ie SSuiilliollaiiflscIie est üeeiiwselie Eilanden.
II© Oorlog.
Woensdag 15 September 1915
8öste jaargang N#. 2111.
A n tirevolu tionair
Orgaan
IN HOC SIGNO VINCES
W. BOEKHOVEN,
PLAATSELIJK NIEUWS.
SOMMELSDIJK.
Ag8e stofiJten voor de Uedactie teestefisid, Advertentiên ess verdere Administratie traaeo tee te zeiKSen Aan den fiJlttrever.
BUITENLAND.
Daze Courant verschijnt elkea Woeasdag an Zaterösig.
iboaneiaeatsprljs per drie maasden fe. p. p. SO Gent,
Buitenland bij Yooraitbetaliag f 4,50 per jaar.
Afzonderlijke nummers 5 Cent.
IL&'ÖII
1Telefffi©ïa IntfereoanR. Ho.
Advertentiën 10 Cent per regel oh */s ®6al, Eeelasness SO per regel.
Boekaaakondigisg 5 Cent per regel m */s maal.
MesstenYFage® es DienstaanMediagea 50 Cent par plaatsing.
6-roota letters en vignettes worden berekend naar de plaatsruimte die sg beslaan.
Advertentiëia worden ingawaeht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 uur.
Donker Sommelsdijk.
In Onze Eilanden van Zaterdag j.l. stond
onder 't Plaatselijk Nieuws van Sommelsdijk
dit stukje:
9 September 1915. Hedenmorgen had
den de ingezetenen van Sommelsdijk de
eer en het genoegen om een doortrekken
van een gedeelte van de troepen van de
stelling van Hellevoetsluis te zien, met
volle bepakking en uitrusting en vooral
niet te vergeten met een vol muziek
korps, spelende opgewekte marschen.
Velen waren op de stralen, bijna al
de bewoners stonden met vroolijke ge
zichten te kijken naar de ferme houding
der manschappen en de stevige jonge
mannen, die op de maat, met een vroo»
lijken blik naar de jonge meisjes, over
de Voerstraat marcheerden.
De jonge meisjes, van alle standen,
en ook de ouderen van dagen, waren
tegenwoordig om dit schouwspel te sien.
Ieder ingezetene die de Sommelsdijkers
goed kent, zullen erkennen, dat bijna
allen veel van muziek houden en het
gaarne hooren. Op vroegere volksfeesten
en vooral op het 25 jarig jubileumfeest
van den vorigen Burgemeester wa3 mu
ziek onmisbaar om de ware opgewekte
stemming van het feestvieren te verhoo-
gen, dan was hier vreugde en eensge
zindheid duidelijk merkbaar. Na dien
tijd hooren wij zelden fanfaremuziek en
was deze buitengewone gelegenheid dub
bel aangenaam, omdat bijna nooit meer
het muziekgezelschap Sempre Crescendo
een uitvoering mag geven. Nu was ei
sen vrijgevender opvatting merkbaar,
omdat er een ongewone omstandigheid
plaats gr8ep. Dank aan den man, dia
daartoe verlof gaf.
De voornaamste Dorpsbestuurderen
waren ook op verschillende plaatsen
tegenwoordig, niet in hunne kwaliteiten,
maar alleen om getuigen te zijn van het
doortrekken en de muziek te hooren. Zij
schijnen toch niet geheel koud te siju
voor opwekkende tonen. Het is te hopen
zij invloeden zullen uitoefenen, dat onze
ingezetenen meer van muziek-uitvoerin
gen zullen kunnen genieten.
Gelukkig, dat Middelharnis zeer nabij
onze gemeente is gelegen, daar heeft het
Gemeentebestuur een ruimer blik, om toe
te staan, dat een concert wordt gegeven.
Vele bewoners van Sommelsdijk hebben
gisterenavond met groot genoegen de
prachtige muziek van het militaire ge
zelschap gehoord. Een, neen vele muziek
kenners roemden de uitvoering van het
spel en de wijze, waarop al de stukken
zijn uitgevoerd. Hulde aan de manschap
pen voor hun prachtig spel!
Dank aan de militaire en burgerlijke
autoriteiten, die medegewerkt hebben om
ons, ingezetenen van beide gemeenten,
van de muziek te laten genieten.
Velen zullen in 't vervolg met groot
genoegen een aankondiging van een con
cert van de militairen vernemen, Wij roe
pen allen tot een weerzien toe.
Sommelsdijk zit tegenwoordig in den
Donker11111
Ieder die oogen heeft, ziet daar nu eens
een politieke adder kruipen. Dat beest zat
al sinds de benoeming van een Antirev.
Burgemeester op den loer om eens van
onder de verwarde struiken, uit de puin
hoop van dito vrijzinnige verwachtingen
en teleurstellingente voorschijn te komen.
En 't beest hoorde nauwelijks de muziek
der Grenadiers en Jagers en zag den heer
Majoor, die toestemming gaf tot spelen, of
daar kwam 't de puiuhoop uit, van ouder
deu liberalen struik en ziet en hoort
en hoort muziek maarsiet Don
ker Sommelsdijk met 8 uitroepteekens111
De schimpscheuten van dien scribent zou
den in de pen gebleven zijn, als Sommels
dijk niet had: een Antirev. Burgerueester;
een Raad met 7 Rechtsclie leden; 2 An
tirev. Wethouderseen Christ. Schooleen
Orthodoxe bevolking; een dooje Vereeni-
giug van Volksonderwijs en eenige vrij
zinnige kemphaantjes, die hijgen naar het
liberaal reg me, maar geen kans krijgen om
lakens uit te deelen.
De Donkerheid van Sommelsdijk is daar
mee volkomen opgeklaard.
Moge 't aan dat Donkere dorp nog jaren
gegeven zijn om in soo'n duisternis toch
nog te arbeiden tot afbreuk en afbraak van
zulk een Vrijzinnigheid die zóó, als eea
adder, rondkruipt en gif spuwt op een
Antirev. Burgemeester, die met 't oog op
den nood der Mobilisatie en de Oorlogsel
lende geen muziek toelaat; óók niet toelaat,
omdat die Concerten een nasleep hebben
zóó misselijk, dat er zelfs in Vooruit al
eens en terecht over geklaagd is. En tijdens
't Concert éu na den afloop is alle orde
soek, om 't maar zoo zacht mogelijk te
zeggen, 't Volk in zijn geheel is nog niet
rijp om in alle stilte, hoe gaarne Directeur
Vletter en zijn geselschap, dat ook begeeren.
de schoonste muziek zelfs aau te hooren.
Onder plaatselijk Nieuws van Middelhar
nis staat ter illustreering van deze waar
heid nog eens zoo indirect een standje.
Lees maar:
»0>k verraste het orkest van Gr. en
>Jag. ons Donderdag morgen om 11 uur
»op een ochtendconcert waar velen ook
»van profiteerden. Evenals de vorige avond
>was er veel publiek aanwezig en hoe-
iwel 't publiek niet zoo stil was als de
tvorige avond, heeft menigeen genoten.
Omdat het eeu nieuwtje was; daarom
was 't Woensdagavond bij dat concert der
soldatenstil. Maar Donderdag, nota bene
nog al op klaarliohten dag, was 't met
de stilte al weer gedaan. Zóó is 't nu met
Het Publiek van Middelharnis.
De Burg. van Sommelsdijk heeft gelijk,
dat hij zoo'n rommel van opgeschoten sprin
gende cn schreeuwende jongens en meiden
zijn dorp uithoudt. Bedoelt die schrijver
van dat plaatsnieuws zoo'n rommekóo, als
hij zegt: tOp vroegere volksfeesten was
in Somm. vreugde en eensgezindheid dui
delijk merkbaar
Och! Ieder ziju aard, zei 't varken on
hij stak zijn snoet weer ia 't vuil.
De Burgemeester van Middelharnis duldt
dat, verdraagt dat en hij beroept zich zeker
op Job, die nog erger had te verduren. Zoo
kan zelfs eeu Vrijs. Burgemeester nog wat
uit den Bijbel leeren. Maar als zoo'n rom
mel naar zijn zin ware, dan zou dat ons een
lagen indruk geven vau zijn plichtsbesef
om als Burgervader tot beschaving des
volks stipteüjk en steeds op te treden.
Maar onze overtuiging is, dat hij zelf
walgt van dit volksoptreden en die orda-
stoornis.
Dat Sempre Crescendo concerten geeft in
Midd., ligt em, naar ons is meegedeeld,
dat de Contribuanten muriek eischten Ze
wouen wddr voor der geld. Bedanken als
contribuant, óf muziek. Ze waren in elk
geval ontevree.
De Burg. van Middh. durfde niet te weige
ren concerten toe te laten eu stemde ondanks
Oorlogsjammcr en ondanks eeu vooruit
geziene lawaaimakerij, toch in die concerten
toe om vrijzinnige vrienden niet af te stoo-
ten en Sempre Crescendo te steunen.
Is dat de werkelijke reden, dan voelen
we nog iets voor die toelating der concer
ten; de Burg stoot niet zoo graag zijn
politieke vrinden tegen 't hoofd die hij bij de
stembus en in de Raadszaal zoo hardnoodig
heeft. Maar willen die vrijzinnige vrinden
de kunst cm de kunst; willen zij waarlijk
eenig en alleen de muziek, omdat ze be
koort en veredelen kan? Er is ook een
andere opvatting mogelijk, zooals die verleden
week gesignaleerd werd door een der vroede
vaderen ia Nederland, toen er in den Raad
gesproken werd over 't niet-doen-doorgaan
van de kermis met zijn woest dansen en
springen; toen zei één der vroede vaderen:
»Meugea ze dan gaddome niet dansen».
En als de toeleg der vrijzinnige vrinden
van den Burg. van Middelharnis deze is
om door concerten het volk eens
te laten »dansea< enz., dan zou de Bur
gemeester de sympathie van een zeer groot
deel van zija burgerij ervaren, als hij die
vrinden kort en bondig den wind van ve
ren gaf en absoluut de conceiten weigerde.
Indien de Middelharnissche Vrijzinnigheid
haar steun zoekt, ia verwildering des volks,
in een-laten-uitschreeuwen van dat volk;
in een soort jool bij en vooral nd een
concert, dan diene de Burgemeester, onze
Burgervader die zooveel hooger staat of
behoort te staan, óf die concerten te ver
bieden óf door streng optreden en proces.
verbaal die rekels van schreeuwers eens
wat fatsoen te leeren.
Zooals er nu concerten gegeven worden,
is 't voor elk liefhebber van muziek een
zware opoffering om naar da muziektent
te gaan en nog veel zwaarder werk om
onder dat straatgebrul der huiswaartskee-
renden zich een weg te mosten zoeken naar
zijn woning.
Dit weten we; De Burg. vau Somm. is
begunstiger vau Sempre Crescendo en daar
is niets op tegen. Maar dat begunstiger-
schap is bewijs, dat hij de muziek eert en
Semper steunen wil maar Sempre
steunen is nog wat ander3 dan 't straat
gebrul in 'kijn gemeente toelaten.
En trouwensNu komt de oorlogstoe
stand er ook bij. Eu de eene Burgemeester
voelt ïoo'u zaak dieper dan een anderook
daar is do antithese werkzaam, die soo'n
toestand al of niet beziet in 't licht van
Gods straffende hand over de zonden der
Volkeren en onzer Natie en daarom èn
Sempre weghoudt, maar ook, hoewel zon
der schade voor muzikaal genot ook de
draaiorgels.
Doch genoeg.Vreugde eu eensgezindheid»
zegt de inzender van 't bericht, was er bij
volksfeesten en bij 't 25-jarig jubileum van
wijlen Burg. de Graaff. We laten de doo-
den rusten; ook Bu^g. de Graaff; maar
dit kunnen we den Correspondent wel
voorspellenAls Burg. Bouman 25 jaar
te Somm. is, wis en drie! het volk zal
feesten; zal met vreugde zingen en eens
gezind de vlag uitsteken, omdat 't volk
dan in die 25 jaar gezien zal hebben, dat
een Antirev. Burg. in slaat is door dat
beginsel bii alle burgers te kweeken dien
waren geest van vrijheid en verdraag
zaamheid, die aan elke geloofs- en politieke
richting gelijke rechten waarborgt, wat in
een andere Gemeente ook wel Middelharnis
genoemd zeer verlangd eu begeerd wordt.
DE TOESTAND.
De frontlijn op het Oostfront wijzigt zich
de laatste dagen weinig.
Hindenburg nadert Riga welde toestand
dier stad wordt wel hachelijk, maar nemen
deed hij ze nog niet.
Uit de berichten zooals wij die tot op dit
oogenblik bezitten, valt nog niet op te maken
of de Duitschers er in geslaagd zijn over of
dat zij nog voor de Dunajec staan.
Uuneburg is nog Russisch evenals Wilna.
En in hoevei re de Duitschers er in geslaagd
zijn noordelijk de moerassen verder door te
dringen valt niet te zeggen.
Dit weten wij dat het zuidelijk deze Ro-
kitno moerassen het er warm naar toe gaat.
Dat het de Russen daar de laatste dagen
voorspoedig is gegaan, dit staat thans wel
vast. Maar of het helpen zal is een tweede
vraag. De toestand is daar zooEen weinig
meer Noordelijk dan dit Russische overwin
ningsterrein hebben de centralen weer een
voordeel behaald, (zie ons bericht onder de
telegrammen van het vorig nummer).
Van den Russischen vesting-driehoek, dien
zij daar tegen Galicië hadden aangelegd, was
Luck reeds eenige dagen gevallen. Thans
zijn de „centralen" ook Kubno binnengetrok
ken en thans trekken zij op de derde vesting,
op Rofno aan.
Dat wordt voorde meer zuidelijk gelegerde
troepen aan de Sereth, gevaarlijk.
Wij verwachten dan ook, dat de Russen
eerlang van de Sereth naar de Sbrucz (de
rivier die de rijksgrens vormt) zullen moeten
teruggaan, tenzij er in Wolhynië, bij den
vesting-driehoek, vooralsnog een ommekeer
mocht plaats vinden.
Het belangrijkste op dit front is wel dat
de Tzaar het opperbevel zelf heeft aanvaard
en grootvorst Nicolaas de Russische opper
bevelhebber, een leelijke, vergulde pil heeft
doen slikken doch die hoe mooi hij schijne
erg bitter was.
Hoewel uit alles blijkt, dat er op 't Oos
telijk front wel eenige kentering te wachten
is de tegenstand der Russen wordt steeds
hardnekkiger is de toestand dadr toch zeer
zorgwekkend voor het groote Siaven-rijk.
Daarom besloot de Tsaar zelf het opperbe
vel op zich te nemen. Ongetwijfeld om daar
mee te toonen, dat het de Russen bloedige
ernst is met de verdediging van het vaderland.
De grootvorst moet dus wijken voor den
vorst.
Doch de Tsaar wil de aanvaarding van
het opperbevel niet beschouwd zien als een
publieke démenti voor den grootvorst en
benoemde hem daarom als onderkoning van
Kaukasië.
Misschien dat de ex-opperbevelhebber bij
zich zelf denkt: Nu de kentering komt, kan
ik heengaan; maar zeggen zal hij het niet.
Met diepe buigingen zal hij ongetwijfeld
de pil wel hebben geslikt.
Op liet Westfront is ook een weinig meer
actie. (Zie weder onder de telegrammen vo
rig nummer). In de Argonne heeft het leger
van den Kroonprins een voor het Westen
vrij aanzienlijke voortgang gemaakt waarbij
zouden zijn gevangen genomen 1999 man
en 48 machinegeweren, 54 mijnwerpers, be
nevens 1 revolverkanon buitgemaakt.
Hoewel Parijs spot met deze fantastische
cijfers, Berlijn houdt vol en zegt zelfs dat
deze cijfers nog van uur tot uur stijgen.
De groote strijd schijnt voorloopig wel
verplaatst te zijn van Oostfront naardeDar-
danellen en Gallipolli.
Op het West- zoowel als Oostfront is wel
actie het staat daar niet stil maar wat
daar op Gallipolli voorvalt is geen oorlog,
PrSais Sieo^old wasa Hcyeress.
Het is het leger van Prins Leopold van
Beyeren, dat Warschau ingenomen heeft. De
Russen hebben deze stad, zooals men weet
«zonder een beslissenden siag opgegeven. Wij
geven hierbij een foto van dezen veldheer.
is geen vechten meer, maar is een menschen-
slachting in het groot.
Het is vreeselijk, onbeschrijfelijk ontzet
tend, zooals het daar nu toegaaterger, mee-
doogenloozer dan nog op een der andere
oorlogstooneelen het geval is geweestdat
verzekeren eenstemmig de Duitsche officie
ren, die van de verschillende fronten in West
en Oost naar dat der Dardanellen zijn over
geplaatst om de opgedane ondervindingen
nu hier ten bate van de verdediging van den
toegang tot de Turksche hoofdstad aan te
wenden.
Geen bioed wordt ontzien of gespaard.
Van den 6en Aug. tot den len Sept., zoo
verhaalt de corresp. der N. R. Ct. te Kon-
stantinopel, hebben de Britten volgens
de schatting van hun eigen officieren
tenminste 40.000 man verloren, waarvan meer
dan de helft aan dooden.
En vorderingen gemaakt zal men vragen
Niets
En daarvoor al die menschen gedood
Ten slotte moet nog even gemeld op de
toestand tusschen Oostenrijk en Amerika.
Het is tusschen die twee ook niet in orde.
Men hoorde van uit Amerika keer op keer
van stakingen in de Amerikaansche wapen
en Ammunitie fabrieken, die daar met ijver
werken voor de geallieerden.
Gelijk men vreet, wemelt het in Amerika
van Oostenrijkers en Duitschers en velen
vinden ook in die fabrieken werk.
Het is daarom niet vreemd dat men ver
band legt tusschen de stakingen en het na-
nationaiiteits gevoel der stakers. Zullen zij
dan het staal bewerken, waarmede hun land-
genooten zullen worden gedood
Verder dan veronderstellen kan men ech
ter niet gaan, althans ten opzichte der arbei
ders niet.
Thans echter kwam er iets anders in 't spel.
Uit een door de Engelschen onderschepten
brief moet gebleken zijn, dat de Oostenrijk-
sche gezant te Washington, tot stakingen
en woelingen opwekte om op deze wijze zijn
land te dienen.
Dit nu is ongeoorloofd zegt de Ameri
kaansche pers.
De gezant van Oostenrijk mag van zijn
bevoorrechte positie als gezant geen misbruik
maken om opstootjes in óns land te bewerken.
Vandaar dat Amerika Oostenrijk verzoekt
zijn gezant terug te roepen. Maar of Oos
tenrijk dit doen zal
De kwestie is pas begonnen. Misschien
hooren we spoedig meer.
SOMMELSDIJK. Door de Rijksveldwachters
L. Nachtegaal en M. van Es is prooes-ver-
baal opgemaakt tegen J. H. B. van Dirksland
wegens rijden zonder licht.
Van den landbouwer Jb. de Graaff lag
een l'/j jarige vaars dood in den stal.
MIDDELHARNIS. Door den landbouwer J.
Vroegindeweij is een aardappel gerooid die
het gewicht had van 7'/j ons.
Zaterdagmorgen is aan den Langeweg
een strooklamp verbrand van den heer M.
de Haas. Oorzaak naar men zegt waarschijn
lijk door het spelen van kinderen met luci-
fers.
Van de lichting 1915 zijn de laatste
tegen 19 October opgeroepen om alsdan in
gedeeld te worden in hun garnizoen te Zwar-
tewaal.
Mej. M. Matze werd door een wesp in
haar hand gestoken, de hand bagon op te
zetten, bij geneeskundig onderzoek was
bloedvergiftiging aanwezig.
Door J. van der Waal is eene postdiMf
gevangen welke gemerkt was 58—14, Mid-
delkerke.
Tegen Dinsdag 19 Oct. zijn de twee
laatste Jongelingen P. Vogelaar en K. de
Groot van de lichting 1915 opgeroepen om
alsdan in hun garnizoen te Klaaswaal aan
wezig te zijn.
STAD AAN 'T HARINGVLIET. Vrijdag had
de 7-jarige M. A. het ongeluk in de kaai te
vallen. Daar de waterstand zeer hoog was
zou de kleine zeker omgekomen zijn, indien
K. V. hem niet uit zijne benarde positie ver
lost had.
De Gemeenterekening, dienst 1914, is
goedgekeurd terug ontvangen.
Maandag a.s. zal de bietencompagne
in deze gemeente weer beginnen, Dit geeft
vele menschen een goede verdienste, waar
toe ook zeker de schippers behooren.
OOLTGENSPLAAT. Woensdag 15 Septem
ber zal de weegbrug aan het gemeentehuis
den geheelen dag niet gebruikt kunnen wor
den wegens reparatie.
Heeren agenten en sub-agenten welke
een plaats verlangen op de kaaien alhier of
op de Sluische haven moeten voor 20 Sep
tember a.s. aan het gemeentebestuur opgave
doen van het aantal Hectaren door ieder
hunner gecontracteerd de plaatsen welke hun
ten deel vallen zullen nader bekend gemaakt
worden.
Maandag viel een koe van den landbou
wer A. v. d. V. in de watering, en kwam
onder de heul van de groote Oudelandsche
sluis na eenigen tijd getobt te hebben kwam
het er van. onder en na een paar honderd
meter gezwommen te hebben, werd het dier
op het droge gebracht.
NIEUWE TONGE. Tot vader en moeder
in het diaconie armhuis alhier is met ingang
van 1 October benoemd J. Schefferlie van
Oud Beijerland in de plaats van C. Groenen
dijk en vrouw die als zoodanig zijn benoemd
op dezelfde datum te Veenendaal.
DIRKSLAND. De tweede inzameling voor
het Koninklijk Nationaal Steuncomité heeft
in de Gemeenten, Dirksland, Melissant en
Herkingen, opgebracht netto f 499.50, waar
van in Dirksland f 379.50, Melissant f 102.—
en Herkingen f 18.—.
Zondagnamiddag is de bouwschuur van
Johs. Roodzant Johsz. geheel gevuld met
graan en hooi tot den grond toe afgebrand.
Eenig vee is nog bijtijds gered kunnen wor
den. De Motorbrandspuit was spoedig ter
plaatse doch weigerde in het begin te wer
ken wegens het vuile modderige water dat
in de machine kwam, hetwelk den loop be
lemmerde. Aan de spuit zelf mankeerde niets
dit werd door een toevallig alhier verblij-
venden monteur geconstateerd. Hetvastaan-
gebouwde woonhuis is met groote moeite
gespaard gebleven doch heeft veel geleden
van waterschade. Alles was tegen brand-
