III i,= ROAM. Woensdag 25 Augustus 1015 B0,t' Jaargang N°. 2105 An tirevo lu tionair voor de HSuidliollaiulsche en Zeeiiwsclte Eilandfii. EN De Oorlog. IN HOC SIGNO VINCES W. BOEKHOVEN, ms. 1738. BINNENLAND. PENNEKRASSEN. BUITENLAND. 7ERIJ 9158 Deze Courant versohgnt eiken Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs per drie maanden fr. p. p. 50 Cent. Buitenland bij vooruitbetaling f 4,50 per jaar. Afzonderlijke nummers 5 Cent. SOMMELSDIJK. Advertentiën 10 Cent per regel en */s maal. Beel&mes SO per regel. Boekaankondiging 5 Cent per regel en */8 maai. Dienstaanvragen en Dienstaanbiedingen 50 Cent per plaatsing. Groote letters en vignetten worden berekend naar de plaatsruimte die ajj beslaan. Advertentiën worden ingewaoht tot Dinsdag- en Vrijdagmorgen 10 sar. Alle stukliep voor de Redactie bestemd, Advertentie» ei» verdere Administratie frane© toe te eenden aan den Uitgever. ij die zich nu abonneeren, ont vangen de nog in deze maand verschijnende nummers gratis. AAT vond. RNIS «hoon 4 n.8605 nco. die C. o. 1946. J daar ge- MÜH Veeren Kapok- lelen en en koo- UITGEYBB Telefoon Intercosana. No, S. z 8668 rloges, ert 25 DAM. elfleschjos mberbier, en andere artikelen 403 re. K*. 't Onderwijs. Geen Blad kan je in je handen krijgen, of je leest klachten over het tekort aan onderwijzers door den Oorlog. Zeker, de examens lijn voorbij en allerlei benoemin gen kunnen weer gedaan wordenmaar de Landstormwet is er ook en die neemt weer heel wat personeel weg. Tal van hoofden en onderwijzers staan in dienst en worden ais ze kader zijn, niet losgela- Daardoor zijn verschillende Scholen ^K%1 een jaar in moeite. Dat 't onderwijs onder zulke omstandigheden er slechter, in elk geval niet beter op wordt, is duidelijk Waarom nu niet een Wetsontwerp ge maakt; een nood-ontwerp, om de Rijks- Subsidie voor de Volontaris, die nu f 260 is, met f 240 te verhoogen, wanneer de volontair werkelijk in de plaats komt van een dienend onderwijzer. Laat de Regeering de gewone volontairs f 260 blijven geven, maar aan de plaats vervangers van soldaten f 500. Gewis, dan is er onderscheid gemaakt tusschen den eenen Volontair en den anderen. Maar ieder weet, dat een gewone Volontair is te mis sen; hij is op school niet omdat 't nood zaak is, maar om 't Onderwijs te bevorde ren, 't Is eigenlijk een onderwijzer dis er te veel is, Maar 't staat heel anders met die Scholen, waarvan een onderwijzer weg is. Dan is er te kort. En om dat te kort aan te vullen, moet er een volontair zijn. ma Somt die voor f 260? Ja, als de soldaat- onderwijtsr van zijn Salaris f 240 laat vallen; want dan heelt de plaatsvervanger er 260 plus 240 of 500 en dat kan, nu ja, er zoowat mee door. Maar alle onderwijzers, bv. de kostwin ners, kunnen zoo maar geen f 240 laten vallen? Waar moeten dan de ouders van eten? En er zijn nog andere redenen, waarom een onderwijzer of een Schoolbe stuur finantieel niet doen kan, wat 't zoo graag zou willen doen. Daarom vragen we of de RegeeriDg geen f 240 meer aan een Volontair zou kunnen geven, mits blijke, dat de finantieele toe stand van de School en de Volontair, die in dienst is, daartoe reden geve. 't Westfront. De militaire medewerkers der verschil lende Bladen zijn 't er over eens, dat, al wordt Rusland hoe langs zoo meer 't Oos ten ingedrongen en vesting na vesting hem uit handen valt, de eindbeslissing toch in 't Westen vallen zal, tenzij vóór dien tijd de vredesonderhandelingen aan den gang zijn. Wannéér die militaire medewerkers gelijk hebben; de vrede dit jaar nog niet geteekend wordt, maar op 't Westfront de oorlog wordt doorgezet, dunkt ons Neer- lands toestand hachelijk. Niet dat van Duitsche zijde naar de uitlatingen van den Rijkskanselier ons gevaar dreigt, en dat Duitschland expres onze Neutraliteit zal schenden; geenszins; de uitlatingen in den Rijksdag van dien spreker waren sympat hiek voor ons Land; maar Duitschland heeft den toestand ook niet in zijn macht. Engeland is er ook nog. En niemand weet, als eenmaal de Duitscher met zijn volle kracht op 't Westfront verschijnt, in hoe bange gelegenheid de Engelschman komen kan Trouwens, van 't begin van den oor log af, zijn er aldoor stemmen opgegaan, die vrees uit spraken voor Engeland. Ea wel is daartegen beweerddat deze zich wel tienmaal bedenken zou, eer hij de Schelde tot doelwit van zijn operaties ne men zou, maar evenveel malen is daarte genover beweerd, dat Zeeuwsch-Vlaanderen en dus de Schelde toch wel kan geforceerd worden, al gaat de EDgelsche vloot er niet met één reize doorheen. Komt 't eenmaal zoover, dat de Duit scher zijn Westfront nog meer naar 't Westen gaat uitzetten, en hoe langer hoe meer de Noordzee nadert, nadat hij dus oen Franschman tegen de kust heeft aan geduwd, hem daar stuk knelt tusschen Duitsohlanda front en de Zee, dan komt Engeland in de allerhachelijkste positie. Want hoe dichter de Duitscher bij de kust is, des te gevaarlijker wordt de situatie voor den Engelschman én te Land, maar ook voor zijn eigen Vaderland. Welke be nauwde sprongen zal de Engelschman dan moeten maken. Den Duitscher in den rug trachten aan te vallen over België, over Zeeuwsch-Vlaanderen, over de Schelde? Zal de Engelsche Vloot, die nu zoo rustig bij de Orkadische eilanden ligt te slapen, wakker worden en er een zeeoorlog gaan uitbreken? Te Land en ter Zee samen de strijd worden uitgevochten tegen Engeland? We weten 't niet. Maar we vermoeden, dat de toestand voor Nederland thans zijn gunstigsten kant heeft gehad en dat de moeilijke en spanningvolle dagen nu pas zullen komen. Want aan vredesvoorwaar den, zonder dat Duitschland met Engeland eens flink afgerekend heeft, gelooven we niet. Daar zit bij Duitschland te veel nijd tegen den Engelschman, om allirleioorzaken. Algem. Ned. Geh. Onth. Bond. De Algemeene Vergadering van den A. N. G. O. B. zal 29 Augustus te Deventer ge houden worden. Uit het jaarverslag van den Alg. Secre taris, den heer J. Laverman te Steenwijk, blijkt, dat de oorlogstoestand voor ledenaan tal en uitgave van geschriften zijn invloed heeft doen gelden, maar dat het laatste half jaar de toestand weer vooruitgaande is. Het aantal afdeelingen daalde van 72 tot 68. Het aantal leden was voor een jaar 3275 en bedraagt thans 3140. Het officieel orgaan „DE GEHEELONT HOUDER" kon ondanks de cricis toch blij ven verschijnen. Wel daalde de wekelijksche oplage van 17000 tot 12000, maar langzamer hand steeg zij weer tot 13500. De financieele toestand, vooral van het blad, kan zeer gunstig worden genoemd ook het brochure-depot mag zich verheugen in een grooten omzet van brochures, platen en andere geschriften. Van het vlugschrift „De Allerhoogste Wet", dat over den huidi- gen oorlogstoestand handelt, werden 50.000 ex. verspreid. Zondagssluiting en haar vrucht. Dezer dagen werden de cijfers openbaar gemaakt betreffende het aantal inhechtenis nemingen wegens dronkenschap over 1914 in de Schotsche stad Glasgow. Ze zijn gesplitst naar de verschillende da gen der week (de dagen gerekend van 's morgens acht uur tot 's morgens acht uur.) In 't geheel hadden in genoemd jaar 15.929 arrestaties wegens dronkenschap plaats. Daar van vielen er op Zondag 351 en op Zaterdag 8251. Het reusachtig onderscheid vindt zijn verklaring in het feit, dat in Schotland de drankhuizen des Zondags gesloten zijn, en dat de arbeiders op Zaterdag weder een ge vulde beurs hebben. De cijfers voor al de dagen derweekzijn: Zondag 351, Maandag 1648, Dinsdag 1521, Woensdag 1280, Donderdag 1197, Vrijdag 1681, Zaterdag 8251. Naar de uren verdeeld maakt natuurlijk de Zaterdagavond het droevigst figuur. Van 8 tot 12 uur voormiddag is op Zaterdag het aantal 78, van 12 tot 4 uur namiddag 613, van 4 tot 8 uur n.m. 2354, van 8 tot 12 uur 's avonds 4283. Drankwetgeving. In twee provinciën van Canada had dezer dagen groote verandering plaats in zake drankwetgeving. Beide, Alberta en Saskatchewan, hadden tot heden Plaatselijke Keuze aangevuld door het vergunningstelsel. Alberta heeft door volkstemming uitge-. maakt, dat met 1 Juli 1916 Staatsverbod wordt ingevoerd. Bijna twee derden der uit gebrachte stemmen verklaarden zich daarvoor. Saskatchewan zal de proef nemen met het monopoliestelsel, te weten als aanvulling van •de Plaatselijke Keuze. Sedert 1 Juli j.l. be staan er alleen nog Regeeringsdrankhuizen, die enkel in verzegelde verpakking en in be perkte hoeveelheid verkoopen. In die drank huizen kan niet worden gedronken. Wie dat wil, moet het thuis doen. Op overtreding de zer nieuwe drankwet zijn zeer zware straffen gesteld. De proef met het monopoliestelsel duurt tot 1919. Dan heeft weder stemming plaats en wordt door stemgerechtigden uit gemaakt, of men dit stelsel houdt of niet. Ja, toen Maar toen was het een heel andere tijd. Toen was er geen sprake van een grens, van twee volken. Toen besefte men dat absoluut niet. Toen leefde men hetzelfde leven, sprak dezelfde taal, had dezelfde zeden, ging met elkaar om, huwde met elkaar. En naturalisa tie, ach, men dacht er niet omj Immers, waar was het noodig voor? Er kon immers indezen tijd geen sprakezijn van oorlog? En zoodoende vermaagschapten de twee grensdorpen zich met elkaar, het Hollandsche en het Belgische. En zoo was het ook geen wonder, dat zij elkaar „gevonden" hadden; dat het huwelijk op de daar gebruikelijke wijze gesloten werd, bij welk feest het bier met vaten tegelijk werd uitgedronken, zoodat het slot van de historie niet twijfelachtig was Zoo wa ren zij dan getrouwd. Zoo leefden zij voort, evenals alle menschen daar, zorgeloos en los Alleen gingen zij aan den Belgischen kant wonen. Maar dat bleef toch feitelijk hetzelfde, nietwaar Hij deed daar zijn werk als klompenmaker en verdiende, zoo niet maar zoo oppervlakkig hartroerend. Want een week later merkte men oogenschijnlijk niets meer, danste men volop in de cafés en menig jong getrouwde vrouw kon niet na laten, nu haar man toch weg was, den teu gel bot te vieren en naar de cafés te gaan, om in dansen en bier drinken haar lust te vergeten Maar, neen, dat kon zij toch nietHet popelde in haar hart. Maar zij wierp zich voor de Heilige Maagd op de knieën, bad haar vader Onsjes, sloeg kruis op kruis en meende, dat zij vrede had Daarna kwam heel die ontzettende catastro phe, die in de geschiedenis met bloed-roode letters zal worden opgeteekend Arm België Zij vluchtte, maar niet ver. Immers in het Hollandsche gedeelte woonden haar ouders. Daarheen trok zij en wachtte, met haar kindje, af, de dingen, die komen zouden. Gazetten las zij nooit. Dat mogen enkele notabelen van het dorp eens doen, maar dat doet toch een gewoon meiisch niet, nietwaar! Met zwermen kwamen zij daarna over de grens, de soldaten die geïnterneerd werden. Zij was overal bij, met zoo'n enormen toe vloed konden de onzen toch geen toezicht houden aan hem gedacht!" Hij tracht haar te troosten. Dan gaat zij heen, naar heur kind H. K. 4 DE TOESTAND. De doodstrijd van een millioen armee of een keerpunt in de historie. Dit kunnen we wel de toestand op het Oostfront noe men, om daar maar weer mede te beginnen. Zooals we schreven Kowno gevallen Brest-Lytorosk ingesloten. Het is gewoon weg verbazendwekkend met welke sprongen de gebeurtenissen in het Oosten vooruitgaan. Bij al hetgeen ddar afspeeld blijft het an dere, wij zouden haast zeggen van onder geschikt belang. De gebeurtenissen volgen elkaar zoo snel op, de slagen vallen zoo kort na elkaar, de toestand van het Russenleger wordt o.i. zoo hachelijk, dat een beslissing niet ver meer af kan zijn. De hoogste span ning schijnt daar haast bereikt. Riga hoofdstad van het gouvernement Lijf land gelegen aanTle Dwina op ruim 10K.M. afstand van de plaats waar deze rivier in de Golf van Riga uitmondt. Na Petersburg is Riga de belangrijkste haven aan de Oostzee, heeft ruim een half millioen inwoners. Vroe ger behoorde Riga tot Zweden, in de oorlog van dit land onder Karei VII met Rusland door de Russen veroverd, die de stad bij den vrede behielden. Uit krijgskundig oog punt is Riga belangrijk als knooppunt van spoorwegen en om hare ligging door de Russen zeer versterkt. ruim, dan toch een tamelijk stukje brood. Want moeder de vrouw heeft niet veel noo dig. Karpetten of kleedjes op den steenen vloer is natuurlijk overbodige weelde; zand op de steenen, da's je werkBehangselpa pier, ge zult het tevergeefs in haar woning zoeken. Gordijnen, nu ja, zooiets, dat er op lijkt. Voor onze huismoeders om van te water tanden, nietwaar Wat dat alles betreft is trouwen er dan ook zeer gemakkelijk. Ik sprak eens met iemand daarover en gaf mijn verwondering te kennen. „Kaik es, mijn heer", zei-ie „zoo nauw kaiken we hier niet, zulle. Als ze maar een huis hebben en een weinig pré (geld), dan is alles in orde." Hoe dat huis gemeubileerd moet worden, geriefelijk ingericht, zij bekommeren er zich niet om. Mettertijd komt het wel in orde. Men kan ook te veeleischend zijn Ja, toen Toen was het veel andere tijd. Maar nu Nu is alles veranderd. De oorlog is uit gebroken en hij werd opgeroepen. Dat was voor een moment wel een ontsteltenis in het Belgische dorpje. Maar ook in het Hol landsche. Want ons land mobiliseerde ook en bovendien, men wist betrekkelijk niet meer, tot welke natie men hoorde. Maar de oproepingspapieren wezen het natuurlijk wel uit Toch gevoelde men het ontzettende niet. Men dacht dat het spoedig zou zijnafgeloo- pen, en daarom werd het zoo jammer ge vonden, dat zij heen moesten nu, nu het juist, kermis was op het Belgisch gedeelte, nu men zoo lustig in de „estaminet," ronddraai de op de schrille tonen van draaiorgel of harmonika. Maar er was natuurlijk niets aan te doen 1 Zij moesten gaan en zij gingen dan ook. Zeker, het afscheid wa,s hartroerend, Zij informeerde. „Maar zij kon gerust te ruggaan", werd haar verzekerd. „Want dit was alles Hie division." „Maar daar behoorde hij toe, bij de mi- trailleur-afdeeling." „Dan was zeker alles uitgeslotende mitrailleur-afdeeling was zuid- opgetrokken, naar Oostende Daarna heeft zij gezien aan de grens, de vijanden van haar land. Heelemaal geen ruwe kerels, zooals haar verzekerd was. Neen men schen van gelijke bewegingen als zij. Flinke, robuste kerels, die speelden met de kinderen, als zij dachten aan de hunne, ver weg, ginds in Berlijn en Potsdam Langen tijd ontving ze geen bericht. Maar toen kwamen de brieven betrekkelijk regel matig. Van het Yserfront over Havre en Londen. Hij maakte het uitstekend, maar zat in de voorste linie Ja, toen Toen was het een heel andere tijd Maar nu, nü. Nu weet zij, dat haar man is gesneuveld. Nü weet zij, dat hij heeft liggen zieltogen. Zou hij een begrafenis heb ben gehadZij weet het niet Zij weet alleen, dat hij niet meer terug keert En zij schreit bittere tranen. Nu eerst voelt zij pas, hoe lief zij hem had, niettegenstaan de de ruwe schors, die om hem zat In haar stille smart gaat zij heen Naar de kerk Zij knielt in haar bank, met het oog ge richt op het Kruisbeeld. Dan snikt zij harts tochtelijk alsof heur hart zal breken Een hand wordt op haar schouder gelegd. Zij merkt het niet. Maar dan klinkt een stem. „Wat is er mijn dochter?" Liefdevol is haar klank. Zij wendt zich om en zegt dan, naeenige aarzeling. „Hij is dood en ik heb soms zoo weinig De slagen volgen elkaar snel op zeiden we daar. Nog zouden we veel kunnen schrijven over de inname van Kowno of het nieuws bereikte ons, dat we nog in tijds onder de telegram men van ons vorig nummer op konden ne men, dat de vesting Nowo Georgiewsk ge capituleerd heeft. Ver over de 85.000 man en meer dan 700 kanonnen benevens een onmetelijke oorlogs buit zijn daarbij de Duitscheis in handen ge vallen. Al wat Rus is werd dus genomen. Dit kon niet anders ook. Warschau en Kowno werden door de Duit- schers bezet en genomen, toen er nog aan één kant een aftochtsweg was, waarvan de Russen handig gebruik maakten, al moesten ze in Kowno ook al eenige honderden ka nonnen achterlaten. Maar Nowo Georgiewsk, nog aan dézen kant van Warschau, was geheel omsingeld. De Russische bezetting zat er vast en 't is op 't oogenblik nog niet uitgemaakt, of zij zich daar vrijwillig had laten vastzetten dan wel of 't een gedwongen fraaiigheid was Er zijn twee lezingen over. De eene zegt, dat zij deze geweldige ves ting opzettelijk hadden lüten insluiten, onge twijfeld in de hoop, dat zij lang aanmerke lijke Duitsche strijdkrachten zou vasthouden en onttrekken aan den verderen opmarsch der centraien naar het Oosten, vervolgens, als de Russen zouden standhouden in de Brestlinie, voor hen een dergelijke rol ver vullen als Przemysi voor de Oostenijkers zoolang had gedaan, en ten slotte misschien een hervat offensief door uitvallen zou steunen. Een andere lezing zegt echter, dat de op marsch der Duitschers in Polen zóó srrilen voortgang maalde, dal de bcz.ti.uu dezer vesting niet tijdig meer weg kon ca zich du# moest laten insluiten.

Krantenbank Zeeland

Maas- en Scheldebode | 1915 | | pagina 1