seringen.
Woensdag 8 September 1915
SO*4'6 Jaargang N\ 2109,
td>
Art/tiremlmêiommr
Orgamm
IN HOC SIGNO VINCES
tooi* de Miiiiiltfillaiailiiciie en Keeuwüehe Eilanden.
II© Oorlog.
elaar
""buitenland.
rillen voor
ens,
W. BOEKHOVEN,
UIT OE PERS.
innen- en
landerijen
fa-
ERS,
'OL-
ïtrek
;n en
iC. TEL. Mo. 4.
BOMMELSDIJK.
Waarlijk, da's nu erg klein I
rus.
9101
Irenten.
vï
p. fl.
ltes 2.05*
:he Wijnen.
f 0.80
f 0.80
uth.
UiGanzia 1.05
1-25
en.
ndsche Likeuren,
p. '/i literfl. f 4.—
3
Hte'rflesch „2.80
lesch 1.55
flesch 0.80
per flesch
„2.75
:euren.
Fijne witte Per-
Cura<;ao. Fijne
jr. Fijne Kersen
jes zonder door-
unt. Fijne Citroen
laakte Fiefde.
2e soort 1.10.
per flesch.
v. Jamaica
f 1.95
v. Jamaica
1.55*
Arac „1.55
Citroen n". 1 1.55
1.05
„130
1.25
f 1.45 „1.65
„1.55 „1.85
„1.95 „2.05
m No. 1 1.85
2 1.55
wijn 1.70
„1.40
e gewone verzen-
Flesschen manden
e men bij telegra-
unt U zooveel
Verstrekt ook
8091
7»
itrassen enz.
mastel: Kapok-
10k 22 gulden,
eren en gewaste
Bedden boven
CTRA CADEAU.
8755
am 9237
Oase Ofssrsm versobijnt eiker» Woensdag er» 2iat6r<b&.
AöonaomBïitsprljs per dris maanden fr. p. p. 50 Oent,
Buitenland bij vooraitbetaling f 4,50 per jaw.
Afzonderlijke nnmniers 5 C«nt.
UITOIT1B f
feI®f©oa MemsgM. W®. 3.
AdTertentiën 10 Gent per regel ©a */s Maal, Reclames 20 gei regel»
Boekaankondiging 5 öent pas regel m «aak
Meastaanvrageii en Biensta&abiediiigea 50 Cent pe? plaatsing,
feeots letters era vignetten vrorden berekend naar de plaatsruimte di© zij beslaaa.
Adrertentiën worden irageiraeht tot Dinsdag- era Vrijdagmorgen 10 mar»
%'lle gtMfcken *«or de Bedaetie be»teiiró. AdvertenUën ei§ verdere Administratie Irauaco toe te jeendesi ®asi 'lesa Uliirever.
Herbergsluiting in Stellendam.
In Stellendam zijn verwarde toestanden.
Tusschen de broe ser.s zelf is niet die een-
beid we'ke voor een g^nmenlijk frontmaken
tegen d Vrij n vgheid dringend noo izakelijk
isr Bij do Vrij «innigheid is een krachtsont
wikkeling, die tot dubbele actie onztrrij-is
xou moeten nopen en desondanks: de Anti
revolutionaire Kiesvereeniging. noch de
Geref K rk noch de Chr. School, noch da
Antirev. Burg-jmeesie.- xijn in staat't vaan
del te ontrollen waaronder alle man van
Rechts nu eens eenparig, schouder aan
schouder, strijden kan.
Over ds. Hoogerhuis xwijgen we, omdat
deze man, naar ons is meegedeeld, bij de
laatste Raadsverkiezing voor Links heeft
gewerkt. Van hem is dus xeker geen leiding
te wachten om de gescheurde Antirev.
Partij aldaar tot eenheid te brengen en
nieuw leven in te blazen in den kwijnen
den patient.
Het gaat in Stellendam niet goed.
Waar is de man, die daar van onze zijde
de broeders weer eens tot eendrachtig^strij-
den opwekken en aanvoeren kan? Nu is
er stooten en wrok.
Is de burgemeester schuldig aan de breuke
3s de kiesvereeniging te onbenullig om ver
keerde toestanden recht te zetten? Er is,
't moet ons nu maar eens van 't hart, iet3
rots. Een hard wcordl Maar we zeggen 't
naar gewoonte, zooals we 't zien. Geen
fl^weelen lippen zijn ons gegeven, en daar
om h^r^a'6n w0 't: er i®ts r0*s *n St®'"
lendam 's wantrouwen onder de broeders
vijandschap' biïna ,laat>' er is achterdocht
en fffihrnkfin vriendschap, en daardoor en
daaronder li^dt de Parti3 fJ?r'
die met de toesta^?0 °P de hoogte is,
bloedt 't hart, dat C ?r ï0° naarS«®st,S
gaat,
Als dat zoo door gaat,stellendam
voor onze partij verloren de
Raadsverkiezing heeft elk Antii "®y* °P 1 iaK"
kee droef gestemd, omdat daar X°°r
kenner der Stellendamsche toestanu 611
achter zat dan wat Hoofdelijken On. 8 a®"
bombarie.
Waar is in Stellendam nu eens de man,
die 't Vrijzinnig clubje Touw, als hoofd
der Op. School met VUn Dongen en met
Holleman doorziet, en ze eens flink en kras
den voet dwar3 kan zetten? Stellendam
Vrijzinnig dat is 't parool der heeren
en van hun standpunt volkomen juist. Nog
eenswaar is de man, die 't andere parool
uitspreekt: Stellendam nooit Vrijzinnig 1
De Burgemeester is trouw Antirevolutio
nair is lid der Antirevolutionaire Kiesver.,
alles prijzenswaardig en 't eert hem. Maar
waar is zijn mannelijke kracht, om voor
heel Stellendam te getuigenIk sta of val
vóór en met mijn partij. Waar is de her
bergsluiting bv. gebleven, eerst zoo mooi
opgezet, en onlangs verworpen? Ja, ver
worpen en dat toen bij een rechtsche meer
derheid.
Onze vingers jeuken om meer te schrij
ven, maar zetten een punt, afwachtend wat
Stellendam tegen onzen driestar heeft aan
te voeren. Er moet eens licht schijnen,
want anders gaat de partij daar morsdood.
En wil men onze »Maas« niet gebruiken, om
Ingez, Stukken te plaatsendan schrijve
men eens aan den driestarman. Maar licht
moet er en zal er komen. De partij mag er
niet langer aangewaagd. Zij gaat bovenal!
Kleine menschen.
Het Volk wijst er wel terecht op, dat er
in 't Nederlandsche leven zooveel kleins is.
Dat er zooveel zijn, die in krentenpolitiek
en in halve-centjes-gedoe nooit eens boven
den gewonen klein burgerlijken geest uit
gaan; nooit eens met fieren adelaarslag
omhoog zweven, maar altijd als de hoen
ders, van den stok op den grond, en van
den grond op den stok, hun eenigste doel
wit vinden.
Maar dan mag het toch ook wel eens
door Het Volk gememoreerd, hoe miserabel
klein zijn eigen partijgenooteD soms zijn.
Toen in den Haagschen Gemeenteraad
op 30 Augustus j.l. de burgemeester een
heilwensch uitsprak, op dien vooravond
van Harer Majesteits verjaardag, gingen de
Socialistische Raadsleden weg,
Wat zou Ter L-an Z"ggen in Zaandam,
als hij die 't wettig hoofd der Gemeente
is, door één der Bourgeois-partijen aldaar,
in den Raad aldus werd bejegend bij eemge
officieele herdenking? Hij is toch ook
mensch Hij is daar toch het wettig hoofd
Zou hem soe'a mi-ken mg smaken? Wege-
looven dat 't hem gri-yen zou. En waarom
dan gaat men in Den Haag weg, als over
ons Wettig hoofd van Nederland een ver
heugend woord wordt gesproken? Wilde
men soms aan de S clalisten overal, eens
laten zien, hoe strenge Ma-xist en repu
blikein men nog is Moest men eens laten
zien na de betuigingen van Nationale ge
zindheid in dit oorlogsjaar, dat men toch
nog heusch een Socialistisch idee omdraagt
en 't Socialisms niet aan den kapstok ge
hangen heeft.
Waar men 't Vaderland weer lief begint
te krijgen, moest daar toch nog, om zich
een brevet van opposant te gaven, Hare
Majesteit 't nu maar ontgelden?
Waarlijk! 't was erg klein.
Maar toen de Verkiezingen in 1913 waren
afgeloopen, werd mr. Troelstra met 't Ko
ninklijke rijtuig van 't Station 't Loo af
gehaald om Hare M. in die dagen te dienen
van advies in sake de Kabinetsformatie
En mr. Troelstra at en dronk aan 't paleis.
Waarom ging Troelstra in dat Hofrijtuig
zitten en nam hij geen huurauto? Omdat
mr. Troelstra voor zoo'n onbeschofte han
deling zich schamen zou, en de natuur hier
oneindig sterker was dan zijn republikein-
sche leer.
De Haagsche Raadsleden moesten hun
leider daarin pogen na te volgen. Ga wat
liooger staan, Mijne Heeren! Je kunt toch
wel republikein blijven en tevens fatsoen
lijk voor 't Wettig Hoofd, draagster der
Kroon, onafscheidenlijk deel der Natie en
onzer Nederlandsche Constitutie. Hebt ge
eerbied voor de Grondwet, heb 't dan ook
voor 't Koningschap, in de Constitutie
neergelegd.
Men kan Marxist zijnbestormer van de
nationale instellingen, en toch nog respect
hebben voor de Hoogste Dame des Lands
Eu wat zal Wibaut doen en Vliegen, de
twee Soe. Wethouders in Amsterdam, a's
,de Koningin se daar op 't Raadhuis be-
>ght Ze zullen daar hun officieelen plicht
toch l®06'611 vervullen? Hoe dwaas dan,
om m
Sen Haag zoo klein te doen!
onze Raadsleden.
Bh den Ho ^d" oms*a8 d®r r'lk9 lui moet
er nr>0 al ee, geraden worden wat de
uitkomsten zijn. herhaaldelijk hoor je
dan ook klagen: en dw 18 telaagaan-
SeDaarakn. is voorta» etm eif d Slaakt
door art. 107 der nieu^y °P de a"
komstenbelasting, waar
De Gemeentebesturen zi/c bevoegd oia
kosteloos inzage en afsctu 'ce nemen
of door een of meer gemeente» vrabtera aren
te doen nemen van de kohieren' syan aan
slagen in de inkomstenbelasting eea eB
ander voor zooveel betreft de ge weate-
lijke belastingplichtigen. Bovendien' kun
nen zij schriftelijk aan de betrokken l'ijks-
ambtenaren inlichtingen vragen nopens
de bestanddeelen van het vermogen v»'<u
een zoodanigen belastingplichtige, welke"
bij de vaststelling van den aanslag in
aanmerking zijn genomen. Deze inlichtin
gen worden schriftelijk verstrekt,
Da's een mooie bepaling om te weten
te komen, of de een of den ander in de
Gemeente wel genoeg Hoofd, omslag be
taalt. De Raad doet maar een onderzoek
naar de kohieren van de Inkomstenbelas
ting van zoo'n twijfelachtigen betaler en
de Rijksontvanger moet inlichtingen geven.
Vroeger kon dit niet. Wel mocht en moest
de Ge'meente haar kohier laten zien aan
dsn Rijksontvanger; maar omgekeerd mocht
•niet"
Waar dus onze Raadsleden twijfelen bij
den Hoofd, omslag van den een of ander,
laten ze daar een voorstel doen aan den
Raad om 't Rijkskohier van zoo'n inkoms
tenbetaler in te doen zien. 't Is een kleine
moeite en alle wantrouwen gaat zoo de
wereld uit op ijlit punt van te lagen aan
slag,
DE STRIJD TEN NOORD-OOSTEN
VAN BREST-LITOWSK.
Nog steeds duurt het Duitsche of
fensief voort en men staat verbaasd
over de snelheid, waarmede de massa-
legers zich naar het Oosten voortbe
wegen. Stonden, de Duitschers in Juli
nog voor Warschau (dat 3 Aug. door
de Russen ontruimd werd), thans zijn
zij reeds een honderdtal K.M. voorbij
Brest-Litowsk. De val van het spoor
weg-knooppunt Wilna en is misschien
bij het afdrukken van dit overzicht reeds
een feit geworden.
Wat Wilna betreft: Deze plaats zul
len de Russen zoo lang het mogelijk
en noodig is voor het veilig terug
trekken vasthouden, daar bij deze
plaats vijf spoorwegen samenkomen,
waarvan er thans nog drie in handen
der Russen zijn. Over deze plaats kun
nen zij vlug terugtrekkende legers en
dc nog overgebleven artillerie naar het
binnenland voeren.
Lastertaal.
"Ook óns heeft het weieens gehinderd, dat
de strijdende partijen Gods Naam op de lip
pen namen en den Heere openlijk aan- en
inriepen als den handhaver van hun goed
recht.
Zoo deed meermalen keizer Wilhelm.
Zoo deed nu weer pas Botha.
Maar die deden het dan tenminste nog in
vollen érnst, gelóóvend aan wat ze zeiden,
zoodat onze grief alleen deze was en is, dat
men in een oorlog, die dan toch om stoffe
lijke zaken gaat, zeer sober zijn moet met
de aanroeping van Gods Naam, tenminste
in stukken die ook voor den tegenstander
en de „neutralen" bestemd zijn.
Wat echter dezer dagen de Italiaansche
minister van Justitie, Orlanda, bestond was
nog van gansch anderen aard.
Hij was naar 't front geweest.
Naar 't front van de Isonzo.
Hij had daar gezien met wat schier boven-
mensch'elijke moeilijkheden het Italiaansche
jeger er te worstelen heeft en dan heet het
„De minister verklaart, dat degenen, die
de verdedigingslijn hebben gezien, welke
den linker Isonzo-oever beschermt, den
indruk krijgen, dat God zich bij zijn schep
ping heeft veranderd in een Ooster.rijksch
officier van de genie en alles heeft aan
gewend om de verdediging in dezelfde
mate te verlichten als het aanvalswerk op
ontzettende wijze te bemoeilijken."
Wat zou het toch te wenschen zijn, dat
er bij de grooten der aarde meer eerbied
gevonden werd voor den hoogen en mach
tigen God, die toch zoo kennelijk de volke
ren der aarde rondschudt in de efa zijner
gramschap
(De drie Prov.)
Openbaar onderwijs.
Bij het Openbaar onderwijs schijnt dat alles
geoorloofd.
Wie dat zegt?
Een dominé!
Maarniet uit een orthodoxe, maar
een vrijzinnig predikant.
Het is de bekende ds. Bakels die zich op
deze wijze uitlaat.
In de Hervorming wijst hij op een versje
van Jacques Perk, welk versje in allerlei
litteratuur-bundels bij het Openbaar onder
wijs voorkomt en waarin de volgende pro-
fanie van het „Onze Vader" staat:
Schoonheid, o Gij, Wier naam gehei
ligd zij,
Uw wil geschiedde, kome Uw heer
schappij;
Naast u aanbidde d' aard geen and'-
[ren god!
Tegen dergelijke „onneutraliteiten" zou Ds.
Bakels willen opkomen, maar, zegt hij,
„wat geeft het, bij een Openbaar onderwijs,
waar alles geoorloofd schijnt? Waar ik zelf
op 't gymnasium van een wiskundeleeraar
steeds grappen moest hooren.op mijn
dominee-willen-worden, en waar de rector
vloekte als een ketter. Waar mijn jongen
op 't gymnasium, omdat een leeraar dacht
dat hij gesmokkeld had, werd begroet met
de volgende ontboezeming: „Van dominees
zoons kun je alles verwachten. Want domi
nees zijn allemaal bedriegers" (dit in
't openbaar ten aanhoore van klasgenoo-
ten). Evenwel, de leeraar, toch zeker voe
lend. dat hij te ver gegaan was, zeide
later: „ik bedoelde orthodoxe dominees".
Pleizierig voor de heeren!
Ik zal dan maar zwijgen van dien leeraar
die er nu en dan groot op gaat, dat hij
weinig van den bijbel weet.
Maar dat versje van Perk, daar kan ik
niet tegen".
Het oordeel van orthodoxe dominees legt
bij de voorstanders van het Openbaar onder
wijs niet veel gewicht in de schaal.
Maar wat zeggen ze wel van dit oordeel
van een vrijzinnig predikant?
De Vrije Wcs'tfries.
Met welke maat gij meet
Treffend vonden we, in een corresponden
tie van de N. R. C. onlangs 'n herinnering
aan den Boerenoorlog.
Toen heeft Engeland wind gezaaid.
Maar de Duitsche regeering niet minder!
Zij was destijds geheel op de hand van
Engeland. Kruger, die reeds te Keulen was,
werd ongetroost heengezonden. Het Engel-
sche krijgsplan, dat de kans in Zuid-Afrika
keeren deed, heette steeds te Berlijn ontwor
pen te zijn. En de Duitsche leveranciers in
oorlogsbehoeften kregen een stille maar dui
delijke wenk, dat ze wèl aan het machtige
Engeland, doch niet aan de Boeren leveren
zouden.
En zie, wat thans gebeurt.
Evenals destijds de Boeren-vrouwen en
kinderen, worden nu de Duitschers in Enge
land in kampen opgesloten en wordt hun op
allerlei wijs het leven bitter gemaakt
waarmee we natuurlijk allerminst zeggen,
dat dit goed te keuren is
En de grootste internationale grief der
Duitschers is juist tegen Amerika, dat thans
in onbeperkte hoeveelheid Duitschlands vij
anden van oorlogsbenoodigdheden voorziet.
Ja, er kan nog meer gezegd
Keizer Wilhelm, die Kruger niet wilde ont
vangen, moet het beleven dat de Boeren
worden doodgeschoten of in het tuchthuis
komen, omdat zij het goddeloos vinden om
Duitsch Zuid-Afrika te veroveren
De wereldgeschiedenis, het wereld gericht,
neen dat is niet zoo.
't Gericht houdt God aan zich. Tot den
jongsten dag!
Maar wél staat vast het woord der Schrift
Met welke mate gij meet, zal u wederge-
meten worden.
Laat ook Nederland het bedenken. Ook
voor óns geldt het, dat er een God is die
leeft en op deez' aarde vonnis geeft.
(Friesch Dagblad.)
DE TOESTAND.
De linkervleugel van het Duitsche leger
dat bij de Dunajec nog steeds in een hevig
gevecht is met de Russen, de muur van le
vende strijdkrachten die de Rus daar heeft
geplaatst blijkt hecht genoeg om den op-
marsch daar zoo niet tegen te houden, dan
toch veel te belemmeren en aldus de .ramp
die het Russenleger daar voornamelijk dreigd,
de verbindingswegen van het Russenleger af
te snijden, te verhoeden.
Broksgewijs hebben zij hun linies één voor
één moeten prijsgeven, doch daar houden
zij het uit. De Duitschers overstelpten daar
de Russen met een allerhevigst artillerievuur
doch ondanks dit, „orkaanachtige kanonvuur"
zooals de Russen het noemen, worden de
Duitschers daar sterk gedrukt.
Zal de Dunajec, we herhalen, de Yservan
het Noorden blijken
Friedrichstad is Zaterdag ge "allen en de
Russen zijn op den Oostelijken oever terug
getrokken.