveel ma
nieren om de minderheid uit haar onnuttig
stem werk op te heffen tot beteekenis en
invloed in den Staat.
En we zijn 't Kabinet dankbaar, dat 't er
toe overgegaan is. Wonderlijke leidingen
Gods toch. 't Is een Liberaal Kabinet, dat
ons na zooveel jaren barden strijd de op
lossing der Schoolkwestie komt brengen
wel niet zonder gebreken, en niet zonder
bedenkingen onzerzijds, maar dan toch een
flink vooruit schuift; en etn E. V., waar
door de minderheid haar volle rechten als
politieke deelen erlangen kan.
In gevaar.
Het kiesrecht zal een verandering onder
gaan in vrijzinnig-democratische richting en
in die der S. D. A. P. De twee uiterste
partijen krijgen volkomen voldoening. Ons
dunkt daarin een gevaar voor de Grond
wet herziening, d e we toch graag tot stand
zagen komen, omdat er nu maar eens een
eind moet komen aan al die Herzieningen.
In 1905 was er een proeve tot herziening,
die tot niets leidde; mr. Heemskeik kwam
met een proeve, die ook tot niets leidde en
nu zal of kan de derde proef ook weer
mislukken. Wel is 't ons niet onbekend, dat
naast de Kiesrechtwijziging ook een nieuwe
Schoolwet moet tot stand komen, waarin
aan de Rechterzijde vrijheden zullen geschon
ken worden, waarnaar ze zooveel jaren
heeft verlangd en onbekend is 't ons ook
niet dat er nujgeschipperd en gelaveerd
moet worden om art. 80 der Grondwet
(t kiesrecht) er te brengen door Art. 192
(Onderwijs) als trekpaard te gebruiken, zoo -
dat in 1918 paard en wagen veilig achter
den slagboom staan en geen trein ze meer
kan overrijden maar juist daarom, ook
wetende, dat èu de Rechtsche partijen èa
de Unie-liberalen èn de Oud-Liberalen voor
geen Algemeen Vrouwenkiesrecht zijn te
vindende eersten zelfs niet voor 't zoo
genaamde Beperkte Kiesrecht, tenzij wel
licht op organisch en grondslag juist daar
om vinden we 't radicaal optreden van mr.
Cort van der Linden gevaarlijk. Ons Neder -
laudsche Volk houdt niet van dieuitersten
het mint meer de lijnen van geleidelijken
gestagen vooruitgang, zooals die uit 't Volks
leven zelf opkomt. Niet forceeren Niets
ultra's of extra's. En met riien volksaard
heeft de Wetgever rekening te houden, We
gelooven dan ook. dat hij zich in zake 'tAl
gemeen Vrouwenkiesrecht vergist. Dat hij
toegeeft aan een meening. die in ons Volk
geen diepen wortel heeft geschoten, die
wel groeit maar nog wel een 20-tal jaar
in de aarde kan staan, zonder dat er vruch
ten van aanbelang op te bespeuren zal we
zen. En 't is dat radicalisme dat èa't Kies
recht èn 't onderwijs in gevaar kon brengen,
V Plukken.
We behooren geenszins tot hen, die 't
Privaatbezit een heilig huisje achten, waar
je niet eens naar kijken mag. Absolute
rechten heeft geen enkel schepsel, God al-
Direct nabij de Hoofdsteeg,
f 1.25, f 1.50 en f 1.75
Tel No. 10595, Aanbeyelend,
leen besit die, omdat Hij de Schepper en
de Voortbrenger en Onderhouder is van
alle Have en Huis en Hof en Haard. De
mensch is maar depothouder; ïetbaas; rent
meester; bedrijf voor alles, wat hij dan
zoogenaamd in bezit heeft. Daarom hebben
we niets geen bezwaar tegen een Ontei
geningswet. die bij 't aanleggen van trams,
kanalen, straten en pleinen, bij huisenver-
bouw enz. moet toepepast worden.
Ook geen bezwaar tegen Belastingen, die
't Privaat bedt, vooral als er flinke pro
gressie is, wat afknabbelen. Ook geen be
zwaar tegen een stevige Loonactie door
de Arbeiders- en Vakorganisaties om 't
Privaat bezit van grond en fabriek, 't zoo
genaamde Productiemiddel, wat af te bijten
en af te vijlen. Ook geen beswaar om 't
Privaat bezit, door Sociale Wetgeving wat
voor op (tapeling van renten era opeenhoo-
ping van winsten te bewaren. In één woord:
Privaat beiit heeft voor ons groote waarde,
zoolang t geen be'etsol is voor behoorlij
ken eu redelijken maatschappelijke!! voor
uitgang voor alle klassen des volks. Maar
is 't een sta in-den-weg voor geestelijke,
zedelijke en sociale opheffing van alle klas
sen der bevolking, dan moet t besnoejd.
Zoo eischt 't God de Hesre in zijn Eigen-
doms wetten die in oud-Isïaël golden; zoo
eischte 't Christus in zijn verhouding tot
't Privaatbezit, toen hij op aarde rondwan
delde. Maar wat Minister Treub gaat doen
is plukkenis plukken ook van kippen,
die aan t ruien zijn. Ais de wetsontwer
pen allemaal in 't Staatsblad komen, zal de
kleine burger bloeden van belang En men
zegt, du.t slechte tijden in aantocht zijn na
den oorlog! Als de hoenders ruien, leggen
ze ook niet. En dan nog plukken bij al
dien rui. Gelukkig, dat er 6en 2000 mil
iioen is verdiend dia men niet al te zacht
moedig behoeft te behandelen't Is maar
goud!
Stemplicht.
Bij Evenr. Vert behoort Stemplicht, hoe
wel het wel te bejammeren is, dat een
Regeering er toe zou moeten overgaan.
Daarom hebben we ook altijd, als er van
een »vurig« verlaDgen »des volks< in libe
rale en socialistische persorganen sprake
was, bard gelachen; want dat vurig»
verlangen is zoo koud, dat er bij de laatste
verkiezingen in Rotterdam en Amsterdam
zoo ongeveer 80 van de 100 thuis bleven.
En bij elke periodieke verkiezing telt men
ze bij duirenden, die kieser zijn en thuis
blijven.
Maar feit is en blijft: waar men door
E. V. een zuivere partijen-vertegenwoordi
ging begeer^, moeten ook de kiezers op
komen en anders mislukt de E. V. Toch
staat daar weer tegenover, dat 't een on-
behagelijken indruk maakt in ons vrije en
vrijheidlievend Nederland om naar de stem
bus gedreven te worden door de zweep der
wet.
Misschien doet de Regeering verstandig
om eerst eens de resultaten der E. V. af
ie wachteD. Een wetswijziging kan tot in
voering van stemplicht spoedig daarna,
zoo noodi?, ingediend worden.
»Kom dadelijk over! Mélie h
Zóó luidde het telegram, dat Tine op
haar tafel vond liggen, toen ze met Oor
van een lange middagwandeling terugkwam.
Zij legt de hand tegen de borst.
Ze slikt en hapt, om de van schrik be
lemmerde ademhaling te verruimen.
Wat er is, wat er zijn kén, duift ze
slechts te yermoeden, staat haar slechts
vaag voor oogen, maar 't is het kwaad
de iamp, het onheil, dat ze al dagen, we
ken heeft vóór-gevoeld, dat haar beklemde,
dat haar beloerde als 'n grauw gevaar,
naderend uit de donkerheid, zonder vaste
gedaante of vorm, dat ze alleen maar om
zich heen raadde, tastte met onzichtbare
voelhorens der ziel.
Van dien kant moest het komen.
Mélie zou er eerst in betrokken zijn.
Eu door haar zuster vanzelf ook zij.
Als echter 't eerste oogenblik van schrik
voorbij is, komt er kalmte in Tine's ziel.
'n Zeer bizonder soci 7an ontspanning.
Ze weet nu, dat het gko.*, bij Mélie, over
wie ze zich 3teeds meer beangstigde, hoe
dan ook, toi 'n crisis gekomen is en zij
wordt te hulp geroepen. Welaan, dan is
dan ook de tijd van dat lijdelijk tobben en
wachten voorbij en kan ze handelen, als
dat noodig blijkt.
Ze heeft een gevoel als wie 'n ouzicht-
baren, loerenden vijand plotseling uit het
kreupelhout midden op den weg zag sprin
gen, gereed tot den strijd, maar nu dan
toch met opgeslagen visier ea zichtbare
wapenrusting.
Haar regelingen treft ze snel.
Voor Cor wil de hospita zorgende jon
gen was al van den tweeden dag af de
boezemvriend van haar eigen kleine, met
wat toezicht kan hij hier siju eigen pad
vinden.
Even trilt het lipje als Tine hem vertelt'
dat ze naar Moeke gaat
Maar als ze hem vast belooft, dat ze zijn
paard ea trommel, die bij sijn vertrek wa
ren achtergebleven, oversturen zal, met
een doos chocolaadjes er bij, dan glanst
zijn oog ea Vraagt hij als gunst, dat tante
Tine dau maar gauw gaan sail
Wat etend en zich kleedend heeft Tiue
't spoorboekje bestudeerd.
Melie beden nog bereiken, is uitgesloten
's middags r.a vieren komt men niet meer
uit de Hollandscha Waterlinie in 't verre
Oosten des lands!
Maar Zwolle kan se nog halen.
Met de fiets naar Breukelen, vanwaar
de vrachtrijder haar kar morgen terugbren
gen zal, daar op den trein naar Utrecht,
waar ze nog net den avondsneltrein naar
't Noorden krijgen kan Ze is dan
tegen negenen in Zwolledenkelijk
kan ze dan nog verder komen, ze zal dat
in den trein wel nakijken maar als
't haar morgenochtend niet scheelt dan blijft
se liever in Zwolle van nacht in de
„Keizerskroon" heeft ze méér gelogeerd en
verder de provincie in kent ze zoo 'tlogies
niet.
Eerst in den sneltrein, tusschen Amers
foort en Zwolle, waar hij a-onderbroken
voortsnelt, komt Tine tot rustig nadenken
en vroeg zich af, wat er zijn kon.
't Stond in verband met de zaak.
Daar is ze voor zichzelf zeker van.
Toen Dolf den laatsten keer geweest was
had hij ook iets losgelaten over wissels,
die binnenkort vervallen moesten en waar
voor hij niet wist, of 't geld er zou zijn
Och, dat was niets voor Mélie
Rekenen kon ze niet verder dan met de
cijfers van haar huishoudboek.
Daar had ze verstand van, maar over
de duizenden en nog eens duitenden, die
in een zaak werden omgezet, struikelde zij
even zeker als wie hardloopen wil in een
sleepgewaad
»'t Zullen vast üaantieele moeilijkheden
zijn,» zegt Tine tot zichzelf.
En dat stelt haar vrijwel gerust.
Als het dat is, zoo kan t niet anders
zijn. dan een tijdelijke verwarring in zaken,
gelijk zoo vaak voorkomt, en waarbij toch
het fondament hecht blijft. Tipe acht het
onmogelijk, dat een zaak als van Dolf en
Mélie, in nog geen jaar tijds, reddeloos
verloren zou zijn. Ze zal in een warnet
zijn geraakt, waar ze in haken bleef, doch
waar ze met geduld en vaardigheid uit los
te maken zal zijn
Zoo bij zichzelf overleggende wordt ze
wat kalmer dan ze straks was. toen haar
't telegram zoo plotseling overviel.
Liefat blijft ze toch maar in Zwolle.
In haar hotel aangekomen, merkt ze uit
de Telegraafgids, dat er, als het wat mee
loopt nog net een telegram Mélie bereiken
kan jammer dat Dolf zich indertijd
niet heeft laten aansluiten, dan kon ze op
bellen nu enfin, dat is nu zoo.
Telefonisch geeft ze haai telegram drin
gend* op en ontvangt de mededeling, dat
het naar alle waarschijnüjkhe'd nog vóór
sluitingstijd overkomt.
Ziezoo, dan weet Mélie er van.
Ze kan nu niet beter doen, dan op haar
gemak in den moeien avond Zwolle'e sin
gels es om w i ien en dan vroeg ter ruste
gaan, U ien drukke dag zijn morgen 1
Toch va' pas na middernacht in slaap,
'n Mensch is nu eenmaal geen machine,
die door 'n vingerdruk stilstaat of draaien
gaat, net naar de wil het beveelt 1 Tine
droomt van nare dingen, van oorlog tus
schen Duitschland en Nederland, van Dolf
en Wilhelm, die elkaar met de bajonet be
dreigen, met '"u luiden gil wil ze er heen
snellen, n>. t ergste te voorkomen
De .i.crö!:-iri/ffel van den huisknecht op
haar kamerdeur doet haar wakkerschrikken
half zeven döör over n klein
uur gaat haar trein al.
't Wil wel »boamelen< over den IJ -el I
't Is elf uur, als Tine doo: line
stadje, laugs de bekende, zooiversef - ra-
rende keienstraatjes zich naar 't bu s an
haar zwager spoedt.
In den winkel, als altijd, Willems, 'n
loopknecht en 'n aankomend meisje, half
volwassen nog maar, toch al 'n handige
verkoopster.
Haasttg loopt Tine naar achter.
Willems, onderdanig en beleefd, tikt aan
zijn pet, maar 't is of Tme bekommernis
leest in zijn oude, moede oogen
vragen wil ze echter niet ze weet
hier den weg
't Binnenplaatsje over, de gang door,
komt ze bij de huiskamer.
Alles is daar binnen doodstil.
Vluchtig klopt ze aan, doet open.
Dat begrijpt ze nietZe heeft zich voor
bereid op iets ergs, van wat aard 't ook
ware. Iets dat haar schokken zou, zooals
gister dat telegram deed. Ze heeft zich met
gedwongen kalmte bekleed als met een ge
waad ze zou zich door niets van haar
stuk laten brengen.
Zoo, nerveus toch, stapt ze binnen.
Ea blijft stom van veibazing staan.
Kijkt het stil huiselijk tooneel aan
De kamer is opgeredderd, 't koffieservies
staat op tafel, 't waterketeltje raast op 't
gasstel in den hoek, heel schuin nog schijnt
de morgenzon in de kamer, 'n smalle gou
den baan plekkend op 't karpet, alles even
vredig en prettig als in die heerlijke Juli
dagen van het vorige jaar toen zij met Wil
helm hier logeerde.
Op haar gewone plaats, in haar stoeltje
van altijd, zit Mélie.
Ze heeft haar morgenjapon nog aan,
maar ziet er overigens uit, zooals Tme
haar altijd heeft gekend: magerder alleen
dan een jaar terug en met kommer op 't
gelaat maar dat was al zoo, toen Tine
haar onderlaatst heeft gezien
Maar Mélie groet alleen met 'n knik.
Zooals men in 't sterfhuis groet, waar
ieder vol zit van het verlies!
En op zijn oude plaats zit Dolf.
Met den rug naar haar toe, diep in zjjn
armstoel gezakt, starend naar buiten.
Tme doet nóg een stap verder
Nü dringt het plotseling tot Dolf s be
wustzijn door, dat er iemand in de kamer
kwam; hij wendt zich langiaam om, kijkt
Tine aan of ze een onbekende is, zijn blik
is vreemd, beklemt, zijn gelaat heeft iets
angstigs.
>Wat kom je doen?» vraagt hij met
schorre stem. >Je weet immers dat alles
op is .ik kan niet betalen, hoor je
wat plaag je me toch?»
Nu, ineens, begrijpt Tine het:
Dolf hseft zijn verstand verloren
't Licht der rede is gebjuscht
UITKIJK.
Beendermeel. II.
Zooals we zeidenbeendermeel werkt lang
zamer dan slak en super. Maar voor ver»
